- 22 -
Maatschappij voor G'emeente-Credict.
Politick Overzigt.
4 11 F ebruarij
Cilemeiig-de Herigten.
Waarlijk als de dieren nog spreken konden gelijk ten dage
van Biieam boe menigmaal zouden we de beschamende vraag
tot ons hooren rigtenWaarom slaat ge mij?"
Daarom wil ik in een reeks van artikelenstemraen doen
opgaan uit het dierenrijkdie pleiten zullen daarvoor, dat
bet dier meer verstand en gevoel bezit, dan we gewoonlijk
meenen jadat zelfs velen onzer wat aangaat vlijtover-
leg, vriendschap, tronw, ouder- en kinderliefde en meer
andere goede eigenschappennog gerust bij ben ter schole
kunnen gaan.
Ik zal daarbij een ruim gebruik maken van het Hoogduit-
sclie werk van den Bernschen hoogleeraar Maximilian Perty
„Ueber das seelenleben der thiere"en mijn eigene waarne-
mingen daarbij voegen.
Mogten die stemmen gehoordmogten ze verstaan en be-
grepen worden en de overtuiging bij ons vesten dat we even
ondaokbaar als onmensehelijk handelen, door de dieren, die
ons tot nut, genoegen en gemak geschonkeu zijn en onder
onze hoede gesteld werdenniet goed te behandelenvoor-
waar 1 ik zou de moeite en den tijdaan de zamenstelling
dier artikelen besteed ruimschoots beloond achten.
NieuwveenLouwmaaud 1870. D. van Hulst.
Ofschoon reeds kortelijk hiervan in ons vorig nommer is
melding gemaakthebben wijorn het belang dat vele gemeenten
daarbij kunnen liebbengemeend onze lezers geen ondienst te
doeneen en ander omtrent bovengenoemde Maatschappij nog-
maalsdock thans meer uitvoerigin ons Weekblad mede te
deelen.
Bij besluit van Z. M. den koning van 19 Jannarij 1870, n°. 22,
zijn goedgekeurd de statuten eener Maatschappij voor gemeente-kre-
diet, ontworpen door de heeren C. Becker lid van de finna
Becker Paid, te Amsterdam .1Fock, lid van de firma Determeijer
WVsiingh Zoon, te Amsterdam; A. C. Wertbeim, lid van de
firinaWertheim Qoiripert?., te Amsterdam, en F. A. Mailer, preside it-
direkteur der Rotti rdamsche Bank, te Rotterdam. Het. maatscbap-
pelijk kapitaal bedraagt aanvankelyk een millioen gulden, verdeeld
in duizend aandeelen van f 1000, uitmakende de eerste serie,
gemerkt A, en wordt, als bij de statuten omschreven, verboogd
tot vier millioen gulden, door uitgifte van aandeelen vaD de t.weede
serie, gemerkt B. Door de out.werpers wordt thans opeDgesteld
de deelDeming tot een bedrag van f 800,000 in het maatschappelijk
kapitaal van f 1,' 00,000 eerste serie. Uit de aankondiging desbe-
treffende blijkt dat de inschrijving geschiedt ten kantore van de
heeren Wertbeim Gompertz, te Amsterdam. Zo dra de inschrij-
vingen bet. bedrag van f 800,000 zullen bebhen bereikt, zal de
inschrijvingslijst gesloten in daarvan omniddelijk aan het, publifk
keunis gegeveu worden. Voorloopig zullen slecbts 20 pet. of f 200
per aandeel moeten gestort worden. Zoodra de uitslag derinschrij-
vingen zal bekend zijn, zullen de deelnemers opgeroepen worden
ter bijwoning eener algemeene vergadering, ten einde de bij de wet
vereischte notariele akte te teekenen en daarna over te gaan tot
de benoeming van den raad van toezigt en van den direkteur.
