1868.
VAN
AAN LANDBOTJW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
-&\Aittp
Vrijdag, 21 Augustus.
^egende Saargang.
Haarlemmcrmecr-Polder.
Haarlemmermeer.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven:
van 12 tot en met 18 Augustus 1868.
Polderwezen.
JLandbouw.
w i: e k bTa d
HAARLEMMERMEER,
PRIJS VAN HET ABONNEMENT
in het Jaar. f 6.
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
Hijdie met aandacbt de vroegere waarnemingen omtrent
regen en verdamping in den Haarlemmermeerpolder heeft na-
gegaan, zal in den regel een vrij belangrijk onderscheid tus-
schen de waarnemingen aan den lijnden en op de drie ande-
re waarnemiugs-plaatsen hebben bespeurd, hierin bestaande
dat het verschil tusschen regen en verdamping aan den Lijn
den kleiner was dan op de drie andere puntenen zelfs be-
stond er in de som der waarnemingen over een langen tijd,
bijv. een jaar, zulk een verschil; terwijl de waarnemingen op
die drie punten onderling niet beduidend uit een liepen.
Zoo bedroeg in 1867 de regen minus de verdamping:
aan den Leeghwater 154.- streep,
den Cruquius 182.7 id.,
het Kruisdorp 181.4 id.;
terwijl daarentegen aan den Lijnden de verdamping met 8.9
streep den gevallen regen overtrof.
Zulk een zonderling verschijnsel moest een oorzaak hebben.
Ze werd gezocht in de plaatsing der regen- en verdampings-
meters aan den Lijnden, tusschen het ketelgebouw en de hoo-
ge boomen van den tuin aldaar, en dus op een punt waar
door vernaauwing der open ruimte, in den regel een eenig-
zins sterker luchtstroom dan op een vrij terrein moest bestaan.
Om die reden werden dan ook op den lsten April van dit
jaar de regen- en verdampingsmeters aan den Lijnden ver-
plaatst en overgebragt naar de gunstigste plek en het meest
open terrein, dat daar in den omtrek te vinden was, en hoe-
wel de tijd, sedert dien datum verloopen niet lang genoeg
is om de zaak met volkomen zekerheid te beoordeelen zoo
kan men toch zeggen dat na dien dag niet langer zulk een
geregeld verschil als vroeger tusschen de waarnemingen aan
den Lijnden en op de drie andere punten bestaat.
De zaak schijnt mij der vermelding in uw Weekblad waar-
dig, omdat vroeger het bestaan en thans het verdwijnen van
het zonderlinge verschil de aandacbt van sommigen uwer
lezers welligt getrokken heeft, en omdat ze tot een hoogst
voorzigtig gebruik van zulke cijfersals die van regen en
verdampingaanspoortdaar ze doet zien dat de waarde der
cijfers alleen, en zonder de omstandigheden waaronder ze ver-
kregen werden in aanmerking te nemen ook hier weder tot
onjuiste gevolgtrekkingen zou leiden. Ingezonden
Aan den honten stuwdam in de Hoofdvaart bij het stoom-
tuig den Lijnden heeft zich een gebrek geopenbaard.
Na het sluiten van dien stuwdam was namelijk in den
laten avond van den 28 Junij de funderingput drooggezet,
om de pompharten te kunnen uitnemen en herstellenmaar
t°en men den volgenden morgen daarmeS een begin wilde
maken, vond men den put weder vol water, en bij onderzoek
bleek dat water onder de stuw doorgedrongen te zijn.
Het uitnemen der pompharten was dus onmogelijk gemaakt.
Een proef om door het storten van grond het vermoede-
lijke lek in de waterkdfering onder den kanaalbodem te dig-
ten voerde niet tot het doel. Men stelde zich voor op die
wijze, welligt zonder tijdroovend afdoend herstel, den put al-
thans nog dit jaar te zullen kunnen droogmaken, maar die
verwachting werd niet vervuld. Nadat men den waterspiegel
achter den stuwdam ongeveer 1 el had doen dalenopen-
baarde zich hetzelfde leken in een half uur tijds was de
watermassa, die tot wegpompen zes uren had gevorderdweder
in den put gedrongen.
Tot het herstel der waterkeering was dus afdamming van
de Hoofdvaart noodzakelijken toen die afdamming uitge-
voerd en de put drooggepompt was, bleek dan ook werke-
lijk ongeveer op de verwachte plaats eene niet onbelangrijke
opening in het damplankscherm van den stuwdam te bestaan.
Dat gebrek zal thans worden hersteld door het inheijen van
een tweede rij damplanken ter plaatse waar het bestaande
scherm niet te vertrouwen is, d. i. over de oostelijke lielft
der lengte van den damwelke nieuwe damplanken tegen
het bestaande scherm zullen aansluitenterwijl de ruimte tus
schen beide schermen met klei zal worden aangevuld.
