WEEKBLAD
van
1862.
Vrijdag, 24 October.
Landbouw.
A AN L A N D B 0 DW, GEMEENTE- EN POLDEB-BELANGEN GEWIJD.
Merde JTaargang.
HoofdredacteurC. E. DE CLERCQ:
DE WERKTUIGEN
IIAARLBMMERMEEIt,
Abonnementen
worden aangenomea bij de Boekhandelaars
C. M. VAN GOGH, teidschestraat, te Amsterdam,
J. J. VAN BREDERODE,Haarlem,
bij den Ileer BRLEVENGAARDER te Haarlemmermeir
en verder bij alle soliede
BOEKHANDELAREN en POSTDIRECTEUREN
in het Rijk.
De Prijs is f 6,in het Jaar. Elke 3 Maanden wordt over f 1,50 beschikt. Advertentien van 15 regels 50 Cts.elke regel meer 10 Cts.
behalve 35 Cents Zegelregt bij elke plaatsing. Alle Toezendingen moeten franco geschieden aan den Hoofdredacteur, te Amsterdam.
OP DE
Tentoonstelling (c 's Cravenhagc.
De rijke verzameling van landbouwwerktuigenvvelke
in den Koekamp was biieengebragtleverde een goed
bewijs van de buitengewone ontvvikkelingdie op dit
gebied is tot stand gebragt.
Een vijftig jaren geleden gebruikten de landbouwers,
zelfs in Engeland, sleckts een zeer gering aantal werk-
tuigen of gereedschappen van zeer eenvoudige zamen-
stelling, en thans welk een rijkdom en veelsoortigheid.
De laatste jaren liebben daartoe niet het minst bij -
gedragen, want als men deze tentoonstelling vergelijkt
met de eerstenwaarop de Engelsohe landbouwwerk-
tuigen goed vertegenwoordigd waren, dan trof het,
hoe vele geheel nieuwe werktuigen weder sedert dien
tijd zijn uitgevoudenen hoevele veranderingen en
verbeteringen de toen bekende hebben ondergaan. Een
landbouwer, die nog nimmer eene dergelijke tentoon
stelling zag, zal, zelfs met den katalogus in de band,
zeker van velen niet begrepen liebbennoch waartoe
ze moeten dienen nocb hoe ze werkten; en men ba-
hoort er tegenwoordig ook wel goed in te huis te zijn,
am tusscben al die verschillende werktnigen voor het-
zelfde doel bet beste te weten te kiezen, en al die
kleine verbeteringen en wijzigingen op te merken, die
bijna ieder jaar weder zelfs aan die werktuigen zijn
gemaaktwaarvan men dacbt, dat er niets meer aan
te verbeteren viel.
Maar juist dat groote aantal schrikt ook weder wel
wat af. Als men elk werktuig kocht dat men zou
kunnen gebruikendan had men weldra een magazijn
vol en zou men er spoedig een heel kapitaaltje aan
kunnen besteden. Een tijd geleden was de liefheb-
berij voor bet koopen van werktuigenvooral bij de
heeren landbouwersook zeker wat te sterk. Men
dacht dat die nieuwerwetsclie landbouwwaar men het
toen altijd zoo druk over had en die zulke groote
winsten beloofdevoornamelijk in die werktuigen zat,
en dat een betere ploeg in plaals van de ouderwetscbe,
een extirpator in plaats van eene egge en een zaai-
werktuig voor rijenbouw alleen reeds in staat waren
veel betere oogsten te geven. Maar men heeft leeren
inziendat het gebruik van al die werktuigen op zieh
zelf, als men overigens op de gewone wijze bleef
landbouwen, niet veel voordeel aanbragt, en dat
de verbeterde landbouw veel meer gelegen is in een
beter landbouwstelsel, het verbouwen van meer voe-
dergewassen, het zwaarder mesten, het zorgvuldig
schoonhouden van den akker, eene betere veehouding,
enz.alle zakendie men des noods ook zonder die
kostbare werktuigen in praktijk kan brengen.
Wij miskennen geenszins bet groote nut van velen
van die werktuigende aanzienlijke besparing die som-
migen geven kunnen; maar men moet ze beschouwen
als hulpmiddelen om op beter wijze dan vroeger te
landbouwendocb niet als hetgeen waarvan men voor
namelijk betere gewassen en meerder winst heeft te
verwachten.
