- 50
POLDERWEZEN.
Bacfibcscfaauwittg.
DE VEENONTGINNING in NEDERLAND,
J ti 0 e z 0 it b c n.
EENE KLEINE VERGISSING
mm
diugswaarde tier stoffeu, waarmede men mestmoet plaats J gescbiedt, in drie kategorieen heeft verdeeldom jaarlijk3
grijpeneer men jaar in, jaar uit met voordeel zal kunnen voor een der drie prijzen uit te loven. Voorts zal men trachten
mesten.' Tot zoolang zullen de jaren van winst uitzonderingom van de keurmeesters een beredeneerd en uitvoerig verslag
die van verlies regel blijven. En die regte kennis van liet van beproeving en prijstoewijzing te verkrijgen. Deze ver-
vetmesten zal in Nederland niet spoedig algemeen worden, beterde bepalingen zijn het uitvloeisel van een rapport over
omdat, behalve de spoelingboerener te weinig landbou- eene verbeterde keuring van vverktuigenin het vorig jaar op-
wers zijndie er wezenlijk belang bij hebben er zich op toe gesteld door eene daartoe benoemde commissie, bestaande uit de
te leggen. Alleen voor hendie geeu weiland hebbenen lieeren Mr. C. van Citters, J. 11. KaJcebeeke en G. J. van den Bosch.
dus alleen 's winters vee houden, is die kennis van het ln de jongste zitting der Akademie te Parijs is het voor-
hoogste gevvigt. Alle overige landbouwers zullen zich steeds stel gedaanom onderscheidene Chineesclie geschriften over
met meer voordeel op aanfok en zuivelbereiding toeleggen. tuin- en akkerbouw te vertalen, of de vertaling daarvan te
En wie de leer der specialiteiten aanhangt, de meening, dat bevorderen, daar deze geschriften veel behelzen voor die beide
ieder datgene moet voortbrengenwat onder de uitwendige takken van volksvlijt bijzonder gewiglig. Men zal zich beriu-
omstandighedenwaaronder hij verkeert, het beste kan worden neren, dat de hoogleeraar Liebigbij herhaling op de uitge-
voortgebragtmoet dit toejuichen; want wat ook andere landen breide kennis en bekwaamheid van de Chineesclie en Japansche
op Nederland vooruit hebben, ons klimaat, onze bodem onze landhuishoudkundigen vooral ook wat het stelsel van bemesten
veerassen zijn voor het foklcenzoowel als voor het houden betreftgewezen heeft. AmstCour.)
van de beste melkrassen uitnemend geschikt. Laten wij dan ])e afdeeling Haarlem, en Omstreken der Hollandsehe
zorg dragen die voorregten niet te verwaarloozenons niet Maatschappij van Landbuuwzal Dingsdag den 23sten Eebruarij
vermoeijen met het nabootsen van al wat vreemd is, maar ]864, des avonds ten zeven ure, op den Stads Doelen te
met kennis en volharding meer en meer trachten te vorderen Haarlemeene vergadering houden.
in de rigting, die onze handelswegen, zoowel als de natuur
midden van Holland in de nabuurschap der hoofdstad, der
residentie en van vele groote fabrieksteden en welvarende dorpen.
De zaak is nog maar te weinig bekend; toen ik onlangs
voor gemeentebelangen een paar dagen te 's Hage doorbragt,
zocht ik vergeefs aldaar naar het adres van den schrijver om
hem mijnen opregten dank voor zijn boekje te brengen.
Ik breng dus de zaak hier ter sprake; jongeliedendie
brood zoekthet is uit de turf te halenal zult gij daarom
misschien de geliefde stad en het koffijhuis eens eenigen tijd
moeten verlatenen uwe verlakte dansschoentjes met breede
turfplanken verwisselen, geen noodAan het einde is toch
nog meer belooning dan alleen geldIk durf hier van mij
zelven spreken; zonder er om te denken, verkreeg ik achter
den stoomploeg eene eervolle onderscheidingen dit mijn voor-
beeld bewijst, dat eenige opoffering in Nederland nog niet
zoo wordt miskend, als de verleiding en valsch vernuft u wel
eens voordragen. Wie aan het vaderland eene verbeterde turf
schenktgeeft het evenveel voordeelals of hij in Indie een
nieuw kaneel-eiland had veroverd.
Amersfoordt.
kundige toestand van ons vaderland, ons aanwijzen. Te meer
van belang is dit, omdat niet alleen Erankrijk, Belgie en
Duitschland, maar ook Engeland meer en meer prijs op ons
melkvee begint te stellen. Wekelijks toch worden er in grooten
getale dragtige en melkende koeijen naar Engeland verzonden
zoowel naar Londen als naar Hull.
