1872.
Vrijdag, 2 Augustus.
N°. 31.
VAN
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Dertiende Jaargang.
Haarlem mermecr.
J
3?rijs van het Abonnement:
in het Jaarf
Prijs der Advertentien
van 16 regels 75 Centelke regel meer 12 /2 Cent.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven
UITTREKSEL
Uitvoerig en beredeneerd Verslag van den toe-
stand der Gemeente Haarlemmermeer,
HAARLE11IHERMEER
Pi'ijs van een enkel Nommee 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE,
te adresseren aan VAN BONGA C°.te Amsterdam.
Uiterlyk Woensdag.)
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
Bij besluit van 6 Julij 1872, n° 24, heeft Z. M.beschik-
kende op het verzoekschrift van den heer Jan van Rijnwo-
nende te Wageningen, H. D. bewilliging verleend op de akte
van oprigting der naamlooze vennootschapde Wageningsehe
Bergte vestigen te Wageningen. Deze vennootschap heeft
ten doel: het exploiteren van de voor haar aangekochte gron-
den, bouwland, hakbosch en opgaande boomenop den Berg
in de gemeente Wageningen, sektie E, nommers 1217, 1218,
1219, vijftien hectaren negen en vijftig aren tachtig centiaren
en van die gronden, welke later door haar mogten worden
aangekocht of verkregendoor: a. aanleg van een deel van
het terrein tot vvandelplaats voor het algemeen; aan de ge
meente Wageningen het genot van eenige wandelpaden te ver-
zekeren en haar in het bezit te stellen van terrein tot schiet-
baanb. ander deel van het terrein aan te leggen en daar
een gebouw of gebouwen restauratie met of zonder gele-
genheid tot logies op te rigten en de noodige nevengebou-
wen en tenten daar te stellen; het drijven van landbouw, hout
en boomteelt; een en ander voor eigen rekening of in ver-
huur; c. het verkoopen van gedeelten dier perceelen tot bou-
wen van woonhuizen of villaas, of die voor rekening der ven
nootschap te stichten en die te verhuren of verkoopen.
Z. M. heeft raagtiging verleend tot voortzetting harer werk-
zaamheden na de sluiting van de zomervergadering der Staten
in 1872: a, aan de kommissie/ uit de Staten der provincie
Noord-Hollandbelast met het onderzoek van het ontwerp-
reglement van bestuur voor den Hondbossche en Duinen tot
Petten; b. aan de kommissien uit de Staten tier prov. Zuid-
Holland, 1°. tot onderzoek en rapport omtrent een voorstel van
Gedeputeerde Staten tot vaststelling van de dijktafel voor
het eiland Voorne en Putten2°. tot onderzoek en rapport
omtrent het voorstel van Gedeputeerde Staten betrekkelijk
het adres van het bestuur der generale dijkagie van Stellen-
dam, om voorziening in het onderhoud van den dam 13, lig-
gende voor den Adrianapolder.
Ujtslag van de herstemming ter verkiezing van twee
Leden voor den Gemeenteraad van Haarlemmermeer,
gehouden op Dingsdag 30 Julij 1872.
In de bussen zijn bevonden 253 stembriefjes waarvan geen
van onwaarde werd verklaard, doch zes namen van personen,
voorkomende in even zooveel stembriefjes die overigens gel-
dig vvarenen wel vijf namen van personen die niet voorkwa-
men op de lijst van hen over wie eene hierstemming moest
plaats hebben, zijnde de heerenA. Pruissen B. de Jong,
G. de Jong, D. Meyer, Mr. M. P. Amersfoordt, en een naam
van P. Verkuijldie Iweemalen in hetzelfde briefje voorkwam,
Het getal der geldig uitgebragte stemmen is mitsdien ge-
weest 253.
Daarvan bekwamen de heeren: Mr. J. P. Amersfoordt 155,
C. de Jong 101, P. Verkuijl 96 en II. Meijer 89 stemmen.
Derhalve zijn tot leden van den Gemeenteraad verkozen de
heeren: Mr. Jacob Paulus Amersfoordt en Oornelis de Jong.
Stemopnemers waren de heeren: J. W. LantzendorfferP.
Knaap Gzn. en A. Kuiper.
van 24 tot 30 Julij 1872.
