WASHINGTON IRVING
Najaar 2005 no. 54
Maar het hardst kwam waarschijnlijk de kritiek
van zijn vriend Dickens aan, die geïrriteerd
opmerkte dat: 'it's construction is beyond
endurance'. Dit ongenadige oordeel veroorzaakte
zelfs een verkoeling van de vriendschap.
Het boek werd geschreven in een periode van
emotionele crisis; zijn zeer geliefde moeder
overleed, Caroline probeerde hem tot een huwelijk
over te halen en zijn gezondheidstoestand was
dermate alarmerend, dat hij niet meer kon
schrijven en moest overgaan tot dicteren.
Alleen hoge doses laudanum stelden hem in staat,
nog enigszins te functioneren.
Lezen wij "the Moonstone" vandaag, dan
bewonderen wij de atmosfeer en de realistische
karakters en de meesterlijke wijze waarop Collins
de afleveringen vloeiend in elkaar doet overlopen;
voorwaar, een kunst op zich.
Ook na de publicatie van "the Moonstone", bleef
zijn literaire reputatie achteruit gaan; waren aan
het begin van zijn carrière zijn theaterstukken
extreem succesvol, in zijn latere jaren werd niet
zelden een productie met boegeroep ontvangen.
Met zijn geleidelijk terugtreden als publiek figuur,
nam zijn afkeer van de conventies toe; het lot van
de gevallen vrouw, de hypocrisie van religie en de
wreedheid van vivisectie, namen in zijn werk een
steeds nadrukkelijkere positie in.
Hoewel de oplagen gestadig slonken, bleef hij een
populair schrijver tot aan zijn dood.
Centraal in zijn ontwikkeling als schrijver stond
zijn relatie met Dickens. In hun benadering van
leven en literatuur waren zij sterk op elkaar
lijkend.
Beiden uitten in hun werk een sterke bewogenheid
met de underdog.
Hun verhouding met vrouwen was ambivalent;
Collins weigerde hardnekkig, zijn geliefde te
huwen, ondanks zijn liefde voor haar en toen
Dickens hem om raad vroeg over zijn verliefdheid
op een jong meisje (Ellen Ternan), ried hij hem
dergelijke gevoelens ten sterkste af met het
argument, dat de problemen van het ophouden
door Paul Ferdinandusse
Washington Irving (1783-1859) was een
vriend van Dickens. Hij was een
Amerikaan, in de VS zeer bekend als
schrijver, werkend ook onder pseudonyms
(Dietrich Knickerbocker, Jonathan Oldstyle,
Geoffrey Crayon). Hij schreef van alles,
verliefd te zijn, niet opwogen tegen het beminnen.
Zij deelden een passie voor elk aspect van het
theater: acteren, schrijven en produceren.
Zij zagen zichzelf als verhalenvertellers en sociale
hervormers.
Collins bezat niet het genie van Dickens en stond
in zijn arbeidzaam leven in diens schaduw, te meer
daar zijn werk door Dickens als uitgever gekeurd
diende te worden. Maar in zijn laatste boeken
adopteerde Dickens Collin's techniek van het
toewerken naar spanning; het creëren van een
mysterieuze plot in Edwin Drood is hiervan een
voorbeeld.
In de latere jaren waren zij in staat tot een
perfecte imitatie van elkaar's stijl en menigmaal,
bij ziekte of afwezigheid, werd het slot van een
artikel door de ander geschreven.
Ondanks de vele punten van overeenkomst tussen
de mannen, werd de verkoeling van hun
vriendschap veroorzaakt door de meer
conventionele Dickens; deze keurde de
ongebonden levenswijze van Collins af (gezien in
het licht van zijn eigen gedrag, het verlaten van
vrouw en tien kinderen en een liaison met een
jonge actrice, een tikkeltje hypocriet misschien?)
Ook zijn afkeer van Charles, de broer van Collins
en echtgenoot van Kate, die hij een nietsnut
noemde, niet wetend dat de arme man aan
maagkanker leed, dit alles deed de vriendschap
geen goed. Dickens was ervan overtuigd, dat zijn
dochter ongelukkig was (het gerucht circuleerde,
dat Charles impotent zou zijn.)
Desalnietemin bleef hun verhouding er één van
wederzijds respect en bewondering; Collins
bezocht Dickens in Gad's Hill tot in het jaar 1869
en Dickens was getuige van de première van Black
and White ('69), een stuk met als thema de
slavernij.
Ook brieven aan Collins geven tot het laatst uiting
aan de vriendschap, die tussen hen bleef bestaan;
zij hadden té lang hun prachtige kunst van het
verhalen vertellen en hun kameraadschap gedeeld,
om het anders te laten zijn.
essays, gedichten, reisboeken, biografieën
(o.a.: Mahomet and his successors, over
leven, geloof en de persoon van
Mohammed, en The Life of George
Washingtonenz., maar werd het meest
bekend als schrijver van korte verhalen
1
6
The Dutch Dickensian Volume XXV