Verreweg meer echter nog dan naar die beide steden, gaan
er naar Goole, eene plaats zonder veemarkt, maar waar on
derscheidene makelaars zich gevestigd hebbendie het vee op
hunne stallen voor den afzender verkoopen.
Het slag van vee, dat de Engelschmau verlangt, verschilt
heel wat met hctgeen men in Frankrijk gaarne ziet; naar
Goole zendt men kleine, korte, dikke, roude, platte koetjes
die voor de tweede of derde maal kalven zullen. Kleine
exemplaren van het Groninger rasde fraaiste van het Drenth-
sche zijn zoo wat de typen.
Al is deze uitvoer dus geene opwekking, om zich toch
vooral uitsluitend op het fokken van best melkvee toe te leg
gen, toch is ze voor onzen landbonw van hoog gewigt; want
we weten het alien, ook met den besten wil, de fijnste
kennis en de naauwlettendste zorg worden er bij iederen land-
bouwer velen aangefoktdat juist geen besten zijn.
BOVENKERKER-POLDER,
onder de Gemeente Nieuwer-Amstel.
GEMIDDELDE WATERHOOGTEN en HET GETAL UREN
DOOR DE M0LEN3 GEMALEN.
Het Polderpeil is 5,00 El -r- A. P. Het Ringslootpeil is 1,65 A. P.
en Amstels Boezempeil is 0,15 -f- A. P. Amsterdainsch Peil.
M A A N D E N.
"Watebstanden
in Ellen -=- A. P.
Tijd, door de Molens
gemalen, in Uren.
Iu den Polder.
In deRingsloot
In den Amstel.
Ondermolens
Bovenmolens
Gang A.
GangB.
Molen
N°. 1.
1 Molen
j N°. 2.
4.924
1.531
0.391
81
84
99
101
GTJANO voor AARDAPPELEN.
De heer J. v. E., te Noordwijk, bepootte in het verschenen
voorjaar 200 Rijnl. roeden zandgrond met .aardappelen.
Toen deze gepoot warenbestrooide hij den grond met 135
Ned. ponden guano, welke werd ingeegd.
De uitkomst was zeer voldoende; men rooide 85 mud per
100 roeden, een gewone opbrengst is 50 mud. De aardappelen
waren goed van stuk en van smaak.
Eene bemesting met vijfvoeten aldaar veel in ge-
bruik, kost (2 kar a 7 '/2)/15-
Bemesting met vijfvoeten en paardemest, (1 kar
a f 7 J/2 wagens a 3)19.50
Bemesting met paardenmest, (6 wagens p.m. a/3). 18.
Bemesting met guanoH-
Yooral bij gebrek aan mest, of wanneer die niet tijdig ver-
kregen kan wordenzal de guano goede diensten bewijzen.
De Purmerender Courmit deelt in het nummer van 17 dezer
teregt, als een belangrijk teehen des tijds mede, een flink ge
steld adres van ingelanden en landeigenaren van den Over-
weerschen poldei-waarin zij bij het polderbestuur op verbeterde
bemaling aandringenen verzoeken het besluit te nemen
..dat het waterpeil in den loop van de jaren 1864 en 1865,
telken jare met een half voet verlaagd worde".
Dieper bemaling en een laag waterpeil moet het wachtwoord
worden van alien, die in het waterrijke Holland landbouw-
vooruitgang en vvelvaart wenschen te bevorderen.
ENGELSCHE TARWE.
VERTRAAGD
door eene gebrekkige turfbereiding.
Een TFoord aan Kapilalisten en Industrieelendoor Jhr. H
P. C. G. van der IIoeven. (Drukkerij M. J. Mensing, Hoog-
straat 5.386 te Eotterdam.)
Bovenstaand werkje ontving schrijver dezes onlangs ten ge-
Vele klagten hebben wij reeds gehoord als zouden de En- I schenke. Nu de veenbelasting is afgeschaft verdient daarop
gelsche tarwesoortenwelke in vrij ruime hoeveelkeid werden jB Haarlemmermeer de aandacht te worden gevestigd dit dient
uitgezaaid, bevroren zijn. in het openbaar te geschieden daar het mij niet is gebleken
Zooals bekend is, zijn er velerlei soorten van Engelsche tarwe, jat het werkje in den handel is, hetgeen ik in het belang
waarvan de een beter dan de andere tegen de vorst bestand der zaak zeer betreur; ik geloof dat daardoor menige nuttige
is; ook zijn de ligtere gronden gevoeliger voor de vorst dan vvenk voor de veelvuldige verveeners in mijne gemeente en
de zware; wij vertrouwen daarom dat er nog wel wat te regt elders verloren zou kunnen gaan.
