WEEKBLAD
van
1805.
Vrijdag, 27 November.
Vierde <Faargang.
Landbouw.
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN P 0 L D E I! - B E L A NG E N GEWIJD.
Hoofdredacteur: C. E. DE CLERCQ
s\VMO/
HMRLEMMERMEER.
Abonnementen
worden aangenomen bij de Boekbandelaars
C. M. VAN GOGH, leidschestraat, te Amsteru
J. J. VAN BREDERODE,Haarlem,
bij den Ileer BRIEt ENGAARDER te ILxaYlemruermcpr
en verder bij alle soliede
BOEKHANDELAREN en POSTDIRECTEUREN
in het Rijk.
behalve 35 Cenfs Zegelregt^b^elke ria!tLi^aaUdenALLEdTo°ETCr b6SCi!lkt" ^DJEKTENTIEN van 1—5 regels 50 Cts., elke regel meer 10 Cts.,
re&t J elke plaatsmg. - Alle Toezendingen moeten gesclueden aan den Hoofdredacteur, te Amsterdam.
HOOGE PACIITEN en LAGE GRAANPRIJZEN.
II.
Wij hebben traehten aan te toonen, dat voor de
toekomst de kansen voor hooge graanprijzenbuiten-
gewone omstandigheden als algemeene oorlog of Zeer
uitgebreid misgewas uitgenomenniet zeer groot zijn.
Maar van de andere zijde aehten wijdat er ook
weder geen overdreven vrees behoeft te bestaan voor
buitengewoon lage prijzen der granen. Men hoort zoo
dikwerf spreken van de groote uitgestrektheid vrucht-
baren grond, die nog in vele oostelijke landen van
Europa, HoDgarije, de Donau-Vorstendommen, Turkije
en vooial Rusland onbebouwd ligt of waarvan weinio-
partij wordt getrokken, en daarbij van de spoorwegen^
waarmede men tegenwoordig al die streken begint te
doorsnijden, dat velen steeds vreezen, dat het oogen-
blik komen zalwaarop wij door het vreemde graan
van daar zullen worden overstroomd. En uit Amerika
schijnt geen minder gevaar te dreigen. Kan men daar
niet het puikste land in het verre Westen voor 1 dollar
de acre, dat is/6.25 per bunder koopenen zijn zij
daar juist niet zoo vlug met het aanleggen van spoor-
wegen, dat men daar uren lang door nog geheel
onbebouwde wildernissen stopmt, zoodat men er den
grond nagenoeg voor niet heeft en de gelegenheid om
zijn graan per spoor te vervoeren vlak naast de deur.
En zij zijn zoo verstandig om in plaats van het veel'
ruimte^ innemende graan alleen het meel, netjes in
tonnetjes gepakt, te verzenden hetgeen de kosten van
vervoer veel vermindert. De burgeroorlog, die thans
daar sints verscheidene jaren woedt en waarvan men
het einde nog maar niet kan voorzienheeft de uit-
voer veel tegengehouden en de eigen behoefte ver-
meerderd terwijl er minder land bebouwd vverd maar
die zal toch wel eenmaal ophouden, en zal Eng'eland,
dat toch door zijne aanzienlijke behoefte den prijs der
tarwe regeltzich dan niet zeer goedkoop uit Amerika
kunnen voorzien, nu steeds sneller en goedkooper
varende clippers en stoombooten den afstand tusschen
deze beide landen zoozeer verkorten?
Oppervlakkig is er werkelijk iets verontrustends in
en menigeen zou misschien op dien grond geen lano-e
pachten bij voorbeeld van 21 jaar, zoo als dit in
Schotland veel geschiedt, durven sluiten, denkende
wie weet of wij over 10 of 15 jaren, als al die landen
zoo vooruitgaan en zooveel meer graan voortbrengen
met misschien onze tarwe voor 6 of 7 gulden ofnoo-
veel lager aan de markt moeten brengen.
