I
Folltieke Kronijk.
70
€temeii§de Merl§ten.
HpBI
i
I
24 30 April.
Bittnctiianb.
Jj u i t e u I a n b.
den duur kan blijven beslaan en steeds in uitgebreider kring
nut' stichten, wanneer vooreeist alle landeigenaren en prakti-
sche beoefenaars van den landbouw medewerkendoor hun-
ne zonen bier aan bet onderwijs te doen deelnemen. Dit ge-
schiedt nog veel te weinig en is eene der oorzaken van den
niet genoegzamen bloei der Landhuishoudkundige school in de
laatste jarenniettegenstaande het ondervvijsalhoewel natuur-
lijk, als alle menschenwerk, niet volkomenechter in bet
algemeen goed ingerigt was en verscheidene onzer leeraren met
eere ook elders bekend zijn. Hoe vele bezitters van groote
landgoederen laten liunne kinderen en waarschijnlijke opvol-
gers in het beheer dier goederen van alles leeren behalve van
den landbouw en de wijze om een landbouwbeheer goe"d te
voeren? Yele praktische landbonvvers zijn beschroomd om
liunne, kinderen herwaarts te zendendeels om de kosten,
deel3 uit eene dwaze minachting van het wetenschappelijke
in den landbouw, welke minachting echter gelukkig thans
meer en meer afneemtdeels uit vrees, dat de zeden bij het
verblijf in eene stad gevaar zouden loopen. De onderrinding
heeft echtertot ons genoegenbij de zonen van land-
bouwers, die wij, inzonderheid uit de provincie Groningen
verscheidene hier gehad hebbendoen zien, dat voor dit
laatste geen groot gevaar bestaat, als de jongelieden hier op
niet al te jeugdigen leeftijd komen, of gelegenheid hebben bij
familie of vertrouwde personen in liuis te zijn.
IVanneer de leerlingen der Landhuishoudkundige school
eenige voorregten verkregen voor de kultures en de houtteelt
in onze Koloniai, voorregten waarop zij, die den landbouw
kennen, gegronde aanspraak schijnen te hebben zoude de
school zeer zeker spoedig tot het vroeger aantal leerlingen
terug keeren.
„Uitgebreider zoude echter nog het nut worden, als het
aantal leerlingen ook buitendien toenam door diet lager stel-
lcn der van hen gevorderde betalingen. De Lands-Regering
zoude het Bestuur der school daartoe in staat kunnen stellen
door eene ruimere jaarlijksche toelagedat ook tot uitbreiding
der wetenschappelijke hulpmiddelen bij het onderwijs van ge-
wigt zoude zijn. Ook by eene aanmerkelijk verhoogde jaar
lijksche toelage der Regering aan de Landhuishoudkundige
school zouden de uitgaven voor het Rijk toch altoos nog on-
eindig minder bedragendan wanneer eene geheel nieuwe land-
bouwschool van harentwege opgerigt werd. De Regering kan
ook toeziendat de door haar toegestane geldenom aan
de behoefte in landbouw-onderwijs te voldoen, op een goede
wijze gebruikt worden, daar er iemand van wege het Rijk
zitting heeft in het Bestuur der school.
Wanneer de Regering de geheele Inrigting zelve wilde
overnemen, zoude zij hoogstwaarschijnlijk de Landhuishoud
kundige school daartoe bereid vinden. Mij althans zoude het
zeer aangenaam zijn, eene met veel moeite en veeljarige zor-
gen tot stand gebragle Instelling, op den duur en op eene
goede wijze in stand te zien blijven.
„Provinciale Besturen zouden de ondernerning kunnen be-
vorderen door aan eene jaarlijksche van hunnentwege te ge-
ven toelage de voorwaarde te verbindendat de betalingen
voor in hunne provincien te huis behoorende leerlingen b. v.
