1872.
Vrijdag, 30 Augustus.
]\K 35.
VAN
AAN LANDBOUW, GEIEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Dertiende Jaargang.
Haarlemmermeer.
XXXAjU^
sasi
Prijs van het Abonnement:
in het Jaarf 6.
Prijs der Advertentien
van 10 regels 75 Centelke regel meer 12 Cent.
Aan de Vereenigde Vergadering
van Rijnland.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven
van 21 tot 27 Augustus 1872.
HAARLEMMERMEER
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE,
te adresseren aan VAX BO AG A C0., te Amsterdam.
WJiterl{Jk Woentdag
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
Mr. Jacob Pactms Amersfoohdt, Hoofd-Ingeland-PIaats-
vervanger van RijnlandHeemraad van den Haarlemtnermeer-
polder, geeft eerbiediglijk 'te kennen hetgeen volgt:
Toen de ondergeteekende in 1866 (destijds als burgemees-
ter van Haarlemmermeer) klaagde over den hoogen boezem-
sland van Rijnland en aan Uwe Vergadering verzocht afdoende
middelen aan te wenden om het peil van Rijnlands boezem
benoorden den Rijn voortdurend te houden op hoogstens
0.50 MA P.had hij daarbij vooral het oog op de nood-
zakelijkheid der verbetering van de uitwatering te Katwijk.
De Vergadering droeg het onderzoek dezer vraag op aan
de heeren Conrad, Reuvens en Stieltjes De raad, door deze
heeren gegeven en uiigebragt in hun rapport van 1868, komt
neder op het woord al'wachten".
Zeer teregt heeft Uwe Vergadering sedert begrependat
afwachten tijd en geld verliezen isen van die heeren een
nader advies gevraagdom het waterbezwaar spoedig op te
heffen.
Dit advies is tbans (in 1872) gegeven en komt neder op
hetgeen reeds in 1866 (dus zes jaren geleden) door den on
dergeteekende werd verlangdverbetering der uitwatering te
Katwijk, zoo door natuurlijke lozing als door stoomgemaal".
Het tegenwoordig plan der ingenieurs is veel omvattend
het wil graven een nieuwen Rijnmond aan wiens einde een
kolossaai gebouwdat natuurlijke lozing en stoomgemaal in
een ligchaam vereenigt.
Tot de uitvoering van dit plan zal een zeer hoog en breed
duin moelen worden vergraven tot op de diepte van het
stroombed der tegenwoordige rivier; de bestekkeu en teeke-
ningen zullen daartoe moeten worden vervaardigddoor Uwe
Vergadering zal daarover moeten worden beraadslaagdUw
besluit zal moeten worden goedgekeurd door de Staten van twee
provincien, welligt ook door het Rijkeene geldleening zal
daarvoor moeten worden gesloten; een aannemer worden ge-
vonden, en eindelijk de zaak zelve moeten worden uitgevoerd.
Het is daarbij niet zeker, dat de tegenwoordige voorstellen
der ingenieurs allien overweging zouden verdienenimmers
het denkbeeld zal bij velen, even als bij den ondergeteekende,
kunnen opkomen, of niet, zoo men toch tot het graven van
een nieuwen Rijnmond besluit, de plannen van 1570, 1629,
1740 en later overweging verdienen, waatbij (althans in de
eersten) open sluizen waren ontworpen, en dus niet alleen
het uitwaterenmaar ook bet uitvaren van den Rijn deukbaar
was geacht. Dit denkbeeld is in 1872, voor het Y te Vel-
zen, op het punt van te worden verwezenlijkt, door het daar-
stellen der zeesluis te Ymuiden.
De Hollandsche ingenieurs van voor twee eeuwen schroom-
den niet, met meer beperkte middelen van uitvoering, te
Katwijk een breekwater en haven voor te stellenwelker in-
rigting nog door vele deskuodigen van den tegenwoordigen
tijd voor een meesterstuk wordt gehouden
Terwijl de plannen van Rijnland in 1872 zieh met kokers
en kleppeu vergenoegen, die alle denkbeeld van varen ten
eeuwigen dage uitsluiten, hebben de oude Hollanders gedacht
aan de vaart uit een vrijen Rijn naar open zee, hetgeen al
thans mij ondergeteekende voor de belangen van de bevolking
van Rijnland veel verkieselijker schijnt.
Wat er nu ook gebeurehet beramen van a! deze maatre-
gelen en hunne uitvoering zal veel tijd vorderen. Zoo men
daarvoor slechts eene tijdruimte van vijf jaren aanneemt, komt
het den ondergeteekende voor, dat zulk een tijdvak niet te
ruim is geraamd.
Intusschen zal de bestaande toestand zeer schadelijk blijken
voor vele ingelanden van Rijnland zoo benoorden als bezuiden
den Rijnde landbouwer blijft zuchten onder te hooge wa-
terstanden; de polderkassen worden jaar aan jaar bezwaard
door hooge kostendie men besteden moet aan kaden en wegen.
Deze kosten bedroegen alleen voor den Haarlemtnermeer-
polder (blijkens hierachter gevoegden Staat) voor de jaren 1865
tot 1871 de beduidettde som vanf 135,912.19s
Zij zijn in dien polder geraamd voor 1872:
Boorden Ringvaart 12,020
Verhooging Jaagweg. 9,000
Gelijkmaken Ringdijk 3,800.
Ophooging weg Leimuiden. 1,000
Polderkaden1,000.—
26.820.—
Dus van 1865 tot 1872 162,732.19 s
Teregt wordt door Dykgraaf en HoogheemraHen in hun
rapport van 24 Augustus 1872 er op gewezendat het ge-
maal aan den Paardenhoek door ingenieurs wordt geacht voor
drie-vierde tekort te schieten in de taak die men het heeft
opgelegd, en uit deze omstandigheid is niets dan onheil voor
den waterstand van Rijnland te voorