WEEkBLAD
1808.
No, 10.
MAN
A AN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BEL ANGEN GEWIJD.
rs»
Vrijdag, 0 Ma art.
a a
^cgcnde Jaargang.
Januarij
1868.
GEMIDDELDE Maandelijksche Waterstanden, Water-ontlastingen en werldn
der Stoomtuigen in het Hoogheemraadschap van Rijnland.
g- 1
Haarlcmmcrmcer-Polder.
Aan Heeren Dijkgraaf en Heemraden
van den Haarlemmermeer-Polder.
HAARLEMMERMEER.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT
in het Jaar6.—
Pry's van een enkel Nommer 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGEN, EEDAKTIE EN UITGAVE BETEEEFENDE
te adresseren aan VAN BONGA G°. te Amsterdam.
(Uiterlijk Woensdag.)
WAARNEMINGEN.
WAARGENOMEN TE
Vloed op het IJ
id. den IJssel
id. de Noordzec
Ebbe het IJ
id. den IJssel
id. de Noordzee
Boezemstanden
ft si I Boezemstanden
-2.3 J Verval in de Sluizen.
g Tijd van loozing
1 Hoeveelheid geloosd
De meest heerschcnde wind.
i f Gewerkt gedurende
0 I Opbrengst
bo Uitgemalen
jg Gestopt voor hoog water.
t id, voor Slaisgang.
Spaarndam.
0,065 A.P.
0,275 A.P.
0,491 A.P.
0,562 A,P.
0,032.
1074-
24,530,423.
Zuid-Wcst.
234.
0.418.
19,332,466.
69.
106.
Halfweg.
0,088 A.P.
0,29 A.P.
0,482 A.P.
0,459 A.P.
0,071.
108.
13,648,608.
Zuid-Wcst.
288-52.
0.561.
14,407,786.
51.
113.
Gouda.
1,076 -1- A.P.
0,082 -f- A.P.
0,395 A.P.
Noord-Oost.
320-36.
1.159.
10,162,451.
91-49,
Katwijk.
0,958 -j- A.P.
0,846 A.P.
0,491 A.P.
0,708 A.P.
0,145.
159.
22,602,805.
Oost.
AANTEEKENINGEN.
Leidscliendam.
Rijnland 0.479 A.P.
Delfland
0.276 A.P.
Bodegraven.
Rijnland 0.421 A.P.
Woerden 0.417 A.P.
Van Woerden op Rijnland gedu
rende 441 uren afgevloeid.
bd
CD CD
0 EL.
P- D
2 5=5
Oj CD
uj C3
P CD
B5 y
re g
5" 5'
aq
n-. re
0 a
tH
bd g
5? ere
CD e-t-
0 re
Bij de op den 28 February jL plaats gehad hebbende ver-
kiezing van drie Hoofd-ingelanden voor den Haarlemmermeer-
Polder, zijn door 51 kiezers uitgebragt 161 stemmenen
wel op de heerenG. A. van Houweninge Gz. 124, Mr. J. D.
Viruly 115, H. F. Bnltman 108, H. Meijer 37, C. Boer 19,
J. de Jong 15 C. Boere 14, C. Boeren 6 D. J. van den Heu-
vel 6, N. T. Dorbeck 6, J. Schuurman 5, H. A. Hanedoes 5
Tenser 4, Torbeeke 4, C. Boerre 2 en C. Blom 2 stemmen;
voorts op de heeren: Bultman, J. D. Bast, J. C. Bast en J.
Schuirman elk. 1 stem; tervvijl er op 7 stembriefjes sleclits
twee namen waren ingevuld.
Zoodat de drie afgetredene Hoofd-ingelandende heeren
G. A. van Houweninge Gz., Mr. J. I). Viruly en H. F. Bultman,
met eene groote meerderheid als zoodanig weder zijn forkozen.
Haablem, 17 February 186S.
Bij dezen heb ik de eer UEG. te berigten omtrent hetgeen
de reis naar Gorinchem over het onderhoud der grindwegen
van den Alblasserwaard heeft geleerd.
Die grindwegen liggen over hunne voile lengte van 62091
ellen op de rivierdijkenwelkc den Alblasserwaard omriogen
en verkeeren in uitmuntenden staat van onderhoud; de grind
wegen van den Haarlemmermeerpolder zijn niet slecht, maar
die van den Alblasserwaard zijn bepaald beter.
A1 dadelijk trekken enkele belangrijke verschillen met de
wegen van den Haarlemmermeerpolder de aandacht. Zoo heb-
ben de wegen van den Alblasserwaard geene grasbermen, maar
liggen over de voile kruinsbreedte van den dijk van 5.00 a 6.00
el onder e'dne tonrondte, die tamelijk groot is en zorgvuldig
onderhouden wordt. Dit, gevoegd bij hunne hooge ligging boven
op den rivierdijk, verschaft hun eene zeer deugdelijke afwate-
ring, althans voor die gedeelten, welke niet door de bebouw-
de kom van gemeenten loopen.
