200
landschap van den Ilaarlemmerhout, het sclioone weder
de vrolijke gezigten mijner oudere en jongere mak-
kers, mot wie ik zoo dikwijls op den akker brandende
zon en natten stormwind trotseerdedit alles deed mij
bet hart sneller slaan dan andersen innig bevvo-
gen stemde ik in m#t den wensch van het geliefde lied
Bescherm, o God, den Koning lang,
En 't lieve Vaderland.
En nu werden de boerenwagens weder ingespannen
met het doel om ons aantesluiten aan den ltijdtoer
die de verschillende punten zoude bezoekendoor
de afdeeling Velsen en omstreken zoo heusehelijk
bevolen aan de oplettendheid der leden der Ilolland
sche Maatschappij van Landbouw. Maar ziehet bleek
dat de landbouwers niet hadden voldaan aan de op-
roeping voor den rijdtoer. Er waren op het Haze-
patersveld vvedrennen aangekondigden het bleek
ook nu dat de landbouwers den geest der jongere
Eomeinen deeldendie steeds riepen om panem
circenses", koek en wedrennen.
Ik werd op dit oogenblik weder bevestigd iu mijne
meening dat het verkeerd is landbouwfeesten aan
kermisvermaken te verbindcn, dit trekt de aandacht
van 't publiek af van het eene noodige", en fi-
nancieel merkte ik opdat er guldens gingen naar
Blennow, terwijl de landbouwtentoonstelling aan
kwartjes gebrek hadmet het geldwaarvoor de
tribune voor de harddraverij gezet was, hadden var-
kens- en schapenhokken voor de tentoonstelling kun-
nen vvorden gebouwd die nu zwak, te naauvv en
onoverdekt waren; voor het geld, bij Blennow
verteerd, had menige boer een kaasmolen of een hak-
sel-snijder kunnen koopen.
Hoe dit zijn moge, ik besloot de jongens naar
"Velsen te brengen, en schoon sommigen hunner gaarne
onder die „mooije dikke hooge boomen" hadden willen
blijven, die zijals in Haarlemmermeer geboren, nog
nooit gezien hadden, en zij vooral ook keken met
een begeerig oog naar die mooije mallemolens"alien
gingen mede die verzocht warenen nog eenigen bo-
vendien die zieli op de wagens hadden gesmokkeld
tussehen de kameraden.
En toen zij door Bloemendaal naar Velserend door
al die fraaije buitenplaatsen waren gereden en door
den heer Taunay op den hoogsten blinkert in zijne
nabuurschap geleidaldaar krijgertje speeldcnen
kopjeduikelden van de duinen af, of dreven in het
kreupelhout acliter de knijntjes, of kiekeboe speelden
in de ruinc van 13rede rode, toen riepen alien dat
dit toch nog mooijer was dan de kermis, want dat
zij zoo iets nog nooit meer hadden gezien.
En weder ging het voorwaarts naar de boerderij
van den heer M u 1 d e r waar het stoomwerktuig aan
den gang was gemaakt, en water maalde, koeken-
meel kneedde, en hout zaagde, waar de schoone koe-
stal en melkerij voor alien openstond, en onze melk-
meisjes met die van den heer Mulder eens konden
praten, en elkanders kazen en boter beoordeelen, en
•eens zien, dat niet alleen op de Badhoeve veel werk
wordt gemaakt van nitnemende voortbrengselen.
En toen wij verder voorkomend werden ontvangen
op Sparenberg bij mevr. van der Hoop, en de jon
gens de schoone oranjerie mogten bezoeken, waar zij
„een luin in een huts" zageri, met een marmeren vloer,
en peterselie zoo als zij nog nooit gezien hadden, toen
zij daar de goudfaisanten in de hokken zagenen de
schoone appelen en peeren aan schuttingendie in
Haarlemmermeer ons nog altijd ontbreken toen waren
zij regt verwonderd over zulke schoone zaken; ook
onze werkbazen die mede gegaan waren hadden ge-
legenheid van den voorkomenden tuinman nuttige
wenken te ontvangen, en eens te leeren hoe men een
park net en schoon moet aanleggen en onderhouden.
