Najaar 2005 no. 54
spaarzaam, ze zagen elkaar bijna niet meer en ook
de correspondentie wordt beduidend minder. Zij
blijft voor hem "dearest friend", maar het is niet
duidelijk of ze elkaar na 1860 nog gezien en met
elkaar gesproken hebben. In de schaarse brieven
tussen 1857 en 1866 wordt door Dickens geen
gewaag gemaakt van z'n vriendschap voor Ellen
Teman. Ook niet als hij haar bedankt voor de
bemoedigende woorden die miss Angela Dickens
schrijft na het treinongeluk van 1865 waar beiden,
Dickens en Ellen Teman bij betrokken waren. Als
miss Angela geweten heeft van de verhouding
tussen Dickens en Ellen Teman dan had ze die
zeker in niet mis te verstane bewoordingen
afgekeurd. Zoals ze ook niet naar de opera La
Traviata van Verdi wilde gaan dan wel haar loge
aan anderen ter beschikking wilde stellen.
Haar verdere leven.
In 1871 maakt Queen Victoria miss Angela
Barones. De eerste vrouw in het Britse koninkrijk
die zulk een eer omwille van eigen verdiensten ten
deel valt.
In 1878 lijdt zij een groot verlies met het
overlijden van haar levenslange, eenmalige
gouvernante later gezelschapsdame, vriendin
Hannah Brown-Meredith. Veelvuldig refereert
Dickens in z'n brieven aan miss Angela aan miss
Brown die hij er stiekem van verdacht de zwaar op
de hand zijnde genius van miss Angela te zijn. Ook
ontvallen haar in die tijd anderen die zij als steun
en toeverlaat zag.
Wellicht daardoor dat zij in 1881 tot stomme
verbazing van jan alleman en ook die van Queen
Victoria in het huwelijksbootje stapt met de 30
jarige Ashmead Bartlett. Haar populariteit bij de
Londonse bevolking leed er niet onder.
Op 30 december 1906 overlijdt ze. Haar
begrafenis in Westminster Abbey vond met grote
pracht en praal plaats in aanwezigheid van de
koninklijke familie,de Prime Minister, de Lord
Mayor of London etc. maar ook met een grote
vertegenwoordiging van handwerkslieden,
bloemen meisjes en andere "gewone" mensen.
Immers, zij was en bleef "the queen of the poor".
Vandaar mogelijk ook dat ze na de scheiding van
Dickens ze afstand van hem nam: hij had haar
hoge idealen onrecht gedaan.
Naschrift 2
In "Letters of Charles Dickens to Angela Burdett-
Coutts" gaat Edgar Johson ervan uit dat ze elkaar
al in 1835 ontmoet zouden hebben. Ook dat miss
Angela al bij de doopplechtigheid van Charley in
januari 1837 aanwezig zou zijn geweest. Dat lijkt
niet erg waarschijnlijk. Brieven zijn er niet uit de
jaren '35 tot '41. Edna Healey veronderstelt dat
miss Angela het peetmoederschap over Charley
ook op zich nam als een middel om wat voor
Dickens te doen omdat hij zich onbaatzuchtig
inzette voor haar vele liefdadige werken.
De eerste brieven dateren uit '41 en die duiden
eerder op een nieuwe relatie die zich alle kanten
uit kan ontwikkelen dan op een reeds jaren
bestaande vriendschap.
Naschrift 1
Als je de brieven van Dickens aan haar leest, je
jezelf realiseert met wie miss Angela zich allemaal
omgaf: de beroemde fine fleur van de Londonse
Society dan bekruipt je het gevoel dat ze wel eens
verliefd geweest kan zijn op Dickens. Zeker in de
jaren van innige samenwerking. Dat haar
religieuze overtuiging en haar sociale status
verbood om daar ook maar een centimeter aan
toe te geven is duidelijk. Behalve z'n afkomst had
Dickens alles mee: jong, flamboyant en geniaal.
The Dutch Dickensian Volume XXV
3 1
