WEERBLA
Mi3mM
wmm
Vrijdag, 0 Mei«
VAN
A AN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD
\ijfde Jaargang
Holl. Maatschappij v. Landbouw.
Landbouw.
WjWU//
Hoofdredacteur C. E. DE CLERCQ.
HAAftLEIHKIERNGEIC
i if;;1 8}
A< *r'i '*R
PRIJS VAIV II ET ABONNEJIENT
in het Jaary g
Alle Toezendingeu moeten geschieden aan den Hoofdredacteur,
te Amsterdam, HeerengrachtKK 178.
Wegens den Hemelvaartsdag wordt dit Nommer een dag
later uitgegeven).
Het eerste nummer der Mededeelingen en Berigten van de
Hollandsche Maatschappij van Landbouwis dezer dagen aan
de leden toegezonden.
Daarin komt ook voor het programma voor de Algemeene
Tentoonstelling, welke dit jaar te Leiden zal worden gehouden.
Het blijkt daaruit, dat de veetentoonstelling weder tot eenen
dag beperkt is geworden, en wel van 11 tot 2 >/2, dus slechts
gedurende 31/2 uur. Ter naauwernood alzoo de tijdmen
weet het bij ondervinding, om alles eens vlugtig rond te
loopenmaar geheel onvoldoende om alles, of zelfs een enkele
veesoort goed op te nemen.
Het minder talrijk bezoek op den tweeden dag te Haarlem,
en klagten van tentoonstellers over de verpligting om het vee
een nacht over te laten blijven, zijn daarvan gelooven wjj de
oorzaakterwijl, naar wij vermeenen, de afdeelingen volgens
ingekomen berigten, meerendeels getoond hebben geen groot
gewigt aan het tweedaags tentoonstellen te hechten. Gaarne
hadden wij echter bij dit programma een woord van het hoofd-
bestuur daaromtrent vernomen,' en gehoord of werkelijk de
bezwaren overwegend en onoverkomelijk zijn te achtenen of
het gemis aan genoegzame belangstelling en erkenning van
het nut bij deze eerste proefneming als een afdoend oordeel
over de zaak is te beschouwen, die, naar het ons voorkomt;
als men er eens aan gewoon was gewordenzeker meerder
bijval zou hebben gevonden. Ook zou er welligt nog eens
de proefneming kunnen zijn geschied of misschien het verdeelen
der vee-tentoonstelling over twee dagenb. v. de paarden en
schapen op den eersten dag en van het rundvee en de varkens
op den tweeden dag, beter doel zou treffen. Het is waar,
voor een grooten toeloop en alzoo ook voor de kas is zeker
het bijeenbrengen van alles op een dag verkieselijkmaar het
nut der tentoonstelling zal ongetwijfeld grooter zijn als men
aan een geringer aantal gelegenheid geeft goed te zien, dan
wanneer men zich in die enkele uren rondom het vee verdringt
en heel weinig of oppervlakkig ziet. Wij erkennen gaarne,
dat een goede oplossing der moeijelijkheid niet gemakkelijk is;
maar het bestuur keert zeker, na getoond te hebben naar ver-
betering te willen trachten, wel wat spoedig tot de oude manier
met zijn erkend gebrek terug. Het doen betalen van inleggelden
is echter in stand gehouden.
Aan belangrijke en talrijke prijsuitlovingen ontbreekt het
met; vooral de paarden zijn goed bedaeht, ruim/2000 tegen
1240 voorleden jaar, en daaronder een viertal eerste prijzen
van /200, het rundvee ruim f 1400 alzoo ongeveer als
voorleden jaar, en de schapen ruim 550 en alzoo een hon-
derd gulden meer dan te Haarlem. In verhouding tot de be-
langrijkheid der verschillende takken van veefokkerij voor deze
piovincie, zijn de paarden misschien wel wat overbevoordeeld
en zouden we liever voor de schapen wat meer hebben zien
afgezonderd. Wel heeft hierbij, in verbetering met vroeger
een scheiding van inlandsch en vreemd ras plaats gehaddoch
wijl de lust tot verbetering en veredeling zich tegenwoordig
zoo bij voorkeur bij deze veesoort openbaart, is zeker het nog
verder scheiden en het daardoor bevorderen van de zoo noo-
dige rassenkennisten einde bij die veredeling met oordeel te
werk te gaanzeer gewenscht.
