WEE k B L A II
n
1864.
Vrijdag, 21 October.
Mo. 45.
VAN
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD
v /1>A
1
ZS[
\rs
be
Wjfde Jaargang
Hoofdredacteur C. E. DE CLEUCQ.
Landbouw.
HAARIEMMERMEER
V\j 1
PRIJS VAN HET ABONNEMENT
in Let Jaar
AHe Toezendingeude Redact® bctreffendemoeten geschieden aan
den Hoofdredacteur, te Haarlem, Kruisstraat, Wijk 6, N°. 513.
VAN DEN IJSSELZOOM.
October 1864.
Ofschoon de bezigheden, door onzeti veldzanger bij uitne-
mendheid, onder den naam van Appels plukken en uijers
drukken gekwalificeerdnog bijzonder tot deze maand be-
liooren komt er weinig van in. De nachtvorsten toch hebben
c e weilandenreeds niet bijzonder goed voorzien kaal ge-
maakt zoodat de melkopbrengst sterk vermindert. Dit is
dubbel jammer, daar de boter zeer duur is, en tot/28 voor
bet /8 vat of 20 Ned. pond wordt besteed.
Iliermede gaan zoo als veelal ook tbans de prij'zen van vet
rundvee en varkens gepaard. Voor het eerste is bijzonder veel
aitrek, vooral voor de Engelscbe markten, en ook de Iaatsten
begmnen booger te worden, reeds geeft men 23 cents voor
let /2 kilo levend gewigt bij varkens van 300 pond en
zvvaarder. 1
Als een bewijs van spoedige vleescbaanzetting kan ik mede-
deelen, dat een bekend veefokker en grondeigenaar bier vier
Durham koeijen heeft, die tot het laatst van Junij gemolken
waren, en tbans met alleen slagtbaar, maar goed vet zijn
geworden, zonder eenigen toevoer in de vveide, en dns in
s ech s een vierendeel jaars. Aanvankelijk voor fokvee be-
stemd, zullen zij nu zeker bunnen weg naar de slagtbank
vinden. Engelsche rassen aarden dus ook hier zeer goed
ecluer beter bij bet tiveede en derde geslacbt, wanneer ze
geheel geacclimateerd zijn. Dit komt ook bijzonder bij schapen
in aanmerking, bij varkens natuurlijk veel minder.
De boomvrucbtenwaarvan ik in den aanvang sprakzijn
hoe vreemd bet ook klinken moge, te overvloedig. Er is
boegenaamd geen afvoer, waartoe ook de lage understand op
deze rivier medewerkt. Inmiddels gaat de tijd voorbij en
staat de winter voor de deur. De beste winter-appelen kunnen
slechts met moeite voor f 1 het mud van de band worden
gedaan en de mmdere soorten brengen slechts 70 a 80 cents
en minder op. Kleine verzendingen naar Engeland hadden
geen gevo g. De waarde is zoo klein, dat het ernstig de
vraag wordtof vooral de zoete appelenbij de schaarscbte
van veevoeder, daartoe niet kunnen worden gebezigd, vooral
daar de kwantiteit zoo groot is en er landbouwers zijn, die
honderden mudden te missen bebben.
Zeker is het waar, dat jonge kalveren, zonder eenig ander
toevoer, in de boomgaarden uitstekend goed groeijen en
vleesch aanzetten. Met juistheid laten zij de zure appelen
liggen, om zich aan de zoete te vergasten.
De herfstknollen beloven weinig en bebben eerst van de
aardvlooijen, daarna van de slakken en nu eindelijk van de
vorst veel geleden.
De boonen zijn eindelijk nog goed binnengekomen en beb
ben een overvloedige opbrengst gegeven. Hierbij heeft het o-e-
duld getnomfeerdveel boeren toch zijn er, die den gebeelen oo»st
reeds van het land hadden weggereden, om ze elders weder
neder te zetten,^ ten einde deze akkers met tarwe te be
zaaijeneene tijd en boonen roovende bezigheid. Op de
meeste plaatsen is de haver te vroeg binnengehaald en begint
te broeijen, even als de boekweit. Zaad noch stroo beloven
in deze omstandigheden van uitstekende kwaliteit te zijn.
