- 98
Haarlemmcrmeer-Polder.
Haarlemmermeer.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven:
r
TLandbouw.
Beriglen omtrent de Veezlekte.
Politieke Kronijk.
7 13 Junij.
3B i ti u e it I a ti b.
fiu itcttlatib.
'•i.
VCui: proef nog moeten wij aauhaleu om ons programma ge-
stand te doen; zij betreft onzen polder.
„Men weet", zegt de beer de Laveleye, „over 't algemeen
hoe bet Haarlemmerraeer drooggelegd en aan den landbouvv
geleverd is. Men kan thans den uitslag van deze overheer-
lijke onderneming waardeeren. Yan de 18,500 bunders, welke
dit meer bevatte, zijn er 16,822 verkocht tegen de totale
somme van 7,798,700 gl.wat gemiddeld 463 gl. per bun
der maakt. Heden is deze waarde schier verdubbeld en men
verkoopt gemakkelijk het land tegen 1000 en 1200 gl. per
bunder. De huurprijs is van 35 tot 50 gl.waarvan men
een tiental gulden heeft af te trekken voor het onde'rhoud
van den polder en verschillende lasten. Daar het drooggemaakte
meer bevolkt werd door boeren, komende van al de punten
des Kijks, zoo treft men er alle slelsels en werkwijzen aan,
en in eenige uren tijds kan men er beurtelings bofsteden be-
zoeken, die gelijk in Brabant, Eriesland, Zeeland, Holland
of Groningen ingerigt zijn. Elk beijvert zich om te bewijzen
dat het stelsel, dopr hem nit zijne provincie aangebragt of aan
een naburig land ontleend, boven alle ander de voorkeur
verdient. Aldus woont de akkerbouwkundige in dit groote
strijdperk eenen bestendigen landbouwkundigen kamp bij, en
voorzeker zou men geene nuttiger studie kunnen uitdenken.
17,402 bunders zijn in cultuur gelegdwaarvan de helft
ongeveer in grasland. De opbrengst der twee verbouwin-
gen groeit gestadig aan. Iu 1860 heeft de tarwe per hektare
omtrent 24 mud gegeven, de boomen 26, het koolzaad 16,
de aardappelen 205. De geheele oogst is op eene waarde van
ongeveer 1,350,000 gulden berekend, zonder de waarde van
het vee, 2,000 paarden6,100 koeijen12,000 schapen
en 1,500 zwijnen,te tellen, derwijze dat dit vroegere meer,
twelk voortijds niets opbragt, nu jaarlijks omtrent 2 millioen
gulden geeft. Is dit niet een der schoonste werkenwaarop
een land trotsch mag zijnen eene der heerlijkste zegepralen
van de hedendaagsche nijverheid?"
IV ij noemden dit werk eene gunstige uilzondering op de reeks
scheeve, partijdige, ja soma kant noch wal rakende geschrif-
ten en artikelen, die wjj anders, zoo vaak, helaas! gewoon zijn
over ons vaderland aan te treffenen wij geloovendat onze
lezers ons deze kwalifikatie zullen toestemmen, als zij van onze
artikelen en vooral wanneer zij van het geheele boek zullen
hebben kennis genomen.
Maar niet alleen zijn werkook de schrijver zelf, de beer
de Laveleye, is een gunstige uitzondering op een menigte pen-
voerders. Immers hij heeft nietals zoo velenbloot weg
nageschreven wat anderen voor hem hadden te boek gesteld
maar oordeelkundigvooreerst de beste bronnen geraadpleegd
bij eigen aanschouwing en zelfstandige studie, en ten andere
deugdelijke information ingewonnen. Hij heeft op de regte
plants bij de regte mannen licht gezocht; zoo vinden wij b. v.
in de bijlagen wat onzen polder betreft een uitvoerige en
hoogstbelangrijke Nota, van den dijkgraaf den beer J. W. M.
van de Poll, betreffende de kosten van droogleggen van het
Haarlemmermeerden verkoop der gronden, de landhuur,
de vaarten en dijken; eene beschrijving der stoomtuigen; de
inrigting van het bestuur van den polder; de verbeteringen
na 1856 toen de polder in een ellendigen staat verkeerde,
met betrekking tot de werken, stoomtuigen, vaarten, wegen
enz.aangebragt; de goede uitwerkselen daarvan; de ontvangst
van het polderbestuur enz. alles vol belangrijke cijfers, en
korte en bondige opmerkingen. De heer de Clercq leverde den
heer de Laveleye eene uitmuntende nota over de bebouwing van
Haarlemmermeer, naar de verschillende stelsels, evenzeer in
de bijlagen opgenomen, die, men zal het ons toestemmen,
de waarde van dit werk zeer verhoogen.
