WEEK BLAD
1865.
Vrijdac, 8 September.
VAN
AAN LANDBOUWGEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD
Xesde Jaargang
Iioofdredacteur C. E. DE CLERCQ.
L AN DBOCW.
EEN BEZOEK
inir a e,6ne Verbeten'nS ook aan ziJ>:en ploeg zoude
epassen, door de meerdere kosten daaraan verbonden.
HAARLEIUIHEftMEEK
PRIJS YAW HET ABOWNEMENT
in bet Jaar6.—
Alle Toezendingeude Kedactie betreffendemoeten gcschieden aau
den Iioofdredacteurte Haaelem, Kruisstraat, Wijk 6, N°. 513.
aan de Landbouw-Tentoonstelling te Keulen.
Gehouden 2 Junij 2 Julij 1865.
{Vervolgzie N°. 33.)
Thans nu wij zoo het een en ander van de geheele inrig-
.g hebbea medegedeeld, moeten wij nog bij enkele werk-
tuigen stilstaan die onze aandacht trokken.
Vooreerst hebben wij daar een geheel regiment ploegen
van at den reusachtigen ploeg met zijn 9 palm hoog strijk-
bord, bestemd om boomwortels van een gerooid boscb uit te
ploegen, tot het ligte rijenploegje toe. Wie zal het echter
wagen een oordeel over al die ploegen uit te spreken, voor
me" ze eene week "If op allerlei gronden gebruikt heeft,
wij zullen er ons dus niet over uitlaten of iets aanbevelen
inaar willen toch op den arendploeg (stand 19 N°. 28) met
patentkarre opmerkzaam maken en wel de eigenaardige inrigtin-
van de zoogenaamde voet, waardoor die arendploeg de voor°
deelen van eenen radploeg zonder diens nadeelen bezit. Het
paard trekt even als bij alle arendploegen aan den trekstano-,
maar de voet is vervangen door een dwarsbalkje waaraan de
boom zoodanig verbonden is, dat door bet uittrekken van
eene pen het ploegligehaam met de balk kan omgesmeten
worden.Aan de einden van dien dwarsbalk, zijn twee raderen
bevestigdwaarvan even als bij den radploeg een op het vaste
and en een in de voor loopt. De eigenaardigheid bestaat in
de wijzewaarop de ploeg bij het wenden omgesmeten wordt.
Men trekt met eene ketting de pen uit het dvvarsjuk, waar
door dit met de raderen zijnen opregten stand behoudt), ter-
wijl de ploegbalk met het ploegligehaam omgesmeten kan
worden, en dan na volbragte wending eene spiraalveer, de
vroegere uitgetrokkene pen weer doet inschieten in het voor-
e waardoor de ploeg zijnen ouden stand weder terugkrijgt.
Omtrent het doelmatige van het ploegligehaam zelve kan ik
niets mededeelen. Die ploeg wordt vervaardigd door II. F.
Robertte Berlijn en kost 25 thaler in de grootte N°. 1.
Bijzonder rijk was deze tentoonstelling aan zoogenaamde
RUChahlos. Dit werktuig, ten onregte ploeg genoemd, maakt
den grond los, haalt die eenigzins naar boven, of schuift ze
op zijde, maar wendt de vurg niet om; de ongewoelde grond
va t dan fijn verdeeld weer neder. Alleen op ligten grond is
zulk een onvolmaakt werktuig, eigentlijk eene wijziging van
trekkracht °btS aa" te wenden> maar vordert zeer veel
Behalve de ploegen zelven waren er fraaije verzamelingen
van modellen uit Hohenheim, en inzonderheid de drie verza
melingen van alle mogelijke voet-, rad- en balansploegen ten
getale van 174 stuks (afd. V, stand 335), ingezonden door
JJr. L. Rau, te Carlsruhe.
