- 02
Politieke Mronijk.
10 16 April.
REGTSZAAK.
Ctemengde Herfgten.
liet volgende voor omtrent lict gebruik van paardenvleesch
In' de zomervergaderiug der 2de afdeeling van de Friesche
Maatschappij van Landbouw en Feeteelt, gehouden te Beetgum
den 15 Augustus 1867 werd onder anderen ter sprake ge-
bragt liet verbruik van paardenvleesch, als menschenvoedsel
en bet vooroordeel dat er daartegen nog steeds, vooral ten
platten landebestaat. Yelen betreurden het, dat door dit
vooroordeel zoo veel heerlijk dierlijk voedsel ongebruikt ver-
loren gaat.
Verschillende der tegenwoordig zijnde leden verklaarden het
paardenvleesch meermalen en steeds met veel smaak te kebben
genuttigdzoo zelfs, dat men het bij een behoorlijke berei-
ding niet van het rundvleesch konde onderscheiden.
Eindelijk werd de vraag geopperd„kan de Friesche Maat
schappij van Landbouw ook iets doen ter wegneming van ge-
noemd vooroordeel?" Nadat dit onderwerp eenigen tijd was
besproken, werd besloten deze vraag aan het hoofdbestuur
der maatschappij voor te leggen, waartoe de voorzitter en de
afgevaardigde werden gecommitteerd.
Ofschooii ingenomen met dat besluit, ten einde eene alge-
meene medewerking te erlangen achtte de voorzitterin
overleg met den secretaris der afdeeling, ter bespoediging dezer
zaak, het doelmatig in de volgende afdeelingsvergadering den
leden bij wijze van verrassing een proefje van paardenvleesch
aan te bieden. Dit had plaats op Woensdag den 13 Nov. jl.
Met uitzondering van vier leden, die vooralsnog hun voor
oordeel niet vermogten te overwinnen, gaven alien gereede-
lijk aan de uitnoodiging van den voorzitter gehoor. Eenparig
was het getuigenisdat men zoowel wat de kleur en den
reuk, als den smaak betrof, geen bet minste verschil vond
met het heerlijkste rundvleeschwaarmede het des ondanks
ruim 60 pet. in prijs verschilde. Als uit 6enen mond ge-
tuigde men, dat, ware het niet vooraf gezegd geworden
men het gerust voor rundvleesch zou gebruikt hebben; welk
getuigenis even gereedelijk werd gegeven door de drie arbei-
ders, die men daarna tot het gebruiken uitnoodigde en die
verklaarden nimmer lekkerder vleesch te hebben gegeten.
Ofschoon nu deze proefneming volkomen als gelukt mag
worden aangemerktis het er evenwel verre van af, dat het
vooroordeel nu reeds zou zijn overwonnen. De gesprekken,
vooral onder de arbeidende bevolking getuigen het tesendeel,
zoodat ongetwijfeld het gebruik van paardenvleeschop eenig-
zins uitgebreide schaal, niet dan zeer langzaam zal vorderen.
De Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden
heeft van Dr. YV. Mannhardt te Dantzig het verzoek ontvan-
gen om hem behulpzaam te willen zijn in eene wetenschap-
pelijke onderneming waaraan hij zich sedert vele jaren met
onvermoeiden ijver heeft toegewijd: het opzamelenvergelijken
cn verklaren der sporen van het oude bijgeloof, die nog bij
de volken van Germaansche afkomst, en wel bepaaldelijk op
het plattelandbij het boerenbedrijfzijn overgebleveu. Uit
geheel Duitschland, DenemarkenZweden en Noorwegen, en
uit Frankrijk, voor zooverre dit nog van Germaanschen in-
vloed getuigt, heeft hij de bouwstoffen reeds zoo volledig als
mogelijk was, verzameld. Nu wenschte hij die ook uit Neder-
land bijeen te brengen. Overtuigd van het booge belang zijner
onderneming, ter opheldering van het aloude volksgeloof onzer
voorouders uit den heidenschen tijd, hebben deheerenM.de
Vries, voorzitter der maatschappij, L. A. J. W. Sloet, J. de
YVal, B. YV. YVttewaall en C. A. X. G. E. Sicherer, op ver-
langen der maatschappijzich in commissie vereenigdora de
pogingen van Dr. Mannhardt aan de belangstelling hunner
landgenooten aan te bevelen, en eene geregelde leiding te
gcven aan de medewerking, die men hem zal willen verlee-
nen. Zij laten hier eene vertaling volgen van de uitnoodiging,
waarin Dr. Mannhardt van zijn plan rekenschap geeft en de
vragen opsomt, die hij beantwoord wenscht te zien. Tot alien
die in staat zijn het antwoord op die vragen, geheel of ge-
deeltelijkte geven, zij het beleefde verzoek gerigt hunne
inlichtingen bij een der bovengenoemden te willen inzenden.