De weg voert onder anderen door de volkrijke gemeenten
■HardinxveldGiessendamSliedrecht, enz. en natuurlijk zijn
de gedeelten in die gemeenten in onderhoud kostbaarder dan
de anderen, gelijk hieronder nader blijken zal.
Het ligchaam des dijks bestaat uit zware leem, die tijdens
liet verwerken zacht en week is, maar na eenigen tijd gelegen
te nebben zeer hard wordt en voor het grindbed een zeer vast
draagvlak vormt.
Volgens ontvangen inlichtingen, worden de wegen druk ge-
bruikt, maar dat er zooveel en zulke zware lasten zouden over-
trekken als in de Haarlemmermeer, is niet aan te nemen,
r er m den Alblasserwaard bijna geen landbouw, maar na-
genoeg mets dan weiland te vinden is, zoodat de zware graan-
ot vlasvrachtendie bij ons voornamelijk werk op de wegen
verschaffendaar gemist worden; het is echter meer dan waar-
schynlijk dat 6en vol geladen graanwagen meer kvvaad aan de
wegen doet dan vijf tilbury's.
De groote breedte van de wegen aldaar laat bovendien toe
niet altijd in hetzelfde spoor te rijdenzoo als in den Haar
lemmermeerpolder moet gebeuren, en daarbij worden de we
gen ginds zeer druk door voetgangers gebruikt, die, de grind
vasttrappendenaar mijne meening veel bijdragen om den weg
goed en het onderhoud gemakkelijk te maken.
De handelwijze tot het onderhouden der wegen is als volgt
Jaarlijks wordt bet leveren van ongeveer 3000 kubiek el
grind op losplaatsen langs de wegen in elf perceelenvan
150 a 600 kubiek el ieder, publiek aanbesteedgemiddeld
wordt de levering der kubiek el grind voor/1.90 aangenomen
tegelijkertijd wordt in evenveel perceelen afzonderlijk aanbe
steed het storten dier grind op de wegen; die perceelen heb-
ben eene lengte van 2000 tot 8000 el verschillende. Over
de geheele lengte der wegen wordt namelyk minstens eenmaal
's jaars, en wel in de regenachtige maanden Ocfober en Novem
ber, een laag grind gebragt van ongeveer 1.00 el breedte. In
de bebouwde kommen der gemeenten wordt in den regel twee-
maal per jaar gegrind. De aannemers van bet vervoer storten
de grind uit de kar ter gemelde breedte en ter dikte als voor
de verschillende plaatsen door de opzigters wordt opgegeven
op het midden van den weg. Deze handeling kost gemiddeld
0,30 per kubiek el. De grindlaag breidt zich natuurlijk door
het berijden van den weg over eene grootere breedte uit;
zoolang echter de grind niet vastgereden ismoeten de sporen
digtgetrokken worden en dat werk wordt eveneens in elf per
ceelen aanbesteed en aangenomen voor 7 a/15 per kilo
meter in het jaar, zoodat het per jaar ongeveer/ 820 of ge
middeld 13 per kilometer kost. Dat digthouden der spo
ren behoeft alleen in den eersten tijd na de begrinding te ge
beuren. Is slechts eenmaal de grind vastgereden hetgeen
reeds vrij spoedig het geval schijnt te zijn, dan is het werk
afgeloopenzoodat er het grootste gedeelte van het jaar vol-
strekt geen arbeiders op den weg zijn.
Wat nu aangaat het werkelijk grindverbruikdit is over
het jaar 1867 nog niet bekend; door de vriendelijkheid van
den heer Yerhage, secretaris-penningmeester van den Al
blasserwaard, ben ik echter ingelicht omtrent het werkelijk
grindverbruik in 1864, 1865 en 1866'. In die jaren be-
droeg het 9112 kubiek el, of gemiddeld 3037 kubiek el in
het jaar, dat is ongeveer 49 kubiek el per kilometer.
Hierbij mag echter niet vergeten worden dat jaarlijks een
gedeelte dijk wordt opgehoogd, voor welk deel alsdan natuur
lijk veel meer grind wordt verbruikt dan voor gewoon onder
houd vereischt is, en wel ongeveer 170 kubiek el per mijl
of edn kubiek el per 6 strekkende ellen. Trekt men de hoe
veelheid op die wijze in 1864, 1865 en 1866 verbruikt, van
het bovengenoemde totaal verbruik af, dan komt men tot een
gemiddeld jaarlijksch verbruik voor het gewone onderhoud van
PRIJS DER ADVERTENTieN:
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12'/;, Cent.
