WEEKBLAD
t
1809.
XAN
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BEL ANGEN GEWIJD.
Gemeente Haarlemmermeer.
Vrijdag, $4 September
No. 59.
TVen(le laargang.
Haarlemmermeer.
gemeente-ra ad.
HAARLEMMERMEER
PRIJS VAN HET ABONNKMENI
in het Jaar6.
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
AXLE TORZENDINGEN REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE
te adresseren aan VAN BONGA C°. te Amsterdam.
(Uiterlijk Woensdag.)
EENIGE AANTEEKENINGEN en BIJZONDERHEDEN
betreffende deze Gemeenteontleend aan het Verslag
van den toestand der Provincie Noord-Holland
over het Jaar 1868.
I. Loop der bevolking.
Bevolking op 31 December 18675639 mannen en 4989 vrouwen t,e
zamen 10628 zielen. Vermeerdering in 1808. a. dour gebuoiue: OKJO 111.
en 275 vr.b. door nieuwe inwoners: 492 m. en 424 vr.alzoo vermeer-
derd met 797 m. en 699 vr. Vermindering in 1868: a. door overlij-
den: 205 m. en 181 vr.b. door vertrek: 445 m. en 386 vr. alzoo
verminderd met 650 m. en 567 vr. De bevolking is dus vermeerderd met
147 m. en 132 vr. en bedroeg op 31 December 1868: 10907 zielen (te
weten 5786 m. en 5121 vr.)
Staat der geborenen. Geboren kinderen (de levenloos aangegevenen
niet medegerekend)wettige 298 m. en 272 vr.onechte 6 m. en 2 vr.
totaal 304 m. en 274 vr. Elders geboren uit ouders die in de gemeente
wonen 6 m. en 2 vr. in de gemeente geboren nit ouders elders wonende
5 m. en 1 vr. totaal geborenen uit ouders die in de gemeente wonen
305 m. en 275 vr. levenloos aangegevenen: wettige 20 m. en 22 vr.
onechte 0 m. en 1 vr.te zamen 20 m. en 23 vr. Tweelingen: a. wet
tige: getal 14; levend geboren 10 m. en 12 vr.levenloos aangegeven
3 m. en 3 vr. b. onechtegeene.
Staat der overledenen. Overleden: gehuwden 161 m. en 133 vr.
ongehuwden 31 m. en 36 vr. weduwnaars 9 weduwen 7te zamen 201
m. en 176 vr. Overledenendie bunne woonplaats niet badden in de
gemeente 3 m. en 3 vr. Overledenen in de gemeente die hunne woon
plaats hadden in de gemeente: 198 m. en 173 vr. Overledenen buiten
de gemeente waar zij hunne woonplaats badden: 7 m. en S vr. Over
ledenen die hunne woonplaats hadden in de gemeente 205 m. en 181 vr.
Woonplaatsveranderingen. A. Personen gevestigd in de gemeente
a. komende uit eene andere gemeente der provincie 263 m. en 227 vr.
b. komende uit eene andere gemeente des Rijks buiten de provincie227
m. en 197 vr.c. komende uit de kolonien van den Staat: geene; d. ko
mende uit den vreemde2 m. en 0 vr. totaal 492 m. en 424 vr.
B. Personen vertrokken uit de gemeente a. gaande naar eene andere ge
meente der provincie 229 m. en 201 vr. b. gaande naar eene andere
gemeente des Rijks buiten de provincie 197 m. en 167 vr. c. gaande
naar de kolonien van den Staat: geene d. gaande naar'den vreemde: 19
m. en 6 vr. totaal 445 m. en 386 vr.
Landverhuizers. 5 hoofden van gezinnen of vrijgezellente weten:
1 kastelein (mingegoed) met 10 kinderen, naar Illinois 3 ambachtsliedcn
(mingegoed) met 3 vrouwen en 11 kinderen, naar Illinois1 arbeider (be-
hoeftig) met 1 vrouw en 5 kinderen, naar New-York, te zamen 35 personen.
Huwelijken. a. tusschen jongmans en jongedochters 63 (hieronder 1
huwelijk tusschen een gescheiden man oud 40 jaar en eene jongedochter oud
23 jaar)b. tusschen jongmans en weduwen 10 c. tusschen weduwnaars
en jongedochters 6 d. tusschen weduwnaars en weduwen 6 totaal 85.
Scheidingen van tafel en bed: geene. Echtscheidingen geene.