GEBOREN: Theodoras Johannes, zoon van J. dePaus en P Meijer
Cornells zoon van W. Metz en C. M. Schouten. Grietie Adrinantje
dochter van B. Edel en A. Slagter. Catharinedochter van J. Bisschop
en E. Wagenaar. Teunis zoon van C. Verhulp en E. Niemantsver-
driet. Sofia en Maria (tweel.)dochters Van C. Sandifort en E. Hart-
man. Nikolaas Jacobus, zoon van J. Visser en A. M. v. d. Linden
Jacob zoon van G. Markus en B. van der Pad. Willemiuadochter
-n H. Zoet en G. Siekerman. Mariadochter van L. van Klaveren
en E. Evers. Klasinadochter van D. van Wieringen en M. van Ge-
men. Guurtje dochter van J. de Lange en E. Beers.
OVERLEDEN: Aaltjeond 22 maanden, dochter van F. Maaskant en
U A. Kopje. Anna Henrietta, oud 2 maanden, dochter van M. Ver-
beek en A H. Kist. Hendrik Cornells, oud 7 weken, zoon van A.
A roost en J. van der Burg.
ONDERTROUWD J. J. de Boer met H. de Winter. A de Wilde
met G. Tarns.
GEHUWD: D. van Wieringen met P. Huisman (wed.) J. H. de
Groot (wedur.) met J. van Zonneveld (wed.) H. A. van Meeteren met
W. Uithol. L. Smit met P. van Vuuren. C. A. Gehrels met A. Kort.
Voor de maand Augustus zijn te Haarlemmermeer de pre-
dikbeurten aldus geregeld
4 Aug.'s voorm. lOure, Ds. Jorissen;11 Aug.'s na-
midd 2 nre, Ds. Jorissen; 18 Aug 's voormidd. l't) ure,
Ds. Swalue; 25 Aug,, 's voorm. half 10 ure, Ds. van der
Flier.
UIT HET
OVER MET JAAR 1871,
opgemaakt door Burgemeester en Wethouders van
Haarlemmermeer, Jen 25 April 1872.
Bevolking. De werkelijke bevolking op 31 December 1870 bedroeg:
6013 mannen en 5376 vrouwente zamen 11,389 personen. Vermeer-
dering gedurende het jaar: a. door geboorte 298 m. en 264 vr. zamen
562 b. door vestigiug in de gemeente 396 m. en 846 vr. zamen 743
geheele vermeerdering dus 694 m. en 611 vr., zamen 1305. Verrnin-
dering gedurende het jaar: a. door sterfte 205 m. en 168 vr. te zamen
373b. door vertrek uit de gemeente 370 m. en 822 vr.zamen 692
geheele vermindering dus 575 m. en 490 vr., zamen 1065. Het ver-
schil tusschen de geheele vermeerdering en de geheele vermindering bedraagt
alzoo 119 m. en 121 vr., zamen 240 personen meer. De bevolking op
31 December 1871 bedroeg derhalve 6132 m. en 5497 vr., zamen 11,629
personen.
Als levenloos geboren werden aangegeven 18 m. en 18 vr. zamen 36.
Het getal gesloten huwelijken bedroeg 105.
Zoo als reeds in de verslagen van vorige jaren is gezegd, wenscht men
de registers van den Burgerl. Stand op ongezegeld papier gedrukt te zien.
De registers der bevolking worden geregeld bijgehouden.
Het aantal inkomende en vertrekkende personen is groot; het verhuizen
in de gemeente is mede zeer belaugrijk het bijhouden der bevolkingregis-
ters vordert dus veel tijd. Het bijhouden van de registers der huisnum-
mers kost mede veel moeitevooral omdat de verordening op het numme-
reu der huizen door velen niet wordt nageleefd.
Verkiezingen. Het getal kiezers bedroeg: a. voor leden van de Twee-
de Earner der Staten.Generaal 229; b. voor leden der Prov. Staten 230;
c. voor leden van den Gemeenteraad 485.
Bij de verkiezingen op 18 Julij en 1 Augustus zijn tot raadsleden geko-
zen de heeren B. Buis, P. Knaap, A. J. G. Timmermans en H. F. Bultman.
Het personeel van den Raad bestaat uit de heeren
N. T. Dorbeck, A. Kuiper, J. van Vuuren, J. Klapwijk, A. van Riessen,
J. G. Schone, G. B. 't Hooft, J. Tensen, P. de Breuk, A. J. G. Timmer
mans, P. Knaap, B. Buis en H. F. Bultman; dat van Burgemeester
en Wethouders uit de heeren: J. W. Lantzendorffer, burgemeester; J. Ten-
sen en J. van Vuuren, wethouders.