Wij eindigen met den wensch, dat het niet slechts bij „gun-
stige uitzondering", maar algemeen gelezen en gewaardeerd
moge worden.
Door Dijkgraaf en Heemraden van den lJaarlemmermeer-
polder is tot hoofd-opzigter van dien polder benoemd de heer
H. Elink Sterk opzigter 2de klasse bij den Staatsspoorweg
te Havelteprovincie Drenthe, in de plants van wijlen den
heer A. van Egmond.
Op Donderdag 5 Junij was de waterstand in den polder
4.75 A.P. Er is bevel gegeven om, zoo er meer regen
mogt komeneen der werktuigen aan den gang te maken.
De Burgemeester van Haarlemmermeer heeft den 6 Junij jl.
van Johannes Nicolaas Seljee, winkelier in touwborstels
tuigen, enz., te Nieuw-Vennep ten geschenke ontvangen de
eerste nieuwe aardappelen, in 1867 in de gemeente gegroeid.
Zij zijn schoon van stuk en bereids goed van smaak.
De vlaswieders hebben in de afgeloopen week deze
gemeente in gvooten getale verlaten. Het vlas staat uitne-
mend schoon. Ook de grasgroei is voortreffelijk. Boonen en
haver hebben hier en daar nog al door de emelt geleden
doch hervatten zich na de laatste regens.
Op den 8 Junij heeft de Burgemeester van Haarlemmer
meer eene verklaring ontvangen van den veearts Huffnagel
dat er eene koe zoude lijdende zijn aan runderpest, op de
hoeve van Beets, J. 23, aan de Hoofdvaart.
Dientengevolge zijn aldaar in den nacht van 8 op 9 Junij
onteigend, afgemaakt en begraven8 koeijen a175 1400;
1 dito a/166;^ 3 pinken a/73./219; 5 kalveren a/30,'
/150; 1 dito If 27, en 1 dito a/7; te zamen 1969.
Op de boeve is inkwartiering gelegd van iufauterie die
met geladen geweer bij den kuil de wacht houdt; bovendien
is er kavallerie om rondes te doen.
De onteigening en slagting zijn in goede orde afgeloopen.
Naar men verneemt is, door den kerkeraad van de
hervormde gemeente Haarlemmermeer (Kruisdorp)toezegging
van beroep gegeven aan den wel-eerw. heer J. J. Buijs, pre°-
dikant te Oud-Beijerland.
De heer Buijsop wien door den kerkeraad te Alblasser
dam beroep was uitgebragt, heeft (volgens de Kerkelijke
Courant) voor dat beroep bedankt.
Ware het ook wenschelijk geweest, dat dit beroep geschied
ware met toepassing van het onlangs door de groote meerder-
heid der manslidmaten aangenomen nieuw reglement op de
beroeping van predikanten en kerkeraadsleden?
Er zijn weder drie aanvragen gedaan voor stoomboot-
diensten door de ringvaart van Haarlemmermeerals
66ne van Lisse op Haarlem en Leidenschipper v. Waveren.
dene van Katwijk op Leiden en Haarlem, 's maandags, en
eene van Leiden op Haarlem dagelijks.
Tevens is er aanvrage gedaan tot het maken van eene
nieuwe aanlegplaats voor stoombooten in de ringvaart bij den
Oostpoelalwaar groote levendigheid begint te ontstaan
werklieden die daar afstappen.
wie en wat men is.
Naar men verneemt is de inteekening opengesteld bij
de boekverkoopers van der Poel aan het Kruisdorp te Haar
lemmermeer, bij J. H. G, van Heteren te Amsterdam, en
E. E. von Munchen te Haarlem, op eene kunstplaat van den
graveur Taurel, voorstellende eene reeks onderwerpengeno
men in Haarlemmermeer, van het eerste plan van droogma-
king af tot aan de stichting van het raadhuis voor de nieuwe
gemeente (zie Adverlentie).
Zij zijn 14 in getal, als:
1. Gezigt op het meer in 1667 2. Afbeeldsel van Jan
Adriaanz. Leeghwater; 3. Kruisdorp; 4. Nieuw-Vem
neP Badhoeve; 6. Zuid-Hollandsche boerderij
7. Noord-Brabantsche tas; 8. Noord-Hollandsche stulp
9. Schoolgebouw in Haarlemmermeer; 10. Lijnden;
11. hort bchiphol12. Wapen van het polderbestuur;
13. Wapen der gemeente; 14. Eaadhuis 1867.
Deze onderwerpen worden door ranken en toepasselijke
versieringen van visscherij en landbouw tot een geheel verbonden.
