WEERBLAD
1860.
VAN
A AN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BEL ANGEN GEWIJD
VftlJD AG 12 J A A I A II IJ.
No.
&jfr
^WU/>
le\ende Saargang
Haarlemmermeer
DE RUNDERPEST IN HAARLEMMERMEER.
Hoofdredaeteur C. E. DE CLERCQ.
RlJNLABiD.
HAAKLEMMERMEER
PRIJS VAN HET ABONIVEMEIVX
in het Jaar6.
Alle Toezendingende Redactie betreffende, moeten geschieden aan
den Hoofdredaeteur, te Haarlem, Kruisstraat, Wijk 6, N°. 513.
Redaktie Weekblad van Haarlemmermeer,
Haarlemmermeer. 10 Januarij 186 6.
De redactie van het Weekblad vraagt mij om een volledig
berigt omtrent het heerschen der veeziekte in Haarlemmermeer
en wat daarmedc in verband staat.
Aangenaam is het mij heden te melden, dat na het eerste
geval bij Gebrs. van der Reekgeen tweede geval van runder-
pest in Haarlemmermeer ter mijner kennis is gekomen.
Wei zijn er daaromtrent geruchten verspreidals zouden
er meer gevallen zijn voorgekomen, welke geruchten eehter
bij onderzoek alien zijn gebleken valsch te zijn.
Deze valsche geruchten hebben twee nadeelenvooreerst
noodzakeu zij mij den reeds moeijelijken dienst der veldwach-
ters nog te verzwarendoor hen noodeloos naar allerlei plaat-
sen te zenden, waar het gerucht zegt dat de veepest zoude
heerschen; ten tweede de veldwachters te gebruiken om de
verspreiders dier valsche geruchten op te sporenten einde
hen te vervolgen. De dienst der veldwachters kan in deze
oogenblikken tot nuttiger doel worden gebruikt.
Het is mij ter oore gekomen, dat er nog in deze week
veel vee zoude zijn uitgevoerddoor Houtrijk en Polanen naar
de markt te Haarlem. Zulks heeft mij eenigzins verwonderd,
daar lk meende, dat de gemeente Houtrijk en Polanen voor
den doorvoer van vee uit eene verpeste gemeentegesloten
was. Hoe eer de veemarkt te Haarlem werde gesloten, hoe
beter ik het zoude achten. Immers alle verplaatsing van vee
is op dit oogenblik gevaarlijk.
Hoe rustiger men den winter trachte door te komen, hoe
beter. Zij die de veepest beschouwen als eene straf van
Hoogerband, behooren te bedenken dat, als men dit beginsel
aanneemtde vlugt niets helpen zalwant die Hoogere hand
is toch ook te Haarlem, en waar men ook vlugten moge.
Chloorberookingen en Carbolzuurwasschingen worden op de
Radhoeve op den koestal als voorbehoedmiddelen aangewend
zij zijn onkostbaar en niet moeijelijk te bewerkstelligen. Bij
herhaling moet ik hun gebruik aanbevelen.
Men were toch vooral kooplieden uit de stallen. Toen de
Gebr. van der Reek onderzoek hebben gedaan naar den oor-
sprong der ziekte op hunne hoeve, is gebleken, dat de koop
man T.osser van Nieuwe Wetering, den dag voor dat de pest
bij hen nitbraknog den kalverstal had bezocht. Te Nieuwe-
Wetering heerschte de runderpest, en het vermoeden ligt voor
de hand dat Losser op de hoeve van van der Reek de pest
heeft overgebragt.
Tot hiertoe komt den veehouders in Haarlemmermeer lof
toevoor de spoedige wijze waarop zij aan mij als hoofd
der policieaangifte hebben gedaan van de ziekten hunner
koeijen ook van welke later bleken zonder gevaar te zijn.