De verhouding van vee en zuivelproductie staat in bijzon
der ongehjke en zeer gunstige rede tot de opbrengst der gra-
nen, die tot den prijs van voor eenige jaren schijnen tenig
te gaan. De hier publiek verhuurde bouwlanden zijn dan ook
minder gegaan. Het verschil in opbrengst van bouw- en
weidestreken springt hier dubbel in het oog, daar het niet
door handelsgewassen wordt goedgemaakt, en vlas of tabak
hier met zoo als zoo vaak elders, den landbouwer weder
eens dubbel goed doen.
De werkzaamheden zijn op het land in zoo verre afgeloo-
pen, dat alles in den grond is, en het meeste, zij het dan
ook na lang wachten, er vrolijk op staat. Zware kleigronden
worden nu nog diep geploegd, om de zomervruchten in de
mul geworden bovenkorst er in bet voorjaar onder te strijken.
Men gebruikt hier nog niet anders dan de voorvaderlijke Gel-
dersche radploeg, waarmede echter, ik moet het bekennen,
naar omstandigheden uitstekend gewerkt wordt. Proeveu met
verbeterde voetploegen zijn mislukt en afgestuit op den onwil
en de onbekendheid der ploegknecbten. Ook hier scbijnt te
PRIJS DER ADVERTENTlei?
van 1—6 regels 75 Cents. Elke regel meer 12% Cents.
Zegeleegt bij elke plaatsing 35 Cents.
Toczending niterlijk Woensdag. Adresvan Bonga C°.Amsterdam.
gelden's lands wijze 's lands eer 1 Wat in Holland en Zee-
land als eene oude gewoonte wordt beschouwd, veroordeelt
men hier als eene nieuwigheid.
Slooten en greppels graven tot afleiding van het winterwater
geschiedt nudoch hierbij wordt het och waren alle menschen
wijs en wilden daarbij wel" op nieuw uitgeroepen, waar het
door gebrek aan eenheid enz. onmogelijk is zijn land met den
besten wil goed te ontwateren en droog te leggen. Het is
opmerkelijk tot welk eenen hoogen waterstand men in het al
gemeen nog altijd blijft zeggenGeen water te veel". Staat
het in de gruppen en slooten tot aan den rand, dan hoort men:
Nu zullen er eerst groote hoeveelhedenof zooals de tech-
nische term luidteen groote beld wassen". Of die held
bestaat uit grove waterplanten, dan wel uit minder volumineuse,
voedzamegezonde grassoorten wordt niet gevraagd.
Aan het slot nog een paar vragen, die misschien een of
ander landbouwer of verslaggever wel de goedheid wil bebben
te beantwoorden,
Heeft men namentlijk ook ondervinding van bet uitzaaijen
van graszaad onder paardenboonenbij den aanleg van nieuw
wenand Heeft men dan niet veel last van onkruid En
wanneer is de beste tijd om het onder tarwe te zaaijen?
Klaver zaait men hier bij voorkeur onder winter-gewassen,
in de sneeuw of ten minste zeer vroeg in het voorjaar, kan
men dit ook met graszaad doen? Zijn er ook sommige gras
soorten die proef-ondervindelijk minder door de vorst lijden dan
anderen, en die langer dan twee of drie jaar stand houden? De
vorige winter heeft hier vele nieuw aangelegde weilanden ge
beel ontbloot.
UIT DE BETUWE,
Octoler 1864.