50 of/10-0 lager zrjuden gesteld worden, dan voor ande-
ren. Maatschappijen van Landbouw of vermogende partikulie-
ren zouden, zoo als dit, althans met de laatsten en in het
bijzonder ook met Z. M. den Koning eenige malen het geval
geweest is, jongelieden voor hunne rekening aan deze school
kunnen doen opleiden. Grondbezitters in Oost- en West-In-
dien zouden, zooals ook dit reeds dikwerf gebeurd is, hunne
aanstaande opvolgers, onder goed toezigt, de Landhuishoud
kundige school te Groningen kunnen doen bezoekenmet den
woord als de geheele Natie medewerkt tot deze inderdaad
nationale zaak, is van dit alles nog eene geheele andere ont-
wikkeling en bloei in de toekomst te wachten en zoude ik
mij steeds verheugen, den eersten grondslag tot dit een en
ander gelegd te hebben. {Landb. Ct
Na een dagen lang debat heeft de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal de begrooting voor buitenlandsche zaken afge-
stemd met 37 tegen 35 stemmen. Dientengevolge is de ver-
dere behandeling der begrooting weder geschorsthebben de
ministers bun ontslag aangebodenis dit bij den Koning in
overweging, en de Kamer op reces gescheiden. Dientengevolge
blijven alle bij de Kamer ingekomen ontwerpen hangen, of
liever zjjn weer achter de bank, want 't zij eene andere Ka
mer of een ander ministerie komtde indiening is van zelf
v-ervallen, om al of niet, en zoo ja al of niet gewijzigd op
nieuw te worden ingediend. Het blijkt daaruit alweer hoe de
Hollanders den naam van praktisch volk verdienen. Intusschen
is de Eerete Kamer tegen Dingsdag 5 Mei ter bijeenkomst
opgeroepenzulks op een geraotiveerd voorstel van vijf
harer ledeu.
"VVij hebben heden eenige belangrijke tijdingen mede te dee-
lenwaarvan twee Engeland betrefleut. w. de overwinning
door het britsche leger in Abyssinie behaald, en den moord-
aanslag op prins Alfred, hertog van Edinburg, zoon van ko-
ningin Victoria. Het eerste feit was niet zoo spoedig, door
enkelen in het geheel niet verwacht, en heeft een zeer groote
vreugde veroorzaakt. Zeer kort pas waren de Engelschen op het
gebied van koning Theodoras of zij slaagden in hunne po-
gwig en bereikten bun doelde europesche gevangenen, mee-
rendeels evangelischc zendelingengedurende eenige jaren door
dien afrikaanscheu vorst in boeijen gehoudenmet een
hardnekkigheid die aan alles had weerstaan, zijn bevrijdde
sterkste vesting van het abyssinische rijkMagdaladoor
velen onneembaar geacht, is stormenderhand bemagtigden
Theodorus zelf is met 500 zijner soldaten gesneuveld1500
gekwetsten telt zijn leger bovendien. En de Engelschen bad-
den volgens de tot dusverre bekende berigten niet meer
dan 16 gekwetsteu. Naauw had generaal sir Robert Napier de
taak volbragt, welke hem door zijne regering was opgedra-
genof hij maakte zich gereed met zijne troepen en met de
bevrijde gevangenen naar Engeland terug te keeren. Hoe
scherp steekt die engelsche togt naar Abyssinie, zoowel in
hare aanleiding als in haren uitslag en hare gevolgen, af bij
de fransebe expeditie naar Mexiko
De moord op een prins van koninklijken bloede werd
gepleegd ter gelegenheid van een feestnabij Sydneyin
Australio, waar de jeugdige zoon der koningin zich be-
vond op een door hem ondernomen grooten zeetogtdoch
ofschoon op zoo verren afstand van Europa, was de misdaad
een misdaad der feuians, die reeds eenigen tijd door hunne
snoode bedrijven angst en scbrik verspreiden onder de bevol-
king van Groot-Brittannie en Ierland. Gelukkig is de moor-
denaar niet in zijn opzet geslaagdde prins werd door het
op hem geloste pistoolschot wel in den rug gewond, maar
niet gevaarlijken is thans op den terugweg naar huis.
O'Earrel, de misdadiger, is veertien dagen na het plegen
van den aanslag tot de galg veroordeeld.
Maarschalk Narvaez is overleden, en de heer Gonzalez
Bravo is door de koningin van Spanje tot eerste minister
benoemd. De ontslagen staatsman vertegenwoordigde het stel-
sel van dwingelandij en willekeur, handelde altoos in anti-
liberalenvaak in zeer reaktionnairen geestdoeh was een
bekwaam diplomaat en diende zijne koningin met de meeste
trouw. De oudste dochter van Isabella II zal weldra in
het huvvelijk treden met den graaf van Girgenti, een der
broeders van Erans II, ex-koning der Beide-Sicilien.
De koning van Pruissen zendt een gedeelte van zijn leger
met groot verlof huiswaarts, en ofschoon, naar men zegt
slechts 9000 man die gunst zullen deelacbtig worden, heeft
de maatregel toch een zeer gunstige uitwerking gehad omdat
velen er in meenen te outwaren een begin van ontwapening
en een voorbeelddat Erankrijk wel zal volgen. Als wij
dit zullen zien, zullen wij het gelooven.
