- 86 -
h u 0 e z o it b e it.
voor dertlg en meer jaren, toen de veehouderij meer als
bijzaak zoo al niet als eene last werd beschonwdwaartoe
men door de behoefte aan mest en zuivelproductie voor eigen
gebruik zicli genoodzaakt zag.
Wat de veehandel betreft, deze was en is nog levendig,
en vooral sedert het gras bet uitzigt gaf van een voordeelig
gewas waren de rtinderen en schapen zeer gezocht, zoodat
ook de prijzen zij het dan met eenige afwisseling nogthans
steeds hoog waren en nog zijn. Bij eene gestadige verzen-
ding naar buiten, droeg tot deze gezochtheid van vee, nog
eene buitengewone omslandigheid zeer veel bij. Door de
geringe boeveelheid veevoeder, namelijk zagen vele voorname
veehouders in dit gevvest en misschien ook elders zich in het
nojaar genoodzaakt een gedeelle van hun beslag te verkoo-
pen; en dit noodzaakte hun evenzeer, in het voorjaar,
ten einde hun beslag wederom voltallig te krijgen tot aan-
koop. Naar ons is verzekerd worden er op dit oogenblik
in de beste greideoorden nog menige veehouders gevonden
die daarin nog niet zijn geslaagd, waardoor men voorspelt
dat de trek, naar rundvee vooral, nog wel eenigen tijd zal
blijven bestaan.
Overigens werd het vee dit voorjaar meestal, door hande-
laars, vooruit opgekocht, om op eene der marktplaatsen te
worden geleverd, waartoe men hier in het noordelijk gedeelte
van Eriesland, behalve de wekelijksche markte te Leeuwarden,
die te Berlekum (27 April) en Stiens (de lste Woensdag in
Mei) bepaald. Buiten die plaatsen waren dan ook de
vorige veemarkten weinig voorzienen bepnalde zich de handel
bijna uitsluitend tot weder verkoop. Altbans op de beide,
alhier gehoudene veemarktdagen, den 4de en den 23ste dezer
was het aantal ter markt gebragte runderenniet noemens-
waard. Dat der schapen en lammeren was op de laatsten
marktdag daarentegen vrij aanzienlijk, terwijl de prijzen eene
zelden gekende hoogte bereikten. Zoo werden voor lammeren
van gemiddelde kwaliteit van 6 tot 8 en voor eenjarige
melk- of gusteschapen en zonder wol, van/13 tot /16 be-
dongen. Tot de uitzonderingen ons medegedeeld, behooren
een lam dat voor /17 en een melkschaap dat voor 30
(zonder wol) werd verkocht.
Daar ook de wolprijzen, alhoewel sedert eenige weken
retireerendenogthans billijk kunnen worden genoemdzijude,
naar gelang der kwaliteit, van 1.40 tot 1.65 per kilo;
zoo mag men onzes eraehtens veilig aannemen dat de scha-
penfokkerij dit jaar billijke uitkomsten heeft opgeleverd.
St. A. P. W.
Mei 1 8 6 4.
daaromtrent veel uieuws aan het licht te brengen. Het voor
de landbouwers op bevattelijke wijs mededeelenwat omtrent
die ziekte bekend is en wat ter voorbehoeding of genezing
geschieden kan, ware zeker doelmatiger te achtendoeh dan
zou het opdragen van dien arbeid aan een bevoegd persoon
stellig beter tot het doel leiden, dan het uitschrijven eener
prijsvraag, die lang niet altijd de schrijflust van deskundi-
gen opwekt.
De tweede vraag is zeer onbepaald en onduidelijk gesteld
er bestaan enkele ongehoornde rassenen de Heer Dutrone
in Belgie heeft zich als voorstander opgeworpen van het met
opzet fokken van ongehoornd rundvee. Nu moet het de vraag
niet wezenom verschillende gehoornde of ongehoornde ras
sen tegenover elkander te stellen, waar tusschen geen juiste
vergelijking mogelijk iswijl het ontbreken of aanwezig zijn
der hoornen slechts een der raskenmerken is. Is het echter
de bedoeling om uit te maken of het mogelijk is en voor
deelig zijn kan een bestaand ras, dat hoornen heeft, hoornloos
te maken, dan heeft de vraag zeker meer zin, doch wij
achten dat het zeer moeijelijk zou zijn of allhans langjarige
ervaring zou vereischen om uit te maken of dit wegnemen
der hoornen een belangrijk gunstigen invloed op zuivelpro-
duktie en geschiktheid tot vetmesting heeft.
Ter beoordeeling is ingekomen eene landhuishoudkundige
beschrijving der Geldersche vallei, in antwoord op prijs
vraag n°. 543.
