Najaar 2005 no. 54
ongepast achten om nog levenden in een niet
gewenst daglicht te zetten hebben hem
ongetwijfeld weerhouden over die episode te
schrijven.
DC is de roman over de jeugd en opkomst van een
schrijver, een echte "Bildungsroman"
Waarin ook de retrospectieve geest van de auteur
aan bod komt, die terug kijkt op z'n schooljeugd:
"That little fellow seems to be no part of me; I
remember him as something left behind upon the
road of life - as something I have passed rather
than have actually been - and almost think of him
as of some one else" DC chapter XVIII biz 190.
Dickens geboren in 1812 laat DC in de twintiger
en dertiger jaren van de 19^e eeuw afspelen met
uitlopers naar de vroege veertiger jaren van de
19de eeuw.
Hoe werd de roman door de 19de eeuwse lezer
ervaren, waaraan kon men in 1848-1850 die tijd
herkennen? Door de 19de eeuwse lezer werd dat
natuurlijk anders ervaren dan door de lezer van
nu. Belangrijk voor de lezer van toen waren
situaties die zo aan tijd gebonden waren dat die
lezer er een chronologie uit kon halen. Gebouwen
of gebeurtenissen die zo opvallend belangrijk
waren dat iedereen wist over welk jaar het ging.
In zekere zin heeft Dickens ook een historische
roman geschreven met DC en wel over Londen en
derzelver omstreken. In DC rijdt nog geen trein
maar wordt op en in de postkoets gereisd. Voor de
lezer anno 1850 was de periode waarin DC zich
afspeelt al beladen met nostalgie. Londen was van
1,5 miljoen naar 2,5 miljoen inwoners aan het
groeien. Vanwege de komst van de spoorwegen en
de aanleg van rails waren zo ongeveer 100.000
(honderduizend) personen uit hun huis gezet en
naar andere oorden verbannen. De aanleg van
een riolering had met grote kracht om zich heen
gegrepen. De Thames en haar kades werden
aangepakt. Kortom er werd wat gedaan aan de
onbeschrijfelijke vuiligheid, stank en verrotting
waar de zich als maar uitdijende metropool mee te
kampen had. Stank, vuiligheid en verrotting van
de grootste stad ter wereld zonder riool, zonder
stromend water waar paarden, mensen en andere
dieren hun behoeften, afval etc in de goot en de
spaarzame waterlopen lieten lopen.
Het "oude Londen was verdwenen. En daarin
liep iedere dag in 1824 een jongetje van 12 jaar
tussen Warren's Blacking Factory, een onguur
kosthuis en de Marshalsea Debtors Prison 's-
morgens en 's-avonds van werk naar kosthuis en
terug.
Enige belangrijke data die gekoppeld zijn aan
gebouwen etc die een rol spelen in DC:
Doctors' Commons", waar de jonge Copperfield
zich via z'n oudtante, Betsie Trodwood
inkoopt,van vóór 1834, want in dat jaar brandde
het af; Old London Bridge van vóór 1831, toen
werd die afgebroken, de nieuwe London Bridge is
dan al enige tijd in gebruik; het Roman Bath van
vóór 1830, daarna in onbruik geraakt, het aardige
van dit detail is dat Dickens zelf daar zeker
gebruik van heeft gemaakt, voorwaar een stukje
van z'n eigen verleden; Marshalsea Debtors Prison
alle verhalen daarover dateren van vóór 1842,
want in dat jaar wordt hij gesloten en afgebroken;
Pentonville model prison, in 1842 is de
ingebruikneming van deze model penitentiaire
instelling..
Naast de in steen gehouwen instituties komen ook
andere in DC uitvoerig aan bod zoals daar zijn: het
huwelijk; de gevangenis, scholen, bordelen, het
rechtssysteem beschreven middels de Doctors'
Commons, sociale stijgers en dalers; postkoetsen,
musea en panorama's etc. etc..
Relaties.
Door heel DC heen wordt getrouwd, geboren,
verliefd geweest, geschaakt, ontucht bedreven,
bordelen bezocht, gevallen vrouwen ontmoet,
behoed van suïcide etc. etc. Maar dan wel op
zodanige een manier beschreven dat je precies
moest weten wat er bedoeld werd om de échte
betekenis te kunnen doorgronden.
Het huwelijk als een manier om bezit te vergaren,
althans dat is de manier die mr. Murdstone
hanteert door steeds opnieuw met jonge weduwen
te hertrouwen. Om zo'n jonge bruid vervolgens
samen met z'n zuster, geestelijk en lichamelijk
door zwangerschappen) murw te beuken en
vervolgens de dood in te drijven.
David wordt als een bijdehand, vroegwijs jongetje
neergezet. De passage waarin hem gevraagd wordt
of hij "sharp" is, zie Acroyd, blz 96 (4), is hier
tekenend voor. "Sharp" betekende dat David wist
wat er zoal aan ontuchtelijke personen in Londen
rondliep. Van zich zelf vindt DC dat ook, zie de
scène dat hij bij de bovenbuurman van mr.
Micawber, in de Marshalsea, meteen ziet en "weet"
dat die niet getrouwd is met de vrouw die daar
ook rondloopt en dat de jonge meisjes die er ook
zijn hun buitenechtelijke kinderen zijn, DC chapter
XI blz 119. Een aspect dat bijvoorbeeld ook in
Nicholas Nickleby als bijzonder wordt aangemerkt.
Dat "weten" van David duidt op een vroegwijs
jongetje. Als dat zo uit komt. Van het reilen en
zeilen van de relatie tussen dr. Strong, z'n
schoolhoofd, en diens 40 jaar jongere vrouw
(Annie) kan hij niet zo veel maken. Wel verbaast
het hem dat zij het lint waarmee haar keursje
gesloten is ineens kwijt is na het vertrek van
neeflief naar India, DC chapter XVI blz 175.
Steerforth echter, heeft hij niet in de peiling en
zeker niet als die de schaking van Emily aan het
voorbereiden is.
Een vergelijking met een soortgelijke scène uit
"Oorlog Vrede"van Tolstoy 6) is hier op z'n
plaats. Natasha Rostova zou zich door de
8
The Dutch Dickensian Volume XXV