Bij het Berigt, waaraau het voorgaande ontleend is, hebben de
ontwerpers tevei s openbaar gemaakt eenige boofdbepalingen der
statuten. Blijkens deze bepalingen leent de Maatschappij voor ge-
meente-kredict aan gemeenten, provir cien en waterscbappen, uitslui-
tend in Nederlan I gelegen, en geeft daarvoor ten haren laste
obligation uit op de wijze bij de statuien omschreven. Zij belast
zich v'oorts met het verstrekkeu van voorschotten op anticipatie-
billetten aan de besturen van de publiekregtelijke iigehamen waar
mede de Maatschappij in betrekking staat. Alle bandels- en ban-
kiersoperatien, niet vallende binnen het doel of den werkkring der
Maatschappij, gelijk deze hierboven zijn omschreven, zijn verboden.
De obligatien door de Maatschappij uit te geven ten haren laste,
zijn in blanko of op naam, ter keuze van de houdersdaarin worden
vermeld de rente welke zij dragen en de voorwaarde van aflossing,
zoo als die door het bestuurzal zijn bepaald. Zij worden uitgegeven
zoodra een door het bestuur te benalen totaal van ieeniugen
overeenkomt met de uit te geven obligation. Het. bedrag der rente
en aflossing eener leening in een jaar mag niet meer bediagen dan
het.geen lie Maatschappij van de verschillende kontraktanten ten
behoeve van wie de leening gesloten wordt voor hetzelfde doel te
outvangen beeft. De Maatschappij mag zicb niet belasten met de
hovenbedoelde operation, wanneer niet tegelijk door de betrokken
besturen wordt deet genomen in de twee de serie van het maatschap
pelijk kapitaal, voor een bedrag gelijks'aande met 5 pet., van het
nominaal bedrag der leening, met de Maa'schappij ten hunnen laste
te sluiten, en nadat, op de wijze bij de wet voorgeschreven de
verpligtingen, welke uit de te sluiteu leeningen op de betrokken
bes'uren kouien te rusten, zijn goedgekeurd. De overeenkomstig dit
artikel 'e kreOren aandeelen worden aan de eigeuaren afgegeven zoodra
hunne verpligtingen jegens de Maatschappij zijn afgeloopen en
blijven inmiddels verbonden, om in de eerste p'aats daaruit te ver-
halen alle verliezen door wanprestatie der betrokken gemeente ver-
oorzaakt en op de wijze bij het sluiteu der leeningen vast te stellen.
De obligation kunnen worden afgelost. door uitloting met pre-
mien, in dat geval dragen zij minstens 3 pet. rente per jaar en
bedragen zij niet minder dan J' 10 per stuk.
De direkteur der Maatschappij staat onder toezigt en kontrole
eener vergadering van deelhebbers daartoe aangewezen onder den
titel van „raad van toezigt." Deze raad bestaat uit hoogstens 15
ledeu, waarvan 9 direkt benoemd worden door de algemeene verga
dering van aandeelhouders. Deze 9 leden kunnen aoor de aar.deel-
houders worden gemagt.igd om zicb hoogstens nog 6 leden te assu-
mereo, als zij dit in bet belang der Maatschappij wenschelijk achten.
De benoeming van de aldus g. assumeerden wordt in de eerstvol-
gende algemeene vergadering aan de aandeelhouders ter bekrachtiging
voorgedragen de geassumeerde leden staan in alles met de overige
leden gelijk. fien kommissie van twee leden, uit en door den raa I
van toezigt te kiezen, staat. den direkteur raadplegend ter zijde
en vergadert. met dezen ten minste eenmaal in de acht dagen. De
leden der kommissie moeten zijn Nederlan iers en binnen het ryk
woonachtig, De kommissie geeft van hare bemoeijingen verslag in
elke gew ne vetgadering van den raad, of zoo dikwerf dtzeu dit
noodig soorkomt. Do aan haar toe te kennen jaarlijksc^e renume-
ratie wordt door dtn raad van toezigt bepaald.
De Maatschappij wordt bestuurd door een direkteur wier.s
bevoeg theid bij instruktie, vaslgesteld wordt door den raa I van
toezigt,. Hij wordt telkens voor vijf jaren door de algemeene ver
gadering van aandeelhouders gekozen. De vaste jaarwedde van
den direkteur en die van den sekretaris worden door den raad van
toezigt vastgesteld.