De gravure zal worden uitgevoerd op staal, tot de prijzen
zoo als bij advertentie blijkt.
Bereids hebben vele leden van het gemeente- en van het
polderbestuur de inteekenlijst met hunne naamteekening vereerd.
ij twijfelen niet of deze plaat zal weldra vele woningen
in Haarlemmermeer versieren.
In den loop der week van 9/15 Junij heeft plaats ge-
had de eerste beproeving der brandspuiten in de gemeente
Haarlemmermeer, door het personeel, daartoe verpligt vol
gens het onlangs vastgestelde brandreglement.
Voor zooverre daarvan tijding is ingekomen, zijn die be-
proevingen in orde afgeloopen op de meeste plaatsen is het
personeel in grooten getale opgekomen en heeft zich ordelijk
gedragen.
Isaar wij verremen, is de dienstregeling der stoomboot-
onderneming Verheoff-Elippovarende tusschen Amsterdam en
Leiden, langs de ringvaart van den Haarlemmermeer, ver-
anderd, zoodat ze nu slechts tfenmaal per dag gelegenheid geeft.
van 4 tot en met 11 Junij 1867.
GEBOREN: Dirk, zoon van P. Kooij en M. de Vries. Pieter, zoon
van J. Vastenhout en J. Inthout. Jan Willem, zoon vau G. Jansen en
M. M. van Mourik, Lena, dochter van W. Kraaij en G. Boer.
Teuntje, dochter van C. Lodder en M. H. de Booij.
OVERLEDENMaria Alida, oud 4 niaanden, dochter van H. van Gog
en J. V»rwer. Jan, oud 6 niaanden, zoon van D. Spaargaren en P
Lanser. Gerrit, oud It dagen, zoon van J. Maaskant en N. de Regt.
Jacobus, oud 6 weken, zoon van C. Pater en E. Quai.
LEVENL00S AANGEGEVEN: 1 kind* van J. Sander en M. Witkamp.
1 kind van J G. Legel en C. van Bergen.
0NDERTR0UWD: M. Roubos met M. Gennet. R. C. Krijgcr met
G. van Puffelen.
GEI1UVVD: J. Legierse met A. van Gellekom. P. Schalk met E. de
Vos. D. Koorn met T. Vennik. M. Franken met M. van der Eem.
C. Bechthold met M. Smit.
In de Week van
N.-Holl.
Z.-Holl.
Utrecht
Gelderl
N.-Brab.
Totaal
1 5—11 Mei
13
71
1
2
87
r 12—18
6
75
1
2
84
39
i 19—25
3
32
3
1
26 Mei1 Junij.
4
26
30
Uit Beverwijk wordt dd. 6 Junij gemeld Hoezeer de lan-
derijen hier vrij gunstig staan heeft de verpachting van het
grasgewas dit jaar p.m. 15 pet. minder opgebragt dan ver-
lcden jaar.
Te Dalfsen zijn deze week de eerste hooiverpachtingen
gehouden. De opbrengst was beneden die van het vorige
jaarterwijl de hoeveelheid over het algemeen verre boveu
die van andere jaren zal wezen.
De rogge heeft het bloeijen reeds geeindigd en koorn ge-
zet. Men voorziet een ruimen oogst.
Van Ilarlingen meldt men, dd. 6 Junij. De nieuwe
aardappelen worden te dezer plaatse aaDgevoerd via Londen,
uit Algiers, tegen den prijs van 7 cents per pond. Lekker
zijn ze nog niet. Hun uiterlijk doet denken aan balletjes witte
zachte zeep. Uit Algerie wordt de londensche groentenmarkt
tegenwoordig ruim voorzien.
OPGAVEN OMTRENT DEN VEETYPHUS, IN DE WEEK
VAN 26 MEI TOT 1 JUNIJ 1867.
PROVINCieN.
aangetast.
gestorven
AFGEMAAKT
hersteld.
NOG ZIEK.
Noord Holland
4
17
Zuid-Holland
26
2
72
Utrecht
Gelderland
NoordBrabant
Totaal.
30
2
89
SEDERT HET
BEGIN DER ZIEKTE
ZIJN IN:
Noord Holland
8240
964
9825
840
Zuid-Holland
96687
46424
15740
34523
Utrecht
50412
30653
3561
16198
Gelderland.