De burgemeester geniet eene jaarwedde van 1500, de wethouders elk
f 150 en de secretaris 1200.
In het personeel der gemeente-ambtenaren hebben de volgende verande-
ringen plaats gehad:
De heeren: A, J. G. Timmermans, P. Knaap en G. Buis zijn op nieuw
en de heer H. F. Bultman in de plaats van den heer P. Lanser tot leden
van den Gemeenteraad benoemd. De hulp-onderwijzers A. Serne' en J.
Kuilman zijn eervol ontslagen en vervangen door W. A. P. F. L. Bakker
en L. Vermaasbovendien zijn tot hulp-onderwijzers aangesteld L. Kieviet
en B. van Cornewal. Door de benoeming van een hulp-onderwij/cr is
de kweekeling K. Buurman eervol ontslagen; terwijl de kweekelinge L. de
Groot mede eervol ontslag heeft bekomen en vervangen is door Trijntje
Koning. De heer A. J. G. Timmermans is op nieuw benoemd als amb-
tenaar van den Burgerlijken Stand. Tot leden van het Burgerlijk Arm-
bestuur zijn gekozen de heeren G. H. van der Burgh, J. Maaskant, L.
van der Zon, J. Y. Ran, G. van Leeuwen, A. van ReeuwijkA. Colijn
en T. Klaareterwijl C. van Kraatsdie als zoodanig bedankt heeft is
vervangen door den heer L. van Wijk. De heer J. Enthovcn heeft als
brandmeester bedankt en in zijne plaats is benoemd de heer J. den Ouden.
De heer J. Buijn is als gemeente-opzigter aangesteld.
Door den Raad zijn gedurende het jaar
_1 Strafverordening ter uitvoering van art. 178 der wet van
29 Junij 1851 (Sfaatsbl. n°. 85), tot weriug en beteugeling van besmette-
lijke ziekten1 dito tot wijziging der verordening op het bouwen1 Be-
lastingverordening op de invordering van het schoolgeld voor het bijivonen
der lessen aan de Feekenschool1 dito op de invordering der opcenten op
de persouele belasting 1 dito op de invordering van den hoofdelijkeu om-
slag; 1 Verordening tot wijziging der Verordening regelende den werkkring
der Financiele Commissie uit den Gemeenteraad.
1 Instructie is vastgesteld voor den te benoemen Plaatselijken Genees-
Heel- en Verloskundige.
De voornaamste in den Gemeenteraad behandelde onderwerpen zijn ge-
weest Vaststelling van bestekken van aanbestedingen. Kohieren van den
Hoofdelijken omslag en Hondenbelasting. De Begrooting voor 1872. De
Rekening van 1872 van de Gemeente en het Burgerlijk Armbestuur. Ver-
ordeningen reglementen en instruction. Subsidie is verleend aan het Bur
gerlijk Armbestuur voor 1872. Voortzetting van het proces met den aan-
nemer J. W. de Heijomtrent den bouw van het raadhnis. Benoemingen
van hulp-onderwijzersambteuaar van den Burgerlijken Stand, leden van
het Burgerlyk Armbestuur, braDdmeester en gemeente-opzigter. Nadere
regeling der jaarwedden van onderwijzers en andere gemeente-ambtenaren
Vergrooting der school n°. 4 (Hoofddorp) en het bouwen van twee onder-
wijzerswomngen bij de scholen n°. 9 en 10. Verceniging van het post- en
telegraafkantoor, en andere onderwerpen van meer onderzeschikt belang.
Archieven. Ofschoon het archief jaarlijks vermeerdertis het nog
van geen grooten dmvang. De archieven worden beschreven in eenen in-
ventaris. Het archief, ook dat van den Gemeente-ontvanger is in eoe-
den staat. 6
Naar de laatste door Gedeput. Staten afgesloten reke
ning over 1870, bedroegen de ontvaDgsten 67,826.86-*- en de uitgaven
f 57,282.99, sluitende die rekening alzoo met een sa'do van f 10,543^874.
Volgens de door Gedeput. Staten goedgekeurde Begrooting voor 1872 is
het geraamd bedrag der ontvangsten en uitgaven 64,780.13J.
