WEEKBLAD
van
1861.
Vrijdag, 15 September.
BR, 37.
Haarlemmermeer-Polder.
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Hoofdredacteur: C. E. DE CLERCQ.
HYPOTHEEKBANKEN.
hi.
UUflliEMERMEEK.
Abonnementen
worden aangenomen bij de Boekhandelaars
C. M. VAN GOGH. Leidschestraat, te Amsterdam
J. J. VAN BREDERODE,Ilaarlem
bij den Heer BRIEVENGAARDER te Haarlemmermeer
en verder bij alle soliede
BOEKHANDELAREN en POSTDIRECTEUREN
in bet Rijk.
l I0]6 1 nTr*67 l1" het, ',aa;; E!ke 3 Maan(Jen wor<it over 1>50 beschikt. Advertentien van 1—5 rebels 50 Cts elke re^el meer 10 Cts
6 gdregt blJ elk6 PIaatsiflg- - Alle Toezendingen moeten franco geschieden aan den Hoofdredacteur ,'te Amsterdam.
Thans blijft nog de vraag over, of de onlangs
bier te lande opgerigte hypotheekbanken aan de geld-
nemers al de voordeelen zullen kunnen verschatfen,
die eene goede hypotheekbank geven kan. Het kon
zijndat dit in den aanvang nog niet ten voile het
geval was. Om goedkoop te kunnen leenen, moeten
toch de hypotheekbanken liunne schuld- of pandbrieven
zonder moeite tegen lage rente kunnen plaatsen; liier-
toe moeten deze inrigtingen het publieke vertrouwen in
raime mate genietenen het ware mogelijk dat dit
hun eerst geschonken werd, als zij gedurende meer-
dere jaren en met vrucht werkzaam zijn geweest.
Daar, ten gevolge der goede inrigting van het hypo-
theekstelsel alhierde interest, die van hypothecaire
geldleeningen gevorderd wordt, over het algemeen
vrij laag is, zoo is het niet zekerdat de hypotheek
banken geld tegen lager interest dan pnrticulieren
zullen kunnen aanbieden, maar laat het zich integen-
deel verwachtendat zij althans aanvankelijkhooger
interest dan deze zullen moeten vorderen.
Om de schuldbrieven geregeld te kunnen afzetten
zullen deze, in den aanvang althans, wel even veel
interest moeten gevenals men gemiddeld van geld
°P hypotheek uitgezet, maakt. Nu moeten bovendien
de kosten van administratiede risico voor voorko-
mende kwade posten en eene behoorlijke winst voor
de ondernemers der bank, of voor de aandeelhouders
van het waarborgkapitaal door de geldnemers voldaan
worden. Wij gelooven echter, dat zij de mededinging
met particulieren goed zullen kunnen volhouden. De voor
deelen van het leenen voor langen termijnvan b. v.
dertig of veertig jaren, met terugbetaling in an-
nuiteitentegenover bet leenen met opzegbaarheid
van het kapitaal op zeer korten termijnzijn voor-
zeker hooger te schattendan een verschil van een
half of een ten honderd op den interest. De lage
rente moge in het eene geval uitlokkenals men na
een termijn van 30 of 40 jaren beider rekening eens
juist kon opmakenzou voorzeker het voordeel wel
zijn aan de zijde van hem, die zich tot de hypo
theekbank wendde. Want gedurende dien tijd zou
bij, die het geld van particulieren leende, voorzeker
menigmaal de hypotheek hebben moeten vernieuwen
veel kosten maken en welligt, als dit in een tijd
van geldschaarschte viel, hooger interest hebben te
betalendan de door de hypotheekbank gevorderde.
