WEEKSLAD 1865. VAN AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD V RIJ D A G 10 Maart. Zesde Jaavgang Hoofdredacteur C. E. DE CLERCQ. Landrouw. GEMEENSCHAPPELIJKE AANKOOP HAARLEMMERMEER A PKIJS VAN HET ABONNEMENT in het Jaar6.- Alle Toezendingende Eedactie betreffendemoeten geschieden aan den Hoofdredaeteurte Haaklem, Kxuisstraat, Wijk 6, N°. 513. PRIJS DER ADVERTENTieN van 16 regels 78 Cents. Elke regel meer 12Cents. Zegelregt bij elke plaatsing 35 Cents. Toezending niterlijk Woensdag. Adres: van Bonga C°.Amsterdam. VAN LANDBOUW-WERKTUIGEN. De laatste tentoonstellingen der Hollandsche Maaischappij van Landbouw, hebben zich onderscheiden door talrijke en volledige verzamelingen van landbouw-werktuigen. Vroeger waren het alleen de binnenlandsche makers van landbouw- werktuigen, en eommissionnairs van vreemde fabriekantendie ze ten toon stelden; in de laatste jaren zonden de Engelsche fabriekanten zelven verzamelingen hunner werktuigen in. Een bevvijs voorzeker, dat daarvoor meer vraag ontstaat en dat althans de bestellingen genoegzaam zijn, om moeite en kosten te loonen. Echter is toch het in gebruik komen van goede werktuigen langzaam. De dorsch-werktuigen hebben ook hier te lande hun burgerregt verkregen. Langzamerhanden door den nood gedrongen of door de ondervinding geleerdbeginnen de boeren ook haksel- en knollensnijders aan te schaffen. Maar daarbij blijft het ook. De toeloop en de belangstelling waren groot bij de merk- waardige wedstrijden van graan-maaiwerktuigen van wijlen de Koninklijke Landbouw- Vereenigingen van gras-maaiwerktuigen en werktuigen voor den hooibouw der Hollandsche Maatschappij van Landbouw. Algemeen was het oordeel gunstig en toch laat zich het aantal graan- en gras-maaiwerktuigenhooi- schudders en hooiharken, goede zaaiwerktuigen en dergelijke meerhier te lande geregeld in gebruikhaast nog tellen en de meesten daarvan vindt men nog bij de landbouw-liefhebbers en niet bij de landbouwers, die, bij den ploeg opgegroeid, de ware steun van den landbouw uitmaken. De redenen, dat de verbreiding van goede werktuigen lang zaam gaat, zijn dikwerf genoeg besproken en laten zich wel hooren. Het is juist de talrijkheid der uitvindingen en de velerlei wektuigen voor denzelfden arbeid, die de keuze moeijelijk maakt. Vergeleken bij de groote Engelsche tentoonstellingenzijn die, welke wij laatst te Leiden, Haarlem en 'sGravenhage aanschouwdenzeker schraal voorzien, en toch was hier reeds zulk een ruime keuze, dat zelfs hij, die in werktuigen geen vreemdeling is en hier een geheele inventaris voor eene nieuwe boerderij had willen aankoopenstellig verlegen had gestaan terwijl hij welligt evenzoo huiverig zou zijn geweest om bij de keus alleen te letten op de bordjes met den eersten prijs bekroond"waarmede een zeker aantal van die werktuigen prijkte. Een eerst bezwaar is dus de moeijelijkheid der keus. Op de tentoonstelling zelf is dikwerf weinig tijd tot grondig on- derzoek, en daarbij wantrouwt men zich zelf wel eens ge- dachtig misschien aan een vroeger ontvangen dure lesmen verkeert toch steeds daar in een zeker soort van opwinding zoodat de voorzigtige man denkt liever eerst gewachttot ik te huis ben voor wij de bestelling doen. Maar te huis ge- komen vervalt men in de drukte der dagelijksche zaken, men heeft geen tijd om naar den fabriekant of het magazijn te gaan, het schriftelijk behandelen der zaak heeft zijn bezwaar, en men komt al spoedig tot het besluit om nog maar eens te wachten tot de volgende tentoonstellingligtdenkt men is er ook weder wat nieuvvsdat mij dan nog beter bevalt. Doch er is nog een tweede bezwaar. Stel dat men met den katalogus in handen, eens wil zien welke werktui gen die men bij ondervinding of op goeden grond weet dat doelmatig zijn, met nut zou kunnen gebruiken op zijne bou- werij die van een gewone groottezegge 40 tot 60 bunders, is. Een goed dorschwerktuigdat het graan marktschoon levertstaat boven aanaan een locomobiel zullen wij nog maar niet denkendan een ferme hakselsnijder met paar- ■denmolen knollensnijder graanbreker koekenbreker zaai- werktuig graan- en gras-maaivverktuighooischudderhooi- hark hakploegaanaardploeg molbordzware ijzeren rol gierkar, gierpomp, enz. enz.de lijst is al lang genoeg. Prullen koopen is niet raadzaam en de beste werktuigen zijn nog duur. Telt men