Van de geldleening ad 32,000, aangegaan in 1866, was het bedrag
der schuld op 1 Januarij 1871 nog f 25,000, en van die, ad f 23,000,
aangegaan in 1873, was de schuld op datzelfde tijdstip nog 22.000.
Gemeente-eigendommen. De eigendommen, die niet voor de publieke
dienst zijn bestemdbestaan in eenige perceeltjes dorpsgrond bij de wet
van 3 Dec. 1868 aan de gemeente afgestaanze worden publiek verhuurd.
Verder bezit de gemeente geene eigendommen dan die voor de publieke
dienst bestemd. De eigendommen der gemeente verkeeren in goeden toe-
stand. Het bedrag der opbrengst of van de inkomsten was 692.05 bij
publieke verpachting. De gemeente-eigendommen, voor de publieke dienst
bestemd, bestaan in1 raadhuis 10 scholen en 8 onderwijzerswoningen
6 brandspuithuizen 4 schuthokken15 aanplakborden en 2 barenhuisjes'.
De toestand is in het algemeen goed. In 1871 zijn aanbesteed: het
bouwen eener school op den Ringdijk bij Slotcn, het schilderwerk aan de
scholen en brandspuithuizen en het afbreken en weder opbouwen van een
gevel aan de school te Abbenesoverigens zijn geen andere werken tot
stand gebragt dan het gewone jaarlijksch onderhoud der gebouwende kos-
ten van een en ander hebben bedrageu f 3032.30. In 1871 zijn twee
wegen in de dorpen hard gemaakt, ter gezamenlijke lengte vpn 319 meters.
In 1872 hoopt men weder een paar wegen te begrinden. De begrinde
wegen verkeeren in gunstigen toestand. De begrinding der wegen geschiedt
naar gelang daaraan huizen worden gebouwd en van de wegen gebruik wordt
gemaakt. De kosten van die begrinding bedroegen 539. De brag
over de Hoofdvaart te Abbenes, welke voor gemeenschappelijke rekening
van de Gemeente en den Polder is gebouwdwordt ook voor gemeen
schappelijke rekening onderhouden en verkeert in goeden toestand. In
1872 zal door het Polderbestuur de tegenwoordige pont aan den Cruquius
worden vervangen door eene brag; daardoor zal in eene lang gevoelde be-
hoefte worden voorzien. Van de twee begraafplaatsen in het Hoofd
dorp en te Nienw-Vennepis de laatste nog niet geheel opgehoogddoch
zij verkeeren, voor zoover ze zijn afgewerktin goeden toestand. Het
zal in 1872 noodig zijn om de ophooging te Nienw-Vennep voort te zetten.
Werken, niet aan de Gemeente behoorende. De wegen in de ge
meente zijn eigendom van den Polder en worden door het Polderbestuur
good onderhonden. De 4 begraafplaatsen van kerkgenootschappen en de
partikuliere begraafplaats van Dr. J. P. Heije verkeeren alien in goeden
toestand.
Medische Politie. De reinkeid der openbare wegen laat niets te wen-
schen over. Omtrent de waterverversching des zomershet reinigen
der sekreten en het wereu en beteugelen van besmettelijke ziekten kan
worden verwezen naar het vorig jaarverslag. De huizeuwaari'n be
smettelijke ziekten heerschten werden gereinigd en ontsmeten de goe-
deren waarmede de lijders in aanraking waren geweestin de meesteVe-
vallen onteigend en verbrand.
Heerschende ziekten. Omtrent de in 1871 geheerscht hebbende ziek
ten leggen wij bij deze over afscbriften van de door de geneesheeren in-
gediende verslagen omtrent den gezondheidstoestand in de gemeente.
//Rapport over den gezondheidstoestand gedurende het jaar 1871
door J. Bolkestein, genees-, heel- en verloskundige.
//Gedurende de eerste maanden van het jaar waren de meest voorkomen
de ziekten pneumonia, bronchitidcsrheumatischeneuralgien en cathar-
rale toestandenenz. Epidcmisch heerschten onder de kinderen variceUen.
//In Januarij deed zich alhier in 't Hoofddorp het eerste geval van va-
riolae voor, hetwelk geheel geisoleerd is gebleven. In Febraarij kwara in
een ander gedeelte van de gemeente het tweede geval voor en vandaar
breidde zich de epidemie langzaam uit, zoodat die in April en Mei steeds
toenam om in de volgende maanden weder af te nemen, doch steeg het
getal lijders weder in de laatste maanden van 't jaarde invloed van de
vaccinatie was steeds merkbaar gunstig.
