116
Yacatien commiesen 12.70
Op Hemelvaartsdag verliet de scliipper de molen
de Kat ten 8 ure 's morgens en kwam ten 1 /2 nre
aan de sluis aan den Overtoomen kon overal varen
tot aan de sluis aan den Overtoom.
Bij de schuitenmakerswerf en de sluis bleek eene
ondiepte te zijn, waarover niet geheven kon worden,
in de sluis eenmaal zijnde, moest het rinket worden
opengezet, en alstoen drong bet spuiwater het schip
vooruit tot even buiten de sluis voor het Logement:
Het Wapen van Aalsmeer.
Alstoen bleek verdere voortgang onmogelijk, het
schip zat vast in den modder en vverd men verpli°d
te ligten.
Hiermede werd begonnen Yrijdag den 30sten Mei
ten 10 ure, de ligterschipper Brink ligtte het schip
tot op zes voet min twee duitnwaarmede men be-
zig was tot 's avonds zes ure.
Het peil was aldus
Amstelland. Rijnland.
28 Mei 8 ure 0,38 A. P. 0,70 A. P.
,i 8 0,22 0,68
29 12 0,18 0,72
29 4 0,18 0,74
30 8 0,18 0,74
30 12 0,16 0,76
30 4 0,16 0,74
Ten zes ure verliet het schip den Overtoom, ge-
trokken door twee jagers en onder een bezaan zeil,
kluiver en jager met Z. O. wind.
Het kwam zonder eenigen tegenspoed tot aan den
leeghwaterdes nachts twee ure en bleef daar om
te lossen.
Aan den scliipper werd door den dijkgraaf bij de
aankomst overhandigd eene Nederlandsche vlag, in
wier wit veld geplaatst was het wapen van den Haar-
lemmermeerpoldertot aandenken aan de eerste reis
die ooit eenig zeeschip met kolen direct van New-
Castle naar Haarlemmermeer heeft gedaan.
Br hebben dus in deze gekeele- reis zich geene
andere beletselen opgedaandan eenige ondiepten in
den Buitensingel te Amsterdam en aan de Overtoom-
sche sluis, welke zelfs niet zouden hebben verhinderd
om de vaart te doen met geheel ongebroken lading
indien Rijnlands peil in plaats van op de gewone
hoogte 0,50 -5- A. P. niet ware geweest op de bui-
tengewone laagte van 0,76 A. P., doch beide
kleine moeijelijkheden kunnen ligtelijk worden ver-
holpenals de stad Amsterdam en Bijnland de ver-
diepingswerken uitvoeren, waartoe zij wettig zijn
gehouden.
Wenschelijk ware het intusschen dat het trekpad
van de Overtoomsche sluis naar de brug aan de mo
len de Kat, en langs den Buitensingel tot de Wil-
lemspoortalsook aan het huis de Kraag, door de
stad Amsterdam werden doorgetrokkenen de due
d'alven in den Singel werden vermeerderd, ook aan
de zijde van den Buitensingel.
Na de aankomst aan den Leeghwatermoest een
begin worden gemaakt met de lossing.
Alstoen ontstond een verschil van meening tus-
schen de rijksambtenaren en ons omtrent de forma-
liteitcndie hierbij moesten plaats hebben.
De ambtenaren beweerden dat de volgbrief aan
den ontvanger van Haarlemmermeer had moeten wor
den verzondendie alsdan dien volgbrief voor gezien
zoude teekenen en hen ambtenaren committeren om
de lossing te surveilleren.
Wij merkten hen op, dat wij in dat geval eene
lading steenkolen vervoerden, ongedekt door behoor-
lijke stukken.
Alstoen werd besloten, dat de ambtenaren de ze-
gels zouden surveillerenterwijl een bode naar den
ontvanger werd gezonden, om de vereischte teeke-
ning op de akte te doen stellen.
Toen werd hierbij opgemerkt, dat het ligtersehip
wel gedekt wasdoor de akte van verzegeling van
het groote schip, waarop van het ligten door de
bevoegde ambtenaren was melding gemaakt, doch
dat het wenschelijk ware dat de ligterschipper een
afzonderlijk bewijs van verzegeling van de administra
te verkreegten einde hij ook gedekt zoude zijn,
ingeval hij door weer, wind of andere omstandighe-
den, van het groote schip werd verwijderd.
De lossing geschiedde met pertinente meting on
der toezigt van een ambtenaar en een opzigter van
den polderdoor drie gewone kolenkruijers en drie
wegwerkers in dienst van den polder.
De meting geschiedde met een ijzeren half mud
het lossen met manden en door dragers. Er werd
niet gewogen.
De kolen werden bevonden te zijn zeer droog,
glinsterendvan goede hoedanigheidglad van breuk,
zonder zand of ander inmengsel.
