- 193
ABVEffiTEirailo
Landbouw.
Slen Bouwknecht,
Marktberigten.
(£0t*fjcs|mubcutic.
Dezer dagen is een vonnis bekrachtigddat zoo-
wel voor polderbesturen als voor ingelanden van veel
gewigt is. Een ingeland van den Anna-Paulowna-
polder had op groote schaal een middel in praktijk
gebragtom landerijen aan het verhaal van polder-
lasten te onttrekken en gedurende langen tijd het
kosteloos genot daarvan te verzekeren. Niet minder
dan 160 buuders land werden namelijk op naam ge-
steld van een volstrekt niet gegoed persoon, en door
dezen verhuurd aan den wezenlijken bruiker voor 40
jaren met vooruitbetaling der huur. I)e polderlas-
ten liet men onbetaalden men meende nu dat die
landerijen voor de onbetaalde lasten niet anders kon-
den worden in executie gebragt dan onder den last
der 40-jarige vooruitbetaalde huur. Het Bestuur van
den Anna-Paulownapolder executeerde echter de gron-
den alsof geen huur bestond en eisehtetocn men
de huur wilde doen geldende vernietiging daarvan
als aangegaan ter bedriegelijke verkorting van de reg-
ten van het polderbestuur tot hefting van polderlas-
ten. De regtbank te Alkmaar had deze vovdering
toegewezen met veroordeeling van den huurder tot
schadevergoeding wegens het feitelijk houden van deze
door het polderbestuur bij de executie sedert gekoohte
gronden. Dit vonnis is Donderdag 7 dezer bij arrest
van het provinciaal geregtshof in Noord-Holland in
alle deelen bekrachtigd. Amst. Cour.
Door eenige Hollandsche makelaars in vee te Lon-
den is dezer dagen aan den heer W. Smith, ge-
zagvoerder van het Nederlandsche stoomschip Batavier,
een keurig geschenk aangeboden als een bewijs van
persoonlijke achting en erkentelijkheid voor de goede
zorgendie hij voor hunne belangen draagt. Dit
geschenk bestaat in een prachtige zilveren inktkoker,
waarop de volgende inscriptie in het Engelsch gegra-
veerd isAangeboden aan kaptein William Smith,
van het stoomschip Batavier, door eenige vrienden
in den Hollandschen veehandel betrokkenals een
blijk van persoonlijke achting en uit dankbaarheid
voor de steeds betoonde welwillendheidbelangeloos-
lieid en oiivermoeiden ijver voor hunne belangen.
Londen, October 1861. N.BottC
Maandag 18 Novemb. St. Maartensche Paardenmarkt
te Gorinchem.
Dingsdag 19 St. Maartensche Beestenmarkt
te Gorinchem.
Zaturdag 23 Najaars-Koemarkt te Velsen.
B OEKAANKONDIGING.
Jhr. Mr. Gevees van Endegeest: Over
de Droogmaking van het Haarlemmer-
meer, derde gedeelte\ Amsterdam, bij
Frederik Muller, 1861.
Er is zeker in onze eeuw in Nederland geen werk
van algemeen nut uitgevoerddat de belangstelling
van landgenoot en vreemdeling meer tot zich heeft
getrokken dan de droogmaking van het Haarlemmer-
meer; de geschiedschrijver dier onderneming kon der-
halve ook op ruime belangstelling rekenen bij het
lezend publiek, dat van het reuzenwerk" naauw-
keuriger en in zijn geheelen omvang kennis wil nemen.
Seeds toen het eerste gedeelte in 1843 hetlichtzag,
was de Nederduitsche uitgave weldra uitverkocht
verscheen hiervan reeds in 1844 een tweede druk
en de Eransche vertaling vond ruimen aftrek. Van
het tweede gedeelte, dat tien jaar later, in 1853,
het licht zag, mogen wij hetzelfde onderstellenhoe-
wel hiervan geen tweede druk tot nog toe is versche-
nen. Immersde inhoud hiervan overtreft in belang-
rijkheid verre die van het eerst verschenen gedeelte;
en in dit opzigt stemmen wij zeker met den S. over-
eenwaar hij op bl. 154, 2de gedeelte, zegt: toen
iiik bij 390 van het eerste gedeelte van dit geschrift,
„den toestand der onderneming op hetlaatst van 1843
„schetste, was nog veel onbegonnenniets voltooid en
de toekomstofschoon de Commissie nimmer twij-
„felde, voor velen onzeker. Heeds ontwaakte de mee
ting, later vrij algemeen in Nederland gedeeld dat
j de droogmaking nimmer zou gelukken. Het was de
vreemdelingdie het stoute werk het meest bewon-
derde en er op vertrouwde."