913
48
3914
4
Noord Brabant
317
19
538
Totaal.
156569
78108
33578
51565
KEKAPITULATIE VAN HET AANGETASTE VEE IN
In Noord-tlolland zijn nog enkele runderen (in het geheel 4) aange-
tast, en wel onder BussumLaren en Sloten.
In Zuid-Holland heerschte de typhus in H gemeenten, dat is 4
minder dan in de voorafgegane week, alwaar 26 runderen werden aan-
getast. Het waren Groot-AmmersPeursum Bleskensgraaf, Oud-Alblas
en Vianen in het arrondissement Gorinchem's Gravenhage Rijswijk en
Hof-van-Delft in het arrondissement's Gravenhage en Ouderkerk aan den
IJsselOverschie en Ketliel in het arrondissement Rotterdam. De
ziekte heerschte het hevigst te Oud-Alblas, waar 10 gevallen voorkwa-
menechter grootendeels hij veehouders onder wier kudden de ziekte
zich reeds vroeger vertoonde.
In Utrecht kwam de ziekte in het geheel niet voor.
In Gelderland bepaalde zij zich tot een koppel schapen en lammerec
onder Leeuwengemeente Wamelwaarvan er 6 waren aangelast, toen
ue geheele koppel, groot 118 stukswerd onteigend en verbrand.
De 30 in het geheel aangetaste runderen in Noord- en Zuid-Holland
maakten de onteigening noodig van 89 stuks, behalve de onteigening
van bovenvermelde 118 schapen in Gelderland.
De minister van binnenl. zaken heeft bepaald dat, het slagt-
veebestemd om van het spoorwegstation Nijkerk naar
binnen de lijn van afsluiting te worden vervoerdniet met
den trein van 1 ure 52 minuten des namiddags, maar met
die van 7 ure 31 minuten des voormiddags uit Nijkerk zal
vertrekken.
In de week, eindigende met 1 Junij, zijn in de hoofd-
stad van Groot-Brittannie 11 gevallen van veeziekte voorge-
komen; terwijl 95 gezonde runderen als voorzorgsmaatregel
tegen de besmetting zijn afgemaakt. Uit andere plaatsen van
lingeland zijn in die week geene gevallen van veepest be-
kend geworden.
De Tweede Kamer heeftna de eindelooze schutterij-wet-
diskussien, met daarbij zeer afstekende vlugheid een paar
zaken afgehandeld, die wij dachten dat nog al doornen zou-
den hebben. Ten eerste, de overeenkomst met Leiden om
trent den bouw van een nieuw akademisch ziekenhuis, waar
tevens de gemeente hare zieken kan doen verplegen. Die zaak
heeft jaren en jaren gehangenen nu, ondanks dat men zou
meenen dat ook hier op de regeling van bet liooger onderwijs
werd vooruitgeloopenis het ontwerp vrij gaaf aangenomen.
De tweede zaak was de overbrugging van bet Hollandsch Diep
aan den Moerdijk, tot overgang voor den Zuiderspoonveg.
Dit punt was steeds in petto gehouden, dewijl bet moeijelijk
te gissen was aan welke zijde eene meerderheid te krijgen
was; de een wilde een brug, de ander stoomvlotten. Eigenlijk
was het ontwerp, dat niet meer dan een ton vraagt, slechts
voorgesteld om de kwestie uit te maken. Ook vrij gaaf is
nu de brug er doorgekomen. De millioenen er voor zullen
later eerst te pas komen. Nu is de kamer weer aan indische
onderwerpenverhooging der traktementen van de inlandsche
hoofden en ambtenaren. Wij mogen de aanneming ver-
wachten, daar alien het over het regtmatige der aanvraag wel
eens zijn. Slechts willen sommigen daarbij tevens een duch-
tigen greep doen in de indische huishouding, namelijk de
sinds eeuwen herkomstige heerediensten der bevolking aan
bare hoofden met een pennestreek afschaffen. Doch daarvoor
zijn anderen bevreesd. Na afloop van die zaak komt de wet
op de uitgifte van gronden op Java in erfpacht aan de orde.
Op dat terrein mag men voor de lOOlste maal heftigen strijd,
gerekte, vermoeijende diskussien verwachten, die vermoedelijk
de kamerleden bij het lekkere zomerweer wel naar de ver-
koelende schaduw van haardstee en altaar zullen doen
verlangen.
Pas was ons vorig nommer afgedrukt, toen de tijding kwam
dat op Alexander II, keizer van Busland, te Parijs in het
Bois de Boulogneeen moordaanslag werd gepleegd, die ge-
