1872.
Vrijdag, 16 Augustus.
N°. 33.
VAN
A AN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Dertiende Jaargang.
Haarlem mcr meer.
Prijs van het Abonnement
in het Jaarg
Prijs der A.dvertentien
KONINKLIJKE BESLUITEN
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven
van 7 tot 13 Augustus 1372.
UITTREKSEL
Uitvoerig en beredeneerd Verslag van den toe-
stand der Gemeente Haarlemmermeer
HAAIHEMMERMEER
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
ALLE TOEZENDlNGEN, REDAXTIE EN U1TGAVE BETREFFENDE,
te adresseren aan VAN BONG A C°., te Amsterdam.
UtterlyIc Woeumlng.)
van 1 6 regels 75 Cent, elke regel meer 12/2 Cent,
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend
Z. M. de koning heeft 1°. op hun verzoek een eervol ontslag
verleeqdaan G. J. de Jong, ais plaatsvervangend heeinraad tan
het polderdistrikt Maas en Waal, provincie Gelderland; aan W. J.
Joosteu, als sekretaris van het polderdistrikt de Circul vandeOoy
(id.); aan mr. H. Dijckmeester, als dijkgraaf van het polderdistr.
Nedtr-Betuwe (id.); en aan A. van de Stolpe, als gezworen van
den polder Dreischor (Zceland); - 2°. benoemd.- tot ieden van het
bestnur van het waterschap bet Hoog Hemaal (Noord-Brabant),
A. van Oss en A. Vos; tot heemraden van het bestuur van het
waterschap den Eetbensehen en Meeuwenschen zeedijk (id.), A. van
Turnhout en H. Branderhorsten van het waterscbapsbestuur van
den Vervoornenpolder (id), A. C. Bakker; tot gezworen van het
bestuur van het waterschap de Sabina Henricapolder (id.), A.
Ophorst; in bet bestuur van het. waterschap Neerloon (id.), tot
dijkgraaf H. Beys en tot heeinraad M. van Aatentot hoogtieem-
raad van Voorue (Zuid-Holland), C. Vijfwinkel; totid. van denZwijn-
drechtschen Waard (id.), WVisser Azn.tot dijkgraaf van- den
polder het Nieuweland van Heinenoord, gfenaatud de Bosschen (id.),
G. ViDk en van den Galatnee en Mariapolder (id.), A. van Weel
Dz. tot gezworen: van den Weipolder en AJteklcin (id), K de
Bruin van den polder het Oudeland (id.), W. KampKz. 'van den
polder het Rietveld (id G. Mijs van den Anna Wilbelminapotder
(id.), A. Scneepers; en van den polder Diederik (id.), C. Driendiik-
tot heemr. van net polderbest. van Heenvliet (id.), A. Langestraat, en'
J Beukelman tot gezw. van den polder de Nituwe Stad (id.), J. Bra-
ber; tot id. van den polder de Oude Siad, (id.), A. Roodza tin het
bestuur van den Zuidpolder, gemeente Oust-en West-Barendrecht
(id.), tot dijkgraaf, J. Barendrecht Gz. en tot lieemraad J. van
der Linden; tot heemraden van het waterschap Stormpolder (id
J. Vet Pz. en D. Starkenbnrg tot voorzitter van den polder de
Uiterwaarden, gemeenten Vianen en Hagestein (id.), J. G. Mynlieff-
tot hoogbeemiaad van den Hondsbossche en Duwen tot Pel ten
van wege het arnbacht van Wtstfriesland, genaamd Drechterland
(Noord-Hollaoo), P. Schuurmantot hoogheemraad van Rijnland'
(Noord-Holland en Zuid-Holland), mr. P. L. F. Blusse; tot heeinraad
in de uitwaterende sluizen m Kennemerland en West-Friesland
(Noord-Holland), C. Kroun; tot dijkgraaf: van de watering Baar-
land, (Zeelanfl), P. van Wingenvan den St. Pieterspolder 8e
polder-arrondissement, (id.), Ch. Draecken van den Angelina-
polder, (id C. B. Tliomaes in het waterschap van Schouwen
(idem): tot voorzitter mr. B. C. Can, en tot leden J. Schalk
wijk, C. L. Gast, M. Locker de Bruyne en D. van der Maas
tot hoogheemraad van het waterschap Bijleveld en de Meerndiik
(Utrecht), J. A. Meelboom van Kockengen tot volmagt van het
dijksbestuur van bet Nieuw Bildt (Friesland), A B. Wassenaar
tot lid van het dijksbestuur van Wijmbritseradeel c. a., koctributie
Zeeriijken, de steden Sneek en IJ 1st daaronder begrepen (id K K
Kooy tot volmagten van het waterschap de Bildtpollen (id J H
Westra en J. J. Hbogland tot leden van het bestuur van den
Noordpolder (Groningen), H. H. Addinga en E. 0. Smit tot,
lid van het hoofdbestnur in het le onderdeel Harkstede van het
waterschap Dnurswold (id.), J. 8. H. Oortwijri.