Thans is echter alles voltooid, behalve nog eenige
voorziening van Rijnlands boezem en het kleinste deel
„der verkaveling, wijl de Commissie, steeds door de
Hegering ondersteund, na volhardende worsteling
1, tegen de beletselen der natuur en tegen de bezwaren
„der menschen, aan alien twijfel gelukkig een einde
heeft kunnen maken met de afdoende woorden in de
Staats-Cour ant geplaatst: het Meer is droog"".
Het tweede gedeelte bevatte derhalve de hoofdzaak
van de geschiedenis der droogmaking, hoewel met de
woorden in de Staats-Cour ant „het Meer is droog" de
Meerpolder nog niet droog was geworden en niemand
zal zeker twijfelen of wij soms met den S. instemden in
de waardering tusschen landgenoot en vreemdelingIm
mers, de eerste oplage van het eerste gedeelte van het werk
is uitverkocht het debiet in 't kleine Nederland was
derhalve grooter dan dat der fransche vertaling in het
geheele Buitenland, en bovendien blijft de vraag of
de onderstelde grootere bewondering en het vertrouwen
van den vreemdeling op betere gronden rustte, dan
de nationale belangstelling en het bezadigde vertrouwen
der Nederlanders.
Ten slotte betuigde de schrijver in 1853 omtrent
de Commissiehare taak spoedt nu ten eindemo-
i.gen mij de lust en de krachten geschonken worden
om welhaast in een derde en laatste gedeelte den
eindelijken uitslag der haar toevertrouwde onderne-
ming te vermelden."
Aan die toezegging is thans in Junij 1861 voldaan. In
de voorrede voor dit derde en laatste gedeelte worden de
redenen opgegeven, waarom dit eerst thans het licht ziet.
,,De redenen zijn eenvoudig: wel was in 1852 het
Meer droog gekomenmaar de verkaveling was toen
slechts begonnen. De verkoop van den drooggevallen
bodem liep eerst in 1855 af. De overdragt van den
polder aan zijn nieuw bestuur kwam niet voor het
volgend jaar tot stand. Het derde stoomgemaalte
Gouda gesticht, kon eerst in Maart 1858 door Bijn-
„land worden overgenomen, en toen eerst was de taak
„der Commissie volbragt."
Het was ook van eenig belang de geschiedenis der
droogmaking van het oude Haarlemmermeer niet te
eindigen, zonder de eerste lotgevallen te hebben ge-
schetst van den nieuwen Ilaarlemmermeer-polder en
van de nieuwe gemeente Haarlemmermeerop den
drooggevallen bodem gesticht."
Daarenbovenin 1855 andermaal tot het Voor-
zitterschap der Tweede Kamer geroepen, en door
s Konings vertrouwen niet lang daarna tot zijnen Mi
nister van Buitenlandsche Zaken benoemd, zou het
mij toen aan tijd ontbroken hebben om mijn geschrift
„te voltooijen."
Wel had ik die laatste betrekking in 1858 verlaten
en daarmede eene twintigjarige staatkundige loopbaan
geeindigd, welke ik niet had gewenscht te hervatten;
maar nu was mij een vrij genot van rust, op mijn
geliefkoosd Endegeest, zoo streelenddat ik den moed
„niet had, om spoedig wedermijne krachten aan nieuwen
arbeid te wijdeneen arbeid waar meer inspanning
toe behoort dan velen misschien geloovenwant mijn
werk mogt geen langwijlig verhaal zijn van de menigte
behandelde zakenhet moest integendeel uit bijna tien
,,duizend bescheiden enbrieven, door onze Commissie
overwogeneen beknopt overzigt vormen van dat al-
„leen, wat tijdgenoot en nakomeling belang kunnen
hebben te weten, omtrent de geschiedenis en de wor-
ding van eene der grootste werken van onzen tijd."
