W E E R B L A D
1806.
Yrijdag, 26 October.
MAN
AAN LANBBOUW, GEMEENTE- EN POLBER-BELANGEN GEWIJB
1e\ende Jaargaug
Landbouw.
HET KREDIET voor den LANDBOUW.
Hoofdredacteur C. E. DE CLERCQ.
-----
HA AltLMIMERMEER
PRIJS VAN HET ABONNEMENT
in het Jaarf 6.
Alle Toezendingen de Redactie betreffendemoeten geschieden aan
den Hoofdredacteur, te Haaelem, Kruisstraat, "Wijk 6, N°. 613.
Vervolgzie N°. 42.)
De landbouwer, die den grond, dien hij bebouwtin eigen
dom bezit, is beter in staat om zich krediet te verschaffen,
dan de landbouwer-pachter. Is zijn grondeigendom niet be-
zwaard, en bij den hypotheekbewaarder kan ieder daarom-
trent zekerheid verkrijgen, dan weet men dat hij een zeker
vermogen bezit, waarvan de vvaarde aan niet veel ivisseling
of aan sterke en plotselinge daling in prijs onderhevig is
en bij zal dan gewoonlijk reeds in de gelegenheid zijn, om
op enkel persoonlijk vertrouwcn geld op te nemen, wanneer
bij dit noodig beeft. Wanneer hem dit niet gelnkt of bij
daartoe geen gelegenheid vindt, dan staat hem den weg open
om gelden op te nemen onder hypothekair verband zijner
vaste goederen. Veelal geschiedt dit dan ook, en meestal
reeds bij den eersten aankoop der gronden. Die zieb als
boer op eigen grond wil vestigenheeft zelden het toereikend
kapitaal, om den grond te koopen en bovendien genoegzaam
bedrijfskapitaal over te houden. Men koopt dan ook dikwerf
reeds als men slechts een derde of een vierde der aankoop-
som beschikbaar beeft en vindt het overige twee-derden of
drie-vierden van het bedrag door vestiging van hypotheek. Of
een boer in den regel niet beter zaken zal maken door een
zestig bunders te pachten, dan er dertig of veertig te koo
pen, als bij voor een groot deel der koopsom geld op hypo
theek moet opnemenblijft de vraag, doch er lcunnen om-
standigheden zijndie het zelf eigenaar zijn verkiesselijker
maken dan het pachten, en dan is het op die wijze vrijmaken
van het in aankoop besteedde kapitaal meestal een verstandige
maatregel, wijl men in zijn eigen zaak meer rente van zijn
geld zal kunnen makendan men als interest voor geld op
hypotheek heeft te betalen.
Wanneer een boer onbezwaarden, eigen grond heeft, en hij
heeft tot uitbreiding van zijn zaak, het doen van verbeteringen
of om andere redenen geld noodig, dan blijft, althans wan
neer het een eenigzins belangrijk bedrag ishet opnemen onder
hypothekair verband daartoe de goedkoopste weg.
Wij leven nugelijk reeds vroeger gezegd werdin een
tijd van ongekende geldduurte, maar anders was door tus-
schenkomst van notarissen, geld op hypotheek gewoonlijk
gemakkelijk verkrijgbaar, en tegen matige rente, meestal niet
meer dan vier ten honderd.
Echter zijn aan deze wijze van geld opnemen eenige na-
deelen verbondenzoolang men dit alleen bij partikulieren
verkrijgen kan. Voornamelijk de mogelijkheid van het op-
zeggenwaartoe in den regel een vrij korten termijn van drie
of zes maanden wordt gesteld, en ten anderen de onwil van
de meeste geldgevers, om terugbetaling in kleine gedeelten
aan te nemen.
Beide deze bezwaren zijn door het oprigten der Hypotheek
banken weggenomen; de vestiging dezer zeer nuttige inrigtin-
gen is echter bij ons in een ongelukkig tijdperk van geld-
schaarschte en geldduurte gevallenen daardoor zijn zij nog
niet in staat geweest die vlugt te nemen en die goede dien-
sten te bewijzen, die men in vervolg van tijd, vooral wan
neer er weder eens eene tijd van geldruimte komtvan deze
banken mag verwachten, voor zoover die op solieden grond-
slag gevestigd zijn en op zaakkundige wijs te werk gaan.
