- Vk -
Haarlemmermeer-Polder
Rijn land.
3 tt g e s o tt b c n.
jlers dezer duinen door ceil dijk van dc zee nfsluitcn en dear
koeboerderijen aanleggen.
Daar de hoeveelheid rioolwater, die hen ten dienste staat,
grooter is dan voor liet bevloeijen der genoemde oppervlakte
noodig zal zijn, zoo is liet hun voornemenom ook de land-
bouwers, wier gronden langs het kanaal liggengelegenheid te
geven daarvan gebruik te maken; voor bet geval dat deze
daarvan niet gediend willen zijnis de op te rigten maatechappij
gebeel onafhankelijk van de landbouwersdaar men het over-
tollige rioolwater steeds naar zee kan doen wegstroomen.
Zij aehten dat de Maplin-zandgronden door deze bevloeijing
zeer vruebtbaar zullen kunnen worden gemaakt, en zij tot met
minder booge waarde zullen kunnen worden gebragt als met
de du's bevloeide zandgronden rondom Edinburgh het geval is.
Napier en Hope schatten de winst der geheele onderneming
op 30 tot 40 pet., en meenen dat zij de aandeelhouders 15
tot 20 pet. dividend zullen kunnen uitkeeren. Deze berekemng
is op de vooronderstelling gegronddat de Maplin-graslanden
even als die van Craigentenny (nabij Edinburgh) 1200 per
bunder opbrengst zullen geven, en dat de eerste zooveel
beter nog zullen zijn, omdat de groeitijd daar een maand
1 anger duurt dan te Edinburgh.
Wat den aard der Craigentenny weilanden betreft, zoo ver-
zekert de ingenieur der Maatsehappij ofschoon hij er nimmer
geweest is °dat deze als zeer rijkgevend bekende weilanden
uit zuiver zand bestaan en een der mede-oprigters voegt er
bij, dat zc uit zuiver stuifzand uit zee opgewaaid, zijn ont-
staan. Een juist en vergelijkend onderzoek van de Edimburg-
sche weilanden, die 1200 pacht opbrengen tegenover de
Mapliu-duinenschijnt men niet noodig te hebben geacht.
Met het woord „zand" duidt men zeer verschillenden grond
aanwant zand heeft geen scherp afgescheiden physische be-
teekenis. Te Miinehen en in hare omstreken beteekent zand
fijne kalksteen aan den Eijn fijne kwavts. Er is een aan-
zienlijk onderseheid tusschen de als zand gekenmerkte bezin-
kinn-en aan den mond der rivieren of aan de zeekust. Het
is bekend, dat de aanslibbingen in Hollanddie door omdij-
king op de zee veroverd zijnen die men polders beeteen
zee^ vruchtbaren grond voor graan en gras opleveren.
In het vervolg zal ik hier met zand aanduidende aan-
spoelingen uit zee, die uit kwartz, feldspath en andere
kwartzrijke mineralien bestaan, en die uit zieh zelf geheel
onvruehtbaar zijn.
De heeren Napier en Hope zullen wel weten, dat het
Maplinzand op zieh zelf zonder waarde is. Zij zeggen ook het
zand is slechts het voertuig voor de meststoffengras dat op
zeezand groeit, gedraagt zieh evenzoo, alsvsterkers die men
op een wollen lap laat groeijen. Er kan daarom mijns inziens
niet de minste twijfel bestaan omtrent de voorwaarden die de
heereu Napier en Hopejtoodig aehten om van de Maplinzanden
Craigentenny weilanden te maken. Het rioolwater bevat vol-
gens hen de noodige plantenvoeding en het zand is het middel
om die aan de planten aan te bieden.