Is daarentegen de splitsing bij het rundvee niet wel wat
ver doorgedreven Is er namelijk genoegzamen grond tot
bijzondere prijzen voor dragtige zoogenaamde Brabantsche
koeijendat wil zeggenvoor uitvoer naar Brabant of Frank-
njk geschikt, en ook voor vroegkalversdie in October of
November moeten kalven. Wij geven onze zienswijze gaarne
voor beter, doch wij zouden achten, dat men in de scheiding
niet verder moet gaan dan verschil van ras en ouderdomof
van belangrijk verschil in gebruikswijzezooals van ploec- en
koets- of rijpaard.
De akkerbouw-tentoonstelling is in zijne vroegere glorie
hersteld; door velen wordt daaraan, vooral aan de prijsuit-
loving daarvooruit landbouwkundig oogpunt weinig waarde
gehechten de Engelschengelijk bekendhouden er zich
zelden mede op, doch in elk geval kan hiervan met juistheid
gezegd worden: baat het niet, zoo schaadt het niet", en
PRIJS DER ADVERTENTieiT
van 1—6 regels75 Cents.
elke regel meer12'/,,,
Zegelregt bij elke plaatsing 35 Cents.
goed gerangschikt brengt het tot de opluistering bijzoodat
de kosten en prijzen alligt vergoed worden, en er toch ook
dikwerf wat nieuws of puiks te zien valt. Ware het niet
welligt raadzaam geweest de wonderboonen van Navaoe nog
de eer der prijsuitloving niet waardig te keuren voor hunne
wonderbaarlijkheid ook hier proefondervindelijk eenigzins ge-
bleken zij; het feit zelf, wij geven het gaarne toe, is zeer
onschuldig; maar de grondslag er van, het te spoedig waarde
hechten aan overdreven aanprijzing van dergelijke wonderzaken,
verdient voorzeker geen aanmoediging; men wordt het be-
pioeven moede bij zooveel waarvan de uitkomst ver beneden
de belofte blijft, en dat men de uitvinders niet over het paard
moet tillengetuigt de moeite die Rooibrenk aan tal van
binnen- en buitenlandsche landbouw-tijdschriften geeft, om te
verklaren en te bewijzendat zij heel weinig vertrouwen in
zijne uitvinding, en vooral in zijne wetenschappelijke ver-
klaring daarvan, stellen.
Dat de eerste prijs voor zuivelbereiding een fraaije pendule
is, is zeker niet oneigenaardig. Menig vreemdeling zou zich
zeker over die keus zeer verwonderenzoo hem niet werd
medegedeeld dat die Hollandsche kunst van zuivelbereiding
het zoo ver gebragt heeft, dat welvaart en beschaving daarvan
de noodzakelijke gevolgen zijn, zoodat zij, die des morgens
in melk- en kaaskamer bezig isdes namiddags of op den
rustdag met regt_ mag nederzitten in een vertrekwaar een
fiaaije pendule niet misstaat. Het i3 echter niet het eenig
voorwerp van weelde, waarnaar onze Hollandsche boerinnen
dingen mogenwij hopen toch dat de suikervaas met zilver
gemonteerduitgeloofd door mevr. Amersfoordtgeboren Dijfc
voor de vijf stuks kleine Edamraer kaasgemaakt in de llaar-
lemmermeer, de aanleiding moge zijn tot een wedstrijd ge
durende den zomertijd in dezen polder om puike kaas°te
maken.
