WEEKBLAD van i860. Vrijdag, 1 Junij. No. 22. Het verbouwen van Handelsgewassen. AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD. Abonnementen Hoofdredacteur: C. E. DE CLERCQ. HAAKLEHMERMEEIt, worden aangenomen bij do Boekhandelaars C. M. VAN GOGH. Leidschestraat, te Amsterdam J. J. VAN BREDBRODEHaarlem, bij den Heer B IIIE V ENG A AI! T)E R te Haarlemmermeer en verdef bij alle soliede BOEKHANDELAREN en POSTDIRECTEUREN in het Rijk. De Pans is J 6, in het <Jaar. Elke 3 Maanden wordt over f 1,50 beschikt. Advebtentien van 15 regels 50 Cts.elke regel meer 10 Cts. behalve 35 Cents Zegelregt bij elke plaatsing. Alle Toezendingen moeten franco geschieden aan den Hoofdredacteur, te Amsterdam. Onder den naam van Handelsgewassen verstaat men die gewassenwelke in hun geheel verkocht en van de boerderij worden afgevoerdzonder dat er iets van overblijftdat tot het voederen van het vee en het maken van mest dient. Iliertoe behooren alzoo meekrap, vlashenneptabakcichorijaard appelen eveneens de verschillende Oliezaden als koolzaad aveelzaad mosterdzaaddaar het stroo dezer gewassen zeer weinig waarde heeft en gemeen- lijk ook verbrand wordt. Het zijn alle plantendie sleehts op zeer vrucht- baren grond of bij sterke bemesting goed groeijen en eene voldoende opbrengst geven; zij putten den grond sterk uitvooral diewaarvan ook de bladen, Stengels en wortels van het land worden afgevoerd gelijk als zulks bij vlas, hennip en tabak het geval is anderenzoo als b. v. de meekrapgeven door het afvallend blad den grond nog eenige bemesting. Het volgt hieruit van zelf, en wij behoeven het naauwelijks te zeggen, dat men op eene bouwerij niet uitsluitend deze planten kan teelenzal niet spoedig de grond geheel uitgeput zijntenzij dat men de mest, die voor het onderhouden der vruchtbaar- heid noodig isvan elders aanvoert. Daar dit nu echter zelden met voordeel geschieden kan, zoo is het duidelijk, dat het verbouwen van handelsgewassen gepaard moet gaan met het teelen van die gewassen, welke tot het verkrijgen van mest dienen. Dit zijn in de eerste plaats de voederge- wassen en het hooiland, waarvan de opbrengst aan het vee op stal vervoederd wordt, en in de tweede plaats de graan- en peulgewassenwaarvan het stroo hetzij eveneens tot veevoeding of, onmiddellijk als strooiseltot het maken van mest gebruikt wordt. Wanneer echter het stroo verkocht wordt, of de klaver en het hooi niet op de boerderij vervoederd wordenmaar naar elders worden gebragtdan wor den deze gewassen evenzeer uit den aard der zaak handelsgeivassenmaar daar dit bij geregelden landbouw zelden plaats vindt, zoo laten wij dit bij onze ver- dere beschouwing buiten rekening en nemen aandat al wat tot voeding van het veeof tot het maken van mest kan dienen, ook daartoe wordt aangewend. In Haarlemmermeer begint het verbouwen van han delsgewassen vrij sterk toe te nemen; de geldelijke voordeelen daarvan zijn groot en lokken daartoe velen uit; maar het is daarom misschien zeer noodig ook eens op de nadeelige zijde te lettenof liever om eens voor oogen te houden wat er behoort gedaan te worden, om die teelt ook op den duur met voor deel te kunnen Volhouden. Daartoe is wel in de eerste plaats noodig dat men aan de handelsgewassen niet meer plaats inruimt, dan met het oog op het in stand houden van de vruchtbaarheid van den grond geschieden mag. Die verhouding kan natuurlijk niet juist aangegeven worden, daar dit geheel van de kwaliteit van het landde hoeveelheid grond die in grasland