118
PROEFTUIN te DEVENTER.
Ha arlemmermeer
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven:
van 11 Julij tot en met 25 Julij 1865.
mede ieder uiju graan op deze wijze voor het zaaijen toebe-
reiden kan. Een kan van den vloeibaren mest is daartoe
voor een schepel graan voldoende. In bijna alle gevallen is
bemesting van den grond geheel onnoodigen zelfs in be-
paald slechte gronden heeft het zaaizaadnaar de methode
Boutin bewerktvolgens berigten van verschillende Franscbe
landbouwkundigen goede vruchten opgeleverd.
Wij gelooven dan ook dat onze landbouwers niet mogen
nalaten een eigen onbevooroordeeld onderzoek in te stellen
indien zij ten minste bun belang willen behartigen.
Zoo luidt bet berigt, in een onzer dagbladen opgenomen
omtrent eene meststof, waarvan men de aankondiging ook in
ons land tegenwoordig in een aantal dag- en weekbladen
aantreft.
Het klinkt alles zeer fraai, maar wij gelooven er weinig
of niets van, en de vermeende uitvinding kan gerust op eene
lijn gesteld wonlen met de ruchtbare uitvindingen van Hooi-
brink; terwijl men in de aanprijzing geen meer geloof behoort
te stellen dan in die van Thorleijs veevoeder en andere Hollo-
way-pillen op landbouwgebied. Als tegengif voor het boven-
staande laten wij daarom een oordeel uit Dnitschland en van
een werkelijk zaakkundige (Dr. E. Karmrodthooren.
De heer Boutin, apotheker en scheikundige te Libourne
gelukte bet na veeljarige proefnemingen eene vloeibare mest
stof uit te vinden, die inzouderkeid ter zaaizaad bemesting
dienstig is. Volgens bet verslag eener kommissie van onder
zoek, door den minister van landbouw in Frankrijk, den heer
Rouher benoemd, en die in de jaren 1856 en 1857 hare
proefnemingen deed, verkreeg men met de Boutinsche mest
zelfs op slechten, zandigen grond ruimer oogsten, dan op
beter land en met andere soort van bemesting. Het daarmede
verkregen graan zou van beter kwaliteit zijn geweest en fraaijer
meel bebben geleverddan dat van graan dat niet op die
wijze was bebandeld.
De Boutin'sche mest wordt eindelijk nog als een uitstekend
middel tegen den brand in bet graau en tegen de aardappel-
ziekte aanbevolen.
In de uitvoerige fransche aanbevelingsgeschriftenwaaraan
wij deze opgaven ontleenen, vindt men ten slotte een aantal
natuurlijk hoogst gunstig luidende getuigenissen over de
voortreffelijkheid van de Boutin'sche mest.
De berigten omtrent de Boutin'sche mest kwamen eerst
onlangs alzoo negen jaren na zijne uitvinding over de
grenzen van Frankrijk. Van verschillende zijden werden aan
de scheikundige proefinrigting van de landbouw-vereeniging
voor Rijn-Pruissen proeven dezer meststof toegezonden. Het
is eene troebele blaauwgekleurde vloeistofwaarinbij het
laten staan, een fraaije blaauwe stof naar beneden zinkt
waarbij de verdere vloeistof helder wordt en groen gekleurd
schijnt. De vloeistof is zuur en smaakt bitter, inktachtig en
zoutachtig. In de aanwijzing tot gebruik wordt aanbevolen
om de vloeistof, voor dat men ze gebruikt, goed om te
schuddenen ze nooit in metalen pannen te gieten.
Volgens de scheikundige ontleding bevat een kan van het
Boutin'sche mestwater:
IJzervitriool (zwavelzuur ijzer-oxydule) 22.S wigtjes.
Kopervitriool (zwavelzuur ijzer-oxydule) 13.3
Zwavelzure magnesia 84.6
Zwavelzure potasch 11.8
Zwavelzure soda8.3
Chloorsodium (kenkenzout) 11.8
Chloorammonium9.6
'.Zoutzuur8.6
Blaauw bezinksel 65.0
Water860.4
1 Kan weegt. 1096.0 wigtjes.
Bij deze opgave aijn de drie eerste zouten genomen, zooals
zij in den handel voorkomen, namelijk, met bijberekening
van hun kristahvater, zoo ook het zoutzuur van den handel
met 33 pet. chloorwaterstof.