Maatschappijen en vereenigingen, aan landbouw of oudheid-
kunde gewijdgelieven deze uitnoodiging onder hare leden te
verspreiden en haren gewenschten bijstand te schenken. In
Duitschland en het noorden heeft men Dr Mannhardt overal
met de meeste bereidvaardigheid de behulpzame hand gebo-
den. In het belang der wetenschap durven wij vertrouwen
dat hij ook die hulp in Nederland zal mogen oudervinden.
•Ons bestek veroorlooft ons niet om al de vragen, door
Dr. Mannhardt gesteld, in ons Weekblad op te neraen. YVij
gfeven tot voorbeeld van zijne bedoelingen slechts de volgende
Bestaan er in uwe landstreek nog bijzondere gebruiken bij
den hooi-koren-, hennep-, vlas^en aardappelenoogst, bij
het dorschenhet vlas- en hennepbrakenenz. en wel vooral
zoodanige, die in de volgende vragen niet genoemd worden?
Men wordt verzocht alles mede te deelen, wat men hier-
omtrent te weten kan komen.
Bestaan er bij het zaaijen nog oude gebruiken en meenin-
gen YVorden b. v. op PalmzondagPaschenenz.gewijde
kruisen of eschdoorntakken in het vlas- of graanveld gesto-
ken, om hagel en bliksem af te weren? Beschouwt men
sommige dagen (Maandag, YVoensdag, YVitte Donderdagenz.)
als gunstig of ongunstig voor het uitzaaijen van bepaalde
graansoorten? Let men bij het uitzaaijen op de maansveran-
dering, op verschijnselen van de wolken, van hetlicht, enz.?
En zoo ja, hoe in bijzondere gevallen? Hebben er, bepaal
delijk met betrekking tot het vlas, zinnebeeldige verrigtingen
plaats, om te bewerken dat het hoog opschiete?
Bestaan er, inzonderheid bij het maaijen der laatste hal-
men op een graanveld, bij het opbinden der laatste schoof,
en het uitdorschen der laatste graanbossen, nog bijzondere
oude gebruiken?
Op welke wijze wordt het oogstfeest, de oogstmaaltijd op
de hofstede gevierd? Draagt het nog andere namenals b. v.
oogstfeest, ophangen der dorschvlegels, Stoppelgans, Ilaan
Wodelbier enz.? YVelke soorten van spijzen en dranken worden
er bij opgedischt? Op welken tijd heeft het feest plaats?
YVordt het ook soms te gelijk met de kermis gevierd Houdt
ook bij u met dit feest het tweede ontbijt voor de knechts
en meiden op gedurende den YVinter?
Zijn er ten opzigte van den oogst voornamelijk ten opzigte
van de laatste schoof bijgeloovige begrippen in omloop, als
b. v. dat men van de laatstgenoemde met Kersmis of in de
lente iets aan het vee in de krib moet geventen einde
het te beter te doen gedijen? Dat hij, die de laatste schoof
bindt, in het volgende jaar zal trouwen of sterven Bestaan
er mondelinge overleveringen (sprookjes of sagen)op zaaijen,
oogst en zaaiveld betrekking hebbende
Heeft het volk eene eigenaardige uitdrukking voor het golven
van het koren, door den wind veroorzaakt (b. v. het wilde
zwijn loopt in het koren," „de wolven zitten elkander in het
koren na," „het koren wolkt, werkt," enz.)?
Zijn er in het dialekt van het volk dierenwier namen aan
het koren ontleend zijn
Bestaat of bestond bij bruiloften het gebruik aan de bruid
korenaren te overhandigengraankorrels in de schoenen te
leggen, of iets dergelijks?
Men verzoekt opgave van hetgeen eertijds in gebruik was,
en wat er thans nog van over is.
Men verzoekt den naam en de ligging (provincie, district)
op te geven van de plaatsenwaar de bovengenoemde ge
bruiken voorkomen.
YVat de binnenlandsche politiek betreft is het nog stil. De
Tweede Kamer is nog in de rust tot 21 April, en de Eerste
heeft zich pas gekonstitueerd.