Ik noodig alien bij deze uit, met die aangiften voort te
gaan; de Oflicier van Justitie noodigde mij nog gisteren uit,
verzuim ten deze gestrengelijk te vervolgen. Zij die mij ken-
nen, zullen weten dat ik dien last ijverig zal trachten te vol-
rrengen; maar dat het mij veel aangenamer is, als alien hun
pligt doenzoo als tot hiertoe.
De Burgemeester van Haarlemmermeer,
Amersfoordt.
Aan het blad De Runderpestschreef de heer Amersfoordt
nog het volgende omtrent het uitbreken der ziekte in deze
gemeente
De heeT mr. Amersfoordt, burgemeester van Haarlemmer
meer, schrijft ons het volgende:
In n°. 28 van de Runderpest wordt door u gemeld, dat de
runderpest in Haarlemmermeer was uitgebroken. Zulks ge-
sc le e op 1 Januarij 1865 op de bouwhoeve der gebroe-
ders van der Reek, Sloterweg, tusschen den Venneper en Lis-
serweg, PP 26.
De aangetaste koe werd den eigen dag onderzocht door den
Pr°,Tn!-fen v€earls B"fnegel, die de veepest herkende. On-
middelbjk daarop stelde ik aan den drijfboer voor, mij, als
burgemeester, de koe in der minne af te staan, en zulks op
nnjne persoonhjke verantwoording, zelfs vo'dr ik met mijne
welhouders konde gesproken hebben; zulks geschiedde, de koe
wera dadelijk afgemaakt en begraven, deze handeling werd
en eloen evond door de wethouders goedgekeurd, en het
PRIJS DER ADVERTENTien
van 16 regels 75 Cents. Elke regel meer 12% Cents.
Zegelregt bij elke plaatsing 35 Cents'.
Toezending uiterlijk Woensdag. Adresvan Bonga C°.Amsterdam
bevelschrift tot betaling der schadeloosstelling onderteekendde
hoeve werd sedert door veldwachters of gewapende magt bewaakt.
De runderpest werd op den volgenden dag, 2 Januarij,
door gemelden provincialen veearts Ilufnagelop den geheelen
stal herkend.
Op den derden Januarij werd aan Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland voorgedragen onteigening en slagting van de
62 runderen van verschillenden ouderdom en geslacht, welke
zich op de hoeve bevonden.
Den vierden Januarij is, met het krieken van den dag, een
aanvang met het slagten gemaakt; het vleesch der runderen,
dat gezond wordt bevonden, zal worden gezouten en verkocht,
het overige begraven.
Op mijne uitnoodiging hebben zich op den 4 Jan. bij die
slagting bevonden de heeren gebrs. Heynsiusde eerste lioog-
leeraar in de physiologie te Amsterdam, de tweede geneesheer
te Amsterdam, hoofdingeland van den Haarlemmermeerpolder.
Gemelde heeren hebben onmiddellijk de verschijnselen der
ziekte aan al de geslagte beesten herkend, zij hebben van de
besmette deelen, ingewanden en dergelijken, monsters mede-
genomendie in flesschen gedaan en ze vervoerd naar het
physiologisch Iaboratorium te Amsterdam, alwaar die voorwer-
pen aan een microscopisch onderzoek zullen worden onderworpen.
Professor Ilegnsius heeft beloofd de uitkomst van dit onder
zoek mij schriftelijk te zullen mededeelenik hoop zulks na
den ontvangst aan dit weekblad te zenden.
Het is heden den vijfden Januarij en tot hiertoe heb ik
geen verder berigt van uitbreken der runderpest op andere
plaatsen in mijne gemeente.
De oorzaak van het uitbreken der pest bij Gebrs. van der
Reek schijnt men te zoeken in het bezoek van den koopman
Los van Nieuwe Wetering (eene besmette plaats in de onraid-
dellijke nabunrschap dezer gemeente).
Deze koopman had kort te voren op de hoeve een kalf
gekocht en de overigen betast.
