WEEKBLAD
1869.
Vrijdag, 29 October.
IV0. 44.
VAN
AAN LANDBOUWGEMEENTE- EN POLDER-BEL AN GEN GEWIJD.
TicnAe 3 aar gang.
Rijnland.
Haaiiemmermeer.
Landbouw.
\VW/.
Over het slagten van Paarden.
HAARLEMMBRMKER,
PRIJS VAN HET ABONNEMENT
in het Jaar6.
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGENEEDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE,
te adresseren aan VAN BONGA C°. te Amsterdam.
(TJiterlijk Woensdag.)
Agenda voor de Vereenigde Vergadering van Bijn-
land, te houden op Zaturdag 30 October
1869, des voormiddags ten 10J ure.
1. Mededeelingen.
2. Aanstelling van een gemagtigde van den Rentmeester.
3. Yerslag van de zaak der Ambachten.
4. Yerslag Waarborg- en Slikfondsen.
5. Aanvraag om verlenging der Concessie tot hefting van
regten aan de Gouwesluis.
6. Benoeming der Financiele Commissie.
Gebr. Bos, te Haarlemmermeer, verzoeken ons te melden,
dat zij voor de opening der billetten als inschrijvers naar de
verdieping der togten in den Haarlemmermeerpolderaan
Dijkgraaf en Heemraden verzocht hadden hun billet ter zijde
te leggen, en deze wel zoo goed zijn geweest aan dat ver-
zoek te voldoen.
Bij het afdrukken dezes zijn ons de gewone tcekelijksche berig-
ten uit Haarlemmermeerzoo als de opgave van den Burgerlijken
Standenz. enz.nog niet geworden.
In ons vorig nommer is verzuimd mede te deelendat het
artikel over het uitbroeden van kuikens ontleend was aan het
Magazijn voor Landbouw en Kruidkundeuitgegeven door Dr.
J. C. Ballot. Gaarue herstellen wij hiermede dit verzuirn
en vestigen bij vernieuwing de aandacht onzer lezers op dit
zeer belangrijk tijdschrift, dat aan groote verscheidenheid de
meeste degelijkheid paart. De uitgave geschiedt bij de hee-
ren Kemink en Zoon, te Utrecht.
Zutphen 20 Oct. Uit Doesborgh wordt ons als stellig
medegedeeld, dat de tongblaar onder het rundvee in die ge-
meente als geweken kan worden beschouwd. Onze gemeente
is gelukkig tot heden van die lastige ziekte bevrijd gebleven.
Harlingen, 21 Oct. Woensdag zijn van hier o. a. uit-
gevoerd: 2610/4 vaten boter, 10,260 edammer- en 175
kanter kazen111 geslagte schapen21 kisten en 94 stuk-
ken schapenvleesch 3 balen vlas, 25runderen, 293 schapen
en 4 kalveren.
Deventek, 21 Oct. De aardappelen zijn hier niet hoog
in prijs. Zij gelden slechts 1.80 a 2 het mud. Doordien
de waterstand op de rivieren buitengewoon laag is, kan er
uit den vreemde geen toevoer komen anders zouden de prij-
zen nog lager zijn. Er worden hier nog verscheidene ladin-
gen Pruissische aardappelen verwacht. Zoodra deze zullen
aangekomen zijnziet men eene groote daling in den prijs
van dit zoo onontbeerlijk produkt te gemoet.
Meppel, 25 Oct. In de laatste dagen wordt in de pro-
vincie Friesland, voor Pruissische rekening, een groot aan-
tal kalveren opgekocht, en wel voor zeer hooge prijzentot
zelfs voor 50 a 60 per stuk. Zij worden alien per spoor
naar Pruissen verzonden, om aldaar den veestapel met uit-
muntend Friesch ras te verrijken. Vrijdagmorgen passeerde
hier een veetrein van meer dan dertig wagensvoor Salz-
bergen. Ook het vervoer van korten turf uit Friesland neemt
per spoor meer en meer toe.
Eene vereeniging in Hanover heeft zich ten doel gesteld
het zoogenaamde veenbrandendie plaag der schoone Mei-
avondenaf te schaffen. Daartoe heeft zij eene groote uit-
gestrektheid veengrond verkregendien zij door een kali-
bemesting vruchtbaar wil maken, hetgeen vroeger geschiedde
door het afbranden eener dunne veenlaag. Verleden jaar
heeft men die bemesting reeds beproefd op uitgebrand veen,
en daar dit goede resultaten heeft opgeleverdis nu de proef
in het groot herhaald. Beantwoordt zij aan de verwachting
dan is de zaak van onberekenbaar nut voor de veenkolonien,
omdat dan het veen niet verbruikt wordt, en het veenbranden
niet vele jaren achtereen op hetzelfde stuk kan voortgezet
worden. Bovendien zal men dan van den onaangenamen
veenrook ontslagen worden.