Maar als men de zaken van naderbij beschouwt,
dan verliest dat schrikbeeld veel van zijn kracht, zoo
het zelfs niet geheel verdwijnt, gelijk onze meening
is. Het is daartoe noodig de zaak wat nader uiteen
te zetten. Heeft men er wel eens over nagedacht,
wat men eigenlijk betaald heeft gekregen, als men de
8 of 9 gulden voor een verkocht mud tarwe heeft
opgestreken? Laat ons dit eens nagaan. Een deel
daarvan dient om de pacht te betalen aan den grond-
eigenaar; een ander deel is de teruggave van al de
voorschotten, die de landbouwer heeft gedaan, voor het
dagloon dat hij uitbetaalde, voor den mest dien hij
in den grond bragt, voor het levensonderhoud van
hem en zijn gezin; nog weder een klein deel moet
als by het graan aan de markt verkocht, strekken om
de kosten van vervoer van zijn woning daarheen te
vergoeden; uit dien prijs moet ook nog gevonden
worden de interest van het geld dat in zijn zaak zit
en de winst die hem billijkerwijze toekomt, wijl als
alles en ook zijne dagelijksche uitgaven betaald zijn,
er toch nog wat behoort over te schieten, als het
goed zal gaan. Wij noemen nu slechts het voornaam-
ste, want als men alles wilde oplellen ware er nog
veel meerb.v. voor het onderhoud van zijne werk-
tuigen heeft hij smid en wagenmaker noodig, en aan
dezen komt dus ook iets van dat geld toede lands-
en geineentelasten, die de landbouwer te betalen
heeft, moeten daar ook uit worden gevonden. Yoorts
ishetgeen hij als pacht voldoet, ook niet de zuivere
huunvaarde van het land; daarin zijn hier bij ons de
polderlasten begrepen, en in die polderlasten van'
Haarlemmermeerbij voorb., zitten weder de kosten
van aanleg en onderhoud der grindwegen. Want die
grindwegen, voor zoover als ze uit die polderlasten
zijn betaald, heeft men niet voor niet. De grond-
eigenaar voud het aanleggen best, maar waaroin? om-
dat hij wist dat de huunvaarde van zijn land er door
toeneemtde pachter wil toeh nu gaarne wat meer
huur verwonendan toen ze er niet warenhij spaart
toch op de kosten van het vervoer naar de markt
uiten het is eigenlijk het geld dat daarbij bespaard
wordt, dat de grind en den arbeid betaalt, waarmede
wij van onze ondoorwaadbare tnodderwegen flinke en
gemakkelijke grindbanen hebben gemaakt. Wij laten
ons wat van het onderwerp afleidenmaar wij wilden
er mede aantoonen, hoeveel zaken er zijn die mede-
werken om te bepalen wat eigenlijk de kosten van
voortbrenging van het graan of van eenig ander ge-
was zijn. De vergelijbing van die kosten van voort
brenging nu tusschen het eene en het andere land
is noodig om uit te maken of men de mededin^in^
met streken, waar de omstandigheden geheel anders
zijn dan bij ons, al dan niet kan volhonden.
Wat met dezen prijs van de tarwe, om deze als
voorbeeld te houden, dus al betaald wordt, is daarom
tot in de kleine onderdeeieu toe niet na te cijferen,
maar men kan toeh stellen, dat dit in hoofdzaak is
de landhuurhet dagloonof liever de arbeid in het
algemeen, en de kosten van vervoer naar de markt
In ons land nu is de landhuur hoog. Hoewel er
rondom onsin Engeland en Schotlandhet noorden
van Frankrijk, Ylaanderen en langs den Rijn veel
streken zijn, waar die ruim zoo hoog is, zoo is die
toch hoogst aanzienlijk in vergelijking met de landen,
waarvan men de mededinging vreest, zoo als Rusland,
waar die zeer laag isen het westen van Amerika
waar die eigenlijk geheel wegvalt.
