WEERBLAD
1867.
Vrijdag, 24 Mei.
VAN
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GE¥IJD.
levitate Jaaigang.
rs>
DE DIENSTKAR.
(Uiterlijk Woensdag.)
Bij dit Nummer behoort een Bijblad.
April
1867.
GEMIDDELDE Maandelijksche Waterstanden, Water-ontlastingen en werking
der Stoomtuigen in het Hoogheemraadschap van Rijnland.
WAARGENOMEN TE
3f
AANTEEKENIN GEN.
g
g3
g- I
IIAARLEMMEKMEEil,
PRIJS VAN HET ABONNEMEIVT
in het Jaarf 6.—
Enkele Nummers 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGEN, EEDAKTIE EN UITGAYE BETEEFFENDE
te adresseren aan VAN BONGA C°. te Amsterdam.
WAARNEMIN GEN.
Vloed op het IJ
id. den IJssel
id. de Noordzee
Ebbe het IJ
id. den IJssel
id. de Noordzee
Boezemstanden
U 60 Boezemstanden
-2.9 Verral in de Sluizen.
g Tijd van loozing
i-i Hoeveelheid geloosd
De meest heerschende wind.
f Gewerkt gedurende
S g j Opbrengst
g to Uitgeraalen
r/x 2 1 Gestopt voor hoog water,
t id. voor Sluisgang.
Spaarndam.
Halfweg.
Gouda.
Katwijk.
0,08 A.P.
0,068 A.P.
1,587 A.P.
1,107 A.P.
0,23 A.P.
0,214 A.P.
0,571 -f A.P.
it
0,582 A.P.
0,53 A.P.
0,547 A.P.
0,494 A.P.
0,638 A.P.
0,657 A.P.
0,515 A.P.
0,661 A.P.
0,075.
0,0518.
0,06.
114.
1024.
79.
23,278,362,
12,133,838.
7,639,295.
West.
Zaid-West.
Zuid-West.
West.
86J.
99-20.
91-46.
0,46.
0,586.
1,347.
6,149,362.
5,164,595.
2,813,161.
11.
9-35.
26-14.
18.
6-25.
it
it
Leidschendam.
Rijnland 0.631 A.P.
Delfland
0.019 A.P.
Bodegraven.
Rijnland 0.526 A.P.
Woerden 0.456 A.P.
Van Woerden op Rijnland gedu
rende 350 nren afgevloeid.
b 5.
Sg.
a a
B P-
§- a
2 S
pu ra
cp B
p a
S- B
5' S"
CR g.
o
B B
f
N g
Een reiziger wordt beoordeeld naar het rijtuig waaruit hij
stapt. Als men een man ziet rijden met een voertuig, hetwelk
de blijken draagtdat het van de Germanen geerfd is en
reeds met de Batavieren in Nederland kwamkan men zich
moeijelijk ontbouden van te denkendat de beschaving van
den voerman gelijk staat aan die van zijnen wagen, beide
gebleven als die zijner met beestenhuiden bekleede voorvaderen.
De Engelsche landbouwers, die in zoo vele takken van
hun bedrijf toonden zelve te denken, voornit te willenen
daarbij geholpen werden door uitmuntende werkbazenver-
beterden in de laatste jaren ook de voertuigen, marktkarren,
en vooral wat zij noemen dogcarts, rijtuigjes geschikt om den
meester met zijn opzigtereen paar knechlsden hond
eenig klein veeof andere kleine voorwerpenmonsters en
dergelijke, met een paard, spoedig te kunnen vervoeren.
Ik wensch deze dogcarts, om een Hollandsch woord te ge-
bruikenliever dienstkarren te noemendaar zijalthans op
de Badhoeve, vooral gebruikt worden tot de dienst, die
ik, als Burgemeester, dikwijls genoodzaakt benmet de veld-
wachters te doen.
Twaalf jaren geleden is, in Utrecht, naar eene Engelsche
teekening een dergelijk voertuig voor mij gemaakt; het werd
gebruikt zomer en winterdes zomers op wielendes winters
op eene slede.
Het was geschikt om vier personen te vervoerenen daar-
enboven voeder voor het paarden voorwerpen voor de
dienst benoodigddroog en afgesloten mede te nemen. Het
moest echter ook somtijds slechts een persoon te gelijk kun
nen dragen, en daartoe in evenwigt kunnen worden gehangen.
Daar het oude voertuig op vele plaatsen versleten was, be-
stelde ik een nieuw bij den wagenmaker van de Geer en den
smid Lambert te Sloten. Beiden hebben eerzucht genoeg ge-
voeld om vooraf te gaan bezien de dogcarts der Engelsche
ingenieurs, werkzaam aan Holland op zijn smalst; zij stelden,
nit de verschillendedaar geziene karretjes, een nieuw te
zamen voor mijne behoeften ingerigt; zij werkten dus niet
malletje naar' malletje, maar lieten hnnne eigene hersenen
arbeiden.
Ik meen dien werklieden genoegen te doen, met op te ge-
ven, waarin hun werk verschilt van het vroeger en elders
geziene.
Boutwerk. De dienstkar is gemaakt van gaaf en droog
essenhout; de bekleeding' van den bak met Zwitsersch esdoorn-
houthetwelk, vernist zijnde, fraai geel is en schoone vlam-
men vertoont.