De landbouw-berigten uit de verschillende kleistreken komen
in hoofdzaak met die der Betuwe overeen. Dezelfde weers-
gesteldheiddie elders het binnenhalen van het laatste ge-
deelte van den oogst bemoeijelijkte en later begunstigde,
heerschte ook hier. Dezelfde schaarscbte van naweide °-e-
volgd door overvloeddezelfde hooge prijzen voor vet vee
en lage prijzen voor fokvee, deden zich ook hier voor; kortom
om in geene herhalingen van reeds vroeger uit andere klei
streken vermelde zaken te vervallenzullen wij alleen het een
en ander van den tabaksoogst mededeelen. Het zand- en aard-
goed, behoorlijk geoogst, is over het algemeen van goede
kwaliteit en er zijn reeds verscheidene partijen van dit laatste
en van uitmnntend bestgoed voor/21—23ja zelfs uitstekende
partijtjes voor/24 verkocht. Het bestgoed daarentegen valt
zeer tegenhet is^ laat gegroeid en de bladen hebben veel van
de nachtvorsten in de eerste dagen van October geleden,
waardoor de kwaliteit zeer veel van zijne waarde verloren
heeft. Door goede sortering kan veel teregt komen, doch
men voorziet van dit bestgoed geene hooge prijzen.
De rogge is goed droog te velde gekomen; het koolzaad
staat zeer goed, slechts enkele stukken die van insekten ge
leden hebben, en men kan,tot dusverre bij het dorschen der
tarwe geene schade bemerken door insekten te weeg gebragt,
daar zeer vele akkersvooral der rnwarige tarwebij °de
inoogsting groote zwarte plekken vertoonden. In ieder geval
is bet wenschelijk, dat men van die tarwe geen zaaizaad
gebruike en dit uit streken ontbiede, waar men geene insekten
waarnam. Het is toch genoegzaam bekend, dat vele insekten
en roestziekten van het eene gewas op het volgende door het
zaaizaad overgebragt worden.
Omtrent de aardappelziekte vertoont zich het vreemde ver-
schijnsel, dat de eene akker zeer vele, soms de helft zieke
aardappelen bevat, en de daarnaast liggende geene enkele,
zonder dat men in grond, ligging, bewerking of bemesting
eenig ondersclieid kan zien. Hier is een hooge akker vrij van
zieken, ginds is dit juist met den lagen akker het geval; bier
bij de eene soort aardappelen, daar bij de andere soort, zon
der dat het mogelijk is de minste gevolgtrekking te maken.
UIT PEIESLAND,
(Noorderdeel.)
PROEFNEMINGEN:
In een mijner vroegere berigten, wees ik er reeds op, als
een der heilrijke gevolgen van de maalschappijen en vereenigin-
genook voor landbouw en veeteelt, hoe in vroegere jaren,
toen die maatschappijen nog niet bestondende landman meer
geisoleerd, meer of liever geheel op en voor zich zelven
handelde, ook de verbeteringen in den landbouw aangebragt,
de resultaten van genomene proevenniet of altoos zeer lang-
zaamniet zelde. lecbts bij toeval en dan nog veeltijds maar
zeer onjuist, algemeen bekend werden.
Was eene genomene proef van welken aard ook ongunsti"
uitgevallendan wachte de ondernemer zich welbetzij uit
valsche schaamte, hetzij uit vrees voor bedilling en kritiek
die proefneming en hare uitkomsten ruchtbaar te°maken; ter
wijl in bet tegenovergesteld geval, bij eene gunstige uitkomst,
het egoi'sme hem niet zelden noopte het geheim te houden,
ten einde de voordeelen daarvan zoolang mogelijk voor zich
te behouden. Daar echter de kosten en de nadeelen eener
altijd mogelijke mislukking door den ondernemer alleen moesten
worden gedragen, behoeft het wel geen betoog dat de proef-
nemmgen steeds zeer gering waren, en noode werden onder-
nomen; tenzij men vooraf althans eenig uitzigt had van
wel te zullen slagen; terwijl dan nog die proefnemingenimmers
aanvankelijk, op kleine schaal plaats hadden.