Krijgen op die wijze de hypotheekbanken, niette-
genstaande den hoogeren interest, die zij misschien
zullen vorderen, vasten voet, en blijken zij goed
en solide beheerd te worden, dan laat zich daarvan
voor de toekomst veel goeds verwachten. Weldra
zullen dan aan de schuldbrieven als geldbelegging
boven het uitzetten op hypotheekdoor tusschenkomst
van notarissen, de voorkeur worden gegevende bank
zal dientengevolge den interest, die de schuldbrieven
geven, kunnen verminderen, en alzoo oolc in ver-
houding tegen lager interest op hypotheek kunnen
leenen. Gaat hiermede eens eene afschaffing of al
thans eene vermindering gepaard der regtenvoor de
hypotheekstelling aan hetEijk verschuldigd, danzalmen
op onderpand van vast eigendom tegen zeer lagen inte
rest geld kunnen leenenen de landbouwer zal niet
meer naijverig behoeven te zijn op den koopman,
die in tijden van geldruimte zijne handelseffecten of
wissels tegen 2% of 3 ten honderd beleenen kan.
Of echter het meerder gemak, om geld op onder
pand van vast goed te kunnen opnemenheilrijk of
nadeelig voor de ontwikkeling van den landbouw zal
zijn, hangt van de landbouwers zelven af. Het zijn
met de hypotheekbanken, die, door het krediet te
bevoiderenwelvaart kunnen scheppenmaar het is
het gebruik, dat men van dit krediet weet te maken
dat ontwikkeling en vooruitgang kan doen ontstaan.
Wij gelooven echter, dat er goeden grond bestaat
om te verwachten, dat de Nederlandsche landbouw,
bij eene lagere rente van het geld op hypotheek op-
genomenzich nog krachtiger en spoediger zal ont-
wikkelen. De Nederlandsche grond is toch niet in
handen van voorname grondbezittersdie hunne goe-
deren bezwaren, om daardoor de middelen tevinden,
om op een veel grooteren voet te leven dan hunne
inkomsten dit toelatenmaar hij behoort integendeel
voor een groot deel aan eene nijvere en spaarzame
landbouwbevolking, die geld wil opnemen om haar
bedrijf te vergrootenhare kultuur te verbeteren om
van pachter eigenaar van daglooner kieine grondbe-
zitter te worden. Waar zulk een nijver streven krach-
tig en algemeen heerscht, zal de verbetering van het
grondkrediet de welvaart doen toenemen en zeer tot
de ontwikkeling van den landbouw bijdragen. Toch
blijft ook daarbij de mogelijkheid bestaan dat het geld
leenen, hoewel met goede bedoeliugen verrigt, nadeel
in plaats van voordeel aanbrengt. Het is danwan-
neer het uit overdreven en onverstandige zucht naar
vergrooting van grondbezit geschiedt.
Het grondbezitter zijn is voor den landbouwer in
den regel eene dure liefhebberijwaar hij althans op
goede voorwaarden pachten kanzal het pachter zijn
gewoonlijk meer voordeel geven. Maar wij erkennen
dat billijke pachtvoorwaardenwaarbij men het land
even goed kan behandelen alsof men daarvan eige
naar ware, hier in het land eene zeldzaamheid zijn,
en daarom is het grondeigenaar zijn voor den boer
veelal een gedwongen fraaijigheid. Dikwerf worden dan
ook boerderijen gekocht, waarop terstond drievierde
en zelfs meer op hypotheek wordt opgenomen daar
men echter tegenwoordig bij ons het land koopt tegen
eene rente van 3 tot 4 pCt. en zelfs nog lagerzoo
is het duidelijk dat de eigenaar, die minstens 4 en
4i pCt. interest voor het geleende geld geven moet
duurder woont dan wanneer hij de boerderij gepacht
had. Doeh het kan zijn dat dit ruimschoots wordt
opgewogen door het voordeel, om vrij te zijn in de
behandeling van den grond en zeker van de vrucliten
te genieten van alle kosten en arbeid aan het land
besteed. Heeft men echter eenmaal eene boerderij in
verhouding tot het kapitaal dat men bezitdan is
het vergrooten van zijn eigendom gewoonlijk eene zeer
onvoordeelige speculate. Het schijnt zoo geheel anders.