Uit Engeland waren bijzonder weinig ploegen; alleen Horns-
toward en Turner liadden hunne gunstig bekende ploe
gen ingezonden. Ook de koning der ploegen, n. 1. Fowler's
STOOMPEOEG was aanwezigdoch eenigzins anders als wij
die op de Badhoeve zagen. De ploeg werd niet met behulp
van den ankerwagen heen en weder getrokken, maar dit ge-
schiedde door twee locomobilen van 10 paardenkrachten
waarvan er een op iederen wendakker geplaatst wordt. Bii
deze inrigting heeft men bijna de dubbele hoeveelheid brand-
,ffen. en machinisten noodigdoch de inrigting van den
ploeg is er veel eenvoudiger door geworden door besparina-
van den ankerwagen van de zoogenaamde lippen-inrigting der
schijf onder_ het stoomwerktuig waarop de kabel gerold is
kL. i-T Van den t0estel b0Ven °P den PloeS. om den
altlJd gespannen te houden. Ofschoon deze inri-tin-
van twee locomobilen niet nieuw is en ons reeds in 1863°
tydens de publieke beproeving op de Badhoevedoor een des-
Vn 7lg0^-I i medeSedeeId Madden wij nooit verwacht dat
ten °°pr den. t6? met,twee locomobilen van 10 paardenkrach-
vens SC arl!!e,P0CS M 66,1 7schariSe hakPloeS> b«ne-
latalo^s l1eQ7agenJfiSier 8000 yard3 kabe1' stond in dca
cataiogus 1394 pond sterling genoteerd.
Reeds vroeger hebben wij medegedeeld dat beide locomobi
len zich zelf vooruit kunnen bewegen, gelijk ook algemeen
bekend is.
A an de hakploegen hadden de Colemans de bovenhand
zonder eenige nieuwe inrigting. Men zag natuurlijk ook,
gelijk gewoonlijk het geval is, vele afgekeurde inrigtingen als
lets meuws voorgesteld door den eenen of anderen dorpssmid,
en men trof ook vele antiquiteiten aan in de verzamelingen
door bepaalde landbouw-maatschappijen ingezonden, die meer
op effect van hoeveelheid, dan wel van hoedanigbeid schenen
te doelen. Zulke verzamelingen waren evenwel bij den eer-
sten oogopslag aan hunne liverij kenbaarhet hout netjes
gnjs of bruin en het ijzer zwart geverwd.
Onder de eggen bekleeden de ketting-eggen eene eerste
plaats. Zij zijn reeds zoo bekend, dat eene beschrijving over
bodig is en schijnen zijdoor een vermeerderd gebruikhunne
doelmatigkeid te bewijzen. Onder de verschillende vormen te
Keulen aanwezig, was er dene, die op 4 verschillende wijzen
kon gebrumt worden, om scherp of minder scherp te eggen.
Iedere schakel is aan de boven- en aan de onderzijde van 1
of 2 schuins uitstekende kammen of vuisten voorziendie aan
de eene zijde hooger dan aan de andere zijde uitsteken. Na
tuurlijk geven de hoogst uitstekende kammende scherpste
eggmg, maar kan men ook met dezelfde kammen scherper of
minder scherp eggen, door de egge vooruit of achteruit te
trekken, even als bij gewone eggen met schuins staande tan-
den het geval is. Om van de groote of van de kleine kam
men gebruik te maken, moet men de egge onderste boven
werpen.
