W E E K L A II
1866.
Vrijdag, 6 April.
AK 14;
VAN
AAN LANDBOTJW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD
en&e Saargang
Landbouw.
Hoofdredacteur C. E. DE CLERCQ.
HAARLEHERMEER
PRIJS VAN HET ABONNEMENT
in het Jaarf 6.
Alle Toezendingende Redactie betreffendemoeten geschieden aan
den Hoofdredacteur, te Haarlem, Kruisstraat, Wijk 6, N°. 513.
PRIJS DER ADYERTENTieN
van 16 regels 75 Cents. Elke regel meer 12% Cents.
Zegelregt bij elke plaatsing 35 Cents.
Toezending uiterlijk Woensdag. Adres: van Bonga C°.Amsterdam.
U I T PBIESLAND.
(Noorderdeel.)
UITKOMSTEN VAN DEN LANDBOUW.
Aangezien langzamerliand de voornaamste winter-werkzaam-
heid van den landman, namelijk bet afdorschen zijner granen
ten einde spoedt, en men alzoo met eenige juistbeid over de
uitkomsten van de verschillende voortbrengselen over 1865
kaa oordeelen, komt het mij niet ongepast voor, van die
uitkomsten kortelijk mededeeling te doen.
Tarwe. Het gewas of de hoeveelheid stroo der tarweal
hoewel eenigzins uiteenloopende, was over het geheel bevre-
digendsommige perceelen zelfs uitmuntend. Ook het beschot
was algemeen vrij goed, gemiddeld 25 a 27 mudden per
bunder. De kwaliteit liet echter veel te wensehen over. En
kele partijen, die in deze eene gunstige uitzondering makfti,
buiten rekening gelatendan zal men het gewigt niet hooger
kunnen stellen dan op 70 a 72 kilo per bunder.
Onder de hier bedoelde uitzonderingen behoort wel voor-
namelijk eene tarwesoort, alhier bekend onder den naam van
Geldersche tarwe, welke om hare betere kwaliteit vooral dit
jaar de voorkeur verdient; niet alleen om haar zwaarder ge
wigt, maar voornamelijk om hare fijnere bast, waardoor zij
ook voor het gebak meer geschikt is dan hare zustersoorten
waardoor zij in den regel 1.50 a 2.hooger in prijs is
dan de gewone soort; welke prijs gemiddeld 7.15 bedraagt.
Rogge. Het beschot, als ook de hoedanigheid der rogge,
was op verre na niet geevenredigd aan het gewas dat algemeen
overvloedig en veelbelovend was. Een paar stormachtige da-
gen, juist in den bloeitijd der rogge, waardoor zij ontzettend
werd geteisterden waardoor de bloei te ontijdig werd afge-
rukt, dan voor de bevruchting noodzakelijk was, of waardoor
de toen nog weeke melkachtige korrelen te zeer verpletterden
wordt als de oorzaak beschouwd, dat het beschot beneden
het middelmatige bleef, zoodat men het niet hooger dan op
18 a 20 mudden per bunder kan rekenen; terwijl een gewigt
van 70 kilo tot de uitzonderingen behoort, gemiddeld zal het
65 a 66 kilo per bunder bedragen. Deze slechte kwaliteit
drukt natuurlijk de bovendien reeds lage prijs der rogge
5.25 de 70 kilo nog aanmerkelijk.
Garst. Gaf het opene gewas der winter-garst aanleiding tot
de vrees voor gedeeltelijke mislukking; de ferme welgevulde
aren, deden die vrees volkomen verdwijnenplants makende
voor het vooruitzigt op eene behoorlijke uitkomst, welk voor-
uitzigt niet is teleurgesteld. Inlegendeel des landmans hier-
door opgewekte hoop is nog verre overtreffen. Het beschot
toch heeft gemiddeld bedragen ruim 60 mudden per bunder;
terwijl een paar aan mij gedane opgaven, de buitengewone
hoeveelheid van 75 a 80 mudden per bunder vermelden. Even
zoo was het met de kwaliteit, daar het gewigt der garst ge
middeld op 62 kilo per mud kan worden gesteld. Hieraan
was evenwel de prijs niet geevenredigd, bedragende niet meer
dan 4.50 a 5.het mud.
De ruime hoeveelheid bunders met winter-garst maakte de
bouw van de zomer- en maartsche garst overbodig, welke
dan ook zelden voorkwamen.
Haver. Bij een welig gewas en eene goede hoeveelheid
stroovertoonde de haver dezen zomer eenen prachtigen rijk-
dom van zeer wel uitgeschotene aren, die de hoop op billijk»
uitkomsten verlevendigde. Wat het beschot betreft is deze
hoop ook niet teleurgesteld, daar dit algemeen als zeer gun-
stig kan worden beschouwd, bedragende gemiddeld 60 mud
den per bunder. Niet zoo goed is de kwaliteit der haver,
alzoo bij eene matige kleur het gewigt, behalve slechts enkele
gunstige uitzonderingen, niet hooger dan op 38 a 40 kilo
per mud kan worden gerekend. Dit gering gewigt in aan-
meiking genomen, dan moet men erkennendat de prijs der
haver nog al wel is, zijnde van 3.— tot 3.25, hooger
gewigt naar evenredigheid.