Dezelfde souverein heett jl. Maandag het Duitsche Tolpar-
lement geopend met een toespraak, aan vvier slot op nienw
de verzekering van het behoud des vredes gegeven wordt.
Het bijeenkomen van het Tolparlement, een vergadering,
waarin Noord- en Zuid-Duitscliland vertegenwoordigd worden,
is voor Pruissen een zeer gewigtig en roemrijk feit. Tot dus
verre bestaat nog maar de IVoorrf-Duitsche Bond; wie weet
niet of, door den drang der gebeurtenissen, en vroeger dan men
kan verwachten, de Duitsche Bond, met andere woorden een
Duitschland, d. i. Pruissen, ontstaat. Dat graaf Bismarck het
daarheen drijftis voor niemand een geheim.
In Frankrij/c waarin het voorbijgaan gezegdde mili-
taire maatregelen niet gestaakt worden en het verzet der
burgers tegen de mobiele nationale garde aanhoudt zal eerst-
daags door het Wetgevend Ligchaam een belangrijk onderwerp
behandeld wordenhet vrijhandelstelsel. Dit stelsel is aange-
nomen geworden bij het sluiten van het handelstraktaat met
Engeland, doch de gevolgen zijn niet in den smaak van de
voorstanders der beschermende regtenvooral beklagen de
ijzer- en de katoen-industrie zich zwaar over de werking van
het traktaat.
De heer Budberg, gezant van Rusland te Parijs, heeft zijn
ontslag gevraagd en gekregen. Waarschijnlijk zal de heer van
Stackelberg hem opvolgen.
De keizerin van Oostenrijk is te Pesth (de hoofdstad van
het koningrijk Hongarije) van een prinses bevallen.
Z. M. de koning heeft, bij HD. bezoek in de hoofdstad,
het gemeentebestuur van Amsterdam met het berigt verblijd
datbehoudens de bekrachtiging der wetgevende magt de fi-
nanciele regeling der aangelegenheden van de Kanaalmaat-
schappij als tot stand gebragt mag worden beschouwd. Naar
wij vernemenkomt die regeling hoofdzakelijk hierop neder
aan de afsluiting bij Schellingwoude zullen in plaats van eene
schutsluis gelijk de koncessie voorschrijft, drie schutsluizen
ten kosten der Maatschappij worden gemaakt; bepaling van
een eindtermijn voor de voltooijing van het geheele werk en
wel op 1 Augustus 1876; bij niet naleving hiervan, de kon
cessie vervallennadere vaststelling van terraijnen van ople-
vering ook voor de onderdeelen van het werk; vernietiging
van alle reklamesdie de Maatschappij tegenover den Staat
mogt kunnen doen gelden; nadere regeling der rentebetaling
door den Staat over de uitgegeven aandeelen van het maat-
schappelijk kapitaal beloopende 8% milioenzekere rentega-
rantie over 50 jaren van obligation tot het bedrag van het
nog uit te geven gedeelte van het maatschappelijk kapitaal
ad 6/2 milioen, met verpligting tot aflossing over dat tijd-
vak nadere regeling van de uitgifte van 10 milioen obliga
tien op de droog te maken gronden; toekenning van meer
invloed aan de Regering op de benoeming der direktie. Te
genover de mcerdere waarborgen, die' het rijk nu voor het
tot stand komen van het kanaal geeft, zou de gemeenteraad
van Amsterdam de nader toegezegde 3 millioen aan den Staat
moeten uitkeereu op de termijnen, bij zijn aanvankelijk be-
sluit van 20 December 1867 bepaald.
De Raad der gemeente Makkinga heefttot voorkoming
van het zich verbreiden van brand, besloten, het bedekken
van woningen met strooijen of rieten daken binnen de kom
der gemeente te verbieden.
Zondag26 April, bij het verlaten der kerk te Amsterdam, werden
Z. M. den Koning onderscheidene verzoekscliriften aangeboden, waaronder
een dat door een aantal weduwen van Rijks-ambtenarenbegeleid door
een ambtenaar, aan HD. werd overbandigd met de woorden: »Sirc! met
de meeste bescheidenheid verzoek ik Uwer Majesteits persoonlijke belang-
stelling voor dit adres, waarin, onder meer zaken, de belangen van deze
weduwen beharligd worden weduwen van Rijks-ambtenaren." Het adres
werd door Z. M. welwillend aangenomen. In den morgeu van 21 April
bad aan den Helder een allertreurigst voorvai plaats. De majoor plaalselijke
kommandant IJskeeen verdiensteiijk officier, ontving de gezamenlijke
offlcieren van het artillerie-vrijkorpswelke hem hunne opwachting kwa-
men maken: naauwelijks ving hij aan bedoelde officieren toe te spreken,
of bij zakte, door een beroerte getroifen, ineen en gaf den geest.