In den morgen van den 8 dezer had alhier een droev.V
ongeluk plaats. Een braaf, oppassend en werkzaam hnisva"
der, met name Jacob Drooger, aan het Hoofddorp alhier woon-
achtig, was op den Spieiingweg nahij den Beimebroekerweo-
aan het grind rijden. Naast de met grind beladen kar loo-
pendescl.ynt hij gestruikeld en gevallen te zijn met het
droevig gevolg dat het wiel van de kar hem dwars over het
seheenbeen is gegaan waardoor het boven den voet verhrii-
zeld en het vleesch opengescheurd is. Door een wa^en van
den heer Baron van Versrhuer werd de ougelakkige man te
huis gebragt, en welk een jammertooneel dit voor zijne vrouw
en kmderen was, laat zich beter denken dan beschrijven te
meer daar in den afgeloopen winter dit gezin reeds door'veel
ziekten was uitgeput. Armoede staat dan ook voor dat gezin
voor de deur, als de liefdadigheid niet te huip komt
Den volgenden ochtend is de gekwe.ste. op advies van den
heer Malefijtom wien onmi-ldellijk door den heer Dr Bol
kestein was getelegrafeerdnaar het gas.huis te Haarlem ver-
voerd. Naar men zegt is de verwo.idiug van zulk een ern-
stigen aard, dat de lijder in groot levensgevaar verkeert.
(Zie advertentie hierachler.)
GEBOREN: Gerritjedocfcter van J. Tcrlouw en J. Kruis. - Sofia
llTsniLU r°er T u d,e.,Lee"W' Maria> ^ochter van J. S
en M. Spyker. Cornells Hendnk, zoon van J. Nuijt en T) Molenaar
Knjna, dochter van A. van Duiiii en M Srtmnh l n 01enaai-
T Riiim Tj vi t i ^cnaap. Johannes, zoon van
J. Rijke en H. Klaassen. Jacobus Cornells, zoon van Ade Kraaij en A
Toor Maehie] V Pauluszoon van L ven Boheemen en a'
loor. Machiel, zoon van R. Tensen en G. van Andcl A u.
van J. Troost en N. van der Wei. LlJ°tJe, dochter
OVERLEDEN, Arie, oud 5 weken, zoon van G, Houtman en M. Por-
tegijs. Aartje, oud 5 maanden, dochter van W. van der Pol en J. v. d.
Mooren. Mafthijsoud 4 maandenzoon van J. van Wijk en J. Verkuijl.
°^S^on°twe^enzoon van A. van Rijswijk en M. Koolhaas. Abraham,
oud 20 Jaren, zoon van A. van der Groef en J. Raap. Josina, oud 11
weken dochter van C. Dolieslager en G. Arisman. Hendrik, oud 4
maanden, zoon van B. Winkel en P. Kouwenberg. Margaretha, oud 6
jarendochter van D. H. Heuvel en M. Zuidervaart. Lambertus, oud
fa jarenzoon van Jvan Grinsven en A. M. v. d. Hul. Cornelis Nederveld
oud 62 jaren wedr. van E. Roodenburg.