Nog bleef ons eenige tijd voor het bezigtigen van
de boerderij van den heer He.shuijsen, waar fraai
jongvee, een russische hooihark en een nette aanleg
voor een heereuhuis onze aandacht trokken.
Jammer dat de avond viel en wij geen gebruik
konden maken van het welwillend aanbod van mevr.
Tuijl, om ook hare buitenplaats te bezigtigen.
Uit naam van alle mijne werklieden, van eenige
weinige landbouwers en vrouwen die ons verzelden
moet ik hier mijnen openlijken dank brengen aan
alien die ons op 27 September zoo heusehelijk ont-
vingen. Moge bun het bewustzijn goed doen te
wetendat hunno vriendelijkheid dien dag gestrekt
heeft tot het verspreiden van nuttige kennis en het
verschaffen van leerzaam vermaak.
Als in 1864 het landhuishoudkundig congres weder
eens aan hunne deur zal aankloppenhoop ik dat
weder op hunne vriendelijkheid mag worden gerekend,
en ik twijfel niet of eenigzins beter voorbereid zal
het bezoek dan talrijker zijn. Als vcldverkenners geven
wij omtrent dc lieve oatvangst dc beste berigten, en
houden ons aanbevolen voor de toekomst.
AMERSrOOllDT.
ENGELSCH OORDEEL
OVER DE PRIJST0EW1JZ1NG AAN DE WERKTUIGEN
op de Tentoonstelling te Haarlem.
Het verslag over de tentoonstelling te Haarlem in
de Marklane Express, van 5 October 1.1. waarvan
wij in het vorig nommer spraken, zegt het volgende
omtrent de
WEEK TUI GEN.
Deze afdeeling was slecht geregeld, inderdaad zoo
slecht geregeld van het begin tot het einde, dat het
nutteloos zou zijn om eene volledige lijst der prijzen
te geven. Yooreerst, in plaats dat de verschillende
werktuigen van eene soort bijeengebragt werden en
naast elkander beproefd werdenzijn verscheidene
werktuigenwaarvoor prijzen waren uitgeloofdniet
eens bekekenterwijl aan andere werktuigen prijzen
werden toegekend na het beantwoorden van een paar
yragende beoordeelaars bestonden eigenlijk alleen
in naam, want, tot aller verwondering, zoowel van
de gelukkige als de ongelukkige tentoonstellers, wer
den de prijzen toegewezen, voor dat zij wisten, dat
men naar hunne werktuigen had omgezien. Eenigen
klaagden, anderen verklaarden dat zij hunne werktuigen
terstond van de plaats der tentoonstelling wilden
verwijderenwant Donderdag avond was het voor-
naamste deel der werktuigen nog niet eens behoorlijk
op plaats gebragt, daar Woensdag de tenten eerst werke- j
lijk voltooid en gedekt waren en Vrijdag morgenvoor
het ontbijt, waren tot aller bevreemding de prijskaar-
ten reeds aan de werktuigen gehecht. Turner, van
Ipswich b. v. verkreeg de gouden medaille voor zijn
stoom- en dorschwerktuigendoch hij bekende gul
vveg dat er een partij schoven was aangebragt om
zijn stoom- en dorschwerktuigen te beproeveu; men
had er een paar schoven door laten gaan, juist genoeg
om te zien dat het werktuig ter beproeving gereed
was, en den volgeuden ochtend bemerkte hij dat de
prijs hem reeds was toegewezen; doch zonder twijfel
waren ook zijne werktuigen bepaald de besten.
