WEEK II L A
1865.
Vrijdag, 10 Februarij.
VAN
A AN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDEB-BELANGEN GEWIJD
lesde Jaargang
Hoofdredacteur C. E. DE CLERCQ.
Landbouw.
KORT VERSLAG
RME
PRIJS VAN HEX ABONNEMENT
in het Jaar6.
Alle Toezendingende Kedactie betreffendemoeten gescbieden aan
den Hoofdredacteurte Haaelem, Kruisstraat'Wijk 6, N°. 513.
PRIJS DER ADVERTENTieN
van 16 regels 7 5 Cents. Elke regel meer 12 /s Cents.
Zegeleegt bij elke plaatsing 35 Cents.
Toezending uiterlijk Woensdag. Adres: van Bonga C0.', Amsterdam.
DE AFDEELINGEN
VAN
LANDBOUW-MAATSCHAPPIJEN.
Vervolg
Welke zijn nu de werkzaamheden onzer model-afdeeling?
Maken wij ons vveder onzigtbaar, zoo als op de tentoon-
slelling, en hooren wij eens wat in de vergadering geschiedt
De secretaris vraagt, of iemand vergt dat de notulen der
vorige vergadering voorgelezen worden. Neendit is onnoodig,
want men heeft in het plaatselijke weekblad een belangrijk
verslag onlangs gelezendegene die daar iets op aan te
merken had heeft het reeds lang verrigt. Iedereen kent die
notulen en ik geloof waarlijk dat de secretaris het bewuste
weekblad in het notulenboek geplakt heeft.
De huishoudelijke bezigheden worden in 10 minuten behan-
deld; niemand geeft er acht op, of de boekbinder 10 centen
te veel gerekend heeft, om daar een uur over te discuteren
als het te veel was had de penningraeester het niet uitbe-
taald begrijpt een ieder.
Een ieder wordt aandachtigwant de eigenlijke vergadering
begint met eene diseussie over genomen proeven met Schra-
ders dravik en de koemelker van Colvin. Wij zullen de dis-
cussien niet volgen, docli alleen vermelden dat door niemand
het woord gevraagd of gegeven wordt. Men spreekt en weer-
spreekt elkander zonder herhaling of tusschenkomst van den
president en toch is er orde, want wanneer twee te gelijk
spreken, zwijgen beiden zoodra men den president de hamer
ziet opnemen.
De secretaris stelt voor, dat de afdeeling zich een werk-
tuig om graszaden te zaaijen zal aanschaffen. Hij geeft de teeke-
ningen en de beschrijving daarvan. Na eenige discussien raad-
pleegt de voorzitter de geldmiddelen en merkt aan, dat de
kas door den aankoop daarvan uitgeput wordt en er weinig
overblijft. Desniettegenslaande wordt het werktuig toch ont-
boden, tot groote verwondering van een lid eener andere
provinciale landbouw-maatschappijdie als gast ter vergadering
aanwezig is. Ofschoon dit voor vele lezers een raadsel moge
zijn, kunnen wij het hier gevoegelijk oplossen, door te her-
innerendat de afdeelings-vergaderingdie wij hier schetsen
niet van de Hollandsche MaatscJiappij van Landbouwmaar
geheel fictief is. Men kan er dus iedere Nederlandsche land
bouw-maatschappij, behalve de Hollandsche, op toepassen
omdat op iedere tentoonstelling of vergadering, die in Neder-
land gehouden wordt, de leden van andere maatschappijen
op vertoon van hun diploma den toegang hebben. Alleen de
Hollandsche MaatscJiappij van Landbouw weigert aan leden van
andere maatschappijen den toegang. Een voorstel op eene
bestuurs-vergadering eener vreemde landbouw-maatschappij ge-
daanom de leden der Hollandsche maatschappij uit te sluiten
van den toegang op de tentoonstellingen is niet aangenomen.
Men wilde niet kleingeestig zijn en de gastvrijheid weigeren
aan hendie meer bekrompen denkbeelden bezitten en zijn
de leden der Hollandsche maatschappij ook thans welkom op
alle Nederlandsche landbouw-tentoonstellingenonverschillig
van welke maatschappij die uitgaat.
Onze gast uit die vreemde maatschappij vertelt dan dat men
in zijne afdeeling zoo roekeloos niet met de geldmiddelen te
werk gaat. Als in vroegeren tijd iemand een voorstel deed
dat geld zoude kostenging de voorzitter met het bestuur
boven op de geldkist zitten en het hoefde nietzoodat
niemand thans meer eenig voorstel doet. Het geld is echter
vruchtdragend belegd en vermeerdert zoodoende het kapitaal,
dat nu reeds tot zekere hoogte geklommen is. Men wil dan
als het kapitaal groot iseene kudde schapen koopendie
vetraesten enz.
De voorzitter vraagt, hoeveel rente dat geld opbrengt?
Antwoord, 3 /2 percent.
