WEEK BLAD
0^%
Si
1869.
Vrijdag, 28 Mei.
VAN
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEVIJD.
iV°. 22.
Tiende Saargang.
De aanstaande Verkiezing.
HOOFD-KIESDISTRICT HAARLEMMERMEER.
HAARLEMMERMEER,
PRIJS VAN HET ABONPTEMENT
in het Jaar6.
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
Sedert wij in ons vorig nommer mededeeldendat Mr.
J. P. Amersfoordt de man van veler kens was, zagen wij
hetgeen men ons dienaangaande van verschillende zijden ge-t
meld had, bevestigd. Ook werd in eene vergadering van
kiezers, deze week gehouden, eene Centrale Kiezersverccuiylng
opgerigt, en kwamen voor het lidmaatschap der Tweede
Kamer de heeren Mr. M. J. de LangeMr. A. S. van Nie-
rop, Jhr. Mr. J. W. H. Eutgers van Eozenburg en Mr. J.
P. Amersfoordt in aanmerking.
Uit dit viertal werd toenna gehouden beraadslagingmet
meerderheid van stemmen de heer Amersfoordt tot kandidaat
geproklameerd.
Wij ondersteunen die kandidatuur, want zij komt ons voor
een goede, aanbevelenswaardige keuze te zijn. Menig distrikt
zou wenschen in zijn midden zulk een man te hebben zoo
vol goeden wil en ijver voor de belangenzoo geheel bekend
met de behoeften, en zoo veelzins gesehikt om als vertegen-
woordiger op te treden. Haarlemmermeer behoeft geen kan
didaat buiten af te zoeken.
Maar, hebben wij reeds hooren vragen„wat is de heer
Amersfoordt? konservatief of liberaal?"
Ochkiezerslaat die holle klanken varen. Die groote
woorden dienen tot niets goeds. Daarmee wordt grove mis-
leiding gepleegd. Er zijn reeds al te veel slechte keuzen
gedaan door die bedriegelijke uithangborden te vertrouwen.
Wie weet regt duidelijk te maken wat die woorden liberaal
of konservatief dan eigenlijk wel beteekenen? Alles en niets
tegelijk. Onderzoekt ernstig en met geweten of de kandidaat
eerlijk, bekwaam, onafhankelijk is; of hij al de vereischten
bezit om een nuttig, werkzaam lid der Tweede Kamer te zijn,
en schuwt alle partijleuzendie verbitteren en verdeelen en
alle deugdelijke zamenwerking ten goede, onmogelijk maken.
Er zijn met grooten ophef van liberaal" mannen naar de
Tweede Kamer afgevaardigddie later weer niet liberaal"
beschouwd werden, en er zijn wederkeerig, onder de aan-
beveling van konservatief," vertegenwoordigers aan de kiezers
opgedrongen, die hen, als het op stuk van zaken aankwam,
geheel teleurstelden.
Zoo gaat hetals men zich door partijleuzen laat leiden.
Waeht er u voor, kiezers! wikt en weegt onpartijdig bekwaam-
heden en geschiktheid. Dat is de ware weg om tot een goede
keus te komen.
Wat ons betreft, wij bevelen u dan ook den heer Amers
foordt niet aan als liberaal of konservatief; maar op grond
van het vele goede, waardoor hij zich heeft onderscheiden en
op vertrouwen aanspraak heeft.
Yraagt ons dus niet: is hij liberaal of konservatief, maar
vraagt ons: wat weet ge van hem? Waarom raadt gij ons aan
hem te kiezen? En ziet hier dan ons antwoord.
De heer Amersfoordtzoon van wijlen den hoogleeraar in
de godgeleerdheid te Eraneker, begon zijne wetenschappelijke
studien onder prof. D. J. van Lennep te Amsterdamen zette
die vervolgens te Leiden voort, waar hij het onderwijs van de
professoren Bake, Peerlkamp, Siegenbeek en Nieuwenhuis ge-
noot; mannen, wier onderwijs deugdelijke grondslagen bij zoo
velen gelegd heeft. In de regten was hij een vlijtig leerling
van prof. Cock. Destijds was ook de heer Thorbecke hoog
leeraar aan de leidsche hoogeschool, en hoewel Amersfoordt
's mans groote bekwaamheden hoog waardeerde, waagde hij
het toch als student reeds dikwijls een eigen meening te heb
ben hetgeen in de kollegiekamer nog al eens tot ernstig ver-
schil van meening aanleiding gaf. De student nam niet gaarne
lets op bloot gezag van den professor aan, en vroeg meer
naar bewijs, dan naar professorale autoriteit. Die karaktertrek
is hem bijgebleven.
Onder professor Tydeman bestudeerde Amersfoordt de staat-
huishoudkunde, voor welke studien hij een groote voorliefde
koesterdeen reeds op 22jarigen leeftijd, terwijl hij kandidaat
in de regten en letteren was, werd hij door den minister de
Kock bij de Wurtembergsche regering aanbevolen om te Hohen-
heim, bij Stuttgart, de landhuishoudkundige studien gade te
slaan en aan de Nederlandsche regering rapport in te dienen
ALLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN TJITGAVE BETREFFENDE
te adresseren aan VAN BONG A C°. te Amsterdam.