II. Huishoudlng der gemeente.
Getal kiezers 432. Bij buitengewone verkiezing voor den Gemeente-
raad opgekomen: bij de eerste stemming 137 en bij de herstemming 168
van de 432 opgeroepen kiezers.
Jaarmedden. a. van den burgemeester f 1500 b. van elk der wet-
houders/150; c. van den sekretaris 1200; d. van den ontvanger/600.
Plaatselijke strafverordeningop het bouweu in de dorpen vastgesteld
den 18 Junij afgekondigd den 7 Julij.
Gemeentefinancien in 1867. A. Iukomstcn; a. batig slot van vorige
rekeningeu f 15,192.68 (waaronder 12,883.17 van 1866) b. diverse
ontvangsten in kapitaal 10,297 (te weten 10,000 aflossing hypotheek
en 297 teruggave van gestorte gelden voor een spoorweg)c. aan-
decl in de opbrengst van 's rijks personele belasting f 14,750.68
d. inkomsten uit bezittingen f 219.29; boeten, aanhalingen en'an
dere inkomsten van verschillenden aard 162.97J; opcenten op
's rijks direkte belastin'gen/5389.12g. hoofdelijke omslag/ 7199.19
h. alle overige direkte belastingen 552 totaal genii f 13,140.31
(bclastingen)i. schoolgelden voor lager onderwijs f 2994.05 j. be-
grafenisregten en andere inkomsten van de begraafplaats 409.25 k. le
ges /62.45 totaal van i, j en k f 3465.75 (heffingen voor het gebruik
of genot van openbare werken en inrigtingen)I. restitutie voor kosten
van politic en militic f 38,02) m. idem voor kosten van armwezen
en onderwijs 358.36)-n. alle andere restitutien 1659.71 (vce-
ziekte) totaal van tm en n f 2056.10. Totaal der ontvangsten
f 59,284.78). - B. X1 i tgn ven I a. renten van gemeentcsehulden f 1600;
b. schuldaflossing f 10,000 c. kosten van belastingen-perceptie en
van vervolging van kwade posten 231.35 d. lasten waarmede de
eigendommcn en inkomsten zijn bezwaardbrandassurantien en proceskos-
ten/138.19; e. algemeene kosten van bestuur der gemeente 21,137.07),
(waaronder f 13,573.90) bouw van het raadhuis) f. verkiezingen
kadastrale stukken burgerlijke stand en bevolkingregister 434.89 j
g. veiligheidspolitie 1965.82); h. nationale militie 19.40
i. subsidien aan instellingen van weldadigbeid 1500 j. verpleging
van bedelaars en beboeftige krankzinnigen, 241.44; lr. alle overige
uitgaven j van het armwezen 5.50 totaal van i, j en k f 1746.94
(armwezen) I. jaarwedden cn toelagen aan onderwyzers f 7275.18
m. schoollokalen, schoolmenbelen enz. 1713.13 n. alle, overige uit
gaven voor het onderwijs 1088.84 totaal van Im en n f 10,077.15
o. openbare vermakclijkheden f 27.50 p. brandweer 219.82
i/. openbare veriichting f 3.85 r. onderhoud van eigendommen en kos
ten van openbare werken/2514.28. Totaal der uitgaven 50,116.27.
III. NIedische politic.
In 1868 zijn overleden ten gevolge van: typhus en febris typhoidea 19,
mazelen 11, croup 8, kinkhoest 3, angina diphtherica 1, cholera 1, diar
rhoea 26 levenszwakte en nittering 49 tering 17 marasmus senilis 7
acute ziekten der ademhalingswcrktuigen 16cbronische ziekten der adem-
halingswcrktuigen 7, ziekte van het kraambed 2, kanker 3, verdronken 5.
Getal vaccination 138 (gevaccineerden beneden 2 jaar 28; gevaccineerden
van 2IT) jaar 100; gevaccineerden boven 10 jaar 10).
IV. Openbare velllgheld.
Personcel der Bijks veldwaehters 1 brigadier titulair en 2 veldwachters,
te zamen 3 man. Branden1°. een huis en inboedel verbrand, oorzaak
onbekend, 1 spuit, huis en inboedel waren verzekerd voor f 1600 2°. een
loots gereedscliappen verbrand oorzaak onbekend verzekerd
voor 1200 3°. een boerenwoning met inboedel verbrand, vermocdelijke
oorzaak kwaadwilligheid, 2 spuiten, alleeu de boerderij was voor 15,000
verzekerd; 4°. eene woning met inboedel verbrand, oorzaak onbekend, 1
spuit, voor f 1300 verzekerd 5°. een huis met schuur en inboedel ver
brand, oorzaak onbekend, verzekerd 6°. eene arbeiderswoning verbrand,
oorzaak onbekend 1 spuit7°. eene arbeiderswoning met inboedel ver
brand, vermoedelijke oorzaak kwaadwilligheidverzekerd voor f 700.