Wij zien met veel genoegen, dat eindelijk weder eens eene
bijdrage wordt geleverd tot de grondige beschrijving van
onzen vaderlandschen landbouw, waartoe vele jaren geleden
het tijdschrift dezer maatschappij belangrijke bouwstoffen le-
verde, en hopen dat deze de uitgeloofde bekrooning waardig
zal blijken en tot nasporing zal aanmoedigen. Het werk van
een vreemdeling, den heer de Laveleijeover ons land, moge
wel tot spoorslag strekkenom de door hem geleverde uit-
nemende schets, door landgenooten'grondig in de bijzonder-
heden uit te werken.
aan de zoogenaamde raseigenschappen en konstantheid van
overerving.
Yoor een 17tal verschillende landbouwwerktuigen zijn nog
geldelijke belooningen uitgeloofd, waaronder 100 voor een
locomobiel.
Als onderwerpen, ter bespreking in de algemeene vergade-
ring, zijn gesteld: 1°. Het doelmatige der algeheele stalvoe-
dering. 2°. Het aanbevelingswaardige van het verbouwen
van suikerpeenen (helaas nog eens een nieuw woord naast
suiker-beetwortelsbieten mangels, wortels, enz.
doch zeker wel het meest onjuiste van alien). 3°. Het voor-
deel van het droogleggen uit een geldelijk oogpunt. 4°. De
teelt der bromus Schaderii als voedergewas voor het vee.
Weinige en goedgekozen onderwerpen, naar het ons voorkomt.
Met een gemeenschappelijken maaltijd op 14 Junij zal deze
Zeeuwsche landbouw-bijeenkomst besloten worden. Doch hopen
wij daarbij ook menig landbouwer uit andere provincien zal
aanzitten. Zeeland toch is een landbouwbezoek overwaardig.
De Commissie van Landbouw in de provincie Groningen,
heeft een prijs uitgeloofd voor een doelmatig werktuig om
Koolzaad op het veld te dorschenvan een vermogen om dage-
lijks ongeveer 5 bunders te kunnen afdorschen en het zaad
kafschoon op te leverenwaarbij op het in werking brengen
door stoom wordt gerekend.
Zij looft uit: 50 voor eene teekening, 100 voor een
model op een vijfde der grootte en 300 voor het werktuig
zelf.
De Haarlemmermeerpolder werd reeds door een aantal
vreemdelingen bezocht, en menigeen gaf, in zijn land terug-
gekomenverslag van dit grootsche werk. Bij gelegenheid
der Internationale Tuiubouw-Tentoonstelling begaven zich weder
een aantal vreemdelingen, onder leiding van Jhr. Mr. II. Iloeufft
van Velsen, daarheenen een hunner, Dr. F. C. geeft
in de Nieuwe Vrije Pen, een dagblad dat te Weenen verschijnt,
eene beschrijving van dozen Zondag in Haarlemmermeer. Op
levendige wijze geeft hij de ontvangen indrukken weder. Dat
breede kanaalde ringvaart, door groote schepen bevaren
boven op een dijk, die kolossale stoomwerktuigen wekken
zijne bewondering op. Natuurlijk moest de Badhoeve bezocht
worden, van welker inrigting eene beschrijving wordt gegeven,
doch waarbij de verslaggever zich eene wat al te grocrtsche
voorstelling maakt van hetgeen door werktuigen verrigt wordt.
Bijzonderen indruk maakte op hem echter vooral het goede
dejeuner, hen aangeboden; de biefstukgroot als uit de len-
denen eener Mammouth gesneden, en malsch en sappig als
eene rijpe persik, de boter en kaas, als Godenspijs geroemd,
niet minder de Sherrij en Bordeaux, al was dit geen produkt
van eigen grond. llet lieve kompliment aan de vriendelijke
gastvrouwis daardoor wel wat materialistisch gekleurd. Er
bleef daardoor zeker ook weinig tijd over, om meer van den
polder-landbouw te zien, waarvan we verder dan ook niets
hooren. Het artikel is aardig geschreven en de aanhalingen
uit Goethe's Faust zijn goed gekozen, maar wat zaakrijker had
het wel kunnen zijn.
Op de 88ste algemeene vergadering der Nederlandsche Maat
schappij ter bevordering van Nijverheid zullen aan de beraad-
slaging worden onderworpen, de navolgende ontwerp-prijsvra-
gendie op landbouw betrekking hebben.
1. Aan welke oorzaken moet het dikwijls voorkomende
zoogenaamde miltvuur bij runderenschapen of paarden wor
den toegesehrevenen welke zijn de middelen om die ziekte
te bestrijden.