De Boutin'sche mest is derhalve eene vloeistof, die als
plantenvoedende bestanddeelen bevat: potasch, soda, magnesia,
zwavelzuur, salpeterzuur, ammoniak en chloor. Kalk en
phosphorzuur ontbreken. Het ijzervitriool en het kopervitriool
rekenen wij niet tot de plantenvoedende stoffenzij zijn echter
blijkbaar bijgevoegd om aan de vloeistof zijne brandwerende
eigenschap te geven.
De Boutin sche mest iszoo als de gebruiks-aanwijzing
voorgeeft, voornamelijk als mest voor het zaaizaad bestemd
maar hij kan ook dienen ter bemesting van boomenstruiken
en den wijnstokdie langzaam groeijen.
De manier om het zaaizaad in vloeibare mest te weeken
is reeds zeer ondde Romeinen gebruikten daartoe reeds asch,
loog en verschillende zoutenvooral salpeter. Ook in later
tijd zijn daarmede veel proefnemingen verrigtwaarvan de
uitslag versckillend beoordeeld werd. De meeste landbouvvers
hebben er weinig mede op. Iloewel deze wijze van mesten
zeer goedkoop en gemakkelijk schijnt, is ze toch nimmer een
algemeene praktijk geworden daar het mesten van den grond
steeds de voorkeur heeft bebouden. Het is ook vrij natuur
lijk dat met die kleine hoeveelheid plantenvoedseldie door dit
inweeken van het zaaizaad aan deu grond wordt toegevoerd
deze niet voor het verlies aan plantenvoedende stoffen schade-
loos wordt gesteld. Het inweeken van het zaaizaad heeft dan
ook meer ten doel om eene eerste spoedige ontwikkeling te
bevorderen of, wanneer men danrvoor de geeigende stoffen
gebruiktde sporen der schimmelplanten te vernietigen die
brand en andere plantenziekten veroorzaken. Met granen is
dit het geval en het kopervitriool in de Boutinsche mest zal
dus hier wel dezelfde werking doenals wanneer men die
alleen gebruiktgelijk veel geschiedt.
De aardappelziekte zal men echter daarmede wel niet gene-
zenwant daarvoor is nog geen doeltreffend bijtmiddel bekend.
Volgens zeggen, verkreeg de heer Boutin op zijn landgoed
„Epinette" sints meer dan tien jaren met dezen mest de beste
oogsten op slecht land en nog wel graanoogsten die zon-
der tusschenpoozen op elkander volgden. Het behoeft echter
niet bewezen te worden aan hemdie slechts eenige kennis
van scheikunde en landbouw bezit, dat arm land door de
weinige vruchtbare stoffen in dit mestwater voorhanden niet
duurzaam verrijkt kan worden en goede oogsten geven kan.
Men geeft aan om 10 kan mestwater te gebruiken voor 1 mud
zaaizaad. Zaait men nu twee mud per bunderzoo komen
daardoor twee nederlandsche ponden plantenvoedende stoffen
in den grond terwijl een tarwe-oogst minstens het honderd-
voud en rogge of garst het zestig- tot zeventigvoud daarvan
aan den grond ontrooft. Als de bemesting genoegzaam
waskwam ze zeer goedkoop want de twintig kan mest
water die men voor een bunder noodig heeft, kosten slechts
ongeveer f 23.
Maar berekent men de wezenlijke waarde van dit mestwa
ter dan komt men tot eene andere uitkomst. De zouten en
andere stoffen die volgens de scheikundige ontleding in een
kan voorkomen hebben te zamen eene waarde van seven en
een halve cent. De heer Boutin laat daarvoor echter het zes-
tienvoudnamelijk een gulden twintig cents betalen. Zeker
een heele aardige winst voor eene zeer gemakkelijk daar te
stellen zout-oplossing.