(TTiterlijk Woensdag.)
over de landhuishoudkundige school aldaar; eene inrigling
waarop de zeeuwsche landbouwer van den Bosch destijds zeer
de aandacht gevestigd bad, ten gevolge waarvan de Neder
landsche regering daaromtrent grondig ingelicht wilde zijn.
Amersfoordt's lust en liefde voor den landbouw dagteekent
reeds van dien tijd, en ware toen de minister de Kock niet
afgetreden, welligt zou hij toen reeds op dat terrein een
werkkring gevonden hebben. Maar's ministers opvolgers gaven
te kennen dat van de oprigting eener landbouwschool niets
zou komen, en Amersfoordt hervatte dus zijne regtsgeleerde
studien. Hij promoveerde en zijne dissertatie handelde „Over
de zorg van de overheid voor het onderwijs." Hij drong daarin
vooral aan op eene hervorming van het toenmalig onderwijs
in praktischen zin, opdat het meer dadelijk voor het volk
nuttig zou zijn tot zijn onderhoud, tot zijne beschaving, tot
zijne zedelijkheid.
Hij is zijne woorden van toen later in daden getrouw
gebleven, en heeft als burgemeester van Haarlemmermeer
medegewerkt tot stichting van vele lagere scholen.
Na zijne promotie in de regten en letteren op 24jarigen
leeftijd, gevoelde hij lust om landen en volken tezien, hunne
huishouding gade te slaanvooral ook met betrekking tot den
landbouw. Een groot deel van Europa heeft hij toen bereisd
en met veel vrucht. Zoowel de landbouwscholen als de prak-
tische uitoefening van het bedrijf in de meeste landen van
Europa zijn hem niet van hooren zeggen, maar uit eigen
aanschouwing bekend.
In het vaderland teruggekeerdkon hij al spoedig partij
trekken van de opgedane kennis. Immershoewel praktiserend
advokaat te Amsterdam, wijdde hij reeds veel tijd aan het
administreren van landgoederenwaartoe familiebetrekkingen
hem aanleiding gaven en vermeerderde hij zijne kennis door
dat beheer natuurlijk in hooge mate. Meer en meer gevoelde
hij zich lot den landbouw getrokkenen kocht eindelijk op
18 Mei 1854 het land in Haarlemmermeer, dat onder zijne
handen geworden is de Badhoeve; een landgoed, dat eene
Europesche vermaardheid verworven heeften hoogst merk-
waardig is als eene verzameling van het beste, dat door de
verschillende landendie hij bezocht heeftin landbouw-
werktuigen, plantenvee, bevloeijing, drooglegging enz. ge-
leverd is. De Badhoeve is eenig in Nederland, en bewijst
hoeveel Amersfoordt er voor over had om een der belang-
rijkste takken van ons volksbestaan te helpen ontwikkelen en
bevorderen. De Koning erkende dat streven en schonk hem
het ridderkruis der orde van den Nederlandschen Leeuw, ja
zelfs de keizer van Erankrijk erkende deze verdiensten in den
Nederlander, en benoemde den heer Amersfoordt, op voordragt
van prins Napoleon, die de Badhoeve in alle deelen had in
oogenschouw genomen, tot ridder van het Legioen van Eer.
Zijne regtsgeleerde studien, en de ervaring van zijn praktijk
als advokaat te Amsterdam opgedaan, kwamen hem in den
werkkring, dien zich in Haarlemmermeer voor hem opende,
weldra goed te stadezoowel met betrekking tot het polder-
wezen als het gemeentewezen van het nieuw drooggemaakte land.
Van 1856, den tijd der oprigting, tot nu toe is Amers-
•foordt lid geweest van het polderbestuur, eerst als hoofd-
ingeland, en sedert Eebruarij 1861 als heemraad.
Slechts zeer zelden sloeg Amersfoordt in al dien tijd eene
vergadering van het polderbestuur over, en de verslagen van
het Haarlemmermeer IFeekblad bewijzen hoe dikwijls voorstellen
door hem gedaanhetzij dadelijkhetzij na verloop van tijd,
kracht van wet hebben verkregen. In onderscheidene opzigten
heeft hij zich jegens den polder verdienstelijk gemaakt en was
hij haar nuttig. Wil men hiervan bewijzen Wij hebben te
kiezen uit vele. Daar zijn b. v. de wegen", waarvan hij
het eerste voorbeeld gaf. Nog heden ten dage rijdt het pu-
bliek, zonder vergoeding, over 2000 ellen Veldwegdoor
Amersfoordt hard gemaakt, en waarvoor hij nimmer eenig geld
ontving. Steeds behartigde hij de belangrijke aangelegenheid
der waterberging en verbeterde bemaling. Hij was de eerste
die het denkbeeld opperde van bevloeijing door hevelsen
dat denkbeeld in praktijk bragt, zoodra het wettig veroorloofd
was. Hij bragt het eerste zeeschip met sleenkolen dadelijk
uit Engeland naar den Leeghwaier. Hij voer het eerst de Meer
rond met de sleepbootendie sedert de Euhrkolen en de
grind aanbragten naar de werktuigen. Hij opende de stoom-
vaart naar Katwijk en Leiden en drong aan op de verbinding
PRIJS DER ADVERTENTIGN
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12% Cent.
