- 02 -
POL DER WEZEN.
Landbouw.
Gebeurtenissen der Week
G. de Jong. VVillom Kegrflijoml 77 jarcn, gehuwJ geweest met A.
Stravers. Cornellsoud jaar, zoon van M. Spruitenburg en P. Kock.
Ceertruioud 17 maandendochter van C. Peters cu M. Versloot.
ONDERTROUWD: S. de die Leclercq en N. do Jong.
GEHUWD: J. Jonkman met G. Spijker. J. v. d. Lee met T. Roza.
K. van Tol met N Burgersdijk.
Den 7den April liebbeu de verkiezingen plaats gehad voor
de vertegenwoordiging van ingelandeu van Eijnland waarvan
de uitslag is geweest als volgt
Hoofd-ingelanden4de district, H. F. Bultman15de
districtC. II. baron van Pallandt.
Hoofd-ingeland-plaatsvervangers: 4de district, D. TV. P. Wis-
honm.5de district, P. C. Franck; 15de district, C. Schiffer
van Bleuwijk16de district, J. J. van Sittert.
Zijnde alle Zie/kiezingenbehalve van de heeren Wisboom
en van Sittert.
Jn het 4de district waren uitgebragt 224 stemmen.
Yoor de verkiezing van een hoofd-ingeland van het 5de
district, Leimuiden, zal Donderdag 21 April eene herstem-
ming plaats hebben tusschen de heeren T. P. Viruhj (aftre-
dend hoofd-ingeland) en A. van Egmond.
])en 6den April j. 1., zijn in het Hoogheemraadschap van
Delft herkozen: Voor het 2de district Naaldwijk, als hoofd-
ingeland Jhr. Mr. P. R. Gevers Deijnoot (op wien 218 stemmen,
en" 1 op den heer A. Verheul waren uitgebragt); als plaats-
vervanger de heer N. Buiieweg (op wien 183 stemmen, en
voorts °25 op den heer J. A. Groeuewegen en 7 op den heer
P. Keijzer waren uitgebragt). Voor het 3de district Schip-
luiden, als hoofd-ingeland de heer A. van der Kooij (op wien
253 stemmen, en 14 op den heer S. B. Criellaert waren uit
gebragt) als plaatsvervanger de heer S. B. Criellaert (op wien
253 stemmen, en 14 op den heer 0. C. Hotsteede waren
uitgebragt).
Den 22sten Maart 1. 1., heeft te Nieuwveen de publieke ver-
kooping plaats gehad der gebouwen en gronden, in gemeenschap
behoorende aan de onlangs gesplitste polders Nieuwkoop en Ze-
venhoven, vroeger uitmakende de Nieuwkoopsche droogmakerij.
Het secretariegebouw werd verkocht aan den heer J. M. Koekelis,
voor 3525.de woning van den opzigter, met timmermans-
winkel en erf, aan C. Stoulevoor 3050.—het magazijn
met erf en woonhuis, aan C. Janniaatvoor f 27 75. en
de arbeiderswoningen aan L. van Leeuwenvoor f 1125.
Wanneer nu deze beide polders Nieuwkoop en Zevenhoven
de thansnogniet aanwezig zijnde separatie-dijk zullen verkregen
hebben, zal de splitsing voltooid zyn.
NIEUWE MAAIWERKTUIGEN.
Onder de talloos vele soorten van machines die uit Amerika
en Engeland tot ons gebragt worden, geloof ik dat op dit
oogenblik de maaiwerktuigen zeer onze aandacht verdienen.
Sedert door de wedstrijden te WilhelminadorpLoosduinen en
Haarleramermeer deze werktuigen hier meer verspreid zijn ge-
wordenmag men veronderstellendat ieder bekend is met
het beg'inselT dat bij alle de nieuwere maaiwerktuigen wordt
toegepast voor het eigenlijke afknippen van graan of gras.
Ik acht het ook niet noodig zulks hier nader toe te lichten.
Vele landbouwers aarzelen echter nog om tot den aankoop
over te gaan, daar zij weten dat deze werktuigen voortdurend
ontwikkeld en verbeterd worden en zij gaarne het beste zouden
hebben. Velen van hen zullen zich echter nog wel eens te
laat kunnen beklagen, wanneer de oorlog of eene andere oor-
zaak, de helpende handen der buitenlandsche arbeiders belet
voor ons te werkenen het graan of het gras door gebrek
aan arbeiders te lang moet blijven staan.
Ik heb het daarom van belang geacht in dit blad ecnige
inlichtingen te geven over de nieuwste maaiwerktuigen mij
bekenddie en door de erkende soliditeit der vervaardigers
en door de inrigting der deelenmij groot vertrouwen inboe-
zemen, hoewel ik zelf ze nog niet zag werken.