Als men niet tevreden is met hetgeen de boerderij
geeft of als men op een booge paeht zit en niet
weet of die wel nit bet land te halen isdan zal
men in den regel gewoonlijk nog met meer voordeel
mest kunnen aaukoopenbeter vee opstallenveevoe-
der koopendan ten minste vele van die werktuigen
aan te schaffenaltijd voorondersteld dat toch meestal
het geval isdat men niet ruim genoeg bij kas is
om alios in eens te doen.
Bij onze meeste boeren zal deze waarscbuwing
echter zoo heel noodig niet zijn; bij lien toch is'
de liefhebberij voor het koopen van werktuigen nog
zoo groot niet, en in onze best bebouwde streken,
waar men jaar op jaar rijke oogsten heeft, en het dik-
werf zoo goed gaat, dat men jaarlijks wat oplegt en
papieren koopt, daar is het juist een ander geval. Hij,
die zijn spaarduiten aan bet koopen van effecten kan
bestedenomdat hij geen kans ziet om zijn geld nuttig
in zijn eigen boerderij te gebruiken, die kan best eens
naar dergelijke werktuigen omzienwant daar zijn er
onder waarvan de aankoop hem zeker beter rente zal
geven dan een intregaaltje, ja zelfs dan een Oosten-
rijker, die de boeren tegenwoordig ook wel kennen.
Vooral in Holland wordt de schaarschte van ar-
beiders telken jare grooteren in sommige streken
klimt het dagloon nog steeds en dan kan een
dorschwerktuigeen stroosuijdereen zaaiwerktuig en
rijenhak, daar waar men jaarlijks dikwijls beel wat
geld met wieden en schrepelen moet laten verdienen
eene belangrijke besparing aan arbeidsloon geven.
Eer wij eens onder de verzameling werktuigen rond-
zienhadden wij behoefte dit met een enkel woord
te zeggen, want wij zijn geen zoo onbeperkte voor-
standers van het gebruik van al die werktuigendat
wij daarvan voornamelijk het heil en den vooruitgang
van den landbouw verwachtenmaar van de andere
kant is het evenzoo waar, dat er daaronder vele zijn,
waarvan bet aanschaffen bijna voor ieder boer eene
wenschelijke zaak wordt, wanneer hij daarom geen
nuttiger uitgaven moet nalaten; en zeker is bet, dat
met ieder jaar de behoefte bij ons grooter zal worden
aan die werktuigen welke handenarbeid besparen en
die eene betere en meer zorgvuldige bewerking van
de gronden en van de produkten mogelijk maken.
Eenige enkele opmerkingen echter nog over de prijs-
uitloving. Men heeft weder bet goede denkbeeld ge-
volgdsints een paar jaren bij de meeste tentoonstel-
lingen in ons land in praktijk gebragt, om eenige
aanzienlijke prijzen (ditmaal drie, 200,/ 150 en/ 50)
uit te loven voor de meest volledige verzameling van
werktuigen. Dit is het best wat men doen kan; het
is hier bepaald eene tentoonstelling, geen wedstrijd van
werktuigen. De fabrikanten of commissionnairs moe
ten zicb daarvoor aanzienlijke kosten getroosten en
deze worden in ons land in den regel nog niet ver-
goed door bet aantal bestellingenwelke zij daarbij
opdoendaar onze landbouwers over het algemeen de
zeker in vele opzigten prijzenswaardige gewoonte heb
ben om zicb liever eerst nog eens te bedenken. Deze
prijzen zijn alzoo voornamelijk en met goed regt eene
billijke schadeloosstelling voor de kosten door de
tentoonstellers gemaakt, en dit geld is van wege de
maatschappij goed besteed, wijl daardoor eene tal-
rijke inzending van alle soorten van werktuigen wordt
uitgelokt, en daar de plaats van zamenkomst steeds
eene andere is zoo komen zij ook weder onder oogen
van anderen, tervvijl zij die ze meermalen zien daar-
rnede langzamerband beter vertrouwd worden en toch
gewoonlijk ook ieder jaar weder wat nieuws te zien
krijgen.