Van de zuivere winsten worden vooraf 4 pet over het ges orte
kapitaal der aandeelen aan de aandeelhouders als dividend uitgekeerd;
het overschnt wordt daarna verdeeld als volgt,70 pet,, als extra
dividend aan de aandeelhouders, berekend over het nomit.aal-kapi-
taal van elk aandeel5 pet,, ten behoeve van een reserve-fonds
10 pet,, aan den raad van toezigt5 pet. aan de raadolegende
kommissie 5 pet. aan den direkteur en 5 pet,, aan de oprigti-rs.
Rochefortonzen lezers bekendheeft niet geappelleerd
van het vonnis waarbij hij tot zes maanden gevangenisstraf is
veroordeeld, wegens het opruijend artikel in zijn blad La
Marseillaiseen dus was dit vonnis uitvoerbaar geworden.
Hij kreeg alzoo aanschrijving dat hij zich moest anngeven om
de kerkerstraf te ondergaan maar hij weigerde en verklaarde
alleen voor geweld te zullen bttkken. Van deze verklaring
nam de regering akteen de volksvertegenwoordiger Henri
Rochefort wertl Dingsdag avond ten 8 ure te Parijs op de
publieke strnat in hechtenis genomen, op het oogenblik dat
hij wilde binnentreden een lokaal waar een openbarc verga
dering op het punt stond om aan te vangeu. In die verga
dering zou niet meer en niet minder dan opstand en omwen-
teling geproklameerd zijn geworden en dus heeft de regering
zeer verstandig gehandeld door den woelgeest, den man, die
haar op alle mogelijke wijze weerstreeft en op haren weg be-
lemmert onschadelijk te maken. Had de regering het regt
daartoe, of moest tot Rocheforts gevangenneming het Wet-
gevend Ligchaam weder magtiging verleenen, na de magtiging
welke het gaf om hem te vervolgen? Deze vraag gaf aanlei-
ding tot een vrij onstuimige diskussie in genoemde vergade
ring, waar zij was ter sprake gebragt door Cremieux, den
beroemden republiekeinschen regtsgeleerdedie in 1848 mi
nister van ju.st.itie is geweest,. Cremieux oordeelde dat de re
gering het tegen den volksvertegenwoordiger Rochefort gewezen
vonnis niet kon of mogt doen ten uitvoer leggenzonder
toestemming van het Wetgevend Ligchaam; doch de minister
01 livier en zijne ambtgenooten waren van een tegenovergesteld
gevoelenwaarmede de overgroote meerderheid der vergade
ring zich vereenigde. Eenige uren nadat dit besluit gevallen
was, zat Rochefort reeds opgesloten. Men denke echter niet
dat zijne aanhouding en overbrenging zonder opschudding ge-
schiedden. Tot, zijnen lof zij gezegd dat, hij zelf volstrekt geen
weerstand boodmaar zijne vrienden en het opgewonden
gepeupel trokken parlij voor den „martc!aar", en Parijs was
het, tooueel van een dier strnatoproerenin de hoofdstad van
het beschaafde Frankrijk niet zeldzaam. Doch, ofschoon de
rust gestoord werd op eene wijze die aanvankelijk het ergste
deed vreezen, ofschoon sommige oproermakers pistolen af-
schoten, en enkelen, waaronder ambtenaren van de politie
gekwetst werdenofschoon militaire magt noodig was om de
orde te herstellen zelfs ofschoon de winkel van een geweer-
maker geplunderd en op verscheidene punten barrikaden op-
geworpen werden, echt parijsch! waren de ongere-
geldheden van luttel beteekenis en keerde de rust zeer spoe-
dig weer. Die wijken der stad, waar de oproertooneelen zich
voordedenhebben haar gewoon aanzien herkregen en de
ministers gaan met den meesten ijver voort om te voldoen
aan den wensch van het verstandige deel der natie, om na te
komen vvat zijnamens en met hunnen souvereinbeloofd
hebben.