T? J- Faas met M. Mooij. F. Molenaar (wednr.) met
E. Plakman (wed.)
GEHUWD J. J. de Boer met H. de Winter. A. de Wilde met
G. Tanis.
Den 8 Augustus heeft te Ilaarlemmermeeraan tlen IJweg
hoek Vijf huizerweg, weder eene harddraverij plaats gehad
des morsrensvan boeren-paardcnwaaraan door 12 paar-
den iverd deelgenomen de prijs werd behaald door het paard
van den heer W. Claijin deze gemeenle woonaehtigen de
premie door dat van den heer Langbos, van Halfweg;
des namiddags, door paarden van zessen klaar, w'aarnaar
door 10 paarden werd gedongen door het paard van den
heer Jacob de Jong, bereden door Bertus Leiden, werd de
piijs en door dat van den heer Langbos voornoemd werd de
premie behaald.
Vele toeschouwers hebben aan dit feest deelgenomen.
TJIT HET
OVLli HET trnAE ls7 1,
opgemaakt door Burgemeesler en Weihotiders van
Haarlemmermeer, den 25 April 1872.
Vervolg en Slot, zie N°. 31.)
Gemeente-Politie. De dienst wordt door de vier gemeente-veldwach-
teis, die elk eeue bezoldiging-van 400 genieten, naar behooren waarge-
nomen zulks is ook het geval met de Rijks-politie. In 1871 hebben
polftie-dlensten'^Tdi^geweest!'66' PlaatS ge,md dan SeW°ne
Brandwezen. De gemeente bezit zes brandspuiten met toebehooren -
De branden m 1871 voorgevallen en die opmerking verdienen bestonden
een schuurtje van Jan Vis, niet verzekerd - 2°. een huis en
/•izon (nob0edel de Weduwe Vlegelsverzekerd te zamen voor
hnia l "i j' een® boerde"J ™u d™ heer Pre'vioaire, boerderij en in-
bocdel verzekerd - 4 een huis met schuurtje en inboedd van C. de Rui-
terverzekerd te zamen voor 1425 - 5- gene boerderij van de Haar-
lemsche Bankvereenigmg bewoond door F. Maaskantwoningkoren en
v^wlliige;:™ - 06 die"St tij de blandweer wordt ^ferrigt door
h Jbrlf"9 ~tlD df beide d°rpen W01'dt in de verlichfingr voorzien door
bedraven 2^7 la.ntaarn.s ln elk dol'Pde kosten hebben
bedragen 23.37 ovengens bestaat er-geene straatverlichting.
Nationale Militie. Het aandeel der gemeente in de ligting bedroe»
35 man dat der mgesehrevenen 106 bij de land-militie werdeS ingelijfd
34 en by de zee-militie 1 man.
Schutterij. De werkelijke sterkte der schutterij was actief 199 re-
hTstn, I '-t lAaIneU man; De biJ de wet 8ev°rderde actieve sterkte
bestond uit 144 man. De sterkte van den eersten ban bedroeg: actief 176
reserve 63 te zamen 239 man. De schutterij is alhier rustende.
herkelyke zaken. Het getal kerkelijke gemeenten bedraagt 7 en dat
1 a!1 i, i. °Dj i laatst^enoeDlde zijn begrepen de Hervormde kei-k
to Abbenes behoorende tot de Hervormde gemeente te Kage en 3 evan-
ge isatie-gebonwen behoorende tot de Hervormde gemeente Haarlemmer-
meer. Het getal dienstdoende leeraren of geestelijken is voor de Iler-
ChrilT Af VT oe Eoo™sch:Catho1- 4 (waaronder 1 kapellaan) en voor de
AfS|;scb- 2- Pe uitgaven voor de openbare eerediensthet be-
drag der verleende subsidien voor bquw of herstel van kerken en pastorien
de toelagen aan predikanten, pastoors, kapellaausenz.alsmede de ko^tcii
van bouw en onderhoud v'an pastorien en de voor godsdienstige doeleinden
aanvaarde makingen en schenkingen, zijn alien onbekend.