Het geld opnemen onder hypothekair verband voor langen
termijn kanals deze hypotheekbanken hunne pandbrieven
tegen matige rente geregeld kunnen plaatsen, op de voor den
landbouw meest geschikte en voordeelige wijs geschieden.
Het geldopnemen op deze wijs komt echter slechts te pas,
wanneer de gondeigenaar-landbouwer dit geld voortdurend of
voor langen termijn noodig heeft. Heeft hij er slechts voor
korten tijdof voor bepaalde tijden van het jaar behoefte
aan, dan is dit voor hem de meest voordeelige weg niet. Bij
een hypotheekbank namelijk, kan hij wel geld opnemen, en
dit met kleine gedeelten, of door het betalen eener hoogere
jaarlijksche rente in langeren tijd terugbetalenmaar hij is
daar niet in de gelegenheid geld op te nemen, zoodra hij
het noodig heeft, om dit na korten of langen tijd weder ge-
heel of gedeeltelijk terug te betalen, zonder de bevoegdheid
te verliezen om het later, zonder nieuwe kosten, weder op
nieuw te kunnen ter leen ontvangen.
PRIJS DER ADVERTENTieN
van 1—6 regels 75 Cents. Elke regel meer 12% Cents.
Zegeeregt bij elke plaatsing 35 Cents.
Toezending uiterlijk Woensdag, Adres: van Bonga C°.Amsterdam.
Hiertoe bestaat echter tot nu toe ook weinig gelegenheid
en het behoort ook niet tot den eigenlijken werkkring der
hypotheekbanken om deze te verschaffen. Het is echter juist
de wijze van geldopnemen, die voor de landbouwers de meest
wenschelijke is, en waaraan door inrigtingen voor landbouw-
krediet dan ook het best kan worden voldaan.
Het zijn echter inzonderheid de landbouwers-pachters, die
behoefte hebben om zich een deel van bun bedrijfskapitaal
door het krediet te kunnen verschaffenen het is dus voor
namelijk voor hen, dat de gelegenheid moet worden geopend,
dit op de minst bezwarende wijs te kunnen verkrijgen,
Evenwel werd reeds opgemerkt, dat zij daarvan nimmer
mogen verwachten het kapitaal dat zij voor het drijven hun-
ner zaak blijvend noodig hebbenmaar alleen dat hetwelk zij
tijdelijk behoeven of waarvan zij voor korten tijd een nuttig
gebruik kunnen maken. Nu is het juist voornamelijk met de
bouwboeren het gevaldat zij gedurende een tijd van het jaar
belangrijk meer kapitaal in hunne zaak noodig hebben dan
gedurende den verderen tijd. In het najaar of bij den aan-
vang van den winter, als de herfstbezaaijing is voltooid en
het vee is opgestald, is het oogenblik daar, waarop ieder
boer, die niet zeer ruim bij kas is, in meerdere of mindere
geldverlegenheid is. Voor een volgend oogstjaar heeft hij dan
reeds belangrijke uitschotten gedaan voor zaaizaad, arbeidsloon
en mest; van den oogst van het jaar is, met uitzondering
van vlas en koolzaad, wanneer hij die verbouwt, nog weinig
te gelde gemaakt, daar het meeste onaangeroerd in zijne
graanbergen of schuren ziten buitendien heelt hij het noodige
vee moeten aankoopen, om het stroo en zijn overig gewonnen
veevoeder tot waarde te brengenen heeft hij dikwerf nog
bovendien ander veevoeder aangekccht. Eindelijk is aan het
einde des jaars gewoonlijk de tijd daar, waarop de halve of
geheele pachtsom aan den grondeigenaar moet worden voldaan.