Als vroeger worden weder goede prijzen voor de verzame-
lingen van werktuigen uitgeloofd 200 100 en 50; met
regt eene billijke tegemoetkoming in de kosten van tentoon
stellen, evenwel volgt ook nu weder een rij van bijzondere
werktuigenwaarvan de beste of het beste moet worden be-
kroond. De beste ploeg? De beste egge? Moeijelijke vraag-
stukken, en die ook nu wel weder, even als vroeger, niet op
de tentoonstelling zullen worden uitgemaakt, en het de keur-
meesters lastig zullen maken. Wil men buiten de verzame-
lingen nog bijzondere werktuigen bekroonen, zou het dan niet
beter zijn om daarin aan keurmeesters geheel vrije hand te
laten en ze vooral niet te noodzaken om van meerdere werk
tuigen, hoewel voor hetzelfde doel, toch dikwerf zoo ver-
schillend van maaksel, te verklaren dat een het beste is. Laat
men ze vrijdan kunnen zij onderscheiding toekennen aan
hetgeen proefondervindelijk goed bleek of hetgeen werkelijk
nieuw en doelmatig schijnt, en zijn zij niet tot die moeijelijke
vergelijking van verscheiden verdienste verpligt. Zij kunnen
dan aan den eenen ploeg een prijs toekennen om het goed
gevormde schaar en risteraan een under om de goedkoopte
bij soliede konstruktie; aan het eene dorschwerktnigomdat
er bepaald aan te wijzen nuttige verbeteringen aan zijn ge
maakt, aan het andere omdat de geregelde afzet voor de doel-
matigheid pleitenz. Zij kunnen dan met reden handelen en
daarvan reden geven, terwijl zij nu ongewild dikwerf onrede-
lijke bekrooningen moeten doen.
Met veel genoegen zien wij een prijs uitgeloofd voor de
planteekening van arbeiderswoningeneen uitmuntend denk-
beeld; in Engeland wordt het hoe langs zoo meer erkend,
dat voor een ruim deel de goede woning den goeden arbeider
vormt, en een goed en doelmatig plan geeft ligt menig grond-
eigenaar den lust er zoo eenige voor zijne arbeiders te doen
bouwen. Vier woningen onder een dak zou echter onze keuze
niet zijn; het is waar dat het goedkooper isen een dubbeltje
wekelijksche huishuur minder is een arbeider niet onverschillig;
maar op het land heeft men overigens de ruimtewat grond
is bij eene arbeiderswoning een eerst vereischte, en elke woning
in het midden van dien grond afgezonderd te bouwen, heeft
zeker veel voor; vooral wat het behoud der lieve vrede be-
treftdie, bij het zoo in klein bestek bijeenwonen, vooral als
het talrijke huisgezinnen zijnniet zoo gemakkelijk te bewaren
is. Geen last van de buren is een voordeel van het landleven
dat zeker ook de arbeider op prijs stelt.
De internationale wedstrijd van zaaiwerktuigen op Endegeest
te houden, zal niet publiek zijn; wil men zorgvuldige proeven
nemendan kan het wel niet anders geschikt wordenmaar
ware het mogelijk, dan zou het zeker zeer gewenscht zijn,
dat diezelfde werktuigen een volgendcn dag in het pnbliek
werken konden. Het doel van den wedstrijd is zeker in de
eerste plaats eene goede, vergelijkende beproeving, die het
nut van den rijenbouw, door de verkregen uitkomst van den
oogst aantoont; maar die gelegenheid zou toch ook tevens
kunnen strekken om velen die werktuigen te laten zien zaaijen
en ook daarbij kan men toch reeds tot een vrij goed oordeel
omtrent de doelmatigheid van het werktuig komenvooral zij
die reeds met den rijenbouw bekend zijn en dus vergelijkihg
kunnen maken.