hdlfe™j\-r''ns[en en Wetenschappen. - Het aantal openbare scholen
bestaat uit 10, met even zooveel hoofd-onderwijzers7 hulp-onderwijzers
1 vrouwelijke en 0 mannel.jke kweekelingen. - Het getal leerlingen op
de openbare scholen bedroeg: op 15 Jan. 708 jongens547 meisjes, za
{f.a} °P 15 782 jongens, 680 meisjes, zamen 1462; op 15
July 774 jongens, 681 meisjeszamen 1455; op 15 Oct. 805 jongens
foli c?/' ZaT !?02; ,n bet ^eheel 3069 en 2605 meisjes
totaal .-,6/4. Rosteloos werden in 1871 ondervvezen: 498 jongens en
465 meisjeste zamen 963 leerlingen.
1 win sch"ollokalei' en onderwijzerswoningen verkeeren in goeden staat. In
1871 werd gebouwd de School N°. 10, op den Ringdijk bij Sloten.
De kosten van bet onderwijs bedroegen in 1871 als volgt: jaarwedden
der hoofd-onderwyzers/7317.44J; idem der hulp-onderwijzers 2264 38
felafn nnn^e^'ngen 658.33 korien van het oprigten In schooT
gebouwen 2269.—idem voor het instaiidhouden daarvan 2678.801
idem vcior het aanschaffen van schoolmeubelen 123.62 idem voor het
onderhoudeti daarvan/137.—idem voor het aanschaffen van schoolboe-
ken en schoolbehoeften der leerlingen /1376.23i ko-ten van licht en brand-
tnor het" hooHokalen /165.32J vergoeding aan de hoofd-onderwijzers
voor het gemis van vrye womng 170.83*kosten der plaatselijke school-
commissie 119.61 totaal f 17,280.58.
De schoolgelden bedroegen 10 cents voor elken leerling in iedere klasse.
De onvermogenden werden van de betaling vrijeesteld In allp schnlpn
Z TS,1e h/lp"'idde1""' '-lke 4 de behoeften noodig
zijn en alles verkeert in goeden toestand.
J*™*™ fchf]en ,zijn.er in deze gemeente twee een aan den Krnis-
mef h ri hoofd"0,ndenvlJfr en 1 kweekelingen een te Nienw-Vennep
met 1 hoofd- en 1 hulp-onderwijzer. Het getal leerlingen op deze bii'
zondere scholen bedroeg: op 15 January 114 jongens en^fi meisjes, za-
?i°. 21°,°„;. °P 15 APnl U8 jongens en 92 meisjes, zamen 210; op 15
fn on J?nSens en 100 meisjes zamen 226 op 15 Oct. 122 jongens
850 lpvielSJeSZamven a V geheel 480 j°ngens en 370 nieisjes totaal
8o0 leerlingen. Zondagscholen bestaan hier niet.
bnvcn ffp^in11 -alhier t.weei°Penbare Teekenscholen voor jongens en meisjes
f° L, p iaTn°Ud; te,r"'ljl in drie scholen des zat«rdafW voor kinde-
n beneden de 10 jaren gelegenheid bestaat om kosteloos onderwijs te ont-
Iangdp Win eerste befnselen van het regtlijnig teekenen, naar de methode
wordf cclpvpp T n 1 onderwiJs °P de gro°te teekenscholen
flk 1 tl °.°ri Semeente-opzigter, die daartoe bevoegd is; dat op
elk der kleinere teekenscholen door een onderwijzer van de scholen waarin
het onderwijs wordt gegeven. Het getal leerlingen op de groote teeken-
Hetafnf/n0^- aaD het ^oofddorP 13 te Nieuw-Vennep 11, zamen 24.