Ilierop hervat de voorzitter, dat het geld zijner model-
afdeeling meer rendeert. Het is belegd in droogbuizen,
werktuigenfokdieren enz.waarvan de verbetering van den
landbouw in zijne afdeeling ruime renten van meer dan 3]/2
percent oplevert. Wanneer de leden hun geld willen kapi-
taliseerenbrengen zij het drie huizen verder dan bij den
penningraeester, n. 1. in de spaarbank, Ook het houden
van schapen of andere nijverheids-ondernemingen liggen niet
in den werkking eener maatschappij.
De penningmeester zegt d t men gerust het werktuig koopen
kanomdat men vroeger reeds besloten heeft geene verloting
van landbouw-werktuigen meer te houden.
Het vreemde lid verhaalt hierbijdat men in zijne afdeeling
dit ook afgeschaft heeft. Er hadden zonderlinge incidenten
plaats gehadzoo had een oude rentenier die op bovenkamers
woonde, een yprerftrekkereen kleerenmaker, een snoeibijtel
een grasboer, een ploeg, en de kantonregtereen mollenslag
getrokkenwaarmede hij bij ongeluk in zijn tuin een haas
had gevangen en dat nog wel op een' Zondag, na zonsondergang,
in gesloten jagttijd bij spoor sneeuw
Daar men in zijne afdeeling echter dergelijke verlotingen
verpligt was te houden omdat anders niemand ter vergadering
komt, heeft men verlotingen van geldprijzen ingesteld, dan
kan een ieder koopen wat hij wil, en nu komen alle boeren
die bij de verloting van landbouw-werktuigen niet wilden komen.
De presidentdie betwijfelt of het verloten van geld wel tot
de werkzaamheden eener landbouw-afdeeling behoort, is ook
geen voorstander van het verloten van werktuigen, omdat
men soms voorwerpen trekt, waaraan men geene behoefte heeft.
Liever iets aangekocht dat men behoeftdit beproefd door alle
leden die zulks verkiezen en dan weder onderling verkocht.
Er worden in onze model-afdeeling veel meer werktuigen
beproefd dan men in staat is zich aan te schaffenmaar de
handelaren in werktuigen staan gaarne hunne werktuigen af
ter beproeving, omdat dit dikwerf op het debiet gunstig
werkt, en een ieder die een werktuig wil beproeven, dat
in's rijks verzamelingen aanwezig isgeeft dit aan den secretaris
te kennen, die voor rekening van den gebruiker het werktuig
over laat komen of indien zeer velen het willen beproeven
voor rekening der kas.
In vroegeren tijd hield dr. Tumipzure Natron wel eens voor-
lezingenmaar die waren zoo geleerd dat niemand er iets
van begreep en men het aequivalent cijfer voor jaartallen aan-
zag. De eenvoudige verklaringdie thans de secretaris van
de practische waarnemingen der leden geeftwordt veel beter
begrepen, en iedereen weet thans hoe de plantengroeide
vetwording enz. plaats heeft.
De afdeeling houdt ook wel eens tentoonstellingendoch
nooit algemeene. Die tentoonstellingen omvatten een of ander
onderdeel der landhuishouding, waarvoor dan flinke prijzen
uitgeloofd zijn, bijv. de eene of andere klasse van huisdieren,
wortelgewassen of andere productenhandgereedschappen
bouwgereedschappen oogstgereedschappen enz.
Wedstrijden van zaaiwerktuigenploegen en andere werk
tuigen behooren eveneens tot de werkzaamheden dezer afdee
ling ook de behandeling der handgereedschappen door arbei-
ders zoo als spittenslootgraven enz.; kortom, alle roidde-
len om door vermeerderde kennis of verbeterde handelwijzen
grootere voordeelen van den grond te erlangen, moeten door
de afdeelingen beproefd worden in zooverre dit met hare
krachten overeenstemt.
Niet zelden kan eene landbouw-afdeeling groot nut stick-
ten door het bespreken der belemmeringen van den landbouw,
zoo die in eene streek bestaanen de opheffing daarvan ver-
zoeken aan gemeente- en polderbesturenzoo het in de magt
daarvan staat. Immers de raadsleden en polderbestuurders
zijn in den regel ook leden der landbouw-afdeeling en worden
dan met alle bezwaren bekend, om die bij de vergadering van
hun collegie ter tafel te kunnen brengen.
Evenzoo kan de afdeeling het instellen van marktenver
beterde middelen van gemeenschapwaterlossing enz. bevor-
derlijk zijn, al is het dan ook niet altijd door materiele hulp.
A1 wat tot provinciale of meer algemeene verbeteringen
leidt en waar krachtiger tusschenkomst dan die der afdeeling
noodig is, kan dit een voorstel der afdeeling aan de algemeene
vergadering uitmaken en kan zij des noods omringende zuster-
afdeelingen, die dezelfde belangen hebben, raadplegen, doch
onthoude zich van verdere definitieve bemoeijingen.