De wetgevende vergaderingen in al de Staten van Europa
houden Paasch-vacantiezoodat op politiek terrein weinig of
niets merkwaardigs voorvalt. In den algemeenen toestand van
ons werelddeel komt geen verandering; hij blijft gespannen,
en niettegenstaande de zoo vaak herhaalde en telken keere
sterker wordende verzekeringen van de fransche regering, dat
zij en de keizer den oorlog niet willen, gelukt het niet het ver
trouwen op het behoud des vredes onder het publiek te ves-
tigen. Te verwonderen is dit ook niet, als men let op de
aanhoudende wapening van Frankrijk, waardoor deze mogend-
heid veeleer den schijn op zich laadt als verwachtte zij elken
dag de uitbarsting van den krijg. YVij kunnen niet anders
dan den loop der gebeurtenmsen afwachten, doch moeten de
nadeelige uitwerking betreurendie handel en nijverheid
ondervinden van de voortduring dezer pijnlijke onzekerheid.
In Engeland wordt de hervatting der parlementszitting met
gespannen verwaehting te gemoet geziendaar het kabinet
zal moeten verklaren welke houding het aangenomen heeft
tegenover de aanneming van het voorstel Gladstone, met be
trekking tot de kwestie der staatskerk in Ierlandwelk voor
stel zoo lijnregt in strijd is met de voornemens der regering.
Men gelooft intusschen dat het kabinet Disraeli vooreerst
niet zal aftreden.
Hoe het met de financiele plannen in Oostenrijk gaan zal,
nog niet te voorzien. Ofschoon het verzet tegen de ont-
werpen van den minister Brestl zeer groot is, en ofschoon
van verschillende kanten, ja bijna mag men zeggen, uit ge
heel Europa adressen en protesten er tegen inkomen en zelfs
in Bohemen, een der oostenrijksche kroonlanden, een volks-
beweging zich er tegen openbaart, bestaat er weinig kans op
intrekking van de ontwerpen van wet. De rijksraad zal alzoo
hebben te beslissen.
Bij arrest van den Hoogen Kaad van 20 Maart 11. is ver-
worpen de eisch tot cassatie, door Dijkgraaf en Hoogheem-
raden van Bijnland ingesteld tegen het Bestuur van den
polder Nieuwkoop en Dijkgraaf en Hoogheemraden van Am-
stelland.
Bij die uitspraak is als bij voortduring geldig en verbin-
dend gehandhaafd eene overeenkomst, dd. 30 September 1851,
omtrent de hefting van het bundergeld onder Nieuwkoop,
door welke overeenkomst Dijkgraaf en Hoogheemraden van
Bijnland zich sedert de invoering van het reglement van 1857
niet meer gebonden achtten.
Bijnland schijnt in den laatsten tijd niet gelukkig te pro-
cederen.
De Minister van Binnenlandsche zaken heeft dezer dagen,
naar aanleiding van den brand te Genemuiden, de Gedep.
Staten der provincien verzocht, den gemeente-besturen te ber-
inneren de op hen rustende verpligting, om voor eene goede
inrigting der brandweer te zorgen. Herhaalde oefeningen van
het personeel, met de bediening der brandspuiten belast, acht
de Minister vooral noodig. Om de zaak bij de gemeente-be
sturen levendig te houden, wordt het uitbrengen van een
jaarlijksch verslag aanbevolen. De Minister vestigt er verder
de aandacht op, dat de groote uitgebreidheiddie de brand
te Genemuiden heeft gehadvooral daaraan is toe te schrij-
vendat vele woningen in de bebouwde kom van rieten da-
ken waren voorzienen groote hoeveelheden hooi zich in de
onmiddellijke nabijheid der woningen bevonden. Het groote
gevaar, waaraan de gemeenten hierdoor zijn blootgesteld, maakt
het, volgens den Minister, den gemeenteraden tot pligt, hier-
tegen bij verordening te waken en het dekken der huizen
met riet en het opslaan van hooi in de bebouwde kom, met
bedreiging van straf, te verbieden.
De koninklijke familie zal, Dingsdag aanslaandeden 21 dezer des
namiddags ten 1 ure, met een extra-trein uit de Hofstad naar Amsterdam
ycrtrekken. Eene ligte ongesteldheiddie den Koning in de laatste dagen
in HD. vertrekken terughield, is thans in zooverre gewekendat Z. M.
het paleis heeft kunnen verlaten tot bet doen van een riitoer."
