77
Dickens wilde een andere uitgever. 'I am rubbed in the tenderest
part of my eyelids with baysalt' schreef hij.
Martin Chuzzlewit was de eerste set back in zijn carrière, iets dat
vrijwel iedere schrijver een keer overkomt. Dat Dickens het met
Martin Chuzzlewit overkwam is achteraf gezien niet eenvoudig
voorstelbaar.
De Amerikaanse passages uit "Martin Chuzzlewit".
Hele oude Dickensianen kunnen zich wellicht nog herinneren dat
tijdens een bijeenkomst in 1992 het werk van Dickens vergeleken
werd met dat van Alexis de Tocqueville, dit naar aanleiding van het
150-jarig bestaan van "American Notes". De Tocqueville was een
Franse aristocraat die later minister van Buitenlandse Zaken van
Frankrijk werd. Hij bezocht de Verenigde Staten, en in 1835
verscheen zijn boek "De la Démocratie en Amérique", dus zeven
jaar voordat "American Notes" verscheen. In dit stukje wil ik enkele
passages uit "Martin Chuzzlewit" vergelijken met wat De
Tocqueville schrijft.
Martin Chuzzlewit gaat naar de Verenigde Staten, omdat de
verkoopcijfers tegenvielen. Dickens was gewend aan hoge
verkoopcijfers, 40.000 exemplaren van de Pickwick afleveringen,
50.000 van Nicholas Nickleby, maar Martin Chuzzlewit verkocht
niet zo goed, circa 20.000 exemplaren. Toen besloot Dickens om
Martin naar de Verenigde Staten te laten gaan zodat hij - Dickens -
de Verenigde Staten en de Amerikanen op komische wijze kon
beschrijven. Hij had daarbij natuurlijk het succes van zijn "American
Notes" in gedachten, dat kort daarvoor - in 1842 - was verschenen.
En hij deed het ook omdat in de Verenigde Staten nogal wat
negatieve reactie op zijn American Notes" was gekomen. De truc
werkte een beetje, de verkoopcijfers namen weer toe, maar slechts
met enkele duizenden.
De Tocqueville is een bereisde wereldwijze intellectueel en
aristocraat, die gewend is aan verschillen tussen culturen. Hij schrijft
beknopt, helder, abstract en in grote lijnen. De kritiek van Engelsen
op de Amerikanen beschouwt hij als bekrompen, als iets van de
"middle classes".
Zo schrijft hij (ik citeer uit de Engelse vertaling):
"The English make game of the manners of the Americans; but it is
singular that most of the writers who have drawn these ludicrous
delineations belonged themselves to the middle classes in England,
to whom the same delineations are exceedingly applicable: so that
these pitiless censors for the most part furnish an example of the very
thing they blame in the United States; they do not perceive that they