De arbeid is hier ook vrij duur, althans weder in
vergelijking met Rusland en het verdere oostelijk
Europa, terwijl die daarentegen in Amerika weder
veel hooger is dan bij ons. Evenwel is het met den
prijs^ van den arbeid niet zoo in eens uit te maken
of die duur of goedkoop is. Dagloon van een gulden
tot een daalder voor een gewonen arbeider noemen
wij duur en twee kwartjes goedkoop. Als wij dus
hooren van landen waar men met een dag werken
maar vier of vijf stuivers kan verdienen, of vernemen
dat men de Javaantjes 5s avonds met eenige duiten
naar huis stuurt, dan zijn wij haast geneigd om te
zeggen, dat daar de arbeid eigenlijk niets kost. Doch
bij nadenken weten wij het beter, en in Haarlem-
mermeer inzonderheid hebben wij er de ondervinding
van gehad. A ooral in den aanvang had men er volk
van allerlei slag. Maar wie gaf niet liever een guldei
°f wife een daalder aan een knappen arbeider ui
klakkee, die van alle werk verstand haden die mel
schrepel of spade flink vooruit kwam en goed werk
leverde, als twee kwartjes aan het volk dat uit stre
ken kwam, waar het land slordig behandeld wordl
en men zich dus ook aan slordig werk gewend heeft,
en dat het onverschillige had van mensclien, die ge-
woon zijn voor een onvoldoend loon te moeten wer
ken en zich sleeht te voeden. Onze polderjongens
zagen wij dikwerf twee gulden en meer verdienen,
als ze bij het slootschieten op eenen dag tot veertig
kubieke ellen grond wisten te verzettenmaar had
men dat met zulk volk moeten doen, dan had men
driemaal zooveel geld kunnen geven en er had voor
hen nog geen dagloon ingezeten. Is in ons vrije
land zelf reeds zulk een verschil, dan zal dit nog
wel zoo groot zijn tusschen ons land en die landen"
waar de beschaving nog zoo gering is, waar de ar-
K 01 1 nr. v. 1 t f n
o D D O ,,ui uL -
beiders nog lijfeigenen zijn of het nog kort geleden
waren, en van het voorregt hunner vrijwording in
dien eersten tijd wel meer misbruik dan goed gebruik
zullen maken waar de geheele bevolking hoogst on-
ontwikkeld is, slecht gevoed wordt en de arbeiders
daarbij meestal nog zoo weinig behoefte hebben om zich
tot een beteren toestand te verheffen, dat meerder loon
voor hen de aanleiding wordt om zooveel minder te
werken, mits zij maar even de kost kunnen verdienen.
Als men dus als een voordeel voor deu landbouw
aanmerkt, dat het dagloon laag is en meent dat dit
een reden van goedkooper voortbrengen is, dan ge-
looven wij juist het tegendeelen achten dat wij
wat dit punt betreft, gerust de mededinging kunnen
volhouden met landenwaar men zijne arbeiders al
leen in het leven heeft te houden en dit zoo karig
doet, als maar eenigzins mogelijk is. Men kan dus
bijna aannemendat hoe hooger het dagloon is des
te beter de arbeid gewoonlijk zal zijn, en dat die
eigenlijk goedkooper zal te staan komen. Dit heeft
echter zijn grens, en wel wanneer de arbeid zoo duur
is om de groote schaarste van bevolking. Dit is nu
het geval met Amerikaeen dollar (een rijksdaalder)
per dag is daar nog al vrij gewoon, en in den oogst-
tijd is het loon dikwerf nog hooger. Nu mogen de
Aankees flinke kerels zijn en veel handigheid bezit-
ten, wij gelooven toch niet, dat zij dubbel zooveel of
zoo goed werk zullen leveren als ons werkvolk. Het is
zeker niet wenschelijk als de arbeiders-bevolking zoo
talrijk isdat men ze hebben kan voor het loon
dat men zelf wenscht te geven, en voor een, dien
men wegzendtdrie in de plaats kan krijgenmaar
als de arbeiders zoo schaarsch zijndat zij bun baas
de wet kunnen stellen, en met heengaan dreigen als
men hunnen zin niet doet, dan ziet het er no<r
sleehter uit. Er moet dan veel geld gegeven worden
en men krijgt daarvoor veelal toch slechten arbeid,terwijl
men tegen zijn volk nog mooi weer moet spelen,
om ze niet kwijt te raken. Dat zal nu veelal de
toestand in Amerika wezen, en als men dus stelt,
dat de arbeid dubbel zoo duur is in Amerika dan
bij ons, zal men het zeker niet overdrijven.
Laat nu ieder bouwboer eens zamentellen, wat hij
jaarlijks aan arbeidsloon zoowel in dagloon als bij
aaubesteding uitgeeft, met het loon voor zijn vaste
knechten en meiden er bijen zien hoeveel dat voor
elke bunder bedraagt. Het cijfer zal nog al ver-
schillen, naarmate men meer of minder land in weide