De beroemde fabriekanten van de Spitllegaie Iron works te
Grantham, door R. Ilornsby opgerigt (wiens zooris hem waar-
diglijk opvolgennadat de oude Richard in den aanvang van
dit jaar overleed)vermelden, dat zij sedert 1848 (dus meer
dan 15 jaar geleden) proeven genomen hebben, om een maai-
werktuig zamen te stellendat alle soorten van granen onder
gewone omstandigheden kail maaijen.
In eene circulaire van dit jaar, berigten zij dat zij bunne
machines niet eerder aan het landbouwend publiek hebben
willen aanbevelen, dan na ze gedurende twee oogsten onder
de moeijelijkste omstandigheden en in verschilleude vormen
beproefd te hebben.
Zij maken namelijk huune maaiwerktuigen in verschillende
soorten. N°. 1 is voor 2 paarden, met een kettingtoestel om
het gemaaide graan in een regelmatig zwad te leggenen kost
32. N°. 2 wordt voor 1 of voor 2 paarden geraaakt, maar
legt het graan achterwaarts af, alleen door eene beweging
welke de voerman met zijn voet aan een beweegbaar latten
bord geeft.
Dit bord bestaat namelijk uit eene reeks van lattenwelke
aan het vooreinde vereenigd maar aan het achtereinde open
zijn. Zoodra zich nu genoeg graan, voor eene schoof, op het
latten bord verzameld heeft, drukt de voerman met zijnen
voet het bord nederde stoppels steken nu door het bord en
door het daaropliggende graan been enterwijl de paarden
vooruitgaan en het latten bord onder de schoof uiltrekken
blijft die op de stoppels liggen.
Om deze eenvoudige werking goed te begrijpen, stelle men
zich een veld voor, waarop koolzaad gemaaid ofgesneden ligt.
Wanneer nu een aandrager eene schoof op zijnen draagvork
genomen heeft en daarna achteruit looptzal liij zorg dragen
de vork zoo hoog van den grond te ligtendat de uitstekende
stoppels de vork niet raken. Immers zoodra liij zijnen vork
vol zoo laag doet zakken (terwijl hij achteruit loopt)zullen
de dan door de vorktauden heenstekende stoppels het daarop
liggende koolzaad vasthouden en de man zal zijnen vork ledig
voorttrekken.
Deze machine kost, voor 1 paard ingerigt, 17, en voor
2 paarden 19, met iubegrip van 2 zaagmessen en verder
toebehooren.
N°. 3 is eene machine, geheel ingerigt voor het maaijen
van gras met een paar ligte paarden. De voerman kanter
wijl de machine voortgaat, de messen lager bij den grond
brengen, of zoo noodig (voor steenen enz.) dezelve geheel
opligten. Deze machine kost 22 met alle toebehooren.
Wanneer men met den werktuig zoowel gras wil maaijen
als later graan behoeft men bij de laatst beschreven machine
maar het latten bord van N°. 2 te nemen. Het werktuig kost
dan 26/a, en bezit nu even goede eigensehappen voor het
maaijen van graanals zonder het bordvoor gras.
Terwijl men in den laatsten tijd op de Engelsche wed
strijden voor maaiwerktuigenmeer en meer de prijzen zag
behalen door vereenigde gras- en graanmaaijersschijnt dit
aan te duiden, dat de fabriekanten nu de moeijelijkkeden
overwonnen hebben, welke vroeger bijna altijd te weeg brag-
ten dat die vereenigde werktuigen noch voor graan noch voor
gras volmaakt goed werk leverden.
De maaiwerktuigen van Ilornsby hebben verder nog voor
dat zij veel ligter zijn dan de raeeste andere tot nog toe ge-
maakten. Zoo weegt de geheele machine, onder N°. 1 be
schreven, slechts ruim 400, en N°. 2 200—250 Ned. ponden.
In plaats van lederen drijfriemen, zoo als aan den welbe-
kenden graanmaaijer van Burgess en Key (die door schroefrollen
het graan terzijde in een zwad aflegt)heeft Ilornsby zoowel
voor het afleggenals voor het overbrengen van beweging op
den haspel, kettingeu aangebragt, welke vooral bij afwisselend,
nat weder vele voordeelen boven lederen riemen bezitten.
De voerman kanzonder de paarden stil te houdenalleen
door met zijn voet te drukken, de werkende deelen uit het
werk zetten en weder in beweging brengenhetgeen dus veel
voordeeliger is, dan wanneer men, zoo als bij de werktuigen
van Woodtelkens daarvoor moet stoppen.
De werktuigen van Ilornsby bebben slechts een wiel, waarop
het geheel rust, maar dit is 15 Ned. duimen breed en daar-
door" heeft men bij deze ligte werktuigen geen gevaar voor het
inzakken op weeke gronden.
Door eene schroef zonder eind aan de eene en een houten
hefboora aan de andere zijde, kan men den graanmaaijer naar
verkiezing 5 tot 25 Ned. duimen hooge stoppels laten maken.