Maar wij zijn hiervan zoo groote voorstanders, dat wij
de nog bovendien afzonderlijke prijs-uitlovingen voor
enkele werktuigen liefst geheel wenschten te zien ver-
vallen. De gestelde prijzen zijn niet boog, een van vijf
tig de overigen vijftien en vijf en twintig gulden
zoodat het geldelijk bezwaar zoo groot niet is, maar
wij hebben het dan ook alleen tegen bet toekennen van
die prijzenomdat het zonder deugdelijke beproeving
geschiedt. De Hollaudsche Maatschappij heeft reeds
tweemalen het voorbeeld gegeven van eenen wezenlijk
goeden wedstrijd of vergelijkende beproeving en bekroo-
ning van enkele werktuigende eerste keer van gras-
maaiwerktuigen, de tweede keer van alle werktui
gen voor den hooibouw. Het is te hopen, dat zij
dit ook in het vervolg blijve doen en evenzoo an
dere werktuigen beproeve, als b. v. ploegen, dorsch-
werktuigen, enz. Maar dan moet het ook een vast
stelsel wordenom op de tentoonstellingen geene af
zonderlijke werktuigen te bekroonen, maar dit alleen
te doen bij daarvoor deugdelijk ingerigte wedstrijden.
Want wat is de beteekenis om b. v. thans ruim
een jaar na den gebouden wedstrijdweder eerste
prijzen aan grasmaaiwerktuigen, hooiscbudders en
booiharken toe te kennen, alleen op het gezigt, nadat
men juist toen gezien heeft hoe moeijelijk het is zelfs
bij deugdelijke beproeving de voortreffelijkheid van
het eene werktuig boven het andere uit te maken.
Bevestigen deze uitspraken de uitkomst van een
vroeger gebouden wedstrijd, dan zijn zij zonder nut;
spreken zij dien tegen, dan geeft dit verwarring en
het doet de wedstrijden hunne kracht verlieZen; heeft
men met nieuwe of verbeterde werktuigen te doen,
dan kan men toch niet alleen op bet oog oordeelen
of zij werkelijk beter zullen voldoendan de bij de
beproeving met den eersten prijs bekroonden.
Aan ploegeneggen zaaiwerktuigen bij vergelij-
king eerste prijzen toe te kennen, zonder beproeving
is volstrekt en in elk geval af te keuren. En is men
overtuigd van de bijna onoverkomelijke bezwaren eener
volledige vergelijkende beproeving (Dr. Staring toon-
de die laatst nog weder zoo duidelijk aanwat de
ploegen betreft), dan komt men eigenlijk tot bet be-
sluit of het niet beter ware om voor zulke werktui
gen, waarvan de meerdere of mindere voortreffelijk
heid niet is uit te maken dan door een lang en
aanboudend gebruik onder allerlei omstandiglieden
waartoe inzonderheid die behooren welke tot bewer
king van den grond dienennimmer vergelijkende
prijzen uit te loven en toe te kennen. Want of die
eerste prijzen beteekenen niets en niemand hecht er
eenige waarde aangelijk nu helaas veelal en niet
zonder grond het geval isen dan is het nutteloos
daarvoor nog geld te besteden en de moeite en tijd
van beoordeelaars te vergen, of de koopers gaan op
die eerste prijzen af, maar zullen dan in menig geval
door eene verkeerde bekrooningen die kunnen onder
zulke omstandigheden wel niet uitblijvenop het dvranl-
spoor worden gebragt. Zooom een voorbeeld te
noemenzien wij ditmaal als nieuwe of verbeterde egge
met een eersten prijs bekroond de dubbele ronddraai-
jende ijzeren egge van Ash bij G°. Zoover ons be-
kend is hier wel de enkele houten, eenige malen be-
proefd en door een paar personen aangekocht, waarvan
men echter nog niet met veel lof hoorde gewagen;
dit werktuig is echter, meenen wij, bet eerste in ons
land en werd in bet geheel niet beproefd. In de
Engelscbe landbouwbladen zagen wij het ook dikwerf
genoeg aangekondigd maar vonden daarvan nog
geen eene aanprijzing op grond van langdurig gebruik.