V. Nationale militie.
Militiepligtigen op bet inscbrijvingsregistcr gebragt in 1867 overleden
voor de definitieve sluiting van het register 2 in leven tijdens de loting
in 1868 60 bedrag van hot aandcel in de ligting 23 getal vrijgcstel-
den 25 getal ovcrgebieven lotelingen 35 getal afgeleverde manschap
23 (te weten: 5 plaatsvervangers en 18 lotelingen voor de landmilitie.)
Getal lotelingen en nalatigen ter inschrijvingdie bevonden zijn de vol-
gende lengtemaat te bezitten a. onder de maat: onder de 1.50 el 3,
1.50 tot en met 1.54 el 3 b. boven de maat: 1.55 el 2 1.56 el 3
1.57 tot en met 1.59 el 6, 1.60 tot en met 1.63 el 13, 1.64 el geene,
1.65 tot en met 1.66 el 5 1.67 tot en met 1.69 el 8 1.70 tot en met
1.79 el 11 1.80 el en nieer 2 r. niet gemeten afwezig 4 overleden
2 totaal 62. Vrijgesteld wcgens ligchaamsgebrek 1.
V I. Schutterlj.
Bevolking volgens dc uitkomsten der vierde tienjarige volkstelling 7212.
Sterkte der schutterij 216. Sterkte van den eersten ban a. bij de iulij-
ving ongehuwden en gehuwden zonder kinderen: 6 officieren105 aktieve
schutters en 62 reserve b. na de inlijving, gehuwden en weduwnaars met
kinderen 8 aktieve schutters en 7 reserve. Schutters van den eersten
ban, die vroeger gediend hebben63.
VII. Kerkelijke zaken.
Voor buitengewoon herstel der kerk en pastorie van de Hervormde ge
meente Haarlemmermeer heeft het kerkbestuur eene geldleening van 2500
gesloten en met gelijk doel zou het bestuur der Herv. gemeente Nieuw-
Vennep eene leening van f 1600 aangaan. Subsidien zijn verleend: voor
den bouw eener R. K. kerk (O. X. V. onbevlekte ontvangenis) 1000 nit
's Rijks kas en 700 uit de provincialo fondsen.
VIII. Polders.
Tot verbetering van waterafvoer en waterberging in den Haarlemmermeer-
polder werden de Ytogt en de Hoofdvaart tnsschen den Vijfhuizerdwarstogt
en de Kruisvaart verdiept tot 6 el onder A. P. voor/5700. De bruggen
met gespleten houten liggers over de Hoofdvaart en over de Kruisvaart
beiden in het Kruisdorpwerden veranderd in bruggen met gewone houten
liggers en vlakke brugdekken. De kosten hiervan hebben bedragen voor
de eerste 1211.90 voor de laatste 1442.02. A1 deze werken zijn ten
koste van den polder uitgevoerd. Dijks- en polderlastenwaterschap
Haarlemmermeer: in 1864 9; in 1865 /7.50; in 1866 7.50 gewone
omslag en 1 buitengewone omslag in 1867 8.50; in 1868 f 9.50.
IX. Liandbouw.
Opgave van prijzen, bij openbare verkoopingen in 1868 bestecd a. te
Beinsdorp, huis, schuur, erf en bouwland, 6 bunders 56 roeden 75 ellen,
2500 en 10 pet. bijgevoegde lasten; b. idem, huis, erf, tuiu en bouw
land, 31 b. 7 r. 50 c.f 33,700 en 10 pet. c. idem, huis en bouwland,
13 b. 66 r. 20 e., f 16,200 en 10 pet. d. idem, bouwland, 7 b. 75 r.