Bij stijf stroo kan de stoppel zelfs 30 Ned. duimen hoog
blijven, hetgeen voor spoedig afdorschen met eene dorsch-
machine wel voordeelig iswaar men geene groote waarde aan
het stroo hecht. Eindelijk zijn bij deze werktuigen alle deelen
behalve het zaagmeszoo hoog boven den grond verhevendat
zij daardoor bijzonder geschikt zijn om op akkers liggend of
oneffen land goed af te maaijen.
Ik heb den Heer Ilornsby uitgenoodigd om op de aanstaande
tentoonsteliing te Zierikzee hun werktuig, als grasmaaijer in
gerigt, naar den daarvoor uitgeloofden prijs van100 te doeu
mededingen. Wanneer zich daar bevestigt dat, zoo als de
fabriekanten zeggen, do bijzondere ligtheid hunner maaijers
alleen verkregen is door de eenvoudige zamenstellingwaarbij
zoo veel mogelijk het vroeger door andere fabriekanten ge-
brnikt gegoten ijzer door staal en gesmeed ijzer is vervangen
dan geloof ik dat dit werktuig bijzonder geschikt zal zijn voor
de invoering op onze Nederlandsche boerderijenwaar de
zaaimachines van Ilornsby reeds zoo gunstig bekend zijn.
Daar ik op zaaiwerktuigente Botterdam of Harlingen ge-
leverdniet meer dan 16 boven den fabrieksprijs behoef te
noteren geloof ik niet dat alle onkosten bij deze werktuigen
meer dan 25 voor de kleine en 30 voor de grootere
zullen bedragen.
Ilaren bij GroningenJB* Boeke.
16 Maart 1864.
zoo voor de hand ligtniet eerder gedacht heeftwant het
is bewezen dat het moederkoren (ook wel gehorende rogge
hanesporen en hieromstrceks kraaijenbekken genoemd) de bij
zondere eigenschap bezitom de barensweeen op te wekken
dit is reeds sedert onheugelijke tijden zelfs aan leeken be
kend en nog altijd wordt het tot dat einde zoowel in de
genees- als in de vee-artsenijkunde aangewend. De groote
vraag is nu maarhoe dit ziekelijk voortbrengsel van het
koren en inzonderheid van de roggeonder het voedsel komt.
Zoo als men weet, komt het moederkoren het meest voor na
zoele en natte zomers; ook in het laatste gewonnen rogge-
gewas werd het veel aangetroffenoppervlakkig geoordeeld
zou men dus zeggen de zaak is duidelijkdoch dit is zij nog
in lange na nietwant bij onderzoek ben ik te weten geko-
men dat op meer dan eenen stalwaar onderscheidene kalf-
verleggers waren de koeijen volstrekt geen roggestroo gehad
haddenwaaruit bovendien het moederkoren door het dorschen
toch reeds verwijderd isbrood was aan deze koeijen ook
niet gevoerd anders zou men kunnen veronderstellen dat het
daarin aanwezig was en het afharksel der dorschvloeren
waarvan Prof. Tanner ook spreekt, aan de koeijen te geven,
dat is, zoo ver ik weet, hier niet gebruikelijk dit wat de
teelboeren betreft. Bij de koeboeren waren ook veel kalf-
verleggers en hunne koeijen krijgen toch maar alleen hooi
nooit stroo; ofschoon gezegd moet worden dat deze in den
regel veel later buiten blijven dan die der teelboerenen er
bovendien in de laatste jarenom de duurte en de slechte
hoedanigheid der koekenveel rogge- en boonenbrood gevoerd
werd. Maar Prof. Tanner wijst op nog ietshij zegt na
melijk dat het moederkoren ook voorkomt bij onderscheidene
grassoorteninzonderheid bij het ray- of roggegras. „Waar
het hooigras (zoo gaat hij voort) vroeg gemaaid wordtzal
men er geen nood van hebbenwijl het moederkoren dan
evenmin als bet graszaad ver genoeg ontwikkeld isom na-.
„deel te kunnen doen; waar het echter laat gemaaid wordt,
zoodat de graszaden volkomen rijp zijn, zou het kunnen
gebeureu dat zich bij vochtig warm wedervoor het moe-
derkoren zoo gunstigmoederkoren genoeg in het hooi be-
vondom het verwerpen te veroorzaken. Bovenal in het
zoogenaamde boschhooidat in de weiden afgemaaid wordt,
„en waaronder zich zeker veel rijp geworden gras bevindt."
Zie 1 daar zou de knoop kunnen zittenwant hooi krijgen
alle koeijen; en al was het nu ook maar alleen dat men
daarom kon besluiten het gras voortaan wat vroeger af te
maaijen dat wil zeggen voor dat de zaadzetting plaats heeft
het zou reeds veel gewonnen zijn want door het laat maaijen
wordt het hooi minder voedzaam en het land nodeloos uitgeput.