Woensdag den 22 April a. s.des morgens ten 9i ure, zal Z. M., in het
Paleis te Amsterdam, audientien verleenen aan kommissien, civiele en
militaire autoriteiten officieren en militairen en op donderdag den 23
daaraanvolgendeten 9^ ureaan particulieren. Degenendie verlangen
tot deze audientien te worden toegelaten, worden uitgenoodigdzich in
te schrijven op eene der lijsten welke daartoe aan gezegd Paleis gereed
zullen liggen tot en met den 20sten Aprildes namiddags ten
4 ureop welken tijd die lijsten zullen worden gesloten. De arron-
dissements-regtbank te Arnhem heeft hij afzondcrlijke vonnissen veroor
deeld: 1°. P. A. Rodingwonende te Zevenaar, tot gevangenisstraf van
twee jaren en 2°. M. Moreau wonende te Putten tot gevangenisstraf
van een jaar, beide ter zake van verregaande mishandeling gepleegd op
hunne wettige echtgenooten. Als eene zeldzaam voorkomende bijzon-
derheid wordt gemeld, dat in de gemeente Doetincbem, welker bevolking
p. m. 2500 zielen bedraagt, in do afgeloopene week geene aangiften zijn
gedaan bij den burgerlijken stand, noch van huwelijkennoch van ge-
boorten en evenmin van overlijden. Te Bordeaux is een 65jarige pu
blicist tot zes maanden gevangenisstraf en 10,000 francs hoete veroordeeld
omdat hij twee zijner brochures, Alexander Borgia en les Olympiennes
zonder van het vereischte zegel voorzien te zijn in de koffijhuizen ver-
toond en verkocht had. De gemeenteraad van Utrecht heeft besloten
tot uitbreiding van de gasfabriek, overeenkomstig de voordragt ten deze
door B. en YV. ingediend, en waarvan de kosten geraamd zijn op/80,000
Bij koninklijk besluit van 4 dezer is aan Jantje Buulshuisvrouw van
II. S.kwijtschelding verleend van de straf des doodswaartoe zij bij
arrest van het geregtshof in Groningen van December 1866 ter zake
van kindermoord was veroordeeld en is die straf verwisseld in tuchthuis-
straf voor den tijd van twintig jaren. Aan de Nederlandsche Guslaaf-
Adolf-vereeniging is geschonken eene som van 500 door de erfgenamen
van wijlen mej. W. J. P. Hoyer te 's Gravenhage bekend met een zoo-
danig voornemen der overledene, hebben de erfgenamen welwillend be
sloten daaraan gevolg te geven. Den 6 April is te Zierikzee binnen-
gebragt, door de stoomboot Sliedrecht II, het wrak van het Engelsch bark-
schip Redgauntlel, in de maand Februarij op de Zeehondenplaat gestrand en
toen aldaar in veiling gekocht. Sedert menschengehengen is dit het eerste
wrak of schip, op die plaats gestrand, dat van daar is afgebragt.
Zaturdag ochtend omstreeks 15 2 ure na middernachtwerd te Jersey
(een der britsche kanaal-eilanden) eene aardbeving gevoeid. Verscheidene
personen in de slad St.-Hclier werden uit hunnen slaap gewekt door een
geluid als of er zwaar geladen wagens voorbij trokken. De beweging was
tweeledig en in de rigling van het oosten naar het westen. Op het
eiland Man in het dorp Foxdale, dat in vcrband staat met eene kolen-
mijn, is een schrikkelijke gebeurtenis voorgevallen, die door waanzin ver
oorzaakt werd. Een man, die zich met landbouw bezig hield, Kelley gc-
naamd, keerde Vrijdag jl. van de begrafenis zijns heefs terug en toonde
zulke blijken van zwaarmoedige vcrstandsvcrbijsteringuit vrees voor ge-
brek aan bet noodige met een gezin van vijf kinderen, dat zijne vrouw
ongerust werd en haren jongeren brooder, die in het veld arbeidde, roe-
pen liet door liaar dochterlje van vijf jaren te zcnden. Drie der kinderen
speelden op de hoeve alwaar een put was van twintig voct diepte met
acht voet water. Een kreet van een der kinderen deed de moeder met
een zuigeling van drie maanden naar buiten ijlen, alwaar zij haren man
het derde kind in den put zag werpen. Twee waren reeds voorgegaan.
Het gelukte Kelley de zuigeling uit 'smoeders arinen te rukken en insge-
lijk in den put te werpen, met de woorden: »YVij moeten alien te zamen
gaan." Daarna poogde hij zijne vrouw hetzelfde lot te doen ondergaan,
doch deze rukte zich los. Kelley verwijderde zich toen en ontmoette het
dochtertje dat haren oomArchibald Shimmin genaamd, was gaan halen.