Zegelbegt bij elke plaatsing 35 Cent.
2869 kubiek el of 46.2 kubiek el per mijl. Dit verbruik is
op de verschillende gedeelten van den weg verdeeld als volgt
Onder
de
Gemeente.
Lengte
in
ellen.
Verbruikt over
1864, 1865 eu
1866, gemiddeld
voor het gewoon
onderhoud.
Verbruikt over
1864, 1865 en
1866gemiddeld
per kilometer.
3844
255
kub.
el.
66.3
kub.
el.
Hardinxveld
8176
367
44.9
2232
151
67.6
6261
498
79.5
6768
277
40.9
Alblasserdam
6442
251
39.
Nieuw Lekkerland
7784
286
36.6
Streefkerk
7412-
247
33.8
Groot Amtners
4557
191
41.9
Langerak
4588
171
37.3
Tienhoven en Ameide
4027
175
M
43.5
Te zamen.
62091
2869
kub.
el.
46.2
kub.
el.
iimuciijiv ivuuii uug ku gci.eve uer voeigangers op ae
verhoogde gedeelten jaarlijks ongeveer 400 kub. ellen grof
rivierzand op de kanten der wegen gebragt, hetgeen circa
150, of per kilometer ongeveer 2.40 kost.
Wil men nu de wegen van den Alblasserwaard met die van
den Haarlemmermeerpolder vergelijken, dan dient men in het
oog te houden dat deze laatsten in bijna alle opzigten in
ongunstiger omstandigheden verkeeren. Zwaar vervoermaar
weinig voetgangers, geringe breedte, lage ligging op vele
op enkele plekken en tijden zelfs onder water, op sommige
plaatsen een slechte ondergrond; zietdaar wat de wegen van
de Haarlemmermeer onderscheidt. Alleen de ligging van de
wegen ginds gedeeltelijk in de bebouwde kom van gemeenten
is een nadeel dat onze wegen niet aankleeft, maar dat het
althans opgewogen, zoo niet overtroffen wordt door de even-
genoemde nadeelen van onze wegenblijft mijne overtniging.
Indien de grind en het vervoer van grind in den Alblas
serwaard even veel kosten als bij ons, dan zou aldaar voor
bet gewoon onderhoud worden uitgegeven
1°. aan grind 46.2 X 2.64J of 122.20;
2°. aan vervoer van grind 46.2 X 0.57 of 26.80;
3°. aan arbeidsloon 13, alles per kilometer per jaar, of
te zamen 161.50 per mijl, zonder eenige extra uitgaven
als bijv. sneeuwopruiming te rekenen, terwijl onze wegen in
werkelijkheid met al die extra uitgaven en de petten en kielen
van de wegwerkers slechts/ 127 per mijl kosten, dat is
voor de 221 mijlen in totaal, 7624.50 goedkooper zijn.
Dit resultaat of iets dergelijks kou verwacht worden door
hen die de bekende weersproken, maar niet weerlegde stelling
aankleven dat er meer aan grind te bezuinigen dan aan ar°
beidsloon te verspelen is.
Ook is door dit resultaat nog niet bewezen dat men in den
Alblasserwaard wel ^ou doen onze handelwijze gaaf over te
nemen, want men betaalt daar niet 161.50, maar door de
lagere grindprijzen en vervoerprijzen slechts/115 per mijl.
Juist om die lagere prijzen zal daar, veel meer dan bier, in
het arbeidsloon de ware bezuiniging te vinden zijn; omdat
de grind bier zooveel duurder isdaarom moet bij ons de zui-
nigheid meer dan daar in het grindverbruik gezocht worden,
en zuingheid in grindverbruik is niets anders dan zorgvuldige
verwerking der grind, bij kleine hoeveelheid te gelijkertijd
met andere woorden, de zuinigbeid gebiedt meer arbeid dns
ook meer arbeidsloon op iederen weg hier, die volmaakt gelijk
zou zijn aan een in den Alblasserwaard.
Dat er niets te verbeteren zou zijn in onze onderhoudswijze,
beweer ik volstrekt niet. Integendeel geloof ik, dat het groote
verschil tusschen de drie Noordelijke polder-afdeelingenwaar
gemiddeld /141 per mijl betaald wordt, en de afdeeling
Leeghwater, waar men met/78 per mijlxtoekomt, de moge-
lijkheid van bezuinigingen bewijst. Bovendien bebben de fraalje
wegen van den Alblasserwaard mij duidelijk te zien gegeven
het groote belang van eene goede afwatering, een belnng dat
ik in den Haarlemmermeerpolder zoo niet verwaarloosd, dan
toch achterafgezet mag noemen. Het zal niet aangaan onze
grasbermen, die altijd eenig water tegcnhouden, geheel, zoo-