Zegeleeot bij elke plaatsing 35 Cent.
met Haarlem, door verhooging van de Spieringbrug. Hij ver-
kreeg de afschaffing van sluisgeld aan de Overtoomsche sluis
en deed den tol op den Sloterweg tot op de helft verlagen
hij bezorgde de pont aan het Schinkelveer, die nog heden
de verbinding met Amstelveen en Utrecht uitmaakt. Hij ont-
wierp den spoorweg door Haarlemmermeer, die wel is waar,
ondanks zijne krachtige pogingen om de zaak te bevorderen
niet tot stand kwam, maar waarvan toch de voorlooper, het
telegraafkantoorbereids door zijne bemoeijingen in de ge-
meente werd gevestigd.
Maar ook in andere opzigten waren Amersfoordt's veelzijdige
studien en de ondervindingdie hij door rusteloozen arbeid
opdeed, den polder van uitgebreid nut. Eerst alleenlater
met den Heer Mr. Eutgers van Eozenburg, was Amersfoordt
regtsgeleerd adviesgever van het polderbestuur, en de pro-
ceskosten, die het tot heden maakte, waren, dank zij de
deugdelijkheid der ontvangen adviezen, gering voorvvaar.
Verder hebben wij nog te wijzen op zijne talrijke geschriften
over den Haarlemmermeerpolder, die veel gelezen en uitver-
kocht zijn. Zij werden onlangs vermeerderd met zijne artikelen
over kilbemaling, die thans weder de aandacht van het pu-
bliek op dit groote belang hebben gevestigd en wat ook moge
worden beslotenzeker hebben bijgedragen om deze groote
kwestie, door de opgewekte wrijving van gevoelens, tot meer
helderheid te brengen.
Eerst als lid van den gemeenteraad en later ook als bur
gemeester van Haarlemmermeer, welken post hij nu zes jaren
bekleedde, en waaruit hij thans ontslag heeft gevraagd, is
Amersfoordt van meer regtstreekschen invloed op de ontwik-
keling en het bestuur der gemeente geweest. Zij heeft zich
in dat tijdvak belangrijk ontwikkeld, en zijn krachtige hand,
zijn onverpoosde werkzaamheid heeft de beste resultaten opge-
leverd. Onder zijn bestuur werden drie nieuwe scholen ge-
bouwdde overige in goeden staat gebragt en het sticbten
van een achtste school werd reeds voorbereid. Drie lagere
teekenscholen voor jonge kinderen naar de metbode van de
Witte van Citters, en eene teekenschool voor meergevorderde
kinderen werden opgerigt en in gang gehouden.
De geneeskundige policie werd krachtig gehandhaafd, en
het behaagde den koning, na het ophouden der cholera-be-
smetting, aan Amersfoordt eene medaille te vereeren.
Aan de policie op het vee werd evenzeer met groote
energie, ten algemeenen beste, nadrukkelijk door Amersfoordt
de hand gehoudenen hij zag zich vereerd met het lidmaat
schap der staatskommissie.
Door zijne tusschenkomst werd het geschil tussehen de
gemeente en 'srijks domein over de gemeentegronden tot we-
derzijdsch genoegen bij de wet geregeld.
Het armbestuur eindelijk is zoodanig geregeld, dat voor alle
armen naar vermogen zorg gedragen wordt en toch nog de
toegestane fondsen in de laatste jaren niet ten voile zijn be-
hoeven te worden gebruikt.
De financien der gemeente zijn in bloeijenden toestand ge
houden zonder dat sedert het burgemeesterschap van Amers
foordt de hoofdelijke aanslag in Haarlemmermeer belangrijk
is vermeerderd behoeven te worden.
Zietdaar feiten, kiezers; en op grond van die feiten, welke
deugdelijke, wetenschappelijke vorming, veelzijdige bekwaam
heden, een energiek karakter, een onvermoeide werkzaamheid
bewijzen,op grond van die feiten, roepen wij den kiezers
in het district Haarlemmermeer toe: Mr. J, P. Amersfoordt
moet uw man zijnl
Hij is een vijand van dwang, en dat geldt ook met
vollen nadruk ten opzigte der openbare school, vooral van
gewelens-dwang, en hij heeft zich steeds verzet tegen elk en
een iegelijkvan welken stand of rang ook, die dwang wilde
uitoefenen niet op strong regt of minstens op. btllykheid ge-
grond; hij heeft altijd getoond van het beginsel uit te gaan
dat kracht alleen te pas komt, waar regt moet zegevieren.
Zij, die vrijheid voorstaan in handelsbelang en vervoer;die
vooruitgang wenschen op het gebied van nijverheid en weten-
schapdie dat alles wenschen onder een slerk Koningschap
met een Vorst uit het Huis van Oranje, zij kunnen met het
volste vertrouwen in hem een warm geestverwant af te vaar-
digen, op Amersfoordt hun stem uitbrengen.