Aanariezaad. Was het gewas van dit product famelijk
welde zaadknoppen waren daaraan op verre na niet geeven
redigd, klein en slap deden zij al dadelijk een gering getal
en kleine korrelen vermoedenen als een gevolg daarvan een
gering beschot en min goede kwaliteit. Ofschoon nu met op-
zigt tot dit laatste eenig verschil bestaat, mag men het er
algemeen voor houden, dat de uitslag die verwachting heeft
bevestigd; althans mijne ingewonnen berigten brengen het
beschot niet hooger dan 16 a 18 mud per bunder, meeren-
deels van slechte kwaliteit. De prijs is dientengevolge ook ge-
drukt, van 7 tot 8 per mud. Weshalve de bouw van het
kanariezaad dit jaar ongetwijfeld sobere uitkomsten zal hebben
opgeleverd.
Koolzaad. Bij een mijner vroegere berigten meen ik reeds
te hebben medegedeelddat de door de winter bereids ver-
zwakte koolzaadplantjeslater nog met velerlei vijanden had-
den te kampenwaardoor zij telkens in hunnen groei werden
belemmerdzoodat het met grond te voorzien was, dat de
koolzaadbouw slechte resultaten zoude opleveren. Ofschoon er
nu eenig verschil in die uitkomsten bestondnaar mate de
verschillende perceelen meer of minder van deze of geene
vijand had geledenwas er echter geen enkel perceel, dat een
behoorlijk beschot opleverde, hetwelk gemiddeld misschien 14
a 15 mudden zal hebben bedragen, meerendeels van geene
beste kwaliteit. De prijs was hieraan geevenredigdname
lijk 10 a 12.
Viae. De uitkomsten van de vlasteelt, zoowel wat kwantiteit
als kwaliteit betreftleveren een volstrekte tegenhanger met
die des vorigen jaars. Kort van Stengel en ligt van gehalte
had men in den regel van 12 tot 16 dubbele schoven of
bossen tot een bundel kilo) noodig, meer dan het
dubbele van het voorgaande jaar. Van daar dan ook dat de
hoeveelheid, alhoewel zeer uiteenloopende, gemiddeld niet
hooger dan op 350 kilo per bunder kan worden gerekend,
en dan nog grootendeels van slechte kwaliteit. De prijs van
het vlas was desniettegenstaande enormhoog, bedragende van
1.25 tot 2.25 het bundel. Vlas van het voorgaande jaar,
puike kwaliteit, dat toen voor 2.75 was verkocht, werd
thans voor 4.het bundel afgeleverd.
Ook het zaadbeschot was gering, 10 a 12 mudden per
bunder, meerendeels van goede kwaliteit, en geldende van
9.tot 13.per mud.
Hennep. De proefbouw met dit product in het voorgaande
jaar (1864) door de tweede afdeeling der Priesche Maatschappij
va» Landbouw en Veeteelt ondernomenheeft geene voordee-
lige uitkomsten opgeleverd; de rekening van de Commissie
met dien bouw belast, sluit met een betrekkelijk aanzienlijk
schadelijk slot, waartoe de teruggaande prijzen eenigzins
bijdroegen.
Cichorei. Ondanks de langzame ontkieming der cichorei-
zaadjesbekwam men echter algemeen plantjes genoeg, ja
zelfs bij eene sterke ontwikkeling der wortelsovervloedig.
Immers de ervaring heeft geleerddat bij genoegzame sterke
ontwikkeling der wortels, zoowel in omvang als in lengte,
twee planten per strekkende el in iedere rijmits goed ver-
deeld, genoegzaam zijn, als wanneer er op de vierkante el
10 worden gevonden, zijnde alzoo 100,000 op een bunder,
wanneer alsdan iedere wortel dooreen gerekend slechts
kilo weegt, dan verkrijgt men reeds de billijke hoeveelheid
van 25,000 kilo per bunder; terwijl wortels van kilo
geene zeldzaamheden zijn. Daar evenwel eene zoodanige ont
wikkeling volstrekt onzeker is, is het wenschelijk, dat het
getal plantjes het drie- of viervoud van het boven opgegevene
bedraagt. Dit laatste is ook dit jaar op nieuw bewezen. De
wortels waren meerendeels kort en fijndoch de groote me-
nigte vergoedde dit grootendeels, zoodat de hoeveelheid van
17,000 tot 20,000 kilo bedroeg, terwijl de hooge prijs der
natte wortels, van 17 tot 21 per 1000 kilo, den bouwer
der cichorei tamelijke uitkomsten verzekerde. Aangezien de
prijsverhooging van de drooge cichorei niet geevenredigd was
aan die der natte wortelen alzoo tot de zoozeer verhoogde
prijzen van deze laatste, immers niet in die mate, aanleiding
gaf, zocht men de oorzaak hiervan in de ruime winsten
welke de droogerijen het vorige jaar afwierpenen de daar-
door ontstanethans misschien eenigzins overdrevene mede-
dinging tusschen de fabriekanten onderling.
