Najaar 2005 no. 54
waanzin;
dubbelgangers die eikaars identiteit overnemen.
Wilkie Collins
Schrijver Wilkie Collins wordt ook wel de uitvinder
van de sensatieroman genoemd. William Wilkie
Collins werd geboren op 8 januari 1824. Zijn
meest bekende romans zijn The Woman in White
(1860) and The Moonstone (1867). Waar The
Woman in White beschouwd wordt als de eerste
sensatieroman, zien velen The Moonstone als de
eerste echte detectiveroman. Collins was in zijn
werk met name geïnteresseerd in alledaagse
mysteries. Mysteries die iedereen zou kunnen
overkomen. Ook was hij een van de eerste
schrijvers die er een regel van maakte om met
verrassende ontknopingen over zijn personages te
komen.
De tijd waarin Collins schreef heeft waarschijnlijk
de grootste invloed gehad op zijn werk.
Victoriaans Engeland was een tijd van de grote
groei van steden en de industrie. Met als gevolg
veel armoede en misdaad. De misdaadverslagen
overheerste in de kranten en in de theaters. Het
grote leespubliek wilde dit ook terugzien in de
romans die zij las. Collins' werk paste uitstekend
in dit plaatje en verklaren deels het grote succes
van zijn romans.
Woman in white
Deze roman van Wilkie Collins verscheen in 1860
en was meteen een groot succes maar zorgde ook
voor veel ophef. Victoriaans Engeland was
namelijk een periode waarin de vrouwen vaak een
ondergeschikte rol hadden. Zo ook de vrouwelijke
personages in de romans van die tijd. Wilkie
Collins creëerde echter onafhankelijke, intelligente
en actieve heldinnen zoals Marion Halcombe in
The Woman in White. Marion is niet aantrekkelijk
in haar uiterlijk, maar wel erg aantrekkelijk in
haar doen en laten. Ze probeert actief het mysterie
omtrent de verdwijning van Laura op te lossen.
Haar tegenpool in het boek is Laura. Zij is de rijke,
mooie, passieve en traditionele heldin. Laura gaat
trouwen met de slechterik Sir Percival Glyde. Net
als de lezer weet ook Marion dat er iets niet goed
is aan deze man, maar ze heeft hier geen bewijzen
voor en moet dus hulpeloos toekijken hoe Laura
met de man trouwt. Het huwelijk brengt Laura
uiteindelijk niets dan ellende: haar man sluit haar
op in een gekkenhuis, vertelt aan iedereen dat ze
dood is en schakelt zelfs tijdelijk een dubbelganger
in om voor Laura door te gaan. Marion laat het
hier niet bij zitten, ze schakelt de hulp in van een
arme tekenaar, die sterke gevoelens heeft voor
Laura maar hier gezien zijn maatschappelijke
positie niet aan toe mag geven, en samen redden
zij Laura. De sensatieroman was geboren.
The Moonstone
In The Moonstone (1867) werkte Collins de
detective- en sensatie-elementen nog verder uit.
De rijke vrouw, het lot van een arm dienstmeisje
dat verliefd is op een rijke man, een erfenis die
ellende met zich meebrengt: de vaste ingrediënten
zijn allemaal aanwezig. Ook in deze roman staat
een mysterie centraal: dit keer is het de
verdwijning van de waardevolle en geheimzinnige
moonstone. Collins introduceert in dit boek ook
iets nieuws: een detective zoals wij deze vandaag
nog steeds herkennen, Sergeant Cuff. Hij is het
type detective dat we veel terugzien in moderne
detectiveromans: excentriek, mysterieus en
vasthoudend. In het laatste hoofdstuk worden alle
verdachten verzameld en Sergeant Cuff vertelt hen
de ontknoping van het mysterie. Natuurlijk wordt
de minst voor de hand liggende verdachte onthuld
als de slechterik. Verder bevat de roman
verschillende verdachten die allemaal beschikken
over motief en mogelijkheid. Het verhaal wordt
verder vanuit verschillende oogpunten, iedere keer
met een verrassende onthulling beschreven.
Dickens en Collins
Wilkie Collins en Charles Dickens ontmoeten
elkaar voor het eerst op 12 maart 1851. Dit was
het begin van een levenslange vriendschap. Ze
gingen regelmatig samen uit eten en op vakantie.
Tijdens hun leven schreven hadden Dickens en
Collins zowel een persoonlijke- als een
werkrelatie. Ze schreven verscheidene brieven
naar elkaar en in 1860 trouwde Dickens' dochter
Kate met de jongere broer van Wilkie Collins,
Charles Collins.
Collins en Dickens werkten samen aan The Frozen
Deep en aan kerstnummers van Household Words
(1857). In 1867 schreven ze No Thoroughfare,
waarin het verlies van een identiteit centraal staat.
Het verhaal vertoont parallellen met zowel The
Moonstone als The Mystery of Edwin Drood.
Het lijkt erop dat de vriendschap tussen Dickens
en Collins het werk van de eerste heeft beïnvloed.
In 1870 begon Dickens namelijk met een sensatie
roman, genaamd The Mystery of Edwin Drood.
Het boek is nooit afgeschreven door de voortijdige
dood van Dickens. We zullen daarom nooit weten
hoe het boek afloopt. Wel is duidelijk dat het
verhaald grote overeenkomsten vertoont met de
sensatieromans zoals Collins die schreef.
The Mystery of Edwin Drood
Detectives waren geen noviteit voor Dickens. In
Bleak House (1852) introduceerde hij inspecteur
Bucket. Great Expectations (1860-1) kan ook al als
een eerste poging gezien worden tot het schrijven
van een sensatieroman. Maar nergens zijn de
paralellen zo groot als in The Mystery of Edwin
The Dutch Dickensian Volume XXV
1
3