zal komen, en meenen dat het zaak is, het oordeel niet te De schrijver vvijst eerst op de vorderingen in veenontginning
spoedig uit te spreken. Is het echter ontwij felbaardan maar bij naburige volken gemaakt. Hij somt op de geweldige massas
hoe eerder zoo beter omgeploegd. veen nog iD Nederland aanwezig. Als gebreken in de turf-
De Hunting tarwe is bepaald wintertarwedoch daarom kan bereiding noemt hij 1°. gebrekkige drooging; 2°. te groote
zij toch bevriezen; men zegt dat ze ook in de maand Eebruarij omvang 3°. moeijelijke vervoerbaarheid.
Verder spreekt hij van de middelen om die gebreken te
verhelpenin andere landen reeds in gebruik a. betere vor-
ming, b. betere drooging, c. zamenpersing,
Hij beschrijft eerst de Nederlandsche en Eriesche wijzen
De Maatschappij van Landbouw en Feeteelt in Zeeland., zal van turfstekenlater die in Oostenrijk, Hannover, Wurtem-
kan gezaaid wordenik heb er geen ondervinding van.
Die het weet moet het zeggen, ik heb nog eenigen voorraad
van deze tarwesoort. S. de Clebcq Wz,
hare algemeene vergadering en tentoonstelling dit jaar houden berg en Beijeren.
te Zierikzee op 14 en 15 Junij. en wel de vergadering op
den eerstenen de tentoonstelling van veewerktuigen en
andere landhuishoudelijke voorwerpen op den tweeden dag.
Alleen voor paarden runderenscliapenwerktuigen en ge-
reedschappen zijn prijzen uitgeloofddie voor het vee zijn nog
niet zeer hoog, van 10 tot 50. Onder die voor runderen
Hij wijst er opdat in Beijeren de spoorwegen voor het
vervoer uitsluitend turf gebruiken. Hij verhaalt in 's Hage
eene fabriek de ludustrie te hebben, waar die zaak in praktijk
wordt gebragt.
Hij spreekt vervolgens van eene fabriek van turf in Ierland
waar met 300 arbeiders en 30 ovens van gegoten ijzer turf
jn er ook voor springstieren van volbloed Durham ras, en bereid wordt.
voor melkkoeijen en voor vaarzen van gekruist Durham ras.
Bij de schapen zijn allien prijzen uitgeloofd voor rammen van
volbloed Leicester ras voor die van volbloed Lincoln ras en
voor ooijen van gekruist rasen geen voor rammen van ge
kruist ras of schapen van inlandsch ras waaruit blijkt dat
men de kruising van het Zeeuwsche schaap met genoemde
Engelsche rassenen wel alleen met volbloed rammen den
waren en eenigen weg ter verbetering acht.
Wat de vverktuigen betreftheeft men den goeden regel
gesteld om niet te bekroonen dan na deugdelijke beproeving;
terwijl men, om de prijzen niet te veel te versnipperen, de werk
tuigen even als bij de Engelsche Koninkl. I.andbomc-maatschappij
Hij beschrijft het nieuwe mengwerktuig van Gwijnnehet-
welk de turf veel spoediger mengt dan onze polderjongens
het met hunne baggerlaarzen kunnen doeu schrijver dezes zag
dit op de Londensche tentoonstelling.
Hij spreekt van eene Beijersche fabriek, die 214 stuks turf
in eene minuut maakt.
De schrijver verklaart zich vervolgens bereid zelf de hand
aan het werk te slaan, en schijnt daartoe vooral het oog op
Drenthe te vestigen.
Ik wensch van harte dat hijof iemand anders de zaak in
de gemeente Haarlemmermeer spoedig ter hand moge nemen
er is nof>r veen genoeg ter bewerkingonze turf ligt in het
DANIEL IIOOIBKENK's kunstmatige bewerking en be-
vruchting van Granen en Boomen en hare toepassing
op cultures in Indiedoor J. J. Bociiussen Minis
ter van Staat.