De pest in Nieuwe Wetering schijnt ontstaan bij Zeestraten,
doordien zijn knecht (zoo althans het gerucht wil) naar Schie
dam was gaan logeren in een besmetten stalen bij zijne
terugkomst de smetstof had medegebragt. Aldus werd de hoeve
van Zeestraten besmetdie tegen de pest meer dan andere
gewaarborgd scheendaar zij op een eiland lag.
De Commissaris des Konings in Noord-Holland heeft mij
door den veearts laten uitnoodigen, zooveel mogelijk in de
besmette streek te zorgendat berookingen met chloor en be-
sprenkingen met carbolzuur geschieden. Het bleek mij, dat
de Gebrs. van der Reek, zeer welvarende en vermogende lieden,
met deze middelen gelieel onbekend waren. Op "eene vergade-
ring der afdeeling Sloten van de Hollandsche Maatschappij van
Landbouw, gisteren avond, 5 Januarij, door mij voorgezeten,
bleek het mij dat daar geen enkel landbouwer was, die wist
dat er chloorkalk en carbolzuur bestonden, veel min het ge
bruik daarvan kende
Ik stel u voor door de Runderpest de afdeelingen der Maat
schappij van Landbouw uit te noodigen om vergaderingen te
houdenen daar de landbouwers mondeling te vertellen wat
chloorkalk en carbolzuur zijn, hen die in de vergadering te
laten ruiken en de behandeling voor te doen de chloorkalk
en carbolzuur op kosten der afdeeling verkrijgbaar te stellen
en uit te deelen, men moet tegen de boeren pralen, zal het
wat helpenlezen doen zij niet, en voorbehoedmiddelen zijn
nog het eenige goede, want geneesmiddelen tegen de pest be-
staan er niet.
Haarlemmermeer, 5 Jan. 1866.
Amersfoordt.
BEWARING VAN DEN VERPESTEN KRING.
Op den vierden Januarij 1866 heeft de Minister den kring
weder uitgebreid waarin de runderpest wordt geacht te heer
schen waarin het verboden is vee te brengen en waaruit het
verboden is vee te voeren.
De grens van dien kring is voor een gedeelte de grens van
de gemeente Haarlemmermeer en der provincie Noord-Holland.
Voor zooverre dit het geval is, wordt die grens bewaakt
door infanterie-hulpmarechausee, aldaar geplaatst op verzoek
van Provincial Staten van Noord-Holland.
Of de verdere grens al of niet bezet is door troepenis mij
onbekend. Ook aan den oflicier, die in mijne gemeente de
hulpmarechaussee bevelen geeftis daarvan niets bekend ge-
worden.
Ik zoude het wenschelijk achten, dat de geheele linie om
den verboden kring werde gei'nspecteerd door eenen hoofd-
oflicier daartoe te committeren, voor zooveel noodig met de
hulp van een civielen ambtenaar, om met de burgemeesters
inkwartiering enz. te gevenen te zorgen dat er eenheid kome
in processen-verbaal en hunne vervolging.
Het behoeft wel geen betoog, dat hierbij gelet behoort te
wordendat men mannen moet kiezen van vast karaktermet
uitgebreide volmagt en de noodige middelen om zich spoedig
langs de linie te verplaatsen.
Indien welligt de linie slechts in de Staats-Courant wordt
geplaatst, en niet in de werkelijkheid door troepen gestren
gelijk afgezetis de maatregel mislukt.
Hoe noodig het is, streng na te zien of gegeven orders wor
den uitgevoerd, bleek mij in den nacht van 30/31 December jl.
Op 30 December namelijk waren de posten in mijne gemeente
gei'nspecteerd door den officier onder wiens bevelen zij staan,
die de order der patrouilles had bepaald. Des avonds ten
9 ure ben ik op mijn kar gaan zitten en heb gereden tot
s morgens 4 ure, waarbij ik dan ook eene patrouille niet
aantrof. Daarvan werd door mij aan den kommandant rapport
gemaakt, en de manschappen, die ontbroken haddenzijn
gestraft door nu meerdere patrouilles te moeten doen, gepakt
en gewapend.