Bit legrip nu is volkomen valsch. Wij weten met nagenoeg
mathematische zekerheiddat er buitendien nog wat voorhan-
den moet zijn om eene plant in met rioolwater gemest zand
te doen groeijen en dat een stuk zandgrond rijkelijk met
rioolwater bemestnog geen enkel voer hooi kan voortbren-
gen. Wij bezitten, ten gevolge der onderzoekingen van de
heeren KnopHoffmannSachs en andereneene reeks van
zeer mevkwaardige proefnemiugen met het doel om uit te
maken welke rol iedere bijzondere slot bij de voeding der
plant vervulten deze leveren het bewijs dat geen landplant
in zuiver zand kan groeijen1, wanneer de plantenvoedende
stoffen daaraan in oplosbaren toestand worden toegevoegd
die proefnemingen bewijzen tevens, dat planten sterven in
eene oplossing waarin vrije ammoniak voorkomt of die alka-
lisch reageert.
A1 de proefnemingen omtrent het opslorpingsvermogen van
den grond voor meststoffen stemmen daarin overeendat de
graad dezer eigenschap bij zand geheel afwijkt van diebij
grond met plantengroei. Zand neemt even als andere poreuse
stoffen uit eene oplossing zekcre zouten op, maar in veel
geringer mate dan bouwaardeen wat nog gewigtiger is
het zand ontleedt de zouten niet. De bouwaarde verrigt niet
alleen de dienst, dat zij de plantenvoedende stoffen opneemt
en verzamelt, maar hij maakt die ook geschikt om door de
planten te worden opgenomenen hij beschut, gelijk eene
gezondheids-commissiede planten voor schadelijken invloed
daar hij de nadeelige stoffen verwijdert. Vrije ammoniak,
die in den tijd van het kiemen als vergif werkt, wordt in
aanraking met bouwaarde terstond onzijdig gemaakt; zwavel-
zure potasch en chloorpotaseh worden ontleed en terwijl de
zuren dezer zouten door den regen in de diepte worden ge-
wasschen, wordt de potasch in de voor de planten meest ge-
schikte vorm teruggehouden.
Deze hoogst gewigtige eigenschap van den bouwgrond
wordt veroorzaakt door het daarin voorkomen van zekere be-
standdeelen (oplosbaar kiezelzuur, kleiaarde, kalk en magnesia)
welke in het zand ontbreken. Wanneer het zand met eene
zekere hoeveelheid dezer stoffen vermengd is, kan daardoor
het phosphorzuurde ammoniak en de potasch, die in het
rioolwater voorkomen voor de behoefte en het gebruik der
planten gesehikt worden gemaakt; doch zonder die vermen-
ging, blijft het zand ook aldus bemest, onvruehtbaar.
Het voorkomen van het rioolwater van Londen iszegt
Waij in zijn voortreffelijk geschrift Over het gebruik van
stad-rioolwater als mest", bij het uitvloeijen in den Theems
geheel anders als men denkt, en lang zoo afschrikkend niet.
Een daarmede gevuld glastoont eene eenigzins troebele
.wloeistof met vlokkige, slijmig vezelachtige stoffen, die een
eenigzins bedorven, maar geenzins zoo weerzin verwekkende
reuk heeft, en inzonderheid naar zwavel-waterstof riekt.
Spoedig na het eindigen der rotting zinken de onopgeloste
stoffen naar beneden en men heeft eene heldere vloeistof,
doorzigtig als zuiver water, die slechts de opgeloste zouten
bevat van koolzuren kalk, ammoniak, magnesia, van phos-
phaten, mineraal- en potaschzouten. In dezen toestand zal
het rioolwater de kom verlaten die de Heeren Napier en Hope
aan het einde van het eerste kanaal willen bouwen en bereikt
alzoo de Maplinzanden.
Ik heb bevonden dat gemiddeld fijn zand, dat geheel van
water doorvochtigd is, een vijfde van zijn volumen water be
vat; een zandlaag van 5 duim diepte, zoo diep als ongeveer
de graswortels gaan, kan derhalve per bunder niet rneer dan
250° ton (a 1000 lied, ponden) rioolwater opnemen. Grooter
hoeveelheid daarop gebragt zou slechts het zand doorstroomen
zonder het rijker te makeni
Ook als wij aannemen dat het zand de eigenschap bezit
om de meststoffen uit een vijf tot tienmaal grootere hoeveel
heid rioolwater op te slorpen, wat geenzins het geval is
dan nog zou om de hierboven vermelde reden het zand hier-
door alleen niet in staat geraken om gras voort te brengen.