Het blaauwe bezinkseldat de heer Boutin aanbeveelt, door
dugtig schudden voor het gebruik goed met de vloeistof te
vereenigen, is volgens onderzoek maar een slecht soort ultra-
marineene blaauwe kleurstof, die als plantenvoedsel geheel
zonder eenig nut is, en welke dan ook blijkbaar alleen daar
is bijgevoegd om de vloeistof eene eigenaardige kleur te geven
en het onderzoek naar de ware bestanddeelen wat minder ge
makkelijk te maken.
De raad om geene metalen pannen te gebruikengeschiedt
waarschijnlijk om het nederslaan van het koper uit het in de
vloeistof aanwezige koper-vitriool te verhoeden.
Tot zoover het schrijven van den scheikundige Karmrodt.
Het is dus weder het reeds zoo dikwerf beproefde kunstje
om zeer bekende stoffendie eene betrekkelijk nuttige wer
king hebben, waardoor zich dan de gunstige uitslag der
proefnemingen verklaart, in vreemden vorm en onder grooten
ophef ver boven hunne waarde aan den man te brengen.
Men gaat daarbij met zijn tijd mede, en doet de zaken op
grootsche schaal. Het heet dan ook: het fabriekaat der Al
gemeene Maatschappij van James Boutin 8p Co. te Parijsen
het moet te gelijker tijd in alle landen met kracht geadver-
teerd en gekolporteerd worden. Een Amerikaan heeft gezegd
dat iemand, die de kunst van adverteren goed verstaat, met
groot gemak millionnair kan worden; wat men adverteert
doet niets ter zake, er zullen altijd muggen zijn die in de
kaars vliegen en menschen die koopen, alleen omdat zij het
dikwijls hebben zien geadverteerd. Nu, dat die Amerikaan
gelijk had, weet iedereen. Holloway heeft het zoo ver gebragt,
Ihorleij moet op den goeden weg zijn, en die de eerste de
beste courant opneemt, kan een reeks van hunne navolgers
vinden. Als zij niet eveneens millionnair worden, is het niet
omdat hunne aangeprezen zaken minder nutteloos zijn of niet
zoo in den smaak vallen, maar omdat hunne advertentien
het stoute en geniale missen. Boutin zal dus ook wel fortuin
maken, als hij het maar goed aanlegt en volhoudt. Ook
onder de landbouwers zullen er genoeg zijn te viuden, die
liever op zulk eene aankondiging af, hun geld daarvoor zul
len geven, dan voor stalraest, guano of beendermeel, waar
van het nut hen reeds zoo lang is voorgepreekt. Maar voor
de meer bedachtzamen is de waarschuwing ligt van nut.
Goede en slechte zaken hebben beide bekendmaking noodig
en om dus het ware van het valsehe te kunnen onderscheiden,
bij al wat er aangeprezen wordtis voorlichting door zaak-
kundigen zeer noodig.
dezen zomer in geen gunstigen toestand; men hoopte echter
dat het vruchtbare weder van den laatsten tijd nog veel zou
herstellen.
De zesde algemeene vergadering zal gehouden worden op
3 Augustus a. s.ten 12 x/2 ure, in het gebonw der inrigting.
De groote jaarlijksche tentoonstelling der Engelsche Land-
bouw-Maatschappigheeft ditmaal te Plymouth plaats gehad.
De inzendingen en het bezoek waren minder dan in vorige
jarenhetgeen telkens het geval iswanneer de tentoonstelling
in een uithoek plaats vindt, waarom men ook nu weder ter
sprake bragt, of het niet in het belang der maatschappij zou
zijndeze om de twee jaren in Londen te houden.
Gelijk bekend is, zijn de werktuigen voor deze tentoonstel
ling in drie kategorien verdeelder worden elk jaar slechts
voor eene kategorie prijzen uitgeloofd. Voorleden jaar waren
de stoomwerktuigen aan de beurt. Ditmaal de oogst- en
zaaiwerktuigen. Daar de meest voorname firmaas van Engel
sche fabriekanten en hunne werktuigen bij onze landbouwers
algemeene bekendheid beginnen te verkrijgen, zoo achten wij
het niet ondienstig in het kort de prijstoewijzing mede te
deelendoch alleen van de eerstbekroonden. Zaaiwerktuig
voor alle doeleindenPriest en Woolnough. Bito voor graan,
Sainty. Bito voor knollenPriest en Woolnough. Bito voor
knollen op hedden, Gower Sf Zonen. MestspreidersSainty.