Eene omwenteling, niet op politiekmaar op wetenschap-
pelijk gebied, heeft een einde gemaakt aan de dwingelandij
van een koning, wiens onttrooning, even als die van Hauss-
mann den ex-prefekt van het Seine-departementreeds lang
was voorspeld wij bedoelen Leverrierden direkteur der pa-
rijsche sterrewacht. Deze vermaarde sterrekundige heeft zich
met het uitspansel en hetgeen dit bevat veel beter kunnen
verdrageo dan met de geleerdendie met en bij en onder
hem aan genoemde instelling werkzaam zijn. Immers nooit
hoorde men van ruzie van Leverrier met Venus, Uranus,
Saturnus, met. een komeet, met een vallende of een verschie-
tende ster, met de zon of de maanmaar met genoemde
heeren had hij elk oogenblik twist, en aangezien zij niet lan-
ger zoo beheerscht wilden worden, en Leverrier zijnerzijds
niets wilde toegevenmaar den baas bleef spelen, divongen
zij de regering tot een doortastenden maatregel. Leverrier
kreeg zijn ontslag als direkteur. De astronomische waarne-
mingen en berekeningen zullen er echter niet onder lijden,
want de heeren geleerden blijven aan den arbeid en het be
stuur van het observatorium is voorloopig aan een kommissie
van drie leden opgedragen.
De troonrede, 8 Februarij namens de koningin van Enge-
land uitgesprokenbevat niets bijzonder merkwaardig. Wat
het buitenland betreft is dat. staatsst.uk al zeer schraal; en
wat het binnenland aangaat, leert men er weinig nieuws uit.
Evenwel worden er verscheidene toezeggingen in gedaan vvier
nakotning voor het vereenigd koningrijk, met name voor Ier-
landbelangrijke en hoogst nuttige gevolgen kan hebben. Als
gewoonlijk werden ook dezen keer de adressen van antwoord
op de troonrede door de beide huizen van het Parlement
voorgesteld, behandeld en aangenomcn, binnen korteren tijd
dan elk andere wetgevende vergadering noodig heeft om de
kommissie te benoemen die met, bet ontwerpen van zulk een
adres belast wordt.
In Oostenrijk is het nieuwe kabinet, d. i. het oude
kabinet met vier nieuwe, liberale leden zeer goed ont-
vangen geworden. De rededoor den nieuwen minister-presi
dent uitgesproken toen hij zich met zijne ambtgenooten voor
het eerst in het huis der afgevaardigden vertoondegaf blijk
van hunnen ernstigen wil om de begonnen taak der konstituti-
onnele regering in het konstitutiounele keizerrijk krachtig voort
te zetten Een der afgevaardigdenovertuigd dat elk voor-
stelstrijdig met, de belangen der klerikale partijbij het
tegenwoordig bewind ondersteuning zal vinden heeft zich dan
ook gehaast het tweeledig voorstel te doen tot opheffing van
het konkordaat en tot invoering van het burgerlijk huwelijk
als verpligting.
lets zeldzaams is in Pruissen gebeurd. Dikwijls reeds lag
de Tweede Kamer (het huis der afgevaardigden) met de re
gering overhoop, en kreeg zij teregtwijzingen en bestraffingen
van de ministers; maar wie had gedacht dat ook de Eerste
Kamer (het Hperenhuis) stout kon zijn en de minister-presi
dent zich daar driftig zou maken! En tochhet is zoo
Graaf Bismarck wilde de zitting van den landdag schorsen
tot 2 Mei, omdat den 14 dezer maand de zitting van den
noord-duitschen rijksdag geopend wordt, en het dan zijns in-
ziens beter ware de twee Iigehamen niet tegelijk te doen
werkenverscheidene afgevaardigden van den landdag zijn ook
afgevaardigden naar den rijksdag; het Heerenhuis echter zeide
„ik heb ook een wil", en niettegenstaande den aandrang van
Bismarck, niettegenstaande deze staatsman aan tegenspraak
zoo weinig gewoon, het Huis dreigde met de woordeu als
ge mijnen zin niet doetzien we elkander misschien niet
weer," verwierp het 's ministers voorstel tot verdaging der
zitting. De aristokratische, de reaktionairede met Bismarck
altoos meegaande meerderheid van den Senaat van Pruissen
heeft het alzoo bij den rijkskanselierbij koning Willems
eersten raadsman erg verbruid.