nu eens den prijs van dat alles te -zamendan zal men spoedig tot een schrikverwekkend cijfer komen, en met al de andere gewone werktuigen, die men noodig heeftzeker tot een cijfer van 100 gulden en meer per bunder geraken. Het geheele bedrijfskapitaal van menig armzalig pachtertjedie denkt dat de vele bunders de groote winst geven. Men ziet dus zelf inal die werktuigen te koopengaat nieten toch maakt juist het gebruik van het eenehet andere des te onontbeerlijker. Als men met een grasmaaiwerktuig al zijn gras in korten tijd kan afmaaijen heeft men ook hooischudder en hooihark noodig om het spoe dig droog te krijgen. Als men veel wortelgewassen ver- bouwtheeft men een goed zaaiwerktuig noodigen dan ook werktuigen om ze schoon te houden en snijders of raspers om ze 's winters klein te maken. Het is hier dus in ze- kere mate niets of alles. En hier zit juist het bezwaar voor het gebruik van land- bouwwerktuigen. Een fabriekant gebruikt bijna elk werktuig in zijne fabriek gedurende 300 dagen in het jaar ja dikwerf met twee stel- len arbeiders 300 dagen en nachten. Interest en slijtagie van het werktuig verdeelen zich dus in een jaar tijds over drie duizend of wel zes duizend werk-uren. In den landbouw is het andersde ploeg gebruikt men een groot gedeelte van het jaarknollen- en hakselsnijders komen 's winters bijna elken dag te pasmaar als men een dorschwerktuig heeft, dorscht men alligt in twintig of dertig dagen zijn geheelen oogst af; een grasmaaiwerktuig zal men hoogstens 8 of 10 dagen noodig hebben; een zaaiwerktuig, een hakploeg en dergelijke meer niet veel langer. Als het graan eens zeer ongelijk rijpt of erg gelegerd is kan men zijn graanmaaiwerktuig welligt in een geheel jaar den kost niet laten verdienenen een zware landroldie op stuggen kleigrond van zoo uitnemende dienst kan zijn, moet ook voor enkele dagen dienst al den verderen tijd des jaars rusten, Eekent men dus uitdat men den prijs van een werktuig wel minstens in vijf tot tien jaar betaald mag hebben dan zal het blijken dat hun daghuur lang niet goedkoop is. Twee groote bezwaren staan dus in den weg: moeijelijk heid eener goede keus en onmogelijkheid zich al de goede werktuigen die men zou kunnen gebruiken, aan te schaffen. Kan echter het gemeenschappelijk aankoopen van werktui gen door landbouwersdie beide bezwaren niet grootendeels wegnemen Men kon dan den aankoop opdragen aan personendie goed met werktuigen vertrouwd zijn, of ze bij ondervinding kennen de aankoop kon na raadzaam overleg en deugdelijke beproeving geschieden; en koopt men bij ongeluk eens een werktuig dat niet voldoet of ongeschikt blijktdan wordt het verlies over veleu gedeeld en gemakkelijk gedragen. Nu zijn er twee soorten van werktuigen. Die, welke ieder landbouwer die er geregeld gebruik van maaktop den duur zelf hebben moeten die welke hij best gemeenschappelijk met andere landbouwers gebruiken kanwijl men ze slechts korten tijd en juist niet altijd te gelijker tijd noodig heeft. Wat de eersten betreftzoo zou die gemeenschappelijke aankoop de gelegenheid geven ze vooreerst bij zich aan huis een tijd lang te beproeven eer men tot den aankoop behoefde te besluitenof wel men zou vergelijkenderwijs verschillende werktuigen voor hetzelfde doel kunnen beproeven en zich dat, hetwelk het best bevaltkunnen aanschaffen. De vereeni ging zou dus steeds een exemplaar van de beste soorten van knollen- en hakselsnijders, nieuw soort ploegenwanmolens, kleine handgereedschappen en dergelijke meerin voorraad moeten hebben. Men moest die voor een zekeren tijd b. v. twee of drie weken hoogstens in gebruik kunnen krijgen en niet meer dan eens of hoogstens tweemaal. Bevalt het op den duur goeddan moet men het zich zelf maar aanschaffen. De andere werktuigen moeten die zijn welke slechts nu en dan te pas komen zoo als zaai- en oogstwerktuigen, zaad- schooners voor zaaizaad ondergrondsploegen gierkar mol bord mee-dekploegenenz. Met die welke op ongelijke tijden te pas komenzou de regeling van het gebruik wel niet veel bezwaar opleveren voor dieWelke ieder ongeveer terzelfder tijd noodig heeftzal dit natuurlijk eenig meerder bezwaar hebbenen behooren er dus goede bepalingen te wezen dathetzij de grootere geldelijke deelname of wel het lotof een geregelde volgorde beslisse wie regt heeften voor hoe lang om daarvan