De Nederlandsche Maatschappij van Nijverheid had vroeger
eene commissie benoemd, tot het verzamelen van bouwstoffen
enz. over de turf-industrie hier te lande. Van verscheidene
zijden zijn bij die commissie berigten ingekomenwaaruit
reeds zooveel bleekdat in de gewone verveening door nieuwe
hulpmiddelen verbetering aan te brengen istot opbeuring
van eene nijverheid van zoo groot aanbelang hier te lande.
Een berigt zegt, dat zij, hoewel niet bepaald kwijnende
toch niet vooruitgaat in verhouding met het toenemende ver-
bruik van brandstoffen. De lage prijs der steenkolen in
verband met hunne grootere brandwaardemaakt dat deze
bijna uitsluitend voor stoomtuigen en in toenemende mate
voor huiselijk gebruik worden gebezigd. En toch is de va-
derlandsche industrie voor uitbreiding vatbaar, wanneer men
daartoe die doeltreffende wegen inslaat. De commissiezoo
even bedoeld, heeft van de Maatschappij verlof verkregen,
hare berigten en bouwstoffen te vermeerderenalvorens in
deze gewigtige zaak een bepaald rapport uit te brengen.
Meermalen hebben wij reeds een en ander omtrent het
slagten van paarden medegedeeld, als ook over de beste
wijze om, geslagt zijnde, paardenvleesch van rundvleesch te
onderscheiden. Inmiddels begint het gebruik meer en meer
toe te nemenen nu de algemeene aandacht zeer op dit
onderwerp gevestigd isgelooven wijin verband met het
vroeger in ons Weekblad geleverde, onzen lezers geen ondienst
te doen met het volgend artikel te plaatsendoor het Magazijn
voor Landbouw en Kruidkunde aan de Annalen der landwirth-
schaft ontleend
„Men zal het niet overbodig rekenen, eens iets over dit
onderwerp te hoorendat ontegensprekelijk van groot belang
is, met betrekking tot de nationale landhuishoudkundedoor
de vermeerdering der voedingsmiddelen en de hoogere waarde
van vroeger geringe voorwerpen niet alleen, maar ook in
het belang der menschelijkheiddaar het mishandelen van
gekwetste of oud en zwak geworden dieren daardoor zeer
verminderd wordt.
„Het is waarlijk vreemddat het meermalen begonnen
slagten van paarden op vele plaatsen niet regt vooruit wilde,
zelfs daar niet, waar men personen aantrof, die van de bruik-
baarheid van het vleesch zich overtuigd haddenen den ge-
ringen prijs wisten te waardeeren. Een aangeborene tegenzin
voor het vleesch van een edel, tot andere doeleinden beslemd
dier was eene wezenlijke hindernisgevoegd bij het vooroor-
deel der menigte.
„Waar het aan rustelooze bemoeijingen gelukt is, den
tegenzin eenigzins te matigen en het bewijs te leverendat
het paardenvleesch even als ander vleesch voedzaam en sma-
kelijk en daarbij nog veel goedkooper is, daar hebben de
paardenslagterijendie in het begin schoorvoetend daargesteld
werdenhoe langer zoo meer aftrek en winst gevondenhet
verbruik is steeds stijgendehoewel nog altijd op te weinig
plaatsen en met al te geringe uitbreiding.
De hoofd- en residentiestad Berlijn heeft zich vooral ver-
dienstelijk gemaakt voor dezen tak van vooruitgang. Het
in 1842 gestichte verbond tegen het mishandelen van dieren
(later de Vereeniging tot bescherming van dieren), waarvan
de wakkere zanger en tooneelspeler Heinrich Blume, de
schrijver Tbeodor Miigge, de schoolopziener Gerlach en anderen,
waaronder ook steller dezes behoorde, oprigters warenzette
de zaak op touwzorgde voor de daarstelling eerst van een,
later van meer paardenslagterijen gaf maaltijden, waarbij
de spijzen paardenvleesch waren en wierf verbruikers, die in
den minderen stand ook meer en meer gevonden werden. In
het jaar 1848 werden reeds 587 paarden geslagtin het jaar
1852 meer dan 600 stuks, die 1808 centenaars (1 cente-
naar =110 pond 1 pond 0,467 ned. pond) wogen,
waarvan bijna de helft voor menschelijk voedsel en de andere
PRIJS DER ADVERTENTieN
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12% Cent.