Het aan.nl leerlingen op de Heme teekenscholen heeft ongeveer 135 be-
wbf\~TR7i W°rudenp Ult de Semeentakaa beta aid. Het onder-
T)p «Mnt 1 rgieiV?,' Zee1' bevredigende resultaten opgeleverd
I e staat der schoollokalenalsmede die van het materieel en de hulpmid-
delen, was voldoende. De bezoldiging van elken leeraar aan de Ee
teekenscholen bedroeg 50 per jaar. In de instructie van den gemeente-
opzigter is de bepaling opgenomen dat hij voor zijne jaarwedde ad 600
ook onderwijs moet geven op de groote teekenscholen. Het schoolgeld
voor de groote teekenscholen hedraagt 5 per kind per jaar op de klei
nere teekenscholen is het onderwijs kosteloos. In 1871 hebben de kos-
ten van het onderwijs f 155 bedragen.
In het Hoofddorp bestaat eene Deesbibliotheekopgerigt in 1866 door
bfstafreflgIDg 'i Waai'Van veel gebruik wordt gemaakt. Ook
bestaat er eene bibliotheek van de Holl. Maatschuppij van Landbouw
waanan evenwel, naar men verneemt, in 1871 geen gebruik is gemaakt.
Armwezen. De toestand der behoeftige klasse was in 1871 in het
algeraeen dezelfde als in het vorig jaar.
Op 31 December 1871 bedroeg het getal instellingendoor of van wege
de gemeente beheerd of gesubsidieerd e'e'n zijnde het Burgerlijk Armbe-
tuur. l olgens de goedgekeurde rekeningen van het dienstjaar 1870 be-
loegen daarvan de ontvangsteu 8812.41 en de uitgaven f 8697 651
Er werd gedurende het jaar op het voorgsschotene 5462.331 terug out-
makte 6C2 20Snit Jaren'H VUU e'derS voorgeschoten gelden
maakte 502 20 uit. t- Het getal luusgezmnen en afzonderlijk levende
personen gedurende het jaar verpleegd of die op cenige andere wijze in
de weldad'ge werking der mstelling van het Burgerlijk Armbestuur hebben
rinn™ en 4r°fg: gadurende bet geheele jaar (ouafgebroken) 23 huisge-
delijk) 311 personen Per9°neU; &'DS °f meemale" in het J'aar
Landloutc. Met de najaars,beteeling van het land is geen tegeusnoed
ondervonden. Het graangewas was middelniatigdoor de langdurife koude
mhetvooiyaar; hetzelfde kan van het wei- eWooiknd wordefg^egd
en het T aardarreh,n was ?lecht gevolge van het koude oorjaar
en het te vroeg ryp worden m den zomer ook vertoonde de ziekte zich
erge mate De opbrenust van de zuivci was gunstig. De waarde der
landeryen bedroeg: in huur f 70 a f 100; vlasland f 240 tot 325
eri m kooji 1200 a 1500 de hectare. Er bestaat hier alleen eene
180 leden?elt ee Hol'aDds<,he Ma"tschappij van landbouw, die omstreeks
180 Jeilen telt en, naar men gelooft, op den landbouw een gunstigen-in-
stphfnI" m Werd alhier in het Hoofdd°rp «ne teutoon-
stelhng van vee en landbouw-werktuigeu gehouden. Het droogleggen
gesch.edt hier en daar zoo met duikers als met takkebossen het amftal
Rlntvfart18- onbekend. Bevloeijing door hevels met water uit de
lugvaart is toenemende en wordt door velen meer en meer verlangd
\an schadelyke dieren is wemig nadeel ondervonden.