De afdeelingen die hun doel goed begrijpen en aan de
verwezenlijking daarvan ijverig arbeiden zullen bloeijen
haar ledental zal vermeerderen, veel sterker dan alle kunst-
middelen dit vermogen, en eene zoodanige afdeeling zal waar
lijk groot nut stichten.
Ten slotte de verzekering aan de lezers, dat de meeste
aangehaalde daadzaken op feiten steunende personen echter,
die wij lieten optreden, geheel en al fictief en dus op nie
mand van toepassing zijn.
January 1865.
UIT WAASD EN GEOET.
February 186 5.
Het winterweder is sedert eenigen tijd zeer onbestendig en
niet gunstig; het winter-graan heeft nog wel niet van den
winter geledendoch kan de tegenwoordige weersgesteldheid
nog veel schade aan de gewassen toebrengen.
De buiten-werkzaamheden staan nog nagenoeg geheel stil
en valt er van den landbouw niets te meidendorschen en
schoonmaken is bij ieder aan de orde van den dag.
Hartelijk wordt dan ook naar geheele ontdooijing van den
grond verlangdten einde het landwerk te kunnen hervatten.
Het meehrap droogen zal ook spoedig gedaan zijn, de prijzen
zijn in de laatste dagen iets beter geweest. Hebben wij des
zomers in Waard en Groet en omliggende plaatsen gebrek
aan het noodige werkvolkgeheel anders is het des winters
gesteld, daar toch in dien tijd het meeste volk zonder werk
is en bijgevolg gebrek aan het noodige krijgt, tot last van
de gemeente. Het ware dus eene zeer wenschelijke en nuttige
zaakzoo er meer geregelden winterarbeid voor het volk kon
verschaft worden. Het plan van den heer J. C'. van der Leeuw,
dijkgraaf van den Anna-Pauwlowna-polder, bevordering der
vlasteelt in Nederland door kunstmatige bereiding van het
vlas enz.verdient daarom ook zeer de algemeene medewer-
king en krachtdadige ondersteuning. Onder het bestuur van
dezen dijkgraaf, is de Anna-Paulowna-polder een voorbeeld voor
vele gemeenten gewordendaar toch bijna alle wegen hard
zijn gemaakt en een kolossale meekrap-stoof, geschikt om de
daar verbouwde meekrap te droogenis opgerigt. Voorts
vindt men daar een school en een kerk met orgeldie niets te
wenschen overlaten. Vooruitgang is allerwege op te merken,
en ook de eerwaardige leeraar en voorganger weet de gemeente
op de ware hoogte van den tegenwoordigen tijd te houden.
In Waard en Groet begint de gedachteom het vlas op
de plaats zelf te bewerken, ook meer en meer ingang te
vinden; enkele zijn er dezen winter mede begonnen om het
voor eigen rekening schoon te makenterwijl anderen er aan
denken dit voorbeeld een ander jaar te volgen. Ik acht daarom
dat het zeer wenschelijk zou zijn om te beproeven, of ook
niet hier gemeenschappelijk de gelegenheid tot kunstmatige
bereiding van het vlas zou kunnen worden daargesteld. Het
is toch algemeen bekend dat het vlas, in Noord-Holland ge-
teeld, om zijne fijnheid en deugdzaamheid zeer geroemd en
overal gezocht wordten aizoo een belangrijk deel van het
geldelijk voordeel thans in andere handen overgaatdat hier
zou kunnen worden genoten, terwijl daardoor winterarbeid
in overvloed zou ontstaan. Daarbij ligt genoemde polder zeer
geschikt hiervoor aan de groote vaart. Twee groote moeijelijk-
heden staan echter nog bovengemeld plan in den weg. Voor-
eerst geen genoegzaam geschikte arbeiders met de behandeling
van het vlas vertrouwden voorts geen geschikt water om te
rooten.
Beide bezwaren zouden evenwel uit den weg geruirad kunnen
worden, door gemeenschappelijk en eendragtig zamen te werken
in de eerste plaats door vier a vijf huisgezinnen van elders
hierheen te doen komenwaarvan de personen volkomen op
de hoogte der vlasbereiding zijn, terwijl om zoet water te
krijgen men eenige putten zou moeten kunnen boren die het
noodige water wel zouden leverendaar het toch bewezen is
dat hier putten gevonden wordendie het water eene Ned. el
boven den beganen grond opvoeren. Gelukkig dat men zulke
goede putten kan borenanders zoude het met het drenken
van paarden en koeijen treurig gesteld zijnwant het gewone
slootwater is nog steeds zeer brakterwijl dergelijke putten
met toebehooren voor ongeveer/100 kunnen worden daargesteld.
VAN DEN
Gezondheidstoestand van het Vee, alhier en
in den omtrek,
gedurende het vierde kwartaal des jaars 1864.
Genoegzaam al het winterkoolzaadin 1863 uitgezaaid, moest
ten gevolge van den langdurigen en strengen winter, in het