Uit deze beschouwing volgt duidelijk dat het onder deze
omstandigheden onmogelijk is om de Maplinzanden op die
wijze tot vruebtbaar graslaud te maken.
Wij kunnen thans over de waarde oordeelen van het ont
werp der Heeren Napier en Hope, wat de voorwaarden aan-
gaat om de Maplinzanden in weilanden te hervormen, die
1200 per bunder opbrengst zullen geven.
Wordt vervolgd.)
Het Genootschap ter hevordering van den Landhouw in Brenthe
zal, ter gelegenheid van het XXste Nederlandsch Landhuis-
houdkundig Congres te Assen op Maandag den 26sten Junij
1865 en volgende dagen eene Tentoonstelling houden. Een
ieder wordt tot inzending uitgenoodigd. Er zijn prijzen uit-
geloofd voor dekhengsten van inlandsch en vreemd ras, voor
jonge hengsten en hengst-veulensfokmerrienvoor runde-
ren, schapen en varkens en voor pluimvee. Voorts voor eenige
afzonderlijk genoemde werktuigen. Eindelijk nog een prijs,
die vooral in dezen tijd eigenaardig in dit gewest te huis
behoortnamelijk eene van 25,voor 25 kunstturven
die op de goedkoopste wijze gefabriceerd zijnmet de be-
schrijving der fabricage en bewerking.
Gedeputeerde Staten van Noord-Braband hebben eene pre
mie van 600 toegekend aan den besten buitenlandschen
springhengst in die provincie, en wel aan den hengst, toe-
behoorende aan de Maatsehappij tot verbetering van het Paarden-
ras in het land van Ileusden. Het bekroonde paard is van
Duitsch ras, van uituemende schoonheid en in alle opzigten
fraai gevormd.
Bij de herstemming ter benoeming van een hoofd-ingeland
van den Haarlemmermeerpolderop Vrijdag 5 Mei 1.1. in
het lokaal Biligentia te Amsterdam gehouden, werden 174
stemmen uitgebragt, waarvan de beer Dr. C. E. Ileynsius, wo-
nende aldaar, er 103 op zieh vereenigde, terwijl de heer A.
W. Muijslcente Haarlemmermeerer 71 bekwam weshalve
eerstgenoemde tot hoofd-ingeland is benoemd.
Voor de Vergadering van Hoofdingelnnden van den Haar
lemmermeerpolder, op Woensdag den 17den Mei 1865 des
moreens ten 10 ure, in de llegentenkamer van het Oude-
mannenhuis te Haarlem te houden, zijn de volgende punten
ter behandeling nan de orde gesteld
1. Mededeelingen.
2. Ingekomen stukken.
3 Benoeming eener commissie tot onderzoek der geloof3-
brieven van nieuw benoerade hoofd-ingelanden.
4. Rapport der commissie omtrent den staat van af- en over-
schrjjvingen dienst 1864.
5. Missive van het bestuur van den Schinkelpolderom
verbetering van het pontveer en het Schinkelwegje.
6. Toelage aan de Wed. Kraaijenhage.
7. Voorstel tot verbetering van den afrid der brug aan de
Kruisvaart en den Spieringweg.
Naar wij vernemen zal de Commissie, benoemd voor het
onderzoek der hevels, Dingsdag aanstaande een plaatselijk
onderzoek omtrent die zaak in den polder komen doen.
VEREENIGDE VERGADERING
gehouden op Zaturdag 29 April 1865 des morgens
ten 10 ure, in het Gemeenlandshuis te Leiden.
Tegenwoordig 20 Leden.
De Notalen der vorige Vergadering worden gelezcn en goedgekeurd.
1. Mededeelingen.
a. Opgaaf der schade aan den Spaarndamschen dijk en ove.rige werken,
te weeg gebragt door de stormen en den ijsgang in January j.l. De kosten
van herstelling zullen f 580 bedragen.
b Besluit van Gedep. Staten van Noord- en Zuid-Hollandmet goed-
keuring om in regten te ageren legen het verzet van de ingelanden van
den polder Nieuwkoop, in zake de betaling van Rijnlands bundergeld.
c Besluit ran Gedep. Staten van Zuid-Hollandmet afwijzende bescbik-
kin<f op bet adros van llarreveld, zieh beklagende over de door Rijnland
geeischte schadevergoeding voor de inpoldering van boezemland.
d. Belegging van 30,000 (kasgelden) bij do Haarlemsche Bankveree-
niging, tegen gewone beurs-usantien.
e. Dat op den lsten April jl. in kas was de som van 46,836.621,
welke som overeenstemt met de boeken van den Rentineester.