In ons vorig Overzigt maakten wij melding van het verba-
zend succes dat de russische leening overal had in Europa,
waar de inschrijving was opengestelden wat Amsterdam
betreft, gaven wij onze verwachting te kennen dat de inschry-
vers misschien hoogstens 3 pet. van hunne inschrijvingen
zouden krijgen de uitkomst. heeft de verwachting nog over-
troffen: niet meer dan een pet. is hun toegekend. Rusland
mag trotsch zijn op den uitslag dezer nieuwe finaneiele operatie;
maar de nederlandsche inschrijvers zijn alles behalve tevreden
met deze schrale winterbedeeling.
Spanje en Italic worden niet zoo vlug en zoo gemakkelyk
geholpen; in beide landen laat de toestand der schatkist nog
steeds veel te wenschen over, en doet de regering baar best
door allerlei middelen het evenwigt tusschen inkomsten en
uitgaven te herstellen. Aan dezelfde kwaal, de financien-koorts,
sukkelt, naar het schijntRumanie. Ook daar zijn goede,
doortastende maatregelen noodig om de geldmiddelen van den
Staat te regeienen om daartoe te gerakenheeft vorst
Karel de ontbinding der Kamer onvermijdelijk geacht. De
ministers oordeelden dat de aanwending van dit uiterste mid-
del thans gevaarlijk zou zijnen toen de vorst van zijn voor-
nemen niet was af te brengen gaven al de ministers hun
ontslag, dat de vorst aannam. Deze heeft intusschen persoon-
lijk iets bijgedragen om de staatsuitgaven niet noodeloos te
vermeerderen. Een der leden van de Kamer der Afgevaardigden
heeft voorgesteld, aan de vorstin, Karels jeugdige gemalin
een jaargeld van fl. 300,000 toe te kennen; doch de vorst,,
hiervan onderrigt, verklaarde, dat hij, met het oog op den
benarden toestand der schatkist, die toelage niet zou aan-
nemeuen het voorstel werd ingetrokken.
In Beijeren is het konflikt tusschen de regering en de
kamers oog niet afgeloopen. De Tweede Kamer is nog niet
gereed met het adres van antwoord op de troonrede; aan
den aard van het te neinen besluit valt echter niet te twij-
felenen als dan voor de tweede maal wordt verklaard dat
's lands vertegenwoordiging geen vertrouwen heeft in de minis
ters, dan zal de ontbinding der Kamer wel moeten volgen,
daar de koning den prins van Hohenlohe, zijnen eersten
minister, niet van zich wil verwijderen.
Onze Tweede Kamer heeft een nieuw lid gekregen ter
vervanging van den heer Godefroi, die voor Amsterdam zit
ting had en ontslag heeft genomen. De strijd te Amsterdam
was hevig. Als kandidaten stonden tegen elkander over de
heeren G. C. J. van Reenen, oud-burgemeester dier stad,
oud-minister van binnenlandsche zaken en oud-voorzitter der
Tweede Kamer, en prof. T. M. C. Asser, advokaat en hoog
leeraar te Amsterdam. Met 1039 stemmen werd de heer
van Reenen gekozen; zyn mededinger had juist 100 stem-
men minder. De kiezersvereenigingen Be Grondwet en Bur-
gerpligtondersteund door al de liberale bladenhadden den
heer Asser aanbevolen; voor den heer van Reenen werd met
den besten uitslag geijverd door de kiezersvereenigingen Am
sterdam en Regt voor Allen, krachtig ondersteund door de
Amsterdamsche Courant.
Naar wij vernemen, is het wetsontwerp tot herziening der postwet
gereed, om onmiddellijk bij de bijeenkomst der Tweede Kamer te worden
ingediend. Men deelt ons mede, dat een uniformport van vijf cent voor
binnenlandsche brieven en meer faciliteit voor de verzending van drukwerken
daarvan o. a. de grondbeginselen uitmaken. Het tariferen der dagbladen naar
het gewigt moet echter niet daarin zijn opgenomen. Het cent-porto blijft
daarvoor behouden.
Aan de waakzaamheid van den stationschef te Harlingen, den heer
van der Spek, is het gelnkt op het spoor te komen van diefstallen, door
w erklieden gepleegd ten nadeele van de eigenaars van koopmansgoederen,
aan de spoorweg-directie ter verzending toevertrouwd. Tegen een dier werk-
lieden is althans een geregtelijke vervolging ingesteld.