Het programma, in zijn geheel, opent dus weder de ge
legenheid voor eene zeer volledige tentoonstelling van den
Ilollandschen landbouw in al zijn onderdeelen. De gunstige
van Leiden in het midden zoowel van bouw- als wei-
destrekenhet gemak van het vervoer daarheenzoowel te
water als te land geven gegronde hoop tot ruime en belangrijke
toezendingenen het laat zich verwachten dat deze vijftiende
algemeene tentoonstelling welligt "weder al de voorgaande over-
treffen zal. De ondervinding van het verloopen jaar, door de
lage prijzen van het graan en van eenige andere producten
opgedaan, geeft onzen landbouw toch weder een nuttige en
wel te behartigen les. De boeren zitten hier voor het meeren-
deel op hooge paehten en zware lasten, en het land moet
dus veel opbrengcn om nog wat over te houden, en de duurder
levenswijs, waaraan ook de landbouwers langzamerhand gewend
rakente kunnen volhouden. Bij lageren prijs der produkten
valt het dus niet gemakkelijk goede rekening te makenmaar
men ziet daarbij tevens dat de beste waar dan ook het best
op prijs blijft en puike kwaliteit altijd nog grif en met voor
deel wordt afgezet. Waar dus het land hooge opbrengst geven
moet behoort men niet alleen voor ruime opbrengstmaar ook
voor uitnemende kwaliteit zorg te dragen. De puikste tarwe
geldt bij lagere markten spoedig/ 1 a/2 per mud meer dan
ordinaire; best vee blijft ook bij slappen handel gewoonlijk veel
geld waard.
Om dus te weten of men, wat dit betreft, op de hoogte
blijft, zijn de tentoonstellingen een uitmuntend middel; men
kan dan de waardie men gewoonlijk ter markt brengtver-
gelijken met hetgeen men ter markt zou kunnen brengenals
men de meest naauwlettende zorg draagt voor puik zaaizaad
uitmuntende fokdieren en zorgvuldige bekandeling van de
gewassen en de zuivelbereiding. Het is niet alleen alzoo
om den lust tot uitmunten dat men tentoonstellen moet.
Eigenliefde maakt dikwerf blind. Laat dus ieder hetgeen hij
het best voortbrengten waarover hij meent tevreden te
kunnen zijn, ter tentoonstelling zenden. Het vee, daar men
op eigen stal niets op aan te merken vond, maakt dikwerf
naast de met den eersten prijs bekroonden geen gunstige figuur
en waarom men voor zijn graanwaarvoor men den hoogsten
marktprijs meende te kunnen bedingen, dien niet verkreeg,
wordt dikwerf eerst duidelijk als men het vlak naast andere
puike monsters ziet staan. Niet alleen voor zelfvoldoening.,
maar ook ter leering, moet men tentoonstellen, en men zal
dan dikwerf een nuttige les ontvangen en met het goede voor»
nemen lderna beter huiswaarls keeren.
UIT WAARD EN GROET.
Mei 1864.
Mogt de landbouwer zich verheugen over eene vroege en
naar wensch volbragte voorjaars bezaaijing, het koude en gure
weder was oorzaak van vele teleurstellingen. De gezaaide
granen en zaden ontwikkelden zich langzaam, en dit gaf aan
de insekten ruimschoots gelegenheid om de jonge planten in
kunnen groei te belemmerenof geheel te vernielen. Hier en
bijna overal hoort men klagen over de schadelijke insekten
de overgebleven tarwe heeft veel van de ritnaald te lijden
eenige stukken zijn weder omgeploegd en op nieuw gezaaid
hadden wij met deze tegenwoordige koude regen, dan zou
de schade door insekten groot kunnen worden. Algemeen
wordt er dan ook naar warmer en meer vruchtbaar weder
verlangdbij de meeste veehouders raakt het hooi open
het gras ziet er nog dor en treurig uit; de prijs van het
hooi is dan ook in den laatsten tijd tot eene buitengewone