Erwten. De groene erwtenwaaruit de bouw dezer peul-
vrucht ook dit jaar uitsluitend bestond vertoonden zich wat
het gewas betreft, eenigzins verschillendalhoewel zij zich in
den nazomer vrij wel van hunne aanvankelijke nietigheid
herstelden.
De eerste bloesems ontplooiden zich te vroeg; doch overi-
gens was de bloei en peulzetting goeden vooral de vroegste
leverden gegronde hoop op een goed beschot.
De oogst der erwten was zeer ongunstig, en het waren
alleen de vroege die tijdig konden worden binnengehaald en
die, wat beschot en deugd betrof, alleen uitmuntenterwijl
velen tot niets anders dan tot beestenvoeder konden dienen.
Vandaar dat de prijzen zeer varieerden, evenwel alle met
teruggaande markten. Puike van/ll.tot/9.mindere
soorten naar evenredigheid; onbrekenden zelfs tot 5.50
per mud.
Boonen. Ook van deze peulvrucht was de eerste bloei het
gewas vooruit, vooral merkte men dit bij de platte boonen op
echter was ook de beladenheid der boonen algemeen vrij goed.
Het beschot viel evenwel, naar mij is verzekerd, niet mede.
Juiste opgaven van geheele perceelen zijn mij nogtans niet
geworden.
De deugd der boonen, onverschillig welke soort wordt al
gemeen geroemd.
De prijs loopt van 4,tot 5,50 naar gelangcn van
soort en kwaliteit.
Aardappelen. Ofschoon de hoeveelheid gerooide aardappelen
over het geheel niet tegen die van het voorgaande jaar kan
halen, bedragende dit jaar van 100 tot 150 mudden per
bunder, zijn echter de uitkomsten der aardappelteelt ongetwij
feld meer voordeelig dan toenhetgeen principaal wordt te
weeg gebragt door de hoogere prijzen, welke in het najaar
reeds bedroeg van 1,50 lot 2,50 per mud naar gelang
der kwaliteit. -Het houden (overwinteren) van aardappelen
levert voor de speculanten geene voordeelendaar de prijzen
geene verhooging hebben ondergaanen het overhouden van
aardappelen ten alien tijde met aaumerkelijke kosten en ver-
lies door afval gepaard gaat.
Suilcerbeeticorlelen. De proef van wege de tweede afdeeling
der Eriesche Maatschappij van Landbouw en Veeteelt met den
bouw dezer beetwortelen ondernomenheeft zeer nadeelige
uitkomsten opgeleverd. Van ongeveer een bunder werden in
het najaar 43,525 kilo gerooid, welke zijn afgeleverd tegen
7 per 1000 kilo, alzoo opleverende eene onzuivere ontvangst
303.97s; tegen eene totale nitgaaf van 459.695. De
voorname oorzaak van deze slechte resultaten wasdat een
groot gedeelte der korrelen, door de drooge grondsgesteldheid
niet ontkiemden; terwijl eene tweede zaaijing te laat scheen
plaats te hebben dan tot eene behoorlijke ontwikkeling der
wortels gevorderd wordt.
Intusschen was deze omstandigheid niet de eenige oorzaak
van dit nadeelig resultaat; alhoewel daaruit bleek, dat
het welslagen dezer vrucht onzeker, en meer dan andere van
het gunstige weder afhankelijk is.
Doch bij den bouw der suikerbeetwortelen komen nog de
volgende opmerkingen in overweging:
1°. De kostbaarheid onzer gronden, ook met opzigte tot
de jaarlijksche huur- of pachtprijzengedogen geene onzeker-
heid, in het wel of kwalijk slagen.
2°. De zaaijing der wortelen, gaat hier in onze zware
kleigronden met te veel moeite en kosten vergezeldvoorna
melijk bij natte weers- en grondgesteldheid.
3°. Bij gebrek van beetsuiker-fabrieken in deze nabijheid
ja zelfs in deze Provincie, komen de kosten van vervoer der
wortels, naar verwijderde plaatsen, geheel ten laste van den
bouwer; immers de fabriekant al betaalt bij direktelijk die
kosten, neemt dezelve in zijne prijsberekening op. Dat zij
overigens van geen geringen invloed op de inkomsten van
den landman zijnheeft oils de ervaring geleerdaangezien
die transportkosten onze afdeeling op meer dan 100 zijn
komen te staan.
Eindelijk blijft er nog eene belangrijke vraag ter beant-
woording over, n. 1. of deze vrucht den grond niet al te
zeer uitput? tot welk vermoeden velen meenen grond te vinden.
Vruclitboomen. Waren de vruchtboomen met name de appel-
en peerenboomenhet vorige jaar als overladendit jaar ver
toonden zij eenen bepaalden tegenhanger daarvan, daar er
aan vele boomen letterlijk geene enkele vrucht te vinden was
zoodat de hoeveelheid appelen en peerenwaaruit de fruit-
productie in deze oorden principaal bestaat, hier niets be-
teekenend was.
De hoveniers zoudcn dan ook dit jaar slechte rekening