Men behoeft slechts een vlugtigen blik in dit xleel
te slaan, om zich te overtuigen dat de S. zich in
dit opzigt op uitnemende wijze van zijne taak heeft
gekweten. In zeer beknopten vorm" en op geheel
bevattelijken toon" is een zoo groot aantal van feiten,
de droogmaking betreffende, bijeengebragt, dat het
werk des heeren Gevers van Endegeest alien,
die in de grootsche onderneming belang stellenin
hooge mate moet bevredigen en bovendien den land-
eigenaren ten alien tijde tot vraagbaak" zal kunnen
strekken ter juiste waardering van veel, wat den
polder later is wedervaren en wat hij in de toekomst
belooft te worden.
Niemand zal na de lezing ontkennen, dat de be
zwaren der natuur en der menschendie de Com
missie van beheer en toezigt te overwinnen had,
talrijk waren. Uit dit derde gedeelte blijkt hiervan
op nagenoeg elke bladzijde. Het is om die reden dan
ook zeer leerrijk en overtreft in dit opzigt in belang-
rijkheid ook zelfs het tweede gedeelte, hoewel dit de
hoofdzaak der droogmaking bevatte, Uit de wijze ech
ter waarop de S. dat tal van bezwaren bespreekt, en
die der belanghebbenden waardeert, blijkt duidelijk
het standpunt, waarop hij als geschiedschrijver stond.
De voorzitter der meer-commissie spreekt duidelijk op
elke bladzijde tot den lezer en hoezeer de feiten zeker
door niemand beter en naauwkeuriger konden zijn
bijeengebragt, zou welligt de waardering en de wijze
van voorstelling door een ander, die in de zaak niet
zelf zoo vele jaren achtereen als handelend persoon
was opgetreden, van die des voorzitters in sommige
opzigten verschillen.
Wij stellen ons voor achtereenvolgend onze lezers
een overzigt te geven van den inhoud van het be-
langrijke werk en zullen daarbij in de gelegenheid zijn
enkele opmerkingen mede te deelenom onze meening
te regtvaardigen.
Wij doen dit te eerder omdat de kostbaar'heid van
het werk het zeker niet in handen van alien zal bren-
gen, die er als van een studieboek kennis van be-
hoorden te nemen. De atlas met kaarten is wel is
waar de voorname reden voor dien hoogen prijsmaar
het werk is zonder dien atlas niet verkrijgbaar, en
wij vreezen geene tegenspraak met te verklaren, dat
de inhoud van het werk zelf, dien van den atlas in
belangrijkheid verre overtreft.
Ook zonder dien atlas is het boek duidelijk en ver-
staanbaar genoeg, vooral voor de ingelanden, die de
werktuigen en de indeeling van den polder uit aan-
schouwing kennenen daarom is het zeker te betreu-
rendat het niet in de handen en vooral in het hoofd
zal komen van alien, die de bloei des polders in de
toekomst kunnen bevorderen en voor zijne belangen
zullen moeten zorgen en waken.
Van den heer Zeger Best man ontvingen wij onlangs een
schrijven, waarin hij zich beklaagde over de aanpeiling van
gedestilleerddie den 4den November I.I. door den commies
J. A. Strick 1 ing met den veldwachter G. van der Woude
was verrigt. Hij zeide dat er minstens 10 kan te weinig op
het nieuwe peil-extract waren gebragt, en toen hij zich hier-
over bij den gemeente-ontvanger, den heer van Foreest,
beklaagd hadontving hij ten antwoorddat deze de verklaring
van den kommies als beeedigd persoon vertrouwde en daarop
afging.