Bito voor vloeibare mest, Reeves. PaardenhakSainty. Gras-
maaiwerktuigWood. Graan- en GrasmaaiwerktuigHornsby
en Zonen. Een-paards-graanmaaiwerkluigWood. Twee-paards
diloHornsby en Zonen. Graanmaaiwerktuigdat zelf het graan
in zwad legt, Hornsby en Zonen. HooischudderHoward.
Paarden- HooiharkHoward.
De werktuigen van Sainty worden uitslnitend vervaardigd
in de fabriek van Garrett te Leiston.
Van bet vee waren de korthoorns zwakker vertegenwoordigd
dan andere jaren; daarentegen was er zelden zulk eene schoone
verzameling van Devon runderen bijeen. De scbapen waren
goed, doch boden niets uitstekends boven vorige jaren aan.
Voor de Lincolns was de heer Bumpsiead Marshall degeen
die de meeste prijzen wegdroeg. Als rasdat veel toekomst
heeftworden vooral de Shropshires geroemd die de eigen-
schappen vereenigeu van gehardheidgeschiktheid voor ieder
klimaat, goede vormen, gemakkelijk vetmesten en een ferme
vacht.
De tentoonstelling der paarden was niet zeer talrijk noch
uitnemend.
Er bestaat plan tot het oprigten eener beetwortel-suiker-
fabriek te Wijhe.
Volgens het dezer dagen toegezonden verslag van het bestuur
aan de leden, is de geldelijke toestand door het toetreden
van meerdere leden en eenige giften eenigzins verbeterd.
Vermoedelijk zal een gedeelte van het terrein der inrigting
het volgende jaar eene groote verandering ondergaan. Bij
het bestuur bestaat namelijk het voornemen, om het voor
het huis gelegen stuk in te rigten tot botanischen tuin, vooral
ook ten dienste van het onderwijs. Het desbetreffend plan,
grootendeels van de hand van den heer Schepel, werd gemaakt
in overleg met prof. Copdirecteur der hoogere burgerschool
aldaar en tevens een der oprigters van den proeftuin. Door
tusschenkorast van het bestuur der hoogere burgerschool werd
dit plan bij den gemeenteraad van Deventer ingediend, met
verzoek om het ter uitvoering noodige subsidie. Dit werd
toegestaanzoodat de inrigting geene meerdere onkosten als
vroeger zal te bestrijden hebben bij de uitvoering van genoemd
plan.
Door de benoeming van den heer Schepel tot bnrgemeester
van Winsum (Groningen) verzocht hij zijn ontslag als direc
teur. Ingevolge eene oproeping, in de dagbladen geplaatst,
hebben zich tien sollicitanten aangemeld voor die betrekking,
Daaruit werd door het bestuur de heer P. J. van Pesch uit
Heerde benoemd, die op 1 Julij de directie aanvaardde.
Ten gevolge van de vorst en de droogte verkeerde de tuin
GEB0RENJohannes Nicolaas, zoon van J. H. Teeven en J. R Tceu-
wen. Cornells, zoon van K. Voerman en M. v. d. Gragt. Cornelia
Anthonia, dochler van J. Bol en S. van Krimpen. Willem, zoon van
J. Groot en W. K. Goester. Klaas, zoon van C. Kerkhof en M.
Sehaap. Maria Christina, dochter van C. Kerkhof en M. Schaap.
Eefje, dochter van D. Stapel en T. Blokker. Johannes, zoon van J.
Roodzand en L. Drooger. Panlus, zoon van P. de Vos en A. van
Dijk. Teunis, zoon van J. Splinter en A van Rooijen. Geertje,
dochter van D. van Wieringen en M. van Gecmen. Johannes, zoon
van J. Engelhart en G. de Kruijf. Bernarduszoon van W. F. Loose
en R. Ackeman. Arigje, dochter van J. Lakeman en A. van Es.