Intusschen is men bezig met het herstel der pompharten,
zoodat ook dit jaar voor het regen-saizoen de Lijnden geheel
oagezien en in een toestand zal wezenwaarin de winter
met vertrouwen kan worden tegemoet gezien. Ingezonden
ALLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETKEFi'ENDE
te adresseren aan VAN BONGA C°. te Amsterdam.
(Uiterlijk Woensdag.)
PRIJS DER ADVERTENTien
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12'/2 Cent.
Zegeleegt bij elke plaatsing 35 Cent.
Ten behoeve der Evailg'elisiltie in de gemeente van Haar
lemmermeer, zijn door mij, sedert de vorige opgave de vol-
gende giften ontvangen:
Hit de Gemeente: Bus in de Kerk 0,03.
Van elders: door Ds. Jorissen, van eenige belangstellenden
te Rotterdam 300.,van P. N. te A. 10.uit de
Kerkel. fondsen der gemeente Aardenburg 20.
Haarlemmermeer, E. J. van Wisselingh J. Pz.
18 Aug. 1868. Predikant.
GEBORENFrancis, zoon van P. Schalk en C. J. Cuvelier. Maria
Catharina, dochter van G. Claij en J. Bakker. Klaasje, dochter van P.
Kortenoeven en F. C. Kok. Willem, zoon van M. Janzen en A. Land-
wehr Jobann. Pieter, zoon van J. Terlouw en J. Krnis. Nicolaas
Johannes, zoon van Vronika Lelijveld (ongehuwd). Hendrikus, zoon van
C. T. van Velsen en G. Hilgersum. Lidia, dochter van N. van Reeu-
wijk en M. Biemond. Arie, zoon van W. van Blitterswijk en L. Visser.
OVERLEDENPetrns Gerardus, oud bijna 6 maanden, zoon van P. G.
van Rijn en A Verjioeven Cornells, oud 11 maanden, zoon van P.
Zijdewint en P. Rotting. Jakob, oud ruim 6 maanden, zoon van J. van
der Oord en M. Barsmgerhorn. Cornelia, oud bijna 7 jaren, dochter
van G. de Rooij en J. van den Hazel. Fredrikus, oud bijna 4 maan
den, zoon van P. Wagemaker en M. van der Gragt. Johannes Jacobus,
oud ruim 3 maandenzoon van J. H. Peper. Johanna van Gils
oud 50 jaren, weduwe van L. Visser.
LEVENLOOS AANGEGEVEN1 Kind van M. A. Romers en C. Brienen.
ONDERTROUWD C. F. Stemler met C. van der Pligt.
GEHUWD: J. Appel (wednr.) met V. Huizinga. N. van Andel met
A. Reep.
Op de Badhoeve is aangekomen een ram uit Lincolnshire
een jaar oud, van zeer fraaije vormen. Het groote dier woog
op dezen leeftijd reeds 117 Ned. ponden.
Van de lammeren van 1868 is eene partij verkocht naar
Pruissen.
Op de Badlioeve is eene schot ziek geworden waarbij ver-
schijnselendie in het begin aan longziekte deden denken.
Bij de lijkopening is gebleken dat de longen geheel gaaf wa-
ren maar de dood was toe te schrijven aan het overmatio'
gebruik van haverkaf.
In den loop van dezen zomer is de Badhoeve door vele
vreemdelingen bezocht. Daaronder waren:
Mr. T. Naefuit Lausanne; J. Rauss, van Lassen(Schle-
sien); M. Obdamvan Berlin; Schoberuit Utrecht; Dr.
Olof Schrossaeleeraar aan het landbouwkundig Instituut te
Alnaerp (Zweden); Baron Eoger en echtgenoote, uit Brus-
sel; Baron Louis d'Atzel, uit Arach (Hongarije); Alexan
der van Kelemen, uit Ladang (Hongarije); Oswald Mosley
en Abel J. Earn beiden uit Engeland; C. Lentz Lantwirth
uit Hooksiel bij Jever; Dr. Thaer, Professor te Berlineige-
naar van Moeglin; H. de Veer, Directeur der Iloogere Bur-
gerscbool te Delft, en M. Snellen, leeraar aan die school,
met twaalf leerlingenHarald Berg en Niels Berg, beide uit
Christiania; A. Pitboldt, van Dorpat; W. Jastrzebeki, uit
Moheleff; Herman Pitz, uit Hongarije, en J. Kirchner, uit
Hannover enz. enz.
Alkmaar, 12 Augustus. In den polder Grootslagwelke
de gemeenten Enkhuizen, Grootebroek, Hoogcarspel, West-
woud, Andijk en Wervershoef bevat^ geschiedt thans iets,
wat wij der aandacbt ten hoogste waardig keuren in het be-
lang van volksgezondheid, landbouw en veeteelt. Door de
onvermoeide pogingen van de heeren de Jong, burgemeester
van Hoogcarspel; Blom, burgemeester van Westwouden
Kooiman burgemeester van Andijk, is het besluit door het
polderbestuur genomen, in de gemeente Westwoudwaar men
het hoogste land van gemelden polder vindt, tien bronnen te
laten boren. Het voorstel, zooals genoemde heeren in hun
lofwaardigen ijver het gaarne hadden zien aangenomen, was,
dat er terstond minstens honderd zouden geboord worden.