//Meermalen werd gevaccineerd tijdens het eerste geval van pokken in
een huis zich voordeed, en waar geen nienwe gevallen meer voorkwamen.
//Een enkel geval van kinkhoest kwam onder de kinderen voor.
//In de laatste maanden van het jaar heerschten de mazelen epidemisch
hoewel over het geheel van geen kwaadaardig karakter, was de afloop voor
velen toch noodlottig. Niet genoegzame inachtnemingongeschikte wonin-
gen, in verband met den tijd van 'tjaar, waren bij velen dan ook de
naaste oorzaken waaraan de noodlottige afloop was toe te schrijven.
//Tusschenpoozende koortsen dedra zich het geheele jaar voor. Niette-
genstaande de epidemie van pokken en mazelendie zich dit jaar voor-
deden kan men den algemeenen gezondheidstoestand in verband tot de
bevolkingniet ongunstig noemen.
HaarlemmermeerMaart 1872. (get.) J. Bolkestein
//Vekslag over den algemeenen gezondheidstoestand van Nieuw-
Vennep en omstreken, over 1871aan het Edel Achtb. Bestuur
der Gemeente Haarlemmermeer aangeboden door A. C. van Dor-
sten, plaatselijk genees-, heel- en'verloskundige.
//De algemecne gezondheidstoestand van Nieuw-Vennep en omstreken was
met ongunstig. Wel waren in het begin van het jaar sporadische gevallen
van pokken (vanolae)diealhoewel van erastigen aard weinig offers
eischte. Verder gewone catharrale ongesteldhedenzoo als anginae (keel-
ontstekmgen) bronchitis (luchtbuisontstekingen) en pneumonie (loneont-
steking). s
//In den zomer en het najaar enkele gevallen van koortsen (febris inter
mittens) en in het laatst van het jaar sporadische gevallen van mazelen
die, meestal van goedigen aaid, zonder geneeskundige hulp herstelden.
ttNieuw- Vennep26 Febr. 1872. (get.) A. C. van Dorsten."
//Vers i.AG van den algemeenen gezondheidstoestand in dat gedeelte
der Haarlemmermeer, bewoond door den geneesheer M. van der
Horst, in het jaar 1871.
//De algemeene ziektegesteldheid was alhier, in evenredigheid van vroe-
ger jaren, niet ongunstig. De pokken-epidemiewelke bijzonder in de
maanden January tot Mei heerschtewas, op enkele gevallen naniet
kwaadaardig en tastte veelal ongevaccincerden of waarvan de vaccinatie niet
bekend was aan zoodat de daaraan overledenen als niet gevaccineerd kon-
den gerekend worden.
//De mazelen-epidemiealgemeen heerschendewas niet kwaadaardig
ofschoon afwijkende van zijn gewoon beloop, door het vlugge opkomen en
verdwijnen van den hnid-nitslag. Typhus, sporadisch heerschende was
m zijn verloop over het algemeen niet doodelijk.
//Intermitterende koortsen alhierepidemisch als 't ware kwamen niet
zoo veel als andere zomers in getal voor.
//Angina diptheritica kwam een geval met doodelijken afloop voor."
BegraafplaatsenOp de 3 algemeene burgerlijke begraafplaatsen zijn
gezamenlyk _34 en op de 3 R. C. begraafplaatsen te zamen 140 liiken be-
graventotaal 374.
Geneeskundige dienst big armenverpleegd in liunne woningen. De
armen worden geneeskundig behandeld door de geneesheeren in deze en in
aangrenzende gemeenten gevestigddie behandeling geschiedt uitsluitend
voor rekening van het Burgerlijk Armbestuur, dewijl de Kerkelijke Arm-
besturen zich niet dan uiterst zeldzaam met de geneeskundige verpleiting
van armen inlaten. In 1871 werden 848 kinderen gratis gevaccineerd
waarvoor op alle scholen in de gemeente gelegenheid werd gegeven.
\oor beloonmgen aan genees-, heel- en verloskundigenalsmede voor
kosten van geneesnnddelen is ongeveer 2959.07 aangewend.
Aoepok-mentingHet aantal verrigte koepok-inentingen in het afge-
loopen jaar bedroeg 1532 dit aantal was in 1870, 48 in 1869. 38 in
1868, 138.
Eene Gezondheids-Commissie bestaat hier niet.
Wordt vervolgd