romans, waarin, zij het in vertaling, aanprijzingen uit Engelstalige bladen worden geciteerd voorzien
bronvermelding
De invloed van Engelse publicaties is ook direct merkbaar in een derde opzicht. De Gids en
Het Leeskabinet publiceren vertalingen van Engelse artikelen en verhalen. Hierbij wordt wel
volstaan met de toevoeging "uit het Engelsch," zonder vermelding van auteur of bron. Dit laatste is
natuurlijk een complicerende factor bij receptieonderzoek, aangezien de auteurs vaak lastig te
identificeren zijn. Bij langer lopende series of delen van romans wordt doorgaans wel een auteur
genoemd. Soms worden er, net als in de Engelse bladen, delen van romans als feuilleton
opgenomen voordat er een boekeditie is. Zo stonden er al in 1837-1838 stukken van Dickens'
Pickwick Papers in De Gids in vertaling van Potgieter (Engelse feuilletonpublicatie 1836-1837,
boekeditie 1837) en in 1838-1839 stukken van Nicholas Nickleby in Het Leeskabinet (Engelse
publicatie in deeltje eveneens 1838-1839). Beide verschenen pas in 1841 in boekvorm in vertaling.
Aangezien de Engelse boekeditie van Nicholas Nickleby in 1839 uitkwam, is voor Het Leeskabinet
waarschijnlijk gebruik gemaakt van de Engelse publicatie in deeltjes. Ook Thackeray's "De
Almanak van Robert Stubbs, of de Noodlottige Laarzen" verscheen al in 1844 in Het Leeskabinet
jaren voordat dit of enig ander werk van Thackeray in vertaling in boekvorm gepubliceerd werd.
Anderzijds zijn er ook legio vertalingen, met name in Het Leeskabinet, die niet tot een Nederlandse
boekpublicatie hebben geleid. De feuilletons van Leitch Ritchie of Albert Smith bijvoorbeeld
verschenen niet in boekvorm.
3. De Populairste Auteurs
Het zal duidelijk zijn dat Emily Brontë en George Gissing weinig aanspraak kunnen maken op de
titel van meest genoemde auteur en dat Dickens een goede kandidaat is. Om te peilen welke auteurs
de meeste aandacht kregen in Het Leeskabinet en De Gids zijn de vermeldingen per auteur geteld.
Deze vermeldingen konden de vorm hebben van een vertaald verhaal of deel van een roman,
waarbij elk verhaal of elk deel apart geteld werd, maar ook artikelen over auteurs of recensies zijn
meegeteld. Terloopse verwijzingen en advertenties zijn buiten beschouwing gelaten. Deze telling
levert een informele top tien van Victoriaanse auteurs op. Bovenaan staat, inderdaad, Charles
Dickens. Hij is de duidelijke favoriet van de tijdschriften, zowel wat betreft overname van zijn werk,
als recensies, als artikelen over zijn persoon. Zijn humor, gevoeligheid en beeldend vermogen en
zelts zijn acteerprestaties worden geprezen, hoewel er met name in latere besprekingen ook
gewezen wordt op de eenzijdigheid van sommige karakters en terugkerende thematiek. Een goede
tweede, in recensies en publicatie van origineel werk, is Ouida, ofwel Louise de la Ramée, vooral
bekend om haar beschrijvingen van geïdealiseerde helden en heldinnen in de Engelse beau monde.
Zij wordt weer op de voet gevolgd door Mary Braddon, auteur van sensatieromans en navolgster
van Wilkie Collins. In de middenmoot bevindt zich het gemengde gezelschap van Mrs Craik (Dinah
Maria Mulock), Charlotte Yonge, E. Bulwer-Lytton, en W.M. Thackeray. De staart wordt
gevormd door Rhoda Broughton, E. Lynn Linton en Anthony Trollope.
Hierbij moet aangetekend worden dat auteurs zoals Dickens en Ouida, die gedurende een
flink deel van de Victoriaanse periode hun literaire productie op peil wisten te houden, al snel een
hogere score bereiken dan kort levende of in deze periode minder productieve auteurs. Toch biedt
de Victoriaanse top tien een aardig inzicht in de literaire voorkeur van de tijdschriften en hun
publiek. De top tien toont een voor de hedendaagse lezer verrassend spectrum. Naast bekende
namen als Dickens, Thackeray en Trollope zijn er ook heel wat minder bekende. Een aantal in de
vergetelheid geraakte maar in de negentiende eeuw populaire auteurs hebben een stevige plaats op
de lijst. Zo heeft Lynn Linton, die in eigen tijd zeer succesvol was maar nu vooral herinnerd wordt
om haar kritiek op de geëmancipeerde New Woman, zich een plaats weten te veroveren. De door
4