ligtenz. afhangt. Het is echter zeker, dat als men, zoo als over het algemeen in Haarlemmermeerniet meer vee houdt dan met de opbrengst van het hooiland en het stroo der graangewassen kan gevoed wordendeze verhouding sleehts gering mag zijn, en men niet meer dan een vijftiende tot een tiende der gronden met deze uitputtende gewassen beteelen mag. Wil men de teelt van handelsgewassen uitbreidendan moet ook het verkrijgen van meer veevoeder of het aankoopen van mest daar tegenover staan. Geschiedt dit niet, dan zal, in stede van vOordeelighet kul- tiveren van koolzaadmeekrapvlasspoedig nadee- lig blijken te zijn; de uitputting van den grond wordt er door verhaast, en na eenige schijnbaar voordeelige jaren moet die kultuur zelf door het gebrek aan mest worden opgegevGn. In andere oorden van ons land wordt het ver bouwen van handelsgewassen veel sterker gedreven, dan wij hierboven opgaven, en vindt men wel een vierde of een zesde gedeelte van het land daarmede bezet; maar eensdeels zijn het hier nieuwe polders met rijke zeekleiZoo als in Zeelandof anderdeels zoo als in Zuid-Holland wordt er geregeld gebraakt en veel mest, hetzij koemest uit Noord-Holland, hetzij straatvuil uit de steden, aangekocht. In Haarlemmermeer zijn sleehts weinig gronden, welke met die van de Zeeuwsche kleipolders kunnen verge- leken wordenen het aanvoeren van mest van elders vindt nog nagenoeg niet plaats. Hier vindt het ver bouwen van meekrap, vlas, enz. voornamelijk ingang, omdat men het verbouwen van graangewassen alleen niet loonend genoeg achtdit kan zeer waar zijn maar men vergete niet, dat, als men tegenover deze den grond verarmende gewassen niet de teelt van andere oversteltdie den grond verrijken men in plaats van vooruitachteruit zal gaan. Het is geenszins onze bedoeling, om het verbouwen van meer voordeel gevende gewassen dan de granen en peulvruchten af te raden; integendeel, Wij geloo- ven ook, dat de teelboer, bij lage graanprijzen al- thanszonder deze zeer bezwaarlijk goede rekening zal maken, en de hooge pachten van den tegenwoor- digen tijd zal kunnen opbrengen; daarom zien wij ook met genoegen dat meekrapvlaskarwei en andere planten die reeds in andere oorden van ons Vaderland zoo veel welvaart onder den boeren- en arbeidersstand verbreiddenook in Onzen Polder reeds op vele plaatsen verbouwd wordenmaar daarom wenschen wij te meer, dat deze teelt Ook hier wel vaart verbreidde en niet strekke om den grond nog meer uit te putten, dan reeds hier en daar te veel geschiedde. Vele toch zijn de voordeelen die uit de kultuur van die gewassen kunnen voortvloeijen. Zij vorderen eene zorgvuldige en diepe bewerking van den grond; het naauwlettend schoonhouden dat zij alle vereischen werkt ook zeer gunstig voor de volgende gewassen zij maken het mogelijk om eene talrijke en nijvere arbeiders-bevolking te oqderhouden en de geldelijke baten, die een goed geslaagd gewas kan afwerpen, zijn dikwerf aanzienlijk en overtreffen verre, wat men van de puikste graangewassen venvachten kan. Maar er zijngelijk wij zeidenook voorwaarden in acht te nemen om alleen de voordeelen te genieten en niet de nadeelen te ondervindendie een uitgebreid verbouw van handelsgewassen hebben kan. Het aankoopen van mest zal voor Haarlemmermeer altijd vele bezwaren hebben, inzonderheid zoo lang als er geene sluizen zijn en de mest dus aan de Bingvaart moet worden overgeladen. Daarbij komt dat de mest steeds in prijs stijgt en vooral in onzen omtrek door de bollenkweekers