Ilij heeft op dat oogenblik zeker ruim de helft meer bedrijfs
kapitaal noodig dan zes maanden later, in Mei of Junij,
wanneer de oogst meestal geheel te gelde is gemaakt, en de
veestapel weder gewoonlijk tot zijn laagste cijfer is verminderd.
Een pachter van een zestigtal bunders b. v. zal in den
eerstgenoemden tijd welligt vijftien tot achttien duizend gulden
in allerlei waarden voorhanden hebbenterwijl dit bij het
einde van het voorjaar niet meer dan tien tot twaalf duizend
gulden zal behoeven te bedragen. Is hij de voile achttien
duizend gulden rijk, dan zal hij gedurende de zomerraaanden
veel geld over hebben, waarvan hij weinig of geen nuttig
gebruik kan maken; heeft hij minder, dan moet hij noodza"
kelijk op het laatste gedeelte van het jaar in geldelijke onge-
legenheid komen. Hij zal zich te midden.zijner overige drukke
bezigheden met dorsehen moeten haasten om geld te maken
of niet in staat zijn voldoend vee aan te koopenof ook wel
vee en zaaizaad en hetgeen hij verder noodig heeft op krediet
moeten koopen en daardoor dubbel duur moeten betalen.
Kan hij echter gedurende drie of zes maanden dat meerdere
bedrijfskapitaal tijdelijk opnemendan kan hij gedurende het
geheele jaar met zooveel minder eigen kapitaal zijn zaak drij
ven en behoeft hij niet de dubbele nadeelen van afwisselende
geldruimte en geldscbaarscbte te lijden.
Zoo als vroeger werd aangetoond, kan hier juist het krediet
hem de gewenschte hulp verleenen, wijl het hier geldt het
doen van voorschotten, waarvan men de prompte terugbetaling
kan verwachtenomdat als na drie of zes maanden de terug
betaling volgen moeter ook geldswaarde aanwezig kan zijn,
waaruit die kan worden voldaan.
In zaken van krediet wordt echter verlangd een onderpand
voor het te verleenen voorschot en zekerheid voor de stipte
terugbetaling op de gestelde termijnen.
De grondeigenaar-landbouwer kan zijn grond ten onderpand
stellende pachter echter kan dien waarborg niet geven. Hij
heeft wel eigen kapitaal, maar het zit in werktuigen, die hij
dagelijks gebruiken moet, in vee, in ongedorschen graan, in
mest en zaaizaad, die reeds onder den grond zijn gebragt,
enz. Beleening op goederenzoo als een koopmankan hij
alzoo niet sluiten. De enkele gevallen uitgezonderd, waarin
hij b. v. graan of meekrap die voor direkten verkoop vatbaar
is, in voorraad heeft en hij die in de stad, waar hij gewoon
lijk markt, op zolder legt. Bovendien wordt dit nog moeije-
lijk gemaakt door de bepaling in ons burgerlijk wetboek, dat
zoowel de voortbrengselen als het te veld staande gewas, als
al de overige roerende goederen van den pachter in het alge-
meen voor het rigtig betalen der pachtsom verbonden zijn.
Ook het wisselkrediet, zoo als dit in den handel plaats
vindt, is moeijelijk op den landbouwer toe tepassen, wijl hij
voor de rigtige betaling te veel afhankelijk is van omstandig-
hedenwaartegen hij niets kan doen. Wij stellen b. v. dat
een landbouwer eene schuldbekenteuis onderteekent voor drie
maanden, in het vertrouwen dien op den vervaldag uit de
opbrengst van zijn oogst te kunnen voldoen. Maar nu kan
hij door verschillehde oorzaken verhinderd worden het gewas
op dien tijd te hebben afgedorscht, of wel de toestand der
wegen of invallende vorst kan hem beletten het graan ter
markt te brengen, of de graankooper, die ook niet zoo aan
dag en uur te binden is, laat hem op zijn geld wachten; in
al die gevallen zal de vervaldag daar zijn, eer het geld ter
betaling gereed ligt, en de boer zal zich niet gaarne aan de
gevaren van ppotestkostenbeslag leggen op zijn vee of werk
tuigen failliet verklaren en gijzeling zelfs willen blootstellen,
voor iets wat voor hem maar een tijdelijk hulpmiddel is, en
niet zoo als voor den koopman een dagelijksch vereischtedat
voor den geregelden handel onontbeerlijk is.