2. Volgens ingewonnen berigtenis het ongehoornde rund
vee voor de zuivelbereiding en als slagtvee boven het gehoornde
rundvee te schatten, welk laatste wel meer, maar minder
goede melk leverten waarvan het vleesch ook voor dat van
het ongehoornde rundvee in kracht, sappigheid en welsmake-
lijkheid moet onderdoen.
De Maatschappij looft dnarom de gouden medaille uit aan
hen, die het meest volledig vergelijkend verslag bij haar in-
zendt omtrent de uitkomsten van zuivelproduktie van onge
hoornd tegenover gehoornd veeen zulks door bewijsstukken
nader toelicht.
VYij wenschen het oordeel niet vooruit te loopen dat om
trent deze beide prijsvragen zal geveld worden, doch het
komt ons voor, dat ze niet ab zeer geschikt zijn te beschou-
wen. Het miltvuur is eene te bekende ziekte, en die te zeer
vooral in den laatsten tijd in Duitschland de aandacht heeft
getrokken en in zijn aard is onderzochtdan dat eene
dergelijke opwekking noodig of doeltreffend is te achten, om
Aan het verslag van den Handel en de Nijverheid van
Rotterdam, gedurende 1864, ontleenen wij de volgende bij-
zonderhedenomtrent zaken van landbouwbelang.
De publieke veilingen van landbouw-produkten uit den Wil-
helminapolder bij Goes hielden dit jaar onafgebroken aan;
andere landbouwers in Zeeland en Zuid-Holland beginnen dit
voorbeeld te volgen en ongetwijfeld zou dit op grootere schaal
geschieden, wanneer het bezwaar der registratieregten dit
niet tegenhield; het is te betreuren, dat bij het ontwerp eener
nieuwe registratiewet deze belemmering is bijbehouden ja zelfs
eenigzins verhoogd.
Het verkoopen per icigt neemt meer en meer aan onze markt
toe; reeds worden niet alleen buitenlandschemaar ook vele
binnenlandsche granen per wigt verkocht en de landbouwers
beginnen meer op de wigt hunner producten te wijzen. Het
is te wenschen dat het wegen in plaats van het meten spoe-
dig algemeen bij de binnenlandsche granen worde toegepast
daar de buitenlandsche orders, die steeds per wigt berekend
wordenbij voorkeur de markten zoekeuwaar zij ook op
die wijze kunnen koopen.
De handel in vlas was wederom zeer levendig en omstreeks
Junij was het gewas van 1863 genoegzaam geheel opgeruimd.
Het gewas van 1864, dat zoo wat kwaliteit als kwantiteit
betreft voldoende uitviel, vond reeds bij de eerste aanvoeren
goede vraag.
De afzet onzer landbouw-producten naar Engelanddoor deze
stad, was buitengewoon groot, hetgeen ook door het in
werking komen van eenige nieuwe stoombootdiensten bevor-
derd werd.
Daaronder verdient opmerking de meer dan gewone uitvoer
van vee naar dat land, welke vermeerdering echter grooten-
deels bestond uit jong en mager vee dat door het ongunstig
grasgewas alhier laag in prijs was, deze bedroeg
Runderen. Kalveren. Schapen. Varkens.
61.828 36.015 157.694
28.933 31.980 104.115
11.130 22.141 85.660
Inlandsche granen echter gingen zeer weinig derwaarts,
kaas en boter zeer veel, en voor een deel, ook veel inland
sche zaden.
Met veel genoegen vernemen wij het berigt eener belang
rijke prijsvermindering van het Huisboek voor den Landman
in Nederland, door Dr. IF. C. II. Staring, door den tegen-
woordigen eigenaar van het fonds, den boekhandelaar G. L.
Funkevan/7,60 op 2,90. Het is zeer te hopen, dat wij
spoedig thans van uitverkocht of tweedvn druk zullen hooren
want ieder landbouwer, die goed lezen kan, behoort dit beste
en volledigste werk over onzen landbouw te bezittenwaarin
Staring den schat zijner ervaring en jaren lang ijverige studie
heeft medegedeeld. De prijs kan thans geen bezwaar meer
zijn en wij zouden inzonderheid ouze laudbouw-maatschappijen
en afdeelingen aanradenom zich van een aantal exemplaren
te voorzien, ten einde die als prijzen of bij verlotingen te
gebruiken. Het artikel is bepaald beneden marktwaarde en
wij hopen daarom dat het door vermeerderde navraag spoedig
niet meer voorhanden zal zijn.
in 1864
1863
1862
27.046
1754
626
De algemeene vergadering en tentoonstelling der Maatschappij
tot bevordering van Landbouw en Feeteelt in Zeeland zal dit
jaar worden gehouden te Hulst, op den 12den, 13den en
14den Junij. Het aantal en het bedrag der prijzen voor het
vee is niet zeer aanzienlijk. Men zou denken, dat deze rijke
landbouw-provincie meer moest kunnen doen. Bij het rund
vee worden o. a. ook gevraagd volbloed Durham stierenen
zoowel volbloed als gekruiste Durham koeijen en vaarzen
terwijl nog een moesmaker van Bentall is uitgeloofd voor de
schoonste verzameling van gekruist Durham vee.