Onder de zaaiwerktuigen bewezen de vele ingezondene
dat het lepelstelsel met eenige wijzigingen van de oorspron-
kehjke Eornsby inrigting, boven andere stelsels de voorkeur
verdient. Ik merkte geen enkel borstelstelsel op en slechts
weimge volgens het trommelstelsel of dit gewijzigd uaar de
wijze van Buckets werktuigen. De hooge prijs van die zaai-
werktuigen dat groote beletsel voor hunne invoerino- op klei
nere boerderijen, scheen opgeheven te zijn door eene inzen-
dmg van Gebr. Knapp uitNeuss, die een zaaikruiwagen voor
twee njen met lepeltoestel hadden tentoongesteld. Het werk
tuig kwam zeer veel met de ook in Nederland bekende Wil
liamsons of Ittersum's zaaikruiwagens overeen, onder dien
verstande, dat de trommel vervangen was door den zaaibak
en schijf met lepeltjes, geheel gelijk aan die van Hornsby's
werktuigen. J
Van de maaiweektgigen waren zeer uiteenloopende inri"
tingen ingezonden. Burgess 8g Keijdie vroeger in die werk
tuigen eene specialiteit waren, schenen thans te Keulen door
Samuelson overtroffen. In de eerste plaats had die firma een
grasmaaiwerktuig met buigbare snij-inrigting of zaag en vin-
gers die alle oneffenheden van den grond (als die niet al te
groot zijn) volgen. Wat de graanmaaijers betreftvond men
die in verschillende grootte en waren de beste van eene wip-
piank of klep voorzienwaarop het gemaaide koren neergele°-d
werd. Zoodra de hoeveelheid van eene schoof gemaaid was
deed de arbeider met zijn voet de plank wippen en stootte
met eene hark de schoof, die plat uilgespreid lag, van den
plank af en moest deze dadelijk opgebonden worden. Dit
werk werd in den grooteren graanmaaijer mechaniek verrigt
door vier ronddraaijende harkenwelke tevens ook het graan
voor de messen neerbogen. Eene afbeelding van dat werk-
tuig komt voor in de Landb. Courant van 1862, n°. 19. Het
schijnt op den duur beter te voldoen dan de bekende inrig
ting van Mac CormicJcmet haspel en schroefbeweging. De
inrigting der kleinere grasmaaijersdat n. 1. hetzeffde" heen-
en weer gaande mes twee vingers te gelijk doorloopt, scheen
de trekkracht veel te verminderen, en was dit misschien de
oorzaak dat de ee'n-paards werktuigen, zelfs met eene zwad-
wijdte van 1.50 el, nog weder op nieuw vervaardigd worden.
Meer opgang dan de grasmaaiwerktuigen maaklen de hooi-
schudders en paardenharken, waarvan Nicholson, de uitvin-
der der eerstgenoemdende meeste verscheidenheden had in
gezonden zoowel met voorwaartsche beweging om het versche
gras uit het zwad te spreiden, als met achterwaartsche be-
wegmg om het verder tot hooi te makenmet en zonder
ljzerdraad-schermen, enz.alle welke inrigtingen reeds vroeger
in de Haarlemmermeer aanschouwd zijn.
De paardenharken waren, behalve van den gewonen hefboom
nog van een tweede en van eene zitplaats boven op het werk-
PRIJS DER ADVERTENTieN
van 1 6 regels 75 Cents. Elke regel meer 12 Cents.
Zegelregt bij elke plaatsing 35 Cents.
Toezending uiterlijk Woensdag. Adresvan Bonga C°.Amsterdam.
tuig, voor den arbeider, voorzien, die, van zijn verheven
zetel de paarden besturende, tevens de tanden kon ligten,
Kleine verbeteringenom b. v. door inkorting der kettingen
het werktuig voor reuzen en dwergen gemakkelijk te maken
het buiten werking stellen om den anderen tandop hooiland
met groote steenen en andere mirakelen, gaan wij met
stilzwijgen voorbij en beschouwen die meer als gevolgen der
Engelsche patentwet.
Van de dorschwerktuigen werden de weinigedoor paar-
denkracht in beweging gebragt, geheel door de reusachtige
stoomdorschwerktuigen overschaduwd. Dat het stroo schoon
uitgedorscht wordt, spreekt haast van zelve, en om het uit
te schudden vond men eenparig bij de inzendingen van alle
natien de strooschudder uit losse ribben bestaandedie door
eene onder alle hoeken gebogen kruk, aan hun uiteinde beur-
telings werden opgeligt en eenen beweegbaren vloer uitmaakten,
die het beste bij de golvende oppervlakte eener zee kon ver-
geleken worden. Aan het dorschwerktuig van Ransomes en
Sims was een beweegbaar touwnet bevestigd, dat het stroo tot
eene aanmerkelijke hoogte en grooten afstand van de machine
kon wegvoeren en hetzelve des noods boven op eene mijt
breugen, waar het opgeborgen wordt.