Hij greep het meisje en wierp het bij zijne andere kinderen, als wanneer
hij zelf in den put sprong. Archibald en een ander man op de plek ge-
komcn zijnde, daalden in den putemmer af en vonden vier kinderen in
het water. Hij greep het meisje dat het laatste in den put was geworpen
doch het ontglipte hem. Ten tweedemale haar vattende, gelukte het hem
haar behouden boven te brengen. Daarna bragt hij nog drie kinderen
boven door herhaaldolijk af te dalen, en den laatsten keer met een touw
om het lijf, uit voorzorg, die bleek niet noodeloos te zijn geweest, want
het touw van den emmer brak. De man Kelley en drie kinderen een
van 7een van 4 jaren en een van 3 maanden kwamen om. Twee der
kinderen werden toen zij gered waren, bijgebragt. Kelley en een zijner
kinderen werden eerst toen men ladders en touwen aangebragt hadnaa r
boven gehaald. Volgens de aan den raad der gemeente Groningen
overgelegde rckening van de opbrengst der straatvuilnis over 1867 be-
droegen de ontvangsten: aan straatvuilnis 63,459.84, aan ier/3848,37,
en aan permissie-biljetten 646.50te zamen 67,954,711. In Syrie
is zeer veel sneeuw gevallen. In het begin van Maart, wanneer in die
streken anders de lente reeds heerschtzijn dit jaar in de nabijheid van
Damascus twee post-kouriers doodgevroren. Als een bijzonderheid
wordt gemeld, dat dezer dagen een landman in de omstreken van Hoorn,
op zijn zilveren bruiloftsfeest liet geluk had vier zijner kinderen te zien
bruiloft vieren. De Engelschen, die tegenwoordig in Abyssinie zijn,
om hunne gevangen landgenooten te bevrijden, hebben 8000 muilezels
en hitten, 4680 kameelen, 4278 lastdragers, benevens 534 trekossen in
dienst. Ook voeren zij een aantal olifanten mede, welke in staat waren
een weg te banen, alwaar de andere dieren te kort schoten, en
men veronderstelt dat deze olifanten van even goede dienst zullen zijn
als ten lijde van Hannibal. Palmzondag is te Parijs voor een bedrag
van 150,000 francs aan palmstokken verkocht. Te Compiegne (in Frank
rijk,) is jl. Zaturdag 'smorgens ten ure, de groote toren, bekend
onder den naam van toren der Maagd van Orleans, ingestort; verscheidene
huizen werden in den val medegesleept en met den toren in een puinhoop ver-
anderd. Menschenlevens zijn gelukkig niet te betreuren. De luiksche
maatschappij la Vieille Monlagne, die een der prijzen behaald heeft,
door de hoofdkommissie der jongste wereldtentoonstelling uitgeloofd aan
die hostelling of dien persoon, welke zich het verdienstelijkst had ge-
maakt hij de bevordering van het stoffelijk, zedelijk en verstandelijk wel-
zijn der arbeidende klasse, heeft besloten dien prijs (in eene medaille
ter waardo van 1000 francs en eene geldelijke belooning van 9000 francs
beslaande), in belgische fondsen te beleggen en de jaarlijksche renten
daarvan (450 francs) te bestemmen voor een »tentoonsteilings-prijs," die
telke jare zal worden toegekend aan dengene onder de werklieden der
maatschappij, welke zich hoven al de overigen door ijver en talent zal
hebben onderscheiden. Het Journal du Havre meldt, dat bij gele-
genheid der aanstaaude tcntoonstelling van visscherij-voorwerpen te Havre
een zeilwedstrijd wordt uitgeschreven, zoo schitterend als er te voren nooit
een is gezien. De 700 a 800 jagten en andere vaartuigen uit alle
landen, die men rekent daaraan deel zullen nemen ofer althans bij tegen
woordig te zullen zijn, zullen des avonds in den vorm eener driedubbele
halve maan op de reede gerangschikt en van de prachtigste illuminatie voor
zien worden. Op een seindoor de losbarsting van honderd gelijktijdig
afgevuurde kanonschoten gegeven, zal op de hoogten van Sainte-Adresse
een vuurwerk worden onlsloken, dat de voornaamste openbare gebouwen
der stad zal voorstellen; het laatste stuk van dit vuurwerk zal zijn een
transatlantisch stoomschip, met de vlaggen van alle zecvarende natien in