Van schapen worden alleen gevraagd springrammen van
volbloed Leicester en Lincolnrasen ooijen van gekruist ras.
Het is zeker goed gezien omwaar de meerdere waarde van
het vreemde ras en het nut van het kruisen algemeen wordt
erkendvoor het inlandsche ras geen prijzen meer uit te
loven. Het niet uitloven van prijzen voor stieren en rammen
van gekruist ras, vindt zijn grond in denkwijzen omtrent vee^
veredeling, dat men namelijk nimmer halfbloeds mannelijke
dieren daarbij gebruiken mag. Een leer, hier ook door Dr.
Staring verdedigd, en die in Frankrijk nog zeer vasten voet
heeft, maar in Duitschland zoowel verdedigers als heftige be-
strijders vindtwelke laatsten aan de kracht en het overervings-
vermogen van het afzonderlijke dier meer waarde hechten dan
WEKELIJKSCHE VEEMARKT te HAARLEM.
Het was ons hoogst aangenaamin het laatste nummer
van uw veel gelezen Weekblad het belang van de Haarlemsche
Wekelijksche Veemarkt besproken te zien. De vraagof het
niet goed zoude zijn om op een der volgende woensdagsche
marktdagen eene openbare zamenkomst van belanghebbenden
te houden om deze zaak eens te besprekenen te beramen
welke maatregelen de meest dienstige zouden zijnom spoe
dig door eendragtig zamen te werken eene markt te vesti-
„gen, die zoowel kooper als verkooper genoegzame gading
geeft en tot geregeld bezoek uitloktgeeft ons aanleiding
om onze gedachten uiteen te zetten.
Hoewel wij iedere inlichting, die op de uitbreiding van
Haarlem's marktwezen van gunstigen invloed kan zijn op
hoogen prijs stellen, gelooven wij niet, dat eene publieke
vergadering tot eenig praktisch resultaat leiden kan. De zaak
is te eenvoudigom er diepe redeneringen over te hooren
houdende plaatsde dag en het uur zijn reeds aangegeven
en schijnen ieder naar genoegen te zijn en uit hetgeen ons
reeds zoo doorslaande gebleken is, kan men van de regering
van Haarlem verwachten dat deze het bezoek der markt zoo
gemakkelijk en zoo weinig kostbaar mogelijk zal maken.
Ieder is het daarover eens, zoowel de bewoners van Haar
lemmermeer als van Haarlem en omstreken dat eene weke
lijksche veemarkt te Haarlem in eene werkelijke en dringende
behoefte voorziet.
Geen polder in ons land bestaat er, waar de veestapel zoo
afwisselend is enuit den aard der grondenzoo afwisselend
moet zijndan de Haarlemmermeer zoodat er altijd te kort
of te veel is, naarraate het gunstiger of ongunstiger weder.
Die wat koopen of verkoopen wilzoowel uit Haarlemmer
meer als uit de overige omstreken van Haarlem is verpligt
naar de markten te Amsterdam Purmerende of Leiden te
gaan waarmede verlies van tijd en geld gepaard gaat.
De slagters van Haarlem en omstreken zijn verpligt het-
zelfde te doen om in hunne behoefte te voorzien kan men
daartoe in de nabijheid gelegenheid vindenmen zal die niet
ongebruikt laten.
Woensdag is de eenige vrije dag voor de kooplieden in
Noord- en Zuid-Hollandom de markt te kunnen bezoeken.
De kaasmarkt wordt op dien dag gehouden en een hoogst
aanzienlijk aantal veehouders komen dan ter markten het
spreekwoord is niet te vergeefsch waar het volk isis de
nering."
Al het vee, dat uit de noordelijke provincien naar Zuid-
Holland gaatmoet Haarlem passerenop woensdag kan dat
vee aan de markt te Haarlem kosteloos worden aangebragt
en des noods op donderdag te Gouda of Delft, of vrijdag te
Leiden gemarkt worden.
Van Noord-Holland, en vooral van de dingsdagsche markt
te Purmerende, kan met weinig kosten het vee hier op woens
dag worden aaDgevoerd, met de kaasschuiten die ledig hie&