Het denkbeeld, om marktschoon koren met het dorschwerk«
tuig op te leverenlaat men allengs varenvan wege het
verlies aan goede korrels, Het kaf wordt wel is waar goed
verwijderd, maar de groote moeijelijkheid bestaat in het scheiden
van achterling en goed koren. De zeeven, door Bobey inge
zonden, waren hiertoe bestemd, vooral die, waaraan tevens
eenen kleinen wanmolen was verbonden. De schudder, de
langwerpig vierkante ijzcren zeeven, of liever raspen, onder
den hoek van 10 a 20 graden geplaatst, waren uit evenwij-
dige ljzerdraden of staafjes zamengestelddie in het begin
naauwer en aan het einde wijder van een waren, zoodat ook
net achterworp, dat er door gaat, van zand en onkruidzaad
bevryd is.
Kleine beweegbare schijfjes, van afstand tot afstand tusschen
de ljzerdraden aangebragt, beletten het verstoppen en houden
het koren aanhoudend in beweging. Gedurende het neervallen
op de zeef is het koren aan den luchtstroom van den wan
molen blootgesteld.
Een onderdeel van het Engelsche dorschwerktuig, de ijzeren
schenen, het werkende deel, dat eigenlijk het koren uit-
dorscht, was zeer merkwaardig vertegenwoordigd door de in-
zending van J. Gaucherbestaande uit ijzeren schenen in alle
afmetingen.
De eigenaardigheid dezer schenen bestaat in de kleine gleuven
waarvan zij voorzien zijn. Die gleuven zijn schuins op de
bovenkant der scheen aangebragt, zoodanig, dat de werkende
kant van het opstaande gedeelte of ribbetje dat de aarraakt,
scherp vertikaal geplaatst is, maar naar den bodem van het
gleufje rond bijloopt, waardoor evenmin de korrel als het
stroo beschadigd wordt, indien men ten minste zorg draagt
de schenen op den liouten haspel of trommel, door middel
van schroeven met verzonken koppen te bevestigen. Wij her-
inneren hier dat bij vele dorschwerktuigen de schoof over
dwars ingestoken wordt, waardoor het stroo zeer glad de
machine verlaat.
Behalve de bovengenoemde zeeven, met en zonder wanmo-
lentjeswaren er ook vele inzendingen van grootere en kleinere
wanmolens met zeeven. Geene echter die tegelijk als kafmolen
iet gedorschte koren ook tevens bij dezelfde bewerking markt
schoon leveren.
Vele Fransche en Belgische inzendingen Tan cylinderzeeven
voor alle soorten van granen en oliezaden, hadden tot hoofd-
doel de onkruidzaden ter verwijderen en de grootere van de
kleinere korrels te scheiden, hetgeen beter met cylinderzeeven
dan met platte zeeven schijnt plaats te hebben. De beweeg-
kraclit en de kosten zijn echter veel aanzienlijker en het ma-
teriaal van de geslagen ijzeren platen is niet zeer sterk, zoo
als wij met gewone ijzeren zeeven persoonlijk ondervonden
hebben.
Eindelijk hebben wij het koren afgedorscht en marktschoon
verkregen, nu helpt Nicholson ons aan twee werktuigen om
de zakken weg te brengen, te wegen en op te heffen, om
ze op den schouder of den wagen te laden.
Verbeeld u een zakkruiwagen waarvan de bodem en rug-
gehek uit een regthoekigen ijzeren rooster bestaat. Wanneer