De heer Rochussen heeft den heer Hooibrenktijdens diens
bezoek te 's Hagein September van het vorige jaaront-
moeten in de maand October te Chalons op het landgoed
van den heer Jacquesson, zijne methode in praktijk gezien, zoo-
ver de tijd des jaars dit veroorloofde. In dit geschrift heeft
Wij hebben hier dus eene uiteenzetting van Hooibrenlc's
Hooibrenk deed in elk geval beler op het
niets
zich
kon
ieder
0<
dreve
zij hi
belan
't alle
het b
die t
werpt
mede
ker a
En
nutti;
nutti<
zeer -
een
over
steed:
zaak
stellir
Ma
aanne
meem
was
het ti
den 1
bespn
voor
makei
heillo
Mc
10 Fi
toch van „zijn zamenhangend stelsel, het resultaat zijner veel-
overwegingen en proeven", verraadt zulk een volslagen
gemis aan behoorlijke kennis van scheikunde en plantenphy-
siologiedat die beschouwingen althans niet de minste be-
wijskracht hebben. Hij blijve alzoo op het praktisch stand-
punt en toone door naauwkeurige proefnemingen (zoo als die
thans worden voorbereid) de feitelijke waarheid van zijn be-
weren de wetenschappelijke verklaring blijve in elk geval aan
de mannen van wetenschap.
In geen geval zullen echterzoo als wij reeds vroeger
trachtten aan te toonen die grootsche verwachtingen omtrent
de praktische gevolgen verwezenlijkt worden. Ook in dit
geschrift is sprake van de hooge beteekenis en de allerbe-
langrijkste gevolgen die de toepassing der kunstmatige be-
vruchting op graan voor den geheelen socialen toestand heb
ben moestwanneer zonder noemenswaardige vermeerdering
van zaaikorenvan eene gegevene oppervlakte gronds 30 a
50 ten honderd meer produkt kan verkregen worden door
eene zoo eenvoudige als onkostbare bewerking.'' Kunstmatige
bevruchting kan nimmer een oorzaak van op den duur ver-
meerderde vruchtbaarheid van den grond worden en zon
der deze ook geen blijvende vermeerdering van onze oogsten
Neenhet was geen kleine maar een zeer groote vergissin;
van den Heer Enklaartoen hij 365 voor den aanzag, em
enz. Dit is niet te ontkennen. Den Heer E. zelven (diei
ik N°. 5 van dit blad ter kennisneming toegezonden had),
was deze mistasting onverklaarbaar; mij niet. Enthousiast tool
als de man is voor alles wat de bevordering van landbom
aangaat, bezorgd als hij is, en teregt, over de toekoms
der menschheid, als de centrums van bevolking niet bete
medewerken om op de zuinigste wijze de stolfen te behouden
te verzamelen en aan den landbouw terug te geven die diene
moeten om de productie van voedingsmiddelen op den lange
duur in overeenstemming te houden met de behoeftenzelf
eener stationnair blijvende bevolking, meende hij in df
enorme cijfers, die, waren zij juist, niet konden missen eene:
diepen indruk te maken, toevallig een middel gevonden ti
hebben om een ieder met verbazing te vervullen en de ooge
te openen voor het gevaar, dat er gelegen is in de tegfl
woordig nog maar al te zeer heerschende onverschillighei:
omtrent landbouw-belangen. Hebben nu enthousiasme en groot
bezorgdheid als gewoonlijk ook hier geleid tot overdrijving
dan moet men daarbij weten hoezeer de Heer E. zijn tij
noodig heeft> zoo voor andere bezigheden als voor zijn tijd
schriftwaarvan hij meestal geheel alleen den tekst te levers
heeft, hoe vlug hij zijn werk moet afmaken om niet ten achtf
te rakeuom te kunnen begrijpen dat er geen quaesti
kan zijn van nog eens na te werken wat eenmaal staat. -
Zoo ging zijne vergissing de wereld in.
Maar aangenomen nu dat iemand in zijn voile regt is oi
de fouten van anderen al dadelijk publiek aan te wijzen -
iets dat ik volstrekt niet wil betwistenhoewel het in tnj
oog weinig humaniteit verraadt, vooral als de fout letter!)
niets meer is flan eene vergissing, zoo als de schrijver!
N°. 5 van dit blad zelf overtuigend aantoont; dan ziei
nog niet in, dat openbaarmaking in dit geval noodig was. B
vergissing, hoewel zij verbazende cijfers bevat, had eigenljf
In
gedur
Het 1
trokke
wijk 1
kust
verspe
Pruiss
en he
Do<
Zwede
Oostei
Alsen
geen
het z<
wissch
Oos
verovc
waren
Pruiss
door C
om o(
met d
We!
als d«
het oi
mogen
geoper
deelen
huizen
loten
trekkir
dus et
en vo<
geineld
Vereen
nu als
komsti
Laatst
dat de
Engels-
in Ent
te trac
ben ve
den, d;
rijk of
zaamhe
het ge
Schiela
slechts
gevel i
en be\
meester
Eene j
busten