Wij hebben dit schrijven aan den heer Burgemeester, met
verzoek om inlichting omtrent dit feit, toegezonden, die zeer
wehvillend hieraan op de meest volledige wijze voldeed. Uit een
schrijven van den heer van Foreest vernemen wij, dat wer-
kelijk de voorhanden likeur hij Z. Best man door den com
mies slechts bij gissing was opgenomen; terwijl bovendien
eene vergissing bij de optelling van 5 kan had plaats gehad.
De commies bragt tot zijne verontschuldiging bijdat Z. Best-
man bij vorige gelegenheden het opnemen van den aanpeil op
allerlei wijzen bemoeijelijkt had.
Echter volgt hieruit dat Z. Bestman volkomen regt had
in zijne reclame van den aanpeil. Eene herstelling van de fout
was niet mogelijk, wijl Z. Bestman een paar dagen later
verklaarde de thans ongedekte dranken te hebben verkocht.
Burgemeester en Ontvanger bciden geven bun misnoegen te
kennen over deze handelwijze van den heer Strickling, dat
zij te meer hetreuren, wijl hij volgens hun getuigenis een zeer
braafopregt en actief ambtenaar isen verklaren beiden naauw-
gezet te willen toezien, dat dergelijke onregelmatigheden geen
plaats meer vinden.
Op de vraag van den heer Zeger Bestman, wat er toch
met al de in beslag genomen dranken geschiedt, wijl men nim
mer van eenigen verkoop hoort, kunnen wij hem mededeelen,
dat thans bij den ontvanger berusten, 75 kan gedistilleerd
40 kan likeuren en 35 kan wijn, meerendeels afkomstig van
in beslagneming van minder dan twee kannen.
voorzien van goede Getuigenwenscht in Haar
lemmermeer als zoodanig geplaatst te wor
den. Adres franco, onder Letter II, bij den
Boekhandelaar J. J. van BHEDERODEte Haarlem.
Amsterdam11 November. Vee. Runderen 1e kwal./180
a f 220; 2e kwal. 160 a 200; 3e kwal. 130 a 180.
Melk- en Kalf-Koeijen 80 a 130. Scbapen 20 a 24. Var-
kens 44 a 50 cents per Ned. fit.
13 November. Granen en Zaden. Tarwe prijshoudend; 128 ffi
bonte Poolsche 384; 127 ffi Pommer/ 375. Rogge dadelijk
bij kleinigheden onveranderd; 122, 125 ffi nieuwe Prnissische
f 250 a 260; 117 It' Petersburger f 240, 242. Garst in een
doen; 100 ffi Friesche Winter 195. Koolzaad dadelijk 1
lager, op het Voorjaar flaauw, op het Najaar vast, doch zonder
handel; op 9 v. Olie in Nov. 76£. Lijnzaad in een doen;
110 ffi Riga 365. Olie. Raap-olie dadelijk onveranderd,
op levering flaauw; op 6/w. 42|, Vlieg. 41£. Lijn-olie
dadelijk en op levering willig; op 6/w. f 36; Vliegend f 34J
a/35. Hennepolie op 6/w./41^-; Vliegend/40. Koeken.
Raapkoeken per 1040 stuks 85 a 90. Lijnkoeken per 104
stuks 12 a 15.
Vee. Kalveren le kwal. 50 a 70, 2e kwal./40 a 60,
3e kwal. 30 a 50; Schapen 20 a 24; Varkens 46 a 50 cts.
per Ned. ffi.
Delft7 November. Boter. De markt blijft willig gestemd
1 ste kwaliteit 65 a 662de kwaliteit 60 a 64.
Dordrecht, 7 November. Granen en Zaden. Tarwe.
Jarige Zeeuwsche, Vlaamsche en Overm. wordt schaarsch en
blijft grif te koopen; nieuwe dito daarentegen traag en iets lager
afgegeven; jarige 11,40 a 11,80, dito afwijkende en geringe
10,50 all; nieuwe dito f 11,60 a 13,20; nieuwe Zomer
weinig aangevoerd en begeerd, 10,50 a 11,50. Rogge.
Zeeuwsche, Vlaamsche en Overm. weinig ter veil en prijshoudend
jarige 7,80 a 8,20; nieuwe /8,20 a 9,20. Buitenlandsche