Eenige proefnemingen van vroegeren en lateren tijddie ik
mij sedert den aanvang van mijn bedrijf als landbouwer (prak-
tisch) herinner, en die voor een deel door mij zelf zijn onder-
nomen, heb ik mij voorgesteld hier kortelijk mede te deelen.
Omtrent sommigen van dezelve zal misschien hier of daar de
aanmerking worden gemaaktdat zij tegenwoordig niets nieuws
bevatten, uithoofde de onderwerpelijke voortbrengselen reeds
sedert lang over bekend, en als het ware inheemsch zjjn;
doch van de zoodanigen, beschouwe men dit berigt als eene
biographische schets van hunne herkomst en eerste verschijnin<"
op onzen bodem.
Anderen zullen waarschijnlijk, door hunne minder voordeelige
uitkomsten, geacht worden de aandacht niet waardig te zijn;
doch men bedenke, dat juist het onzekere van den uitslag
het eigenaardige doel eener proefneming is; terwijl het mede
deelen van de mislukte proeven evenzeer, zoo niet nog meer,
van nuttige strekking kan zijn, dan die van welgeslaagde,
Doch hoe dit zij, ik houd mij bij deze berigten aan de uit
komsten, zooals die zich werkelijk hebben voorgedaan; terwijl
ik op den juisten tijd en volgorde minder acht heb geslagen.
kanariezaad. In het eerste vierde dezer eeuw, was dit
voortbrengsel hier niet anders dan bij name bekend, en dan
nog wel onder dien van wit-" of „platzaad"dat sommige
houders van kleine gekooide zangvogels, tot voeding van deze,
gemengd met koolzaad enz.van elders bekwamen.
Omstreeks het jaar 1824 of 1825 werd het hier voor het
eerst op eene eenigzins grootere schaalalhoewel aanvankelijk
slechts op een paar perceelen geteeld. De vrij hooge prijzen
en de gereede aftrek, gevoegd bij de slechte resultaten van
vele andere voortbrengselen gedurende eenige achtereenvolgende
jarenmoedigden den bouw van het kanariezaad van jaar tot
jaar aan, zoodat men ruim een tiental jaren later reeds meer
dan 20 bunders, alleen in deze gemeente, met dit product
zag bezaaid. Dat de verkregene uitkomsten evenwel niet altijd
even gunstig waren, behoeft wel geen betoog; doch dat zij
in het algemeen voldoende werden bevondenwordt genoeg
zaam bewezen, doordien de bouw van het kanariezaad sedert
nog van tijd tot tijd en van jaar tot jaar is toegenomen
zoodat het thans eene belangrijke en waardige plaats onder de
alhier inheemsche landbouw-voortbrengselen bekleedt.
Kunstmatig droogen van oud lijnzaad tot zaaijing:
Het wordt er algemeen voor gehoudenen niet zonder grond,
dat het vlas van het zaad van hetzelfde geslacht eenige jaren
op gelijksoortigen grond gebouwd, dat men hier met den
naam van oud of overjaarsch lijnzaad aanduidt, in lengte en
in hoedanigheid verliest. Ten einde dit te voorkomenschaft
men zich nu en dan een weinig nieuw, d. i. zoogenaamd tonne"-
°f s-lijnzaad aanwaarvan men dan eenige volgende
jaren het zaad tot den zaai gebruikt.
Intusscben is dit zaad meestal duur en onzuiver, gezwe°*en
van de vervalsching waaraan men bij de aanwending zoo dik-
wijls bloot staat, zoodat het ook werkelijk belang voor den
vlasbouw zoude zijn wanneer er een middel werd gevonden
waardoor dit zaad duurzaam konde worden ontbeerd. In eene
der Eriesche dagbladen, ik meen omstreeks het jaar 1830,
werd een zoodanig middel als onfeilbaar aanbevolen. Het be-
stond in bet langzaam droogen in een oven van overjaarsch lijn-