Naar Boby's hooischudder, Eichmond's liak-
selsnijders werd niet omgezienvoor de prijstoekenning
reeds geschied was; toen kwam er een andere partij
beoordeelaars, die hen binnen weinige minuten ook
medailles toekendenmaar de genoemde tentoonstellers
bedankten voor de eer om thans nog belooningen te
ontvangenen gaven hun gevoelen hierover rond uit
te kennen. Men maakte allerlei verontschuldigingen
de Steward" zeide dat het de schuld was van de
beoordeelaars, terwijl deze van hunne kant de schuld op
den Steward" wierpen. Het feit was dat men dui-
delijk bemerken kon, dat de leidende hand bij de
tentoonstelling der werktuigen ontbraken wanneer
daarin geen verbetering wordt gebragt, zullen Engelsche
tentoonstellers niet van zoo ver komen om behandeld
te worden en met zich te laten omspringenals het
geval te Haarlem was. Het is goed dat de leden
der Maatschappij zulks weten, want zij hebben het
hulpmiddel in hunne handeu, door bekwame en ge-
schikte personen te kiezen om de beide befrckkingen
van secretaris en Steward" te vervullen, en deze be-
liooren toe te ziendat de beoordeelaars hun werk
goed en onpartijdig verrigten, zooals bij den aanvang
gezegd werd. Op den 24sten, 25sten en 26sten werden
er in het geheel geen zaken gedaan, en deze drie
dagen hadden zeer goed or toe kunnen dienen om de
werktuigen te onderzoeken en te beproeven; daar het
vaststaat dat de tentoonstellers geen bezwaar er tegen
hebbendat de werktuigen deugdelijk beproefd wor
den maar wel dat zij maar gedurende een paar uur
vlugtig in oogenschouw worden genomen.
Het is te hopendat de grond tot deze klagt een
volgend jaar zal worden weggenomen, want anders
kunnen de leden zich verzekerd houdendat de En
gelsche tentoonstellers in het geheel niet zullen komen.
Ben tall, van Heijbridge had eene fraaije verzameling
van werktuigen en hij stelde een dertigtal van de besten
die hij heeft ten toon.
De heeren Turner, van Ipswich, waren er met
hun nuttig en welbewerkt stoom- en dorschwerktuig
dat de belangstelling zeer opwekte. Het werktuig, dat
eenvoudig en goed vervaardigd isscheen den land
bouwers zeer goed te bevallen.
Bo by, van Bury St. Edmunds, vertoonde zijne
patentdubbel werkende hocischudderspatent zeeft
en zuiverings-werktuigen voor granen en zijne patent-
Welke persoon met de benaming van s Steward" hcdoeld
wordtweten wij niet zeker.
paarden-hooihark. Deze werktuigen waren deugdelijk
en goed afgewerkt en werden in werking vertoond
hunne doclmatigheid wordt algemeen erkend.
I Ashby (J0.-, van Stamford stelden htm klein
I stoomdorschwerktuig ten toon, en ook een circulcer-
zaag, welke bij het in werking zijn zeer de aandacht
1 trok. Zij vertoonden voorts nog hunne hooischudders,
paarden-hooiharkenronddraaijende eggen en haksel-
snijders.
S a w n e ijvan Beverleij stalde zijne graanzuiverings-
werktuigen en zijne patent Excelsior eggen uit.
loung, van Ayr, Schotlandstelde zijne patent
I zaaiwerktuigen voor knollen en mangelwortels ten toon;
zij werden zeer geroemd door personen uit Holland
die ze in gebruik hadden.