Men heeft de noodige gebouwen en de noodige paar-
deneenige bunders meer zullen zooveel omslag niet
geven en het aankoopen van meer paarden en gereed-
schappenof het houden van meer knechts wel niet
noodig maken. Behalve de rente van het geld voor
den aankoop en het zaaizaadrekent men alzoo de
geheele opbrengst nagenoeg als zuivere winst. Daar
echter menig ander boer ook evenzoo redeneert, worden
zulke losliggende akkers reeds veel boven de waarde
betaald. Zelden zal men het voile kapitaal voor den
aankoop bezitten en wordt dus voor het overige hypo
theek genomen. Maar weldra zal men bemerken, dat
vergrooting van de boerderij ook vermeerdering van
geld in de zaak eischt, er behoort meer vee te zijn,
er moet meer arbeidsloon worden uitgegevenenz.
Heeft men nu al het geld dat men missen kan voor
den aankoop gebruiktdan zal het gevolg wezendat
men wat minder of sleehter vee opstalt, op de be-
werking en de bemesting van het land wat zuiniger
wordt, in een woord wat sleehter gaat landbouwen,
en weldra zal men bemerkenhoewel een boer die
niet rekent, het meest zoo spoedig niet merktdat,
niettegenstaande de boerderij grooter is gewordende
gezamenlijke opbrengst niet grooter, misschien wel
minder is geworden.
Dit komt dat men met weet van hoeveel gewigt
het ishet noodige geld voor zijne zaak te hebben.
Men mag niet zeggen dat stuk land kan jaarlijks
zooveel opbrengenmaar zooveel geld aan dat stuk
land ten koste gelegd zal zooveel opbrengen.
Ben pachterdie f 6000 bezit en twintig bunders
land pacht, zal voorzeker veel beter zaken maken,
dan indien bij eene boerderij van veertig bunders nam.
Hijdie eene boerderij van voldoende grootte bezit
kan gerust al zijn spaarpenningen weer in zijn eigen
bedrijf steken, en indien hij dat doet, kan hij ook
zeker zijn, niettegenstaande hij geen bunder land
meer heeft, jaarlijks zijne opbrengsten te zien toene
men. Wij gelooven dat men gerust beweren mag,
dat er nagenoeg geen boer isdie niet met veel voor
deel meer geld in zijn bedrijf zou kunnen steken en,
nuttig besteedzou hij daarvan veel hooger rente
trekkendan hij op eenige andere wijze daarvan zou
kunnen maken. Wij hebben welligt wat uitvoerig
hier bij stil gestaanmaar het is eene hoofdkwestie;
meerder gemak in het verkrijgen van geld op hypo
theek kan voor vele landbouwers een groot voordeel
zijn, maar alleen dan, wanneer zij het opnemen op
het land dat zij reeds bezitten en met dat geld hun
bedrijf verbeteren, meer en beter vee aankoopen,
zwaarder mestenzorgvuldiger wiedenin een woord
al die verbeteringen doen, welke zij genoegzaam
kennen, maar dikwerf lialaten, omdat zij beweren het
geld er niet voor te hebben. Die echter vrij grond-
eigendom heeft, kan geld maken, en als het voor
zulk een doel is behoeft hij niet bevreesd te zijndat
hij niet ruimschoots den interest zal kunnen voldoen
en de winst in betere opbrengst en rijker grond zal
terug vinden.
Heerscht alzoo geest van vooruitgang onder de
landbouwersen wordt hen van de andere zijde door
de oprigting van Hypotheekbanken op billijke voor
waarden het geld aangebodendat zij voor de ver
betering van hun bedrijf noodig hebben, dan mag
men van die zamenwerking zegenrijke gevolgen voor
de ontwikkeling van den Nederlandsehen landbouw
verwachten.
EEKE GOEDE VI^DIHG.
Wanneer wij in vroegere jaren in de maand Sep
tember meermalen van het bemalingsvermogen
des polders in onbruikbaren staat zagen verkeeren,
omdat de werktnigen niet tijdig werden hersteld en
die herstellingen eerst tegen den winter waren af-
geloopen, terwijl dan nog dikwerf van het overige