Dat het gebruik van de nieuwe benamingen voor maten en gewigten
niet ieder even gemakkelijk valt. bewees de nota, die dezer dagen eene
dame van haren vleeschhouwer ontving. Deze had voor haar uitgetrokken
geleverd in de maand Januarij 1870, te zainen 54 hectoliters vleesch.
De arrondissements-regtbank te Haarlem heeft den 3 dezer uitspraak
gedaan in de zaak van den kastelein P. M., ter zake van dobbelspel met
kaarten te zijnen huize, waarvan hij voordeel genoot. Hij werd veroordeeld
tot 3 maanden gevangenisstraf en f 100 boete, bij niet-betaling te ver-
vangen door 14 dagen gevangenisstraf, benevens verlies van zijne burger-
regten voor den tijd van vijf jaren.
De heeren W. P. C. Pabius c. s., te Amsterdam, vragen hulp voor een
diep beklagenswaardig slagtoffer van langdurige preventieve gevangenis.
Vijftien maanden tot onderzoek en daarna vrijspraaJc. Vijftien maanden,
waarin het huisgezin des eindelijk vrijgesprokenen tot den bedelstafgebragt
en hij zelf uit iederen werkkring verstooten is. En dat in onze dagen van
hooggeroemde filantropie, waarin men naauwlettend waakt dat zelfs de
straf der misdadigers toch niet te hard zij, en allerlei middelen worden
aangewend om het lot van den veroordeelde te verzachten en hem bij zijnen
terugkeer in de maatschappij de behulpzame hand tebieden. De onschuldige
slagtoffers eener trage regtspleging zijn er, het blijkt, inderdaad erger aan
toeReeds in de gevangenis missen zij veel, wat den veroordeelde gegund
is en hem deu nacht des kerkers verlicht. Wij hopen dat de heeren Pabius c. s.
door veler medewerking het beoogde doel mogen bereiken. Tevens schrijft
men uit Hoorn, dat de regtbank aldaar als regel heeft aangenomen, om
de preventieve gevangenis van beschuldigden zooveel mogelijk te bekorten,
en, even als in Engeland en in andere landen geschiedt, de aangeklaagden,
zoo de omstandigheden het toelaten, spoedig na hunne aanhouding te vonnissen.
De zoogenaamde Zeesfer, een visch die vroeger door de visschers
werd weggeworpen, wordt tegenwoordig zorgvuldig bewaard en voor goede
prijzeu door hen aan landbouwers verkocht. Met wagens vol wordeuzevan
het Nieuwediep naar het Westland vervoerd, om diiar voor het bemesteu
van bloemkool- en aardappelenland te worden aangewendMen betaalt tot
f 2 voor de mand. Gelukkig dat de visschers niet zeer fijn van reuk zijn,
want dat zee'insekt begint na een paar dagen een afschuwelijken stank te
verspreiden.
Pas is te Parijs de moord gepleegd op inevr. Lombard, door den
26-jarigen belgischen bediende Francois Lathauwers, of een dergelijke misdaad
wordt van daar berigt. Het slagtoifer is Josephine Rispal, oud 25 jaar,
en van los levensgedrag. Zij woonde in de rue St. Honore n°. 286, stond
in betrekking met zekeren Eugene Durand, die gehuwd en vader van twee
kinderen is en wonende in de rue Menilmontant. Tusschen hem en zijn
maitresse vielen dikwijls zulke hevige tooneelen voor, dat de eigenaar van
het huis genoodzaakt was haar de woning op te zeggen. Voor eenige dagen
des avonds begaven zich Durand en zijne maitresse naar de woning van
deze laatste. Beide verkeerden, naar het scheen, in een toestand van
dronkenschap en naauwelijks hadden zij de deur hunner kamer gesloten of
men hoorde een hevigen twist. Een uur later stortte Josephine onder den
uitroep //help help! ik word vermoordin den gang neder, liep eenige
treden van den trap af en zonk toen ineen. De concierge, die alleen in
het huis was, haalde dadelijk de politie, en toen hij terugkwam lag Durand
voor zijne maitresse en kuste haar. //Het is uit!" riep hij, //ik heb u