Dat de uitslag van de verkiezingen is als volgt:
1 ste District. A. van Lennep en 7. J. J. Barnaart, herkozen als
Hoofdingeland en Hoofdingeland-Plaatsvervanger.
7de District. G. G. Snellen gekozen tot Hoofdingeland.
12de District. J. van der Breggen Az>. herkozen als Hoofdingeland en
Ii. van der Torren gekozen tot Hoofdingeland-Plaatsvervanger.
g. Dat overleden is de Hoofdingeland H. Verdegaal. Ofschoon hiervan
geen officiele mededeeling gedaan is, wordt door den Dijkgraaf hulde ge
bragt aan de nagedachtenis van genoemden Heer.
h. De Voorzitter deelt mededat het schriftelijk voorstel, omtrent het
beplanten der Oost- en Brederosche duinen hetwelk in de vorige Verga
dering door den Heer van Stralen ter tafel gebragt werd, is gedrukt
geworden en aan de leden toegezonden. Dijkgraaf en Hoogbeemraden
hebben met belangstelling kennis genomen van de uitvoerige en naauw-
keurige beschrijving van de grenzen en de ligging der genoemde duinen,
ofschoon ook bunne navorschingen tot een zelfde uitkomst geleid hadden,
brengen zij gaarne hulde aan den arbcid des heeren van Slralenen
betreuren het slechts dat, wat betreft den cigenlijken zin van het be-
wusle contract van 1832, bij hen nog denzelfden twijfel als vroeger he-
staat en zij daarom gemeend hebben, omvo<5r dat het voorstel van den
beer van Stralen in behandeling worde genomen, op nieuw het advies
van den advocaat in te moeten winnen, ten einde, zoo wanneer dit advies
in den geest mogt zijn van' den voorstelleronmiddelijk pogingen te kun
nen aanwenden, tot staking van het reglsgeding, aanhanging in zake de
beplanting van de duinen, tusschen Gedep. Staten van Noord-Holland en
het Hoogheemraadschap.
De Vergadering hecht hare goedkeuring aan de in deze gevolgde ge-
dragslijn.
i. De heer Gevers van Endegeest deelt mede dat hij zieh scdert
eenigen tijd onledig gehouden heeft met de zamenstelling van een statis-
tische beschrijving van het Hoogheemraadschap en van de 214 polders,
welke daarvan deel uitmaken.
Zal zijn arbeid echter eenige volkomenheid bereikendan heeft hij
behoefte aan vele inlichtingen en opgaven, waartoe hij de vrijheid neemt
de hulp en medewerking van al de leden der Vergadering in te roepen.
2. Voorstel tot het verkoopen van het Malle Gat en daar langs geiegen
strooken land onder Katwijkaan de aangrenzende eigenaren tegen een prijs,
gelijkstaande met de gekapitalisecrde huurwaarde, tegen den penning 30,
en volgens het oordeel van Dijkgraaf en Hoogbeemraden, in billijke ver-
houding met de innerlijke waarde dier gronden.
De Fmanciele Commissie aclit den voorgestelden prijs te laagen
wenscbt de waarde door een onpartijdig en bevoegd deskundige gecon-
stateeid te zien en stelt voor, bet voorstel te dien einde aan Dijkgraaf
en Hoogheeraraden te renvoijeren.
Met 13 tegen 7 stemmen wordt hiertoe besloten.
3. Voorstel tot afiossing van waarborgkapitalen gevestigd op de landen
van don Achterofschenpolder.
Uithoofde dat de bedijking van dien polder in goeden staat verkeert
en tegen deze aflossing geene bezwaren zijn ingekomen wordt besloten
de uitkeering aan de regthebbende eigenaren der verwaarborgde landen
te doen plaats hebben.