en de tuiniers zoo duur betaald wordt, dat hij voor den landbouwer, vooral als daar nog hooge transportkosten op komen veel te duur wordt. Men moet dus trachten op de boerderij meer mest te makenhet verbouwen van klaver en van wortel- gewassen is daartoe het beste hulpmiddel; men wordt daardoor in staat gesteld veel meer vee dan vroeger te houden en verkrijgt ook veel beter mestdan wan neer althans een deel van het vee alleen met stroo wordt gevoederd. Maar wil men van dit veevoeder het meeste voordeel trekken, zoo is het zeer aan te bevelenom ook daarnevens nog in den winter goed toevoeder, als lijnkoeken, boonenmeel, zemelen en dergelijke aan het vee te geven. Bij het verbouwen van mangelwortels en koolrapen op groote schaal is dit zelfs een eerst vereischte; het geven van krachtig toevoeder maaktdat ook het andere voedsel be ter betaald wordt. Het is hiermede evenzoo gesteld als met de voeding van den menschiemand die zich alleen met aardappelen voedtheeft daarvan zeer groote hoeveelheden noodig en is toch nog slecht gevoed; gebruikt hij daarbij eene kleine hoeveelheid voedzaam brood, vleesch of spek, dan kan hij niet alleen met Veel minder aardappelen toe, maar deze geven ook veel meer ware voeding en krachten. De mest zal nu daardoor niet alleen in hoeveelheid maar ook in kracht toenemen; zelfs zoo zeer, dat als men berekeften wil of men met voordeel lijnkoek aan het Vee kan voederenmen gerust de halve waarde van de koeken op rekening van de verbetering van den mest schrijven mag. Bij beter en ruimer voeding zullen de uitkomsten der veehouding ook voorzeker veel vOordeeliger zijn, dan tegenwoordig het geval is op de meeste polder-boerderijenwaar men zich hoofdzakelijk op de graanteelt toelegt,. Gewoonlijk toch wordt daar niet veel liOoi gewonnen en wordt dit voor een klein aantal melkvee dat men houdt, en voor de paarden, gedurende den druksten werktijd in het voor- en hajaar, bespaard; de voorname veestapel bestaat alzoo uit jong vee, dat in het najaar WOrdt aangekocht en gedurende den winter met stroo wordt gevoederd; een deel daarvan weidt men des zomers en hetgeen men te veel heeft, wordt in het vooijaar weder aan de markt gebragt. Het stalgeld dat op die wijze gemaakt wordt is gewoon lijk zeer gering; zeven a tien gulden voor de pinken wat meer voor de schotten; veel meer zal het, het eene jaar door het andere, wel niet bedragen. De verkregen mest is ook natuurlijk niet van de beste; indien er een goed middel bestond om het stroo te laten rotten, zonder dit door den buik van het vee te laten gaan ware dit voorzeker eene veel goedkoopere wijze van meslbereiding. Het gezegde goed voeren kost veelmaar slecht voeren kost dubbel", is wel op deze wijze van veehouding van voile toepassing. Yerbouwt men echter mangelwortels, koolrapen, koe- wortels, wint men eene ruime hoeveelheid klaverhooi en koopt men voorts eene goede hoeveelheid koeken of ander goed toevoeder aandan zal niet alleen daardoor een grooter veestapel kunnen worden onder houden, maar deze zal veel meer voordeel geven, en een wagen mest van dit vee kan tegen twee a drie Wagens stroo-mest opwegen. Indien dus het verbouwen van handelsgewassen de behoefte aan meerderen mest doet gevoelen men daardoor het verbouwen van voede^ewifSSen uitbreidt, indien men dientengevolge eene fctere wqzgf:. van veehouding invoert, dan zal de kultr/vni^yap'deze "Sj!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Weekblad van Haarlemmermeer | 1860 | | pagina 1