Herfst 2004 no. 50
waarde oordeel dat mijn leerlingen in
grote lijn wel onderschreven namelijk
dat het beeld achteraf overdreven en
de verhalen sentimenteel aandoen.
Hij verklaart dit door te wijzen op de
schok die door de Engelse samenleving
gegaan moet zijn tijdens die grote
verandering in korte tijd. In het
Coketown van Dickens herkenden zij
de industriestad Manchester en in de
omgeving het graafschap Lancashire,
de plaats waar zich het eerst de grote
veranderingen voltrokken die in de
economie, met name de
katoenindustrie.
Hierna volgt dan de hoofdvraag die de
leerlingen meekrijgen bij het
bestuderen van de stof:
Welke invloed had de ontwikkeling van
de katoennijverheid op landschap,
economie en de samenleving in
Lancashire?
Leerlingen moetje zo'n verhaal niet
zomaar laten lezen, maar een zo
genaamde terugkoppeling is nodig. Dit
kan gaan in de vorm van een klasse
gesprek of zoals in dit geval door de
leerlingen ieder voor zich enkele
vragen te laten beantwoorden. Die
worden dan klassikaal besproken,
waarbij je als leraar de gelegenheid
hebt om te kijken wat voor beeld er bij
de leerlingen aanwezig is. Dat laatste
blijkt vaak niet veel bijzonders te zijn,
maar we troosten ons dan met de
gedachte dat we ook nog meer aan het
begin van het thema zijn en dat er nog
vele lessen zullen volgen waarin we
het onderwerp van alle kanten kunnen
bekijken en onderzoeken.
De vragen die de leerlingen bij deze
tekst kregen waren:
1 Wat waren de two nations waaruit -
volgens de roman Hard Times van
Dickens - de Engelse samenleving in de
19e eeuw bestond?
2 Voor welke kant koos Dickens in zijn
roman Hard Times? Leg je antwoord
uit.
3 Wat heeft de roman van Dickens te
maken met het centrale onderwerp van
dit katern (en dit examenonderwerp)?
Het antwoord op de eerste vraag is er
natuurlijk alleen maar voor om te
controleren of de tekst inderdaad door
de leerlingen gelezen is, waarbij
hooguit het begrip natie nog wat
verder uitgewerkt kan worden.
Om Uw nieuwsgierigheid niet al te
zeer op de proef te stellen heb ik
hieronder ook de antwoorden die de
schrijver verwacht gezet.
1 Met two nations werden twee
bevolkingsgroepen bedoeld die niets
met elkaar gemeen hadden (als waren
het letterlijk twee verschillende
volken): aan de ene kant de
ondernemers en aristocraten die in
grote welvaart leefden, aan de andere
kant de arbeiders die een zwaar en
uitzichtloos bestaan leidden.
2 Dickens koos de kant van de
arbeiders, want in zijn roman is de
fabrikant, koopman en bankier
Bounderby de 'slechterik' (inclusief een
verwend zoontje) die neerkijkt op de
'lagere klassen', terwijl de wever
Blackpool als onschuldig slachtoffer
wordt neergezet.
3 De roman Hard Times gaat over de
22
The Dutch Dickensian Volume XXIV