De kolen zijn neergelegd in een afzonderlijk vak,
afgesloten door de oude deuren van het ketelhuis van
andere kolenvroeger ontvangen.
Eene vergelijking met deze deed ziendat de oude
kolen wel veel door verwering hadden geledenmaar
toch aanmerkelijk meer zand en ander inmengsel be-
vattenzij waren veel bruiner van kleur^minder
glinsterend en veel fijner.
De tegenwoordige kolen zullen door rieten matten
zoo veel mogelijk worden beveiligd tegen den invloed
van het weder, ten einde daarmede eene behoorlijke
proefstoking kunne worden gedaan.
Aan den ligterschipper zal door den opzigter van
Riessen een bewijs van het tijdstip, waarop zijne
lading zal zijn gelost, worden afgegeven en van de
door hem gemaakte onkosten van sluisgeld en jaagloon,
ten einde hij daarop bij de cargadoors B 1 i k m a n
Com p. de hem toekomende vracht kunne ontvan°"en,
Na finale lossing zal door den opzigter van Ries
sen aan den kapitein op het cognossement eene ver-
klaring worden geteekend, hoeveel mudden steenkolen
uit het schip zijn gelost, ten einde hij daarop kunne
doen ontvangen de hem toekomende vrachtpenningen
10 Junij 1862.
Deze werkelijke uitgeloste hoeveelheid heeft nu
bedragen 1147 mudden.
De werkelijk betaalde kosten zijn
Cargadoorsrekening, waarop de ligter-
Selden73.16
Accijnsen2 6.12 3
Onkosten losserivan Riessen. 81,
Assurantie7.50
Arbeidsloon, ligteru 12.
Aan den OvertoomS c h 0 u t e nver-
schot bode Papo, voor reiskosten Dijk
graaf, naar het schip, ontvanger, enz. 9.16
Kolen, Lange Brothers432.60
Vracht, kapitein Visser528.
1132.245
De prijs van 1147 mudden was dus 1132.243
of per mud 983 cents.
Als men hierbij opraerkt, dat eenige uitgaven als
buitengewone onkosten zijn te beschouwendie bij
eene volgende reis kunnen worden verraedenzoo
verkrijgt men als onvermijdelijke onkosten:
Cargadoorsrekeningy
Accijnsen
Lossingskosten (te doen door eigen amb
tenaren)
Commiesen (niet meer als bewakers noodig)
Polis
Kolen, Lange Brothers (eene kwaliteit
iets minder dan deze, doch toch nog veel
beter dan wat vroeger gebruikt werd)
Vracht
25.19
26.123
11.—
3
7.50
384.—
528.
Zoo verkrijgt men 984.815
of 1147 mud a 984.81s, is per mud 0.85, of
/0.05 boven den prijs waarvoor thans de kolen des
polders zijn aangenomen.
Alsdan zal de polder ongeveer hetzelfde geld uit-
geven en beter kolen hebben.
Het schip de Zaanstroom isvolgens bekomen in-
lichtingen, gedeeltelijk weder uitbevracht naar Yar
mouth met koolzaad en zal eene tweede lading kolen
brengen naar den Leeghwaterbij wijze van proefneming.
Hierbij is een chaldron besteld van 8 sh. 6 d. (de
goedkoopste)om te dienen ter vergelijking met de
beste thans verkregen.
Daar nu de verkregen ondervinding had geleerd,
dat een zeilend zeeschip kon komen aan den Leegh
water, zoo hebben wij ondergeteekenden het van be-
lang geacht te onderzoeken in hoeverre eene stoom-
boot, geschikt voor binnenwateren en de Noordzee,
ook onze stoomwerktuigen kan aandoen.
Door de goedgunstige medewerking van de heeren
van der Maaden Cie.te Amsterdamis daar-
van eene proeve genomen op den tweeden Pinkster-
dag, 9 Junij 1862.
De stoomboot Amicitia Lgewoonlijk varende in
het beurtveer van Amsterdam naar Antwerpenkwam
op dien dag van daar over Gouda en Alphen naar
de Oude-Wetering.
Ten 12 ure waren aldaar aan boord de dijkgraaf,
de heemraad Amersfoordt, de secretaris van
Brederode en de heer Barnaart, bij wie zich
later aan den Cruquius nog voegde de hoofdopzigter
van Egmond.
Lengte der boot 100 Amsterd. voeten.
Breedte 16 voet.
Diepgang 5 8 duim.""'
Zij was heden beladen met 80,000 Ned. pond. 40
last 4 kiel of juist zooveel last als de Smak de
Zaanstroom had aangevoerd.