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
helft voor de honden en voor den handel gebruikt werd.
Toen kwam er achteruitgang; in 1857 werden slechts 367
paarden met 1668 centenaars gewigt, geslagt. Sedert dien
tijd steeg het verbruik weder en wel op eene verblijdende
wijze, De juiste aanteekeningen der gezondheids-policie ge-
ven toch
voor 1861 door 3 paardenslagterijen 519 stuks.
1862 7 1042
1863 7 1307
1864 8 1742
1865 8 2141
1866 12 3715
1867 14 3911
In den loop van dit jaar zijn 18 paardenslagters werkzaam,
en het totaal zal weder klimmen. In het 3de kwartaalwaarin
men om de hitte de minste paarden slagt, kwamen er 712
naar de slagtbank. In eene week in October 124 stuks.
De paardendie te Berlijn geslagt wordenzijn slechts
voor een klein gedeelte uit de stad zelve; ongeveer twee der-
den worden door kooplieden uit de Marken, PommerenSak-
sen enz. aangevoerd. Men slagt echter geenszins, zoo als
velen meenenslechts oude afgewerkte paarden, maar ook
veulens en jonge trekpaardendie goed in het voeder zijn,
maar niet meer bruikbaar, uithoofde van beenbreuken, lam-
heid, zware kwetsuren, dampigheid en dergelijke. Welvarende
en goedgezinde eigenaars zenden ook hunne rij- of trekpaar
den die hun lang en goed gediend hebbenliever naar de
slagterijendan ze aan het treurige lot over te latenom
voor een huurrijtuig of een zandwagen een smartelijk uiteinde
te vinden.
Het toezigt der politiewier zorg het is te wakendat
geene stokoude, doodmagere of afgejaagde paarden of zulke,
die aan ziekten onderhevig zijn en waarvan het vleesch onge-
zond zou kunnen zijn, geslagt, maar naar den paardeviller
gebragt worden dit toezigt dat van den aanvang af be-
staan heeft, is beduidend gemakkelijker gemaakt en tevens
meer geregeld en zekerder, sedert er eene algemeene paarden-
slagterij is opgerigt, waar alle paarden moeten geslagt worden.
Die slagterij bevindt zich voor de nieuwe Koningspoortin
de Greifswalderstraat n°. 18, en bevat eene met glas over-
dekte zaal voor het onderzoek der paardentwee slagtplaat-
sen met de noodige inrigtingen, eene ruimte voor den afval
verscheidene stallen, waaronder eene ter afzondering van ver-
dachte dieren, en verdere gemakken. De veearts Dr. Ulrich
die het onderzoek en het toezigt leidt, oefent zijn ambt met
voorzigtigheid en gestrengheid uit; in het jaar 1867 werden
113 paarden afgekeurd als ongeschikt voor menschelijk voedsel.
Door elkander levert elk paard 400 pond vleesch. Een
derde of de helft van het vleesch en vet is geschikt voor
menschelijk voedselhetzij versch om te bradente koken of
op andere wijzen toebereidhetzij gerookt of tot worst ge
maakt. Het vet wordt voor het toebereiden van groenten
zeer gezocht, maar wordt ook veel gebruikt voor het sraeren
van machines en het zacht houden van het ledervan wege
zijne altijddurende vloeibaarheid. Het vleesch kost 12 tot 18
cent het pond, het vet is echter veel duurder. De mindere
deelen van het vleesch en de afval wordt door de honden
gebruikt en tot bereiding van zeep, pomade, olie, lijmenz.;
de prijs daarvan is 3 tot 5 cent en ook hooger.
De overige gewone bijzakenzoo alshuidenhaar van
manen en staart, beenderen, blazen enz. worden even als bij
de vilderijen verkocht. Het hart, de longeude lever en de
nieren worden al naarmate der hoedanigheid door menschen
of honden gegetende laatste krijgen ook nog de schoonge-
maakte magen en darmen, De dunne darmen worden naar
Spanje uitgevoerd, waar zij in den landbouw tot het bewaren
van de boter gebruikt worden.
De mergpijpen worden aan draaijers verkocht of gespleteu,
om het merg bij het vet te voegendat voor pomade of
haarolie gebruikt wordt. Voor het overige kookt men de
beenderen voor lijm af, en verkoopt ze dan aan de fabrieken
voor beenzwart. De hoeven vinden in de fabrieken te Neu-
stadt, Oranienberg, Schoenebeek enz. goeden aftrek; pezeu
en geslachtsdeelenvooral de mannelijke geven lijm. Het
bloed gaat naar de suikerraffinaderijen of met andere vloei-
stoffen en den inhoud der ingewanden naar de mestvaalt.