Den 19 April is door de bemanning van de stoomboot Stohenfels, be
hoorende aan de te Rotterdam gevestigde Ned. stoombootreederij, ter hoogte
van Dingenuit den Rijn opgevischt het lijk van een bankier, die eenige
dagen te voren te Mainz, naar men zegt, zich verdronken had. Door de
familie was een premie van f 1000 uitgeloofd voor den vinder van het
hjk. Hot is voorzeker te bejammeren, en de ouders zijn zeer te be
klagen wanneer hunne kinderen, de ouderlijke vermaningen in den wind
slaande, een slecht levensgedrag leiden; maar oneindig betreurenswaardi-
ger is het, wanneer ouders hunne kinderen tot slechte daden aansporen
en aanmoedigen. Een voorbeeld hiervan zag men verleden week ter kor-
rektionnele teregtzittiog van de regtbank te Rotterdam. Daar stond nl.
een veertienjarig meisje met hare moeder teregt voor de volgende feiten r
De eerste hekl., in loontrekkende dienst zijnde, vindt op zekeren dag,
bij het verrigten van eenige werkzaamheden, den sleutel der secretaire,
waarin haar mcestcr zijn geld bewaarde, en verhaalt dit des avonds aan
hare moeder. Deze, hiervan partij willende trekkengelast bare dochter,
niets aan hare meesteres te zeggen, maar zet haar integendeel aan, van
die gelegenheid gebruik te maken om haar geld te huis te brengen. Het
gevulg hiervan was, dat de kleine van tijd tot tijd geld uit de secretaire
nam, als hare moeder dit noodig had, wat nog al dikwijls het geval scheen
te zijn; althans het ontvreemdo bedroeg bij de ontdekking eene som van
ruirn /400. Bij vonnis van 23 April heeft de regtbank de dochter ver
oordeeld tot twee jaren, en de moeder tot vijf jaren gevangenisstraf met
de kosten. Volgens een berigt te Harliogen ontvangen is er te Bre
men, Hamburg, Hull en Liverpool geene scbeepsgelegenheid meer tot
het vervoer van landverhuizers, en zitten die bavensteden letterlijk vol
met emigranten naar Amerika. De arrondissements-regtbank te Gro
ningen veroordcelde den 23 April G. L. tot gevangenisstraf van 3 maan-
den, geldboete van/25 en in de kosten, ter zake van het gebruik ma
ken van valsehc maat. Mede stond op dien dag voor die regtbank teregt
een doofslomme jongeling kweekeling in bet instituut te dier stede
omdat hij zich met bij tijds had aangegeven als dienstpligtige voor de
nationale militie. Onder de meest verzaebtende omstandigheden eischte
de officier van justitie tegen den beschuldigde eene geldboete van /100
en veroordeeling in de kosten. De Regtbank zal over acht dagen uit-
spraak doen. To Leiden is in den Doele een ongeluk voorgevallen.
De paarden, ter afrigting, voor een sluk geschut gespaunen, wisten zich
aan de magt hunuer geleiders te onttrekken en renden over het plein.
Bij Iret doen van pogingen om de drnren magtig te worden, zijn twee
arlilleristen gevallen, waarbij het stuk hun over het lijf ging en zij ern-
stig werden gekwetst. Uit Arnhem schrijft men van den 26 April:
Gisteren ntiddag heeft zich een invaliede van Bronbeek, die door den'
kapilein aldaar belast was te dier stede op een mandaat eene bctaling
van 500 te ontvangen, met dit geld uit de voeten gemaakt. Bij spoe
dig ingesleld onderzoek bleek, dat hij per spoortrein naar Utrecht was
vertrokken, ahvaar de gevlugte korten tijd na zijne aankotnst door do
politie werd aangehouden. Hij was nog in het bezit van het meerendeet
der ontvreemde geldsom en wordt heden alliier in een ander gesticht te
rug verwacht. Men verhaalt, dat een jongmensch, te Koudekork a/d.