Alida, dochter van F. Stolvoort en J. M. Teunisse. Jansje, dochter
van J. Ruiter en C. Commandeur. Theodoras Jacobas, zoon van F.
van der Reep en H. van den Berg. Alewijn, zoon van C. Radder en
J. van Geest. Cornelis, zoon van J. Baars en M. G. Kortekaas.
Klaasje, dochter van A. Langereis en L. Nierop. Hendrika, dochter
van J. L. Ponne en W. H. Walstra, (wonende te Gorredijk). Fokke,
zoon van II. Turkstra en N. Groen. Marytje, dochter van P. Spaans
en J. Hoogstraten. Johannes Jacobus, zoon van J. Burger en A. de
Lange. Johanna Maria, dochter van F. Lammers en Y. van Mares.
Johanna, dochter van N. W. Wamsleeker en J. Geldhof.
OVERLEDEN: Jacoba Elisabeth, oud 18 dagen, dochter van Jhr. H.
A. van Foreest en E. A. Quanjer. Cornelis Jan, oud 3 maanden, zoon
van J. Bouwman en E. van der Heijden. YVillempje, oud 3 maanden,
dochler van L. Tamboer en J. Kaslander. Jan YVillem, oud 1 jaar,
zoon van II. Maneschijn. Jan Kamp, oud 33 jaren (ongeh.)
Blees, oud 2 maanden, zoon van K. J. van Groningen en M. Versteeg.
Paulus, oud 5 maanden, zoon van J. van der Spek en C. Bree.
Franciscus, oud 1 jaar, zoon van F. v. d. Kerkhof en M. Woerstorver.
Wilhelmus, oud 3 weken, zoon van A. de Wijs en W van Dijk.
Jan Both, oud 64 jaren, geh. gew. met J. Touw. G. de Bruin, geh.
met T. van der Velde. J. van der^Boom, geh. met M. van Tol.
Klaas, oud 3 dagen, zoon van C. KefaJi en M. Schaap Petronella
Wilhelmina, oud 14 weken, dochteravan K. van Tol en N Burgersdijk.
Jan, oud 26 jaren, zoon van H. 6.rriens en J. G. Garritsen. Maria
Catharina, oud 3 maanden, dochter van W. Overtoom en A. P. van
Aken. Diliana, oud 3 weken, dochter van H. van Kerkwijk en D. J.
Alders. Martinus Jacobus, oud 5 weken, zoon van J. Wintersen en
J. Oudewaal. Nicolaas, oud 3 maanden, zoon van A. Stokman en M
Schoorl. Willem, oud 4 maanden, zoon van L. Willemse en D. Veld-
huizen. Dirk, oud 6 maanden, zoon van A. Kaptein en T. Visch.
Cornelis, oud 9 maanden, zoon van G. Schellingerhout en B. Houwc-
ling. Marinus, oud 7 maanden, zoon van G. van Weerthuizen en D.
de Heer. Catharina, oud 3J jaar, dochter van K. Voerman en M. van
der Gragt. Louise Catharina Delphina, oud 18 jaren, dochter van C.
A. van Beuzckom en M. W. Schweckhardt. Gerdina Agatha, oud 4{
maand, dochler van P. E. Oudejans en H. Oudewaal. Cornelis, oud
2£ maand, zoon van F. de G. v. d. Heuvel en G. de Kraaij. Johan
nes, oud i jaar, zoon van L. de Koekoek en J. v. d. Stelt. Leentje,
oud 9 maanden, dochter van L. Hameckman en L. Vrijenhoek. Trijn-
Ije, oud 5 jaren, dochter van D. Haan en S. Steenman. Jacobus,
oud 7 maanden, zoon van H. van den Bosch en W. Zonneveld. Jo
hannes, oud 14 dagen, zoon van T. Braak en J. van Gellekom.
LEVENL00S AANGEGEVEN: 1 kind van J. van Straten en J. Tim-
mers. 1 kind van J. de Kooter en II. B Roskam.
0NDERTR0UWD: B Serne met E. M. G. Walenkamp. J. Hendriks
met J. van Nieuwen Giessen. J. Heij met M. Paling. F. P. Over
hand met J. Snijders.
GEHUWD: D. M. Onkenhout met M. Ket. C. Resting met A. t»
Kruijf.