De boot heeft 12 paardenkrachten een locomotief
(pijp) ketel, dubbele cilinderdirecte werking, 7 duim
diameter, 12 duim slag, 3 atmospheren, pompstelsels
werken onmiddelijlc op de krukasdeze pompen die
nen tot vulling der ketels en reiniging van het schipen
kunnen desverkiezende ook met de hand bewerkt worden.
Het zeiltuig bestaat uit een schoenermasthet groot-
zeil heeft 100 el doek, het fokzeil 60 el, de breefok 120 el.
Een kraan staat in het midden voor 20)0 Ned.
ponden en drie man. Voorop is een ankerspil als lier.
Het schip is geheel van ijzermet houten dek
het laadiuim 54 Amsterd. voeten, breed 15,5 voeten
tusschen buitenstelling en dek 7 Amst. voeten. Het
bevat ook nog een kajuit voor den kapitein en voor-
onder voor het volkcompastoestelstuurrad met stop-
pen bij de hand van den stuurman die voor de bewe-
gingen van het schip niemand behoeft te waarschuwen.
Het volk bestaat uit drie man op het dek, twee
man bij het werktuig, de gage bedraagt te zamen 51
s weeks j het schip is gebouwd te Delfshaven bij
Everdingen en Everard; het werktuig bij Paul
van V lis sin gen; het schip koste corapleet 20.000.
Wij voeren af van de Oudeweterins; ten 12 ure,
Leeghwater 1 ure, Cruquius 2/2 ure, Lijnden 4% ure
Overtoomschesluis 5 l/2 ure; wij waren in de Wester-
doksluis ten 8 /2 ure en schutten nog dien avond voor
boomsluiten in het IJ. Hiervan was nog 1 y.2 ure
oponthoud aan de Willemspoort voor de visitatie.
Dit schip raakte nergens grond en voer dus zonder
eenigen tegenspoed van de Oudewetering voorbij alle
de werktuigen naar zee.
Deze goede uitkomst moedigde den heer van der
Maaden aan, om den polder het aanbod te doen,
met eene nieuwe stoomboot Holland onmiddelijk
van de mijn Holland aan de Ruhr, in ongebroken la
ding aan te brengen 2000 mud Ruhrkolenbijna
evengoed als Engelsche, a 57j/2 Ct per mud, gelost
buiten accijns.
Dit aanbod werd aangenomen, en zal bij wijze van
proefneming geschieden, waarvan later verslag zal wor
den gedaan.
Uit al het bovenstaande blijkt
1°. Dat een zeeschip (hetzij door windhetzij door
stoom gedreven) al onze werktuigen bereiken kanzoo
over Amsterdam als over Gouda.
2°. Dat het ligten voor schepen zelfs van 7 voet
diepgang zal onnoodig worden, zoodra de stad Am
sterdam haren buitensingel en Overtoomschesluis op
wettige diepte zal hebben gebragt
3°. Dat schepen van de Ruhr of uit Belgie, al
mede den polder kunnen bereiken in ongebroken last
4°. Dat het niet onmogelijk is eene boot te bou--
wen in staat om direct in beurt te varen van Haar-
lemmermeerpolder op New-Castle of andere Engelsche
havens
Voor zulk eene boot heeft zelfs de heer van der
Maaden eene schetsteekening gemaakt.
Wat de verdiepingen betreft, door de stad Amster
dam te makenzulks is door een onzer bereids onder-
's hands aan den stedelijken opzigter beleefdelijk ver-
zocht, en wij hebben met genoegen vernomen, dat
daarmede reeds een begin is gemaakt.
Wat de andere verbeteringen betreft in de vaart
tusschen Amsterdam, Overtoom en het huis de vraag
hieromtrent zal aan dijkgraaf en heemraden worden
voorgesteld zich bij eerbiedig adres te wenden aan
de regering der stad Amsterdam.
Wat het peil in Kijojand betreft, waarvan de bui-
tengemeene laagte (hoewel voor de stoomboot ook
niet gewenscht) voor de smak bijzonder hinderlijk was,
hieromtrent is een adres tot regeling ingediend aan
dijkgraaf en hoogheemraden van Rijuland, door twee
hoofdingelanden van dat waterschap, tevens leden van
ons dagelijksch bestuur.
Wij vertrouwen dus dat de uitslag van deze onze
pogingen zullen leiden
1°. tot verbetering van de hoedanigheid onzer steen
kolen
2°. tot vermindering van hunnen prijs;
3°. tot aanwakkering van de vaart op onzen polder,
welke niet anders dan voordeelig kan werken op den
afvoer onzer voortbrengselen en den bloei der landen
aan onze zorg toevertrouwd.
Dit zij zoo
(get.) J. W. M. van de Poll.
Mr. J. P. Amersfoobdt.
Drukkerij van Bonga Si C°. Amsterdam.