4. Wordt overgelegd het jaarlijksch verslag omtrent den toestand van
het Hoogheemraadschap.
De Vergadering besluit het verslag te doen drukken en aan de leden
rood te zenden.
5. Onderzoek der geloofsbrieven.
De Commissie, bestaande uit de heeren Baron van Pallandt, Kempenaer
en Spruijl, brengt bij monde van bet eerst genoemde lid rapport uit, en
adviseert tot de toelating van al de gekozen ledenmet uitzondenng
echter van den heer K. van der Torren As benoemd Hoofdingeland-
Plaatsvervanger voor het 12de district, omdat niet al de procuration,
krachtens welke stemmen werden uitgebragt, zijn overgelegd geworden
en de alzoo uitgebragte stemmen van invloed op de verkiezing hebben
kunnen zijn.
De Vergadering besluit het stembureau uit te noodigen, alsnog die pro
curation over te leggen, en vereenigt zieh overigens met hot praeadvies
der Commissie.
6. Benoeming van eene Commissie tot onderzoek der bezwaarschnften
tegen bet ontworpen gaarderboek. -
Hiertoe worden uitgenoodigd dezelfde leden als vroeger, terwijl de
plaats van wijlen den heer Verdegaal door den heer Pallandt zal worden
ingenomen.
7. Rekening van ontvangsten en uitgaven over 1864.
Bij monde van den heer Viruly brengt de Financiele Commissie dien-
aangaande rapport uit. Zij verklaart de rekening met al hare, bewijsstukken
in de beste orde bevonden te hebbenen verheugt zieh over den gunsligen
finautielen toestand van het Hoogheemraadschap blijkbaar uit het batig
saldo, bedragende 24 pet. meer, dan bet daarvoor geraamd cijfer Iij
betreurt het evenwel dat, naar haar inzien dit groote saldo moot worden
toegeschreven aan te booge cieringen. De heer van Stralen is van
oordeel dat het gunstig resultaat voor een goed doel is toeteschrijven aan
de besparing op de post der stoomgemalen by zou het wenschehjk
aehten dat de daarvoor toegestane gelden ook zooveel mogelyk werden
hesteedte meer daar hij meent dat de boezem meermaleii te lioog gc-
vvccst is.
De Dijkgraaf beantwoordt de beide sprekers, hij ontkent dat er bij Dijk
graaf en Hoogbeemraden eene strekking zou bestaan tot het vormen van
een ruime kas; de uitgaven van de stoomgemalen spelen een groote rol
in de begrooling en het al of niet uitputten van den post, hangt geheel
van omstandigheden af; men heeft zicli bij het in werking brengen en
het doen stilstaan der werktuigen, steeds naar het vastgestelde maaipeil
geregeld.
Na de articulate behandeling der rekening, wordt zij ten slotte met
algemeene stemmen goedgekeurd en het voordeelig saldo vastgesteld op
f 32 225.26.
8 Voorstel nan Dijkgraaf en Hoogheemraden om de aan hen door
Gedep. Staten van Zuid-Holland, ter fine van berziemng, teiuggezondcn
ontwerp-vorordening op de Gouwein banden te stellen van de Com "is-
sie, welke vroeger het ontwerp onderzocbt hebben, bestaande uit
heeren Pie/c, Blusse en Spruijl.
De Vergadering vereenigt zieh hiermede.
Zij wordt daarna door den Voorzitter geslotcn.
EEESTELIJKE HERDENKING
van ons vljftlgjarlg onafhankelljk bestaan.
Op Donderdag 4 Mei 1.1. des namiddags ten 6 ure, had
aan het Kruisdorp in het Wapen van Haarlemmermeer, eene
bijeenkomst plaats van eenige Ingezetenen dezer Gemeente,
waarin besproken werd, ons vijftigjarig onafhankeltjk bestaan,
op den aanstaanden gedenkwaardigen 50sten verjaardag van
den slag van Waterloo, den 18den Junij 1865 feestehjk te
vieren. °Bij acclamatie werd besloten dat de feestviertng Zu