Rijn woonachtig, die geene andere wetenschappelijke opleiding heeft ge-
noten dan diewelke hij zich zelf heeft weten te verschaffeneen
middel heeft gevonden om tangs denzelfden telegraafdraad gelijklijdig van
beide uiteinden signalen over te brengen. De uitvinding zou bij genomen
proeven voldoende resultaten hebben opgclevcrd. Onder de paren
die den 23 April jl. te Zwolle door den liuwclijksband stonden verecnigd
te worden, behoorden zekere G. K. en H. v. H. Toen dat paar in de ua-
bijbeid van het raadhuis gekomen was, nam de bruid eensklaps de vlugt
en weigerde volstandig zich te doen trouwen. Wat door den teleurgestelden
bruidegom of door de naastbestaanden ook aangevoerd werd, zij bleef bij
haar plan en ging, door honderde menscben gevolgd, naar de woning ha
rer moeder terug. Zekere B., te den Ham, dit jaar bij het genees-
kundig onderzoek bij den militieraad voor de mililaire dienst wegens lig-
chaamsgebreken vrijgesteld, werd, op aanvrage van een ander loteling,
tot eene hervisitatie dezer dagen voor Gedeputeerde stalen opgeroepen.
Hij weigerde, niettegenstaande ernstige aanmaningen, aan deze oproeping
gevolg te geven, en werd, op grond van art. 102 der wet op de natio
nale militiede gedaagdo gearrestecrd en gevankelijk unar Zwolle gebragt
en thans voor de miiitaire dienst geschikt verklaard. De heer F. C.
Wildeman, timmerman te Ticl, die gedurende eene reeks van jaren als
brandmcester meermalen de behoefte heeft gcvoeld aan een meer doel-
matig ingerigte brandladder, dan tot hiertoe algemeen wordt gebruikt,
heeft het bcsluit genomen om eene brandladder te vervaardigendie niet
alleen op eene geschikte wijze de plaats of het gedeelte der woning
waar het vuur zich bevindt, kan bereiken om te blusschen maar tevens
en voornamelijk om de bewoners uit den brand te kunnen redden. Ilij
vleit zich thans dit dubbcle doel te hebben bereikt. Hij heeft namelijk
eene brandladder vervaardigd op 1/10 der ware grootte, met alles wat
daartoe kan geacht worden te bchoorendie zeer gemakkelijk door 2
personen kan worden vervocrdlot de hoogste verdieping van gewone
stadsgebouwen kan reiken en in alle straten en steden kan worden ge
bruikt. Het is zijn voornemen om dit model op de aanstaande tentoon-
stelling te Arnhem te brengen, doch hij is tevens bereid om het vddr
dien tijd in persoon ter bezigtiging aan te bicden aan de gemeenle-be-
sturen, bijzondere personen of corporationdie dit zouden verlangen.
Woensdag den 22sten April is uit de puinhoopen van het verbrande
gebouw op de Goudsche Vest te Rotterdam het laatste slagtoffer te voor-
schijn gehaald der aldaar zoo jammerlijk omgekomen familie Mok. Het
lijkje van een zuigeling van omslreeks 8 maanden was tot heden nog
niet gevonden. Extract van een brief van Kapt. Dam, voerende het
Ned. schip »Henriette Gerardina Susanna", dd. Cardiff, 21 April 1868.
»lk vertrok op 18 dezer met een O Z. 0. wind en tamelijk goed weder,
maar werd in den nacht van 19 op 20 dezer door een vreeselijken storm
betoopen uit het Z.W. De barometer daalde tot 28.50. Ik had het onge
luk bij bet vastmaken van den kluiver door het breken van de kluiver-
gei drie man te verliezendie over boord sloegen2 matrozen genaamd
T. van Wijngaarden en A. Bosch en de ligtmalroos II. Berg. Al onze
pogingen om hen te redden bleven vruchteloos door den vliegenden
storm en hemelhooge zee, regen en vreeselijke duisternis. Den volgen-
den dag was het schip beneden Lundy gedreven en was ik verpligt af te
houden naar Cardiff, alwaar ik nu weder eene gunstige gelegenheid tot
vertrek afvvacht". Uit Wijhe berigt mendat de vangst van spiering
op den IJsscl thans zoo groot is, dat men ze voor 10 cents de 100 stuks
koopt. Deze visch wordt sedert eenige dagen bij honderde ponden naar
elders verzonden. Op do in aanleg zijnde spoorbaan van Hedel naar
's Hertogenbosch had den 20slen April het volgende ijzingwekkende on
geluk plaats. Eene vrouw uit de naburige gemeente Empel had haren
daar werkzaam zijnden zoon bet middageten gebragt, toen zij op den te
rugweg zich over de rails wildo spoeden voor eene zandwagens aanvoe-
rende locomotief; de ongelukkige struikelt, en de locomotief verbrijzett