Nog eens, de zaak is het onderzoek overwaardig, en het
is daarom dan ook dat ik er in dit Weekblad de aandacht
op gevestigd heb.
NieuwveenLentemaand 1864. D. van Ho.st.
(Zie het vervolg landbouic op het Bijvoegsel.)
IN HET BUITEN- EN BINNENLAND.
OVER HET VERWERPEN DER KOEIJEN.
Niet lang stonden de koeijen van 't najaar stal, of men
hoorde al spoedig zoo hier en daar van kalfverleggersen dit
getal werd later al grooter en grooter. Toch waren ze, hier
omstreeks althans, vroegtijdig stal gezethet eten van berijpt
of bevrozen gras kon er dus ditmaal de oorzaak niet van zijn.
Nog altijd heerscht er iets duisters omtrent de oorzakendie
dit^ongemak doen ontstaan we weten wel is waar bij erva-
ring, °dat het kalfverwerpen dikwerf volgt op het lijden van
gebrek, van kou en van ongemak in het najaar, zoomede op
het toebrengen van stooten en slagen tegenof het vallen op
de regter flankstreek maar de meest algemeene oorzaak is
tot hiertoe nog onbekend sommigen beweren weldat het
aanstekelijk zou zijn en dat de eene koe het van de andere
afziet en het nadoet, dan dit neem ik niet aan, wijl het ba-
ren geene willekeurige verrigting iseerder zou ik het schrik-
ken van de dieren onder de oorzaken mede tellen.
Maar alle aandacht verdient mijns inziens het vermoeden
van Prof. Tanner te Edimburg, medegedeeld in het Tijdschrift
„De Yriend van den Landman," jaarg. 1863 aflev. 9, biz. 412
en 413. Deze geleerde schryft namelijk het verwerpen der
koeijen toe aan de aanwezigheid van moederkoren in het voed
sel. Te verwonderen is het dat men aan eene oorzaak die
De geheele politieke toestand heeft een eenigzins meer vrede-
lievende houding aangenomen, en er schijnt allerwege meer
toenadering en wensch tot goede verstandhouding te komen
daar men toch begint in te ziendat ook gebruik van wapen-
geweld het bereiken van eigen oogmerken zelden verzekert.
Den 20sten moet de conferentie te Londen bijeen komen;
de Bond, die in alles langzaam te werk gaat, en waar
Pruisseu en Oostenrijk steeds om den voorrang strijdenheeft
evenwel nog geen besluit omtrent de toetreding kunnen nemen.
Pruissen zou zeer gaarne zien, dat het de Diippeler schan-
sen verraeesterde, voor de conferentie bijeenkomt of althans
tot het nemen van besluiten overgaaten zet daarom -de be-
schieting zoowel van die schansen als van Sonderburg met
kracht voort, zoodat dan ook beweerd werd, dat de Denen
die positie spoedig zouden moeten opgeven. Oostenrijk
daarentegen schijnt van oordeel, dat er genoeg verrigt is om
de Denen tot rede te brengenalthans uit Jutland hoorde men
deze week van geen verdere krijgsbewegingen. De blokkade,
waarmede Denemarken heeft gedreigdwordt niet zeer krachtig
uitgebreid en de bestaande zelfs niet goed onderhouden.
Keizer Maximiliaan heeft tegenover de Mexicaansche de-
putatie een troonrede gehouden en de regering aanvaard. Drang
van de zijde van Napoleon heeft vermoedelijk tot het spoedig
bij leggen van het geschil met zijn broeder over zijne erfelijke
regten geleid. Nu echter is zijn vertrek op nieuw vertraagd,
zoo het heet om ongesteldheid, maar de nieuwe Keizer schijnt
thans eerst met den Paus nog regelingen te willen treffen
omtrent de goederen der geestelijkheid in Mexicowaarin deze
niet treden wil. Dit weifelensteeds uitstellen, en het open-
houden van een achterdeur zal zeker geen krachtig begin aan
zijne regering geventerwijl Erankrijk daarentegennaar be
weerd wordt, zeer verlangt den last van den Mexicaanschen
toestand op een ander te schuiven.
Garibaldi is te Londen met vorstelijke eer ontvangen.
Eerstdaags zal er eene plegtige bijeenkomst in het glazen paleis
plaats hebben, waarbij hem eeredegens, dankadressen enz.
zullen worden aangeboden.
Pe Koning van Wurtemberg is nagenoeg hersteldzoo
dat hij zich ook weder met staatszaken bemoeijen kan.
De burgemeester van Amsterdam, Mr. J. Messchert van
Vollenhoven, is door Z. M. den Koning herbenoemd, roe'
ingang van 15 dezer.