Dit zou aan onkosten ongeveer 60 per brondus 6000
vorderen. Het polderbestuur heeft evenwel besloten, voors-
hands tien, bij wijze van proefneming, te laten boren.
De zaak is van belang. Het vruchtbare land van West
woud, dat onder de rijkste en weligste weiden van geheel
bet Koningrijk der Nederlanden kan gerekend wordenis let-
terlijk verschroeid. Het vee lijdt honger en nog veel meer
dorst. Geen veehonder kan zijne koebeesten meer op eigene
weiden houden, want alle slootjes zijn droog.
Maar ook de bevolking lijdt giwote ontbering, door vol
komen gebrek aan drinkwater, dat uitsluitend door de regen-
bakken wordt verschaft.
Nu hebben reeds eenige landeigenaars, in vroegere jaren,
bier en daar bronben laten borenen gelukkig geven deze
voor bet meerendeel, een uitmuntend water. De heer C. Neef-
jes, een der meest welgestelde landbouwers dier omstreken,
o. a. heeft er eene laten boren, die thans eene ware weldaad
is; men komt er met wagens vol oksboofdvalen het water
lialen; het water zelf is volstrekt niet nadeelig en gelijkt in
smaak veel op het duinwater. Naar wij vernemen zal het
eerstdaags scheikundig worden onderzocht.
De bronnen worden geboord tusschen belendende landerijen.
Soms gaat het boren gemakkelijk, soms met zwarigheden ge-
paard. Op verscheidene plaatsen vindt men goed water, nadat
men 50 a 60 rijnlandsche voeten in den grond heeft geboord
soms moet men 70 voeten diep boren, en bet is geschied dat
men op 83 voet nog geen water vond. Te Grootebroek is voor
eenige jaren een bron geboordbij welke men eerst ter diepte
van 92 voeten water vond; men kwam toen op een bodem, die
met kiezelsteentjes en schelpen was bedekt. Iedere bron kost
gemiddeld 60.
Wij bevelen deze zaak aan de aandacbt van bet publiek. Wij
behoeven het belang er van den veehouder niet onder het oog
te brengenmaar ook uit een punt van volksgezondheid is de
zaak zeer belangrijk.
Het is immers van algemeene bekendheid: 1°. dat slecht
drinkwater eene voorname oorzaak is van ziekten2°. dat de
moeras-uitwasemingen van drooggeworden slootjes in heete
zomers zeer nadeelig voor de gezondheid zijn.
Wij verwachten derhalve dat zijdie met de belangen der
polders zijn belast; zij, die waken moeten voor het welvaren
der burgerij, en zij, die hunne aandacht moeten vestigen op de
openbare volksgezondheid, dergelijke ondernemingenieder in
hun kringzullen bevorderen.
Alblasserwaard 12 Augustus. Niet alleen in de omstre
ken van Hendrik Ido Ambacht en Giessendam, maar ook in
eenige gemeenten van dezen waard begint de varkensziekte
meer en meer te heerschen. Zoo vond voor een paar dagen
een boer des morgens zijne drie reeds vrij zware varkens al
ien dood. Groot is het aantal dat reeds gestorven is. In
het toedienen van zout door het eten poogt men daartegen
hulp te vinden, maar de zieEte verschijnt veelal zoo plotse-
ling, dat bij de ontdekking alle hulp te laat is.
Hoorn, 13 Augustus. Op de jaarlijksche paardenmarkt
van heden werden aangevoerd 105 stuks; de handel was bui-
len verwachting vlug.
Leeuwarden, 14 Augustus. In de maand Julij zijn
slechts 2 gevallen van longziekte onder hot rundvee in deze
provincie voorgekomennl. bij eenen veehouder in de gemeente
Leeuwarderadeel. Het geheele getal gevallen sedert den lsten
Januarij jl. bedraagt 13.
Ambt-Hardenberg 15 Augustus. Het is opmerkelijk
dat de bekende aardappelenziekte in deze streken genoegzaam
niet wordt waargenomen, waaruit men opmaakt dat de sterke
droogte zeer veel van invloed is tegen dit bekende jaarlijksche
kwaad.
Zotphen, 16 Augustus. Wegens de geheerscht hebben-
de droogte, valt er in ons graafschap over de haver en de
boekweit weinig te roepen. Wat de rogge betreft, is de uit-
komst bevredigend. Ook met de tarwe heeft men redenen
om voldaan te zijnzij is buitengewoon geladen. Zoo ziet
men, dat het eene het andere vergoedt.
Dalfsen, 17 Augustus. Nog nimmer hebben de wei-
landen zulk een dor aanzien gehad als thans; zelfs in het
jaar 1858, toen veel vee door gebrek aan voeder moest afge-