IJzerwerk. Tot het ijzerwerk is genomen het beste kroon-
ijzer, in de sterkste vormen. De verbindingen van bout en
ijzer zijn zoo veel mogelijk met stroppenin plaats van door
schroeven, daargesteld, ten einde het hout niet noodeloos te
verzwakken, hetgeen vooral voor de draagboomen en veeren
groote waarde heeft.
De veeren zijn van goed staal, en vier, in plaats van
PRIJS DER ADYERTENTieN
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12'/2 Cent.
Zegelregt bij elke plaatsing 35 Cent.
twee, in getal, zoo als tot hiertoe. Door deze inrigting
worden de sehokken veel verminderd, en niet meer de gang
van het paard gevoeld, hetgeen anders zoo onaangenaam rijdt.
Het ijzer iszoo veel mogelijkgelast en niet geklonken.
Wielen. De wielen zijn bewerkt krom naar buiten uit-
staande, waardoor de spatborden, die de Engelsche dogcarts
ontsieren, onnoodig zijn.
Assen. De assen zijn vervaardigd met eontra-moeren en
ijzeren bossen. Patent-assen zijn niet verkozendaar zij op
het platteland moeijelijk te smeeren en na te zien zijn.
Zitting. De zitting schuift ten halve voor- en achteruit,
volgens nieuwe viiMing. Hierdoor kan de voerman de kar
in evenwigt stellen voor een tot vier personen, zonder op te
staan, of van de kar af te stappen. Er zijn geene pennen
gebruiktdie de steunhouten vernielenen de sterkte van den
bak is behouden, die anders, bij het wegnemen der achter-
zitting, zijnen steun verliest.
De voerman heeft onder het hooge kussen een klein afge
sloten kistjehetwelk hij van het rijtuig kan nemenen
waarin hij papieren en geld kan bergen. Onder de zitting is
een afgesloten kastje, waarin voor luchtverversching door
zonneschermpjes is gezorgd, zoodat er zoowel levende als
levenlooze voorwerpen in kunnen worden vervoerd. De luik-
jes sluit'en gemakkelijk en vallen van zelve toe. Bovendien
kan nog onder de voorste bank in het ongesloten gedeelte
worden geplaatst een tamelijk groote koffer voor kleederen en
nachtgoed, of een zak met hooi of gras; het laatste vooral
komt den Burgemeester zeer te pas, die eene hoeve bezoeken
moet, besmet door runderpest, waar hij zijn paard niet
voederen wil.
Treden. Het rijtuig is voorzien van vier treden, zoodat
de passagiers, ieder van zijnen kant, voor en achter het rij
tuig kunnen bestijgen en verlaten. Zij zijn met slijkgaten ge
maakt, om geen vuilnis op de treden te verzamelen.
Licht. De lantarens zijn aangebragt voor het spatbord,
zoodat de voerman, zelf in donker zittende, het licht ziet,
stralende zoo ver mogelijk vdor zijn paard en zijne wielen.
Spatbord. Dlt is gemaakt zoo hoog mogelijk, opdat het
paard den staart niet over de leidsels zoude slaan. Het voe-
tenkleed is zoo steil mogelijk om het regenwater beter te
lozen, door de opening onder in het spatbord. Het is ruim
genoeg om de voeten des voermans te bedekkenook als hij
alleen zit, achter op het rijtuig.
Aan de handvatten van het spatbord is gelegenheid om
wildhazeneendenenz. op te hangenvoorwerpen die men
om der zindelijkheid wille, liefst niet in het rijtuig bergt.
Hekje. Het hekje is met sterke schroeven en moeren door
den bak bevestigd, en onafhankelijk van de steunijzers voor
den rugriem. Deze sehuift met de zitting voor- en achteruit,
en kan dus in alle stellingen dienst doe'u. Aan het hekje is
een knopje om de uiteinden der leidsels op te hangenen
een zweepkoker.
Ligtheid. Het rijtuig is ligter dan een gewone tilbury
vooral omdat de wielen zoo veel hooger zijn; het is niet
tuitelig, als de vroegere Ilollandsche sjaasen zijne veeren,
langer dan die der gewone tilburys's, geven daardoor meer
sterkte en gemak. De vorm is vlugger dan die der zooge-
naamde Lisser karretjes, bij welke ook het in- en uitstappen
minder gemakkelijk is.
Boomen. Onder de draagboomen zijn sterke halfronde ijze
ren platen, met stroppen (en niet met nagels) aan de einden
bevestigd.
De Engelschen en Schotten schijnen voor de draagboo
men te nemen het hout van den Taxus BaccataJevotree,
onzen Taxusboom; dit hout heeft vCzels, welke gewonden
zijn als netwerk, en is door zijne taaiheid vooral ook voor
boogen geschikt. Het geeft eenige meerdere veering aan
het rijtuig.
Het is mij niet bekend geworden of en waar dit hout in
Nederland verkrijgbaar zoude zijn. Als het gebruikt wordt
sehijnt de bekleeding der draagboomen met ijzer achterwege
te kunnen blijven, die echter, voorzigtigheidshalvegeen kwaad
kaD. Desverkiezende zoude men het taxushout uit Engeland
kunnen bestellen. Bij mijn vorig rijtuig bleek evenwel goed
essenhout voldoende te zijn.
Deze dienstkar zal nu, hoop ik, mij weder eenige jaren