gebruik te maken. Het spreekt van zelf, dat de goede loop der zaak veel afhangt van eene goede keuze van bestuur en toezigt en van goede bepalingendoch slaagt men daarin welen vindt men genoegzaam belangstellenden om daaraan mede te doendan zou zulk eene vereeniging voor aankoop en gebruik van^land- bouw-werktuigen zeker zeer veel dienst kunnen doen, en voor de leden veel gemak en voordeel geven. Het is echter zeer gewenschtdat men het in kleinen kring kunne tot stand brengenwant om er gemak van te hebben moet men de werktuigen in de nabijheid hebben. Moet men er een paar uren om rijden, dan zal men er niet zoo spoedig gebruik van makenen gaat er ook te veel tijd met het heen en weder brengen verloren. Ilaarlemmermeer, b. v., zou daarvoor misschien al reeds te groot zijnen ieder afdeeling welligt met voordeel zijne vereeniging kunnen hebben, of wel men zou, bij talrijke deelneming, het zoo moeten inrigten, dat van de dure en groote werktuigen, die zelden te pas komen, een exemplaar aan het Kruisdorp voorhanden ware, en van de anderen, die ieder gaarne gebruiken wil, meerderen, op ver schillende goed gelegen boerderijen in de Meer geplaatst. De zaak is daarom ligt te beproevenomdat men zoo goed in het klein beginnen kan en langzamerhand uitbreiden als de zaak opneemt. Men zou b. v. de geldelijke deelneming op/25 a/50 kunnen vaststellen, en beginnen, zoodra er tien of twintig deelnemers waren gevondenen dan met aankoop van enkele minder duremaar erkend doelmatige werktuigen aanvangen. Het spreekt van zelf, dat de gebruikers huur zouden moeten betalendie huur zou zoo moeten worden berekend, dat daarmede buiten de kosten van beheer, de werktuigen naar hunne soort, in vijf tot tien jaren hoogstens, betaald waren, en er tevens nog wat overschoot om als winst over het kapi- taal te worden uitgekeerd. Dit laatste wijl dan zijdie weinig of geen gebruik van de werktuigen makentoch nog hun be- lang er in zouden kunnen vinden om daarin geldelijk deel te nemen. In het klein beginnende, zou men ook door eigen onder vinding het best de meest geschikte regeling der zaak kunnen vinden en dan zou ligt spoedig door algemeener toetreding aan de zaak eene gewenschte uitbreiding kunnen worden gegeven, zoodat men dan in vervolg van tijd een volledig stel der beste en doelmatigste landbouw-werktuigen zou kunnen hebben waarvan ieder landbouwer op weinig bezwarende voorwaarden gebruik zou kunnen maken. NOORD-IIOLLANDSCHE VLASFABRIEK. Wij deelden onlangs het plan mede ter oprigting eener vlasfabriek in den Anna-Paulowna polder. De zaak ondervindt, gelijk wij vernemenaanvankelijk goede belangstelling en on- dersteuning. In het Handelsblad van 3 Maart wordt deze zaak ook besproken, door den ingenieur IV. F. del Campo genaamd Campeigenaar van den Anna-Jacoba polder in Zee- land. Hij zegt daarvan „Dit geschrift heeft op mij een gunstigen indruk gemaakt vooreerst, wegens de belangrijkheid der zaak zelve, anderdeels ter wille van de juistheid van hetgeen daarin wordt aangetoond zoowel met opzigt tot de voordeelen der kunstmatige vlas- „bereiding in het algemeen, als ten aanzien der gescliiedenis „van de voormalige Dordscke fabriek in het bijzonder. „Doordrongen van het groote nut eener verbeterde, meer veredelde vlasbereidingvooral door de kunstmatige rooting van het vlaswaardoor aan het Nederlandsche vlasgaan- de weg, eene hoedanigheid zal kunnen gegeven worden, welke zijne waarde verdubbeltniet onbekend met de gewo- „ne en de kunstmatige vlasbereiding, welke laatste, ofschoon „onvolledig, ook in ons land zich begint uit te breidenheb ik met eenige der meest kundige vlasbouwers het genoemde vlugschrift onderzoeht; hun oordeel was eenparig gelijk het „mijne, dat namelijk de voorstelling der zaak in dit geschrift alles behalve overdreven is en de kundige hoofddirecteur der voormalige Dordsche fabriek, de Heer Keurenaertijdens hare ontbinding het ver gebragt hadalle zwarigheden te boven was gekomenen de fabriek alzoo nog zou bestaan hebben, wanneer, ongelukkigenvijzehare slooping niet ver- ordend ware. „Ik begroet dus met vreugde het voornemen van genoera- de Heeren omook gebruik makende van het licht hetwelk later de eryaring omtrent die kunstmatige bereiding in Ier -

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Weekblad van Haarlemmermeer | 1865 | | pagina 1