40 e., f 10,100 en 10 pet. e. idem, bouwland, 2 b. 98 r. 90 e., /3900
en 10 pet. idemhois en bouwland89 b. 6 r. 50 e., f 77,300 en
10 pet. <j. idem, bouwland, 2 b., 2900 en 10 pet. h. tc Rijk huis
erf en bouwland, 20 b. 2 r. 50 e., f 22,000 cn 10 pet. i. idem, huis,
erf en bouwland, 21 b. 93 r., 23,510 en 10 pet. j. te Burgerveen,
huis, erf en bouwland, 19 b. 61 r., f 24,000 en 10 pet. k. idem, bouw
land, 19 b. 67 r., f 19,506 en 10 pet. I. idem, bouwland, 3 b. 90 r.
20 e., f 4400 en 10 pet. m. te Vijfhuizenhuis, schuur, erf en bouw
land, 40 b. 2 r. 80 o., f 42,110 en 10 pet.; n. idem, huis, schuur, boom-
gaard enz., 1 b. 53 r. 35 e.en bouwland 28 b. 41 r. 48 e.te zamen
f 41,300 en 10 pet. o. idem, huis, erf, boomgaard enz., 57 r. 10 c.,
en bouwland 9 b. 44 r. 10 e.tc zamen f 14,910 en 10 pet.
Voor het eers.t heeft men er wat hennep en bloembollen geteeld. De
dorschmachine van Hornsby met locomobile, die verhuurd wordt, blijft veel
aftrek vinden. Dc cigenaar heeft zieh nog cen zaaiwerktuig van Hornsby
en cen spadeploeg van Stout aangeschaft. Op zijn land is een wedstrijd
van 13 ploegen gehouden. Veel mest van de Amsterdamschc bagger-
maatschappij is aangekocht.
Aantal bunderswaarop in 1868 verschillende gewassen zijn geoogst
tarwe 2895 rogge 950, winterroggc 388, zomergarst 121 haver 2703,
boekweit 3 booncn 309 crwten 80 aardappelen 238 suikerbiet 24
winter kool- en aveelzaad 175, diverse zomer-oliezaden 5, karweizaad 7,
meekrap 26, vlas 2576, klaver 729, diverse voedergewassen 56 (waarvan
46 met mangelwortels cn 10 met wikken). Gemiddelde opbrengst per
bunder van eenige voorname gewassen in 1868 tarwe 25 mudrogge
23 m., wintcrgarst 30 m., zomerrogge 25 m., haver 45 m., boonen 26 111.,
crwten 33 m., koolzaad 22 m., aardappelen 200 m. en karweizaad 1200 kilogr.
Als eene bijzonderheid wordt gemeld dat een der meekrapbouwers rijp
zaad van zijn gewas heeft genomen.
Met vlas waren bezet 2576 bunders. Van de working der kleinc vlas-
serij te Nieuw-Venncp is weinig of niets bekend. llier en daar was het
gewas op schraal land verdroogd op vettev land dat diep gcplocgd was
bleef het uitmuntend. Hennep is een weinig op kleinc scliaal vcr-
bonwd. De opbrengst van klaver bedroeg 5000 kilogr. per bunder.
PRIJS DER ADYERTENTICPr
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12% Cent.
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
X. Veeteelt.
Getal veeartsen 3 (1 geadmitteerd en 2 niet geadmitteerd)Veestapel:
3438 paarden (t. w. 18 dekhengsten 237 veulen-merrien 652 veulens
2531 overige paarden)6 ezels en muilezels6033 runderen (t. w. 136
springstieren3249 melkkoeijen2532 kalveren en pinken376 stuks
mestvee, 2 trekossen)8321 schapen, 1555 varkens, 374 bokken en geiten.
XI. Jagt.
In vergelijking met 1867 werd in 1868 vrij veel wild gevangen.
Voor een eendenkooi is kostelooze registratie verleend.
XII. Nlfverheld. Handel.
Stoomwerktuigen, op het einde van 1868 in werking1°. Haarlemmer-
meerpolder, stoompompmachine tot drooghouding van het Haarlemmermeei'
(de Cruquius) 1 stoomtuig500 paardenkrachten10 ketels 2°. idem
idem (de Leeghwater) 1 stoomtuig500 paardenkrachten5 ketels3°.
idem idem (de Xijnden) 1 stoomtuig500 paardenkrachten6 ketels
4°. idem, kleine vervoerbarc stoommachine tot drooghouding des gevorderd
van de funderingsplaat der stoommachine de Cruquius, 1 stoomtuig, 8 pkr.