Ik geloof dat het zeer wenschelijk warezoo van wege de
Hooge Begering dit toezigt op de linie werde versterktde
posten dikwijls bezocht, ook door hoofdofficieren, op onver-
wachte tijden, en in alles een verband werde gebragt, hetwelk
dan door de Staats-Courant konde worden openbaar gemaakt.
Heeft men geene troepen genoeg, welnu men kan de mi-
litie of plattelandsschuttetij oproepen. De zaak is het waard.
Haarlemmermeer alleen heeft (waarschijnlijk) 15000 stuks
vee, bij schatting, want op de statistiek vertrouw ik niet
veeldaar ik weet hoe zij gemaakt wordt.
Wanneer ik dit vee door elkander schat op hofiderd gulden
het stuk, zoo is alleen in mijne gemeente eene waarde van
15000 X 100 of/1,500,000 anderhalf millioen gulden aan vee.
Indien de linien niet spoedig door 66a man worden gere-
geldvrees ikdat zij door elkander zullen loopenelkander
kruisende, en dit kan toch zeker de bedoeling niet zijn.
Ik heb gemeend door het weekblad „de Runderpestde aan-
dacht op een en ander te moeten vestigen.
Haarlemmermeer, Amersfoordt,
Zes Januarij 1866. Rurgemeester van Haarlemmermeer.
"VERSLAG DER VEREENIGDE VERGADERING,
gehouden op Woensdag 3 Januarij 1866, 's morgens ten
10 ure, in het Gemeenlandshuis te Leiden.
Tegenwoordig 20 leden.
De Voorzitler opent de vergadering met eenige toepasselijke woorden
belrckkelijk de jaarsverwisseiing, en deelt rnede dat door den heer van
Slralen dezen morgen in zijne handen de vereischto eeden zijn afgelegd,
en hij als ftoogheemraad gei'nstalleerd is geworden.
De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.
1°. Voorstel van den rentmeesterom als zijn gemagtigde voor de uil-
betaling der renten van de waarborggelden aan de ingelanden van den
polder Nieuwkoop, aan te stellen den heer Swillens, burgemeester der
gemeente Nieuwkoop.
Dit voorstel wordt goedgekeurd.
2°. Voorstel van Dijkgraaf en Hoogheemraden, om goed te keuren hunne
beschikking op het adres van den heer Harreveld te Haarlem, verzoekende
eenig boezemland le mogen inpolderenaan welke vergunning zij verbon-
den hebben de voorwaarden van eene betaling van tien gulden per bunder
eens af, voor de ontlrekking dier landcn aan den algemeenen boezem.
De heer nan Slralen merkt op, dat, naar zijn oordeel, deze eisch on-
regtmalig is, en de vergunning lot inpoldering zander eenig geldelijk
bezwaar voor den adressant zou behooren te worden verieend. Tot ver-
dediging van zijne bewering wijst hij op de geschiedenis van Rijnland, en
toont aan dat de ianden, die tegenwoordig met de benaming van boezem-
landen bestempeld zijn, in vroeger tijden juist de hoogst gelegen Ianden
waren. Hij kan niet inzien waarom deze Ianden thans het regt van inpol
dering en uitmaling zouden moeten koopen.
De Dijkgraaf beantwoordt den heer van Slralen, en zegt dat het be
ginsel, om schadevergoeding te vordercn voor elke oppervlakte die aan
den algemeenen boezem wordt ontlrokken, door de vergadering is aange-
nomen, en tot nog toe door geen hoogcr bestuur is wedersproken ge
worden; het is dan ook alleen omtrent het bedrag der schadeloosstelling
dat de goedkeuring der vergadering gcvraagd wordt.
Het voorstel wordt daarop met 14 tegen 6 stemmed aangenomen.
3". Voorstel v3n Dijkgraaf en Hoogheemraden, om genoegen le nemen