Bovendien zou een gewone bank-inrigting bezwaar maken
om wissels op landbouwers of hunne schuldbekentenissen aan
te nemen of te diskonteren, wijl bij wanbetaling niet zoo als
bij handelaars een kort verhaal mogelijk is, omdat de bezit-
tingen van een boer niet in zoo korten tijd en met weinig
verlies te gelde kunnen worden gemaakt, en hij aan geen zoo
stipte betaling gewoon is, wijl een enkel uitstel of niet beta-
ling op dag hem niet terstond zijn krediet doet verliezen, zoo
als dit in den handel het geval is.
De waarborgen, die hij stellen kan, kunnen dus slechts
van persoonlijken aard zijn; het algemeen vertrouwen, dat
hij aan zijne geldelijke verpligtingen zal kunnen voldoen, op
grond van het kapitaal dat hij bezit, en zijne erkende solidi-
teit en goede trouw in zakenen voorts het goed spreken en
borg stellen door personendie even goede waarborgen aan-
bieden en genoegzaam met zijne zaken bekend zijn.
Het borgstellen is in den landbouw geen onbekende zaak,
het is in tegendeel de gewone wijze van het verkrijgen van
krediet, waarvan bij grasveilingenboedelhuizen, houtverkoo-
pingen, enz. een algemeen gebruik wordt gemaakt. Men is
aan het borgstellen gewoon, doch doet het voornamelijk wel,
omdat men er niet buiten kan; en is heden borg voor den
eenomdat men bij eene volgende gelegenheid weder zelf een
anden tot borg noodig heeft. l)aar echter gewoonlijk die borg-
stelling maar voor korten tijd dient, en voor geen groote be
dragenzijn die bezwaren zoo groot niet, maar voor het ver
leenen van doorloopende geldelijke kredieten heeft de gewone
wijze van borgstelling veel tegen, en zou althans voor geen
uitgebreide toepassing vatbaar zijn. Er is daarvoor dan ook
een beter vorm te vinden in de algemeene of solidaire borg
stelling, waarbij alien voor den en edn voor alien borg zijn;
op die wijze geniet elk van de borgstelling gelijke voordeelen,
en draagt hij gelijke lasten, terwijl de kans van daardoor
schade te lijden op die wijze geringer wordt. Bij landbouwers
die elkanders toestand kennenen die genoegzaam met elk-
ander omgaan om op den voor of achteruitgang van zaken
van ieder hunner te kunnen letten is die gemeenschappelijke
aansprakelijkheid de beste wijze, om ieder hunner krediet te
verschaffen.
De waarborg, die het krediet verlangt, moet dus voor het
landbouwkrediet gevouden worden in gemeenschappelijkeon-
derlinge borgstelling.
Wat nu het tweede vereischte betreft, de zekerheid der
stipte terugbetaling op de vervaldagenzoo is daarvoor in de
eerste plaats noodig, dat de voorschotten worden verleend in
overeenkomst met den aard van het landbouwbedrijfdat is
voor zulke bedragen en op zulke termijnen en tijden van het
jaar, dat men in den regel verzekerd kan zijn dat de persoon
die de schuld aangaat, ook ten vervaltijd de middelen hebben
zal om voor de terugbetaling, zonder uitstelte zorgen. Mogt
onverhoopt daaraan niet kunnen worden voldaan, dan moet
er onderzoek mogelijk zijnof er geldige redenen zijn om
korter of langer uitstel te verleenenterwijl er bovendien een
gemeenschappelijk fond3 aanwezig moet zijn, om evenwel, zoo
noodig, voor de terugbetaling aan den persoon of de inrigting,
die het voorschot verleende, te kunnen zorg dragen. Lang-