1 ketel5°. B. A. baron van Verschuer, stoomwerktuig tot het in bewe-
ging brengen van dorsch- en andere landbouwwerktuigen1 stoomtuig5
pkr. 1 ketel; 6'. mr. J P. Amersfoordt, stoomploeg, 1 stoomtuig, 14
pkr. 1 ketel7 S. dc Clercq c. s. vervoerbaar stoomwerktuig met
ketels van middelbare 'drukking, om bij publieke werken, landbouw-
bedrijven, enz. gebruikt te worden, 1 stoomtuig, 6 pkr.1 ketel; 8°. be
stuur van den Haarlemmermeerpoldervervoerbaar stoomwerktuig tot bet
droogmaken der funderingen van de stoomtuigen Cruquius, Lijnden en
Leeghwatertot het bewegen van een draai- en zaagbank en voor andere
werken, 1 stoomtuig1 ketel9°. J. C. van de Blocquery jr.vervoer
baar stoomwerktuig om bij publieke werken, landbouwbedrijf enz. gebruikt
te worden1 stoomtuig1 ketel10°. <T. W. Wilson, stoomwerktuig tot
het in beweging brengen van landbouwwerktuigen1 stoomtuig10 pkr.
1 ketel; 11°. S. de Clercq en A. Harmensvervoerbaar stoomwerktuig
om bij publieke werken, landbouwbedrijven enz. gebruikt te worden, 1 stoom
tuig 8 pkr.1 ketel.
XIII. Posteri)en.
Opbrengst van het postkantoor 3957.38 in 1866 f 4026 70 in 1867
en f 4070.68 in 1868.
XIV. Ilifks telegraaf.
Aantal berigtena. verzondennaar binnenl. kantoren 206b. ontvan-
genvan binnenl. kantoren 136van en over Belgie 1 van en over
Duitschland 1 te zamen 138 algemeen totaal 344. Opbrengstbinnen-
landsch verkeer f 64.45 internation. verkeer 0.87) te zamen 65.32).
De uitslag der gehouden stemming door stemgeregtigde
leden der Hervormde gemeente van Haarlemmermeer om te
voorzien in de periodieke vacaturen in het Kieacollegieis
geweest als volgt herkozen zijn de heeren S. Hoogschagen,
P. knaap, Jhr. H. A. van Foreest en P. Rus gekozen is de
heer C. Kamer.
Bij het einde der godsdienst-oefening op 1.1. Zondag den
19 Sept. is bekend gemaakt dat het voornemen bestaat om
het Evangelisatie-gebouw „Eben-Haezer" op den eersten Zon
dag in de maand October in dienst te stellen. Naar men
verneemt zal in diezelfde week de Chr. volksbibliotbeek en het
Bijbeldepot in genoemd Evangelisatie-gebouw worden geopend.
Zitting van Dingsdag 7 September 1869.
Voorzitter: de Heer J. TVLantzendorffer
Tegenwoordig 12 Leden, zijnde de heeren: Verploegh, Dorbeck, Klap-
wijk, Scbonevan RiessenLanser, Tensen, 't Hooft, Buis, Timmermans,
Knaap en van Vuuren.
Afwezig de heerKuiper.
De notiden van 26 Augustus 1869 worden gelezen en goedgekeurd.
1°. Worden beeedigd de nienw benoemde Raadsleden, zijnde de heeren:
erploegh, Scbone, 't Hooft cn Tensen.
2°. Wordt de heer W. Verploegh herbenoemd tot Wethouder.
3°. Tot ambtenaar van den Burgerlijken stand wordt herbenoemd de
heer J. Tensen.
4°. Door Burgemeester en Wethouders wordt aangeboden de Begrooting
der Inkomsten en Uitgaven voor het jaar 1870, wclkc Begrooting zal wor
den ter lezing gelegd.
5°. Worden goedgekeurd de ontworpen plans en bestekken voor dc te
bouwen school n°. 7 en school en ondorwijzerswoning n°. 8, welke stuk
ken zijn nagezien door dc daartoc door den Raad benoemde commissie.
6°. Wordt zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd het bestek voor
de te houden aanbesteding van steenkolen voor de scholeu en het Raadhuis
voor 1869/70.
7°. Aan de Vergadcring wordt mcdcgedeeld en voor kennisgeving aan-
genomen
a. Provinciaalblad van 1869 n°. 34 tot 36
b. brief van J. Gul, berigtende dat hij de benoeming tot lid van het
Burgerlijk Armbestuur aanneemt;
c. dat ook de heeren C. van der Kraats en P. Kistemaker die benoe
ming hebben aangenomen.