Keyser C0., (vroeger Keyser en Swerts)
van Amsterdam ontving de groote gouden medaille
die hen met regt toekwam voor de beste verzameling;
zij hadden eene pragtige uitstalling ongeveer 100 voet
lang, van landbouw-werktuigen alien in Engeland
vervaardigd; het was alles uitnemend gerangschikt en
men kon er al de beste werktuigen onzer meest be-
roemde fabriekanten vinden, Ilornsby's ploegen
en zaaiwerktuigen; Eansomes&Sims wortelsnijders,
ploegen en graanbrekersTurner's kneuzers; Bar
rett &Exall's paardendorschwerktuig met rosmolen
en toestel voor versnelde Tieweging; Boby's patent
graanzuiverings-werktuigenEichmond's haksel-
snijders, eggen van allerlei vorm en maaksel; kluiten-
brekers van Croskill; de patent stalen vorken en
spaden van Spear and Jackson. Een landbouwer
had inderdaad slechts tot hen te komen en hij kon
zich in korten tjjd al de werktuigen, die hij voor zijn
bedrijf noodig heeft, verschalfen. Zulke firma's ver-
dienen ruim vertrouwen, want zij komen naar Engeland
en zien en oordeelen zelvenwelke werktuigen voor
hun land het meest gesehikt zijn; zij koopen ze,
beproeven ze, en door de volharding en ijver van deze
firma vinden verschillende van onze beste werktuigen
hier thans geregeld koopers. Yoor de landbouwers
in Holland is het ver te verkiezen zulke firma's en
tusschenpersonen te hebben, dan personen, die zich
zelven tot agenten opwerpen, die geen voorraad daar-
van houden, alzoo niets wagen en dikwerf niets van
het werktuig wetendat zij bestellen. Wanneer zij
dergelijke personen gebruiken en het komt slecht uit
dan moeten zij de schuld niet aan de makers aan de
overzijde van de zee geven.
De heer S w e r t s stelde ditmaal niet ten toondaar
zijn magazijn nog niet in gereedheid was.
Wij geven het bovenstaande zonder eenige bijvoe-
I ging of beoordeeling, daar het ons ook aan de juiste
kennis der feiten zou ontbreken om dit goed te doen.
Het heeft echter in het meest gelezen Engelsche land-
bouwblad gestaan en het rigt zich regtstreeks tot de
leden der Ilollandsche Maatschappij van Landbouw,
zoodat wij het in meer dan een opzigt wenschclijk
achten om het ter hunner kennis te brengen. Het
ware zeker zeer nuttig zoo de beschouwingen en be-
schuldigingcn daarin vervat tot bespreking aanleiding
gaven; de goede zaak kan er niet dan bij winnen.
In elk geval hopen wij, dat ook in de Marklaue-
Exprcss zelf het opstel niet zonder beantwoording zal
blijven van hen, die hiervoor behooren op te komen.
Het was de eerste maal dat de Engelsche fabriekanten
zelven een eenigzins belangrijk aandeel aan onze ten-
toonstellingen namenhet is van wederzijdsch belang,
dat dit blijvend en bij toeneming het geval zijen
daarom is het noodig elkander goed te verstaan en
te zorgen, dat de Engelsche fabriekanten zich met
regt tevreden kunnen achten over de behandeling
op de Ilollandsche tentoonstellingenterwijl wij daar-
voor van hunne ondervinding hierin ongetwijfeld veel
kunnen leeren, zonder ons in alles naar hunne eischen
en gewoonten te behoeven te schikken.
Wij vcrnemen nog dat dit verslag opgesteld is
door een correspondent der Marklane Expressdie
daarvoor overkwam. De heer Keyser ontving een
zeker aantal exemplarendie hij gaarne op franco
aanvraag voor belangstellenden beschikbaar stelt.
De Badhoeve is reeds door een aantal vreemdelin-
gen uit verschillende landen bezocht geworden. Eea
van deze was een fransch ingenieur, de heer Eene
D e 1 o c h edie in 1861 op eene landbouw-missie
naar BelgieHolland en Groot-Brittannie uitgezonden,
toen ook de Haarlemmermeer en deze hoeve in oogen
schouw nam. Hij gaf van deze reis verslag in het
tijdschrift: Annates des ponts et chausseeseerste
halfjaar 1863", en als afzonderlijke overdruk daarvan
is onlangs verschenen Note sur me feme dans