Opgave der in 1871 beteelde bunders, met vermelding der hoofdgewas-
sen, de opbrengst per bunder ,en de gezamenlijke opbrengst988 bunders
i^o'bufd sCpettCr25Peh tUfel"' fZ7eu,'jke opbrengst-19760 hectoliter;
ooi; 5(1 u a 25 hectol. p. bund., gezam. opbr. 1162,50 hectoliter-
106*50 bUn8* r°gfbectol.p. bund., gezam. opbr. 32427.50 hectol.;'
rid 057 50 ,wmt<,r^arst' 10 hectol. p. bund., gezam. opbr. 1065 hee-
hec'tol 2732 5^ hZTbg an u e1°l P' b,md' gezam. opbr. 38300
hecto *J732.50 bund, haver, 40 hectol. p. bund.uezam onbr 100300
heeto!. 26.50 buud. boekweit; 798.50 bund, boon^ 30 hectol p bund
gez.im. opbr. 23955 bund.; 205 bund, erwten, 30 hectol p bnud up
zam. opbr 6150 hectol.239.50 bund, aardappeleo50 hectol. p. bu'nd
gezam. opbr. H9(5 hectol.; 63 bund, suikerbieten, 350 kilogr. p. bund
tol bund' w^ter-koo]zaad;. ^b-tohp. bund., gezam. opbr. 1500 beer
tol. 103 bund, zoiner-oliezaad25 hectol. p. bund uezam onhr 9575
heeto!.; 12 bund, kaoariezaad, 20 hectol. p. Cd.,^^
tol 17.50 bund, gedolven meekrap; 38 bund, meckrap na den oo°-st ie
wdHteif41116hp t f h Vlf 122"50 bu?d' mangelworteleii46.50 bund.
11 i.' nP' bund" gezam- °Pbr- 279 hectol. 846.50 bunder
SSrJrP b, kl,ogr- P- bund. gezam. opbr. 4,232,500 kilogromm
4546.50 bund, weiland en 1228 bund, hooiland.
Tuinbouw geschiedt hier alleen voor eigen gebruik. Het aantal boom-
gaarden is onbekend hare uitgestrektheid bedraagt 42 75 hectaren waar-
\an de opbrengst uiterst gering is geweest. Eigpnliike houtteelt vindt
weT VanDlet ^Tb-t" {lrbijheid der boarderijen en andere gebou
wen. Van opgaand hout, eikenhout, ander hakhout, dennenbosschen en
rysvvaarden bedragen de bundertaljen ongeveer 22.
Veeteelt. De toestand van den Veestapel is gunstig behalve 42 ge
vallen van Iongziekte heeft men van andere ziekten onder het vee wemig
vertiomeu. Io 1871 bestond de Veestapel uit: 27 dekhengsten °53
veulen-merrien .2671 veulens en werkpaarden 6 ezels en muilezels' 100
spnngstieren 3628 melkljoeijen 1981 kalveren en pinken 366 st mest-
veeen trek-ossen 6841 schapen, 376 geiten en bokken en 1801 varken
en IsIs gJnzen 10003 h°eDderS 160 kalkoenen' 2159
kaK^p- Ar b?ta8n aIhiCr: 1 meekraP"droogtoren op sectie EE
kavel 16, die zonder stoom werkt en waarvan de in der tijd gevraagde
opaaveu omtrent arbeiders en werkloonen niet zijn ontvangenv ,ortf 1 wkd-
enTditol^ re GD 15 1 dit° 0P B 13 1 dit0 Nieuw-Veunep
en 1 dito op G 1 De voornaamste ambachten, in de gemeente uitge
oefend, bestaan mtwinkeliers bakkers tappers, timinerhcden smedfn
meiselaars wngenmalcees, sehilderskooplieden schoenmakers Heeded
der landb9utePeDJaSerS' Trachtrijderadebitanten in loterijbrieljes en ver-
Het getal stoomwerktuigen is hetzelfde gebleven als in het vorw iaar
zynde 3, elk met 500 paardenkrachttot het drooghouden van Haarlem'
mermeer, en 10 tot verschillende doeleinden. Haariem-
Er bestaan in de Gemeente vele veenderijen doch het getal arbeiders is
onbekend en de werkloonen zijn zeer verschillend. De turf is alleen ge-
graven turf en de kwaliteit verschilt veel. S
De visschenj bepaalt zich alleen tot het bevisschen der wateren van den
Haarlemmermeerpolder en levert aan slechts enkelen geen ruim bestaan oP
Handel en Scheepvaart. De handel op de Niyaars-markten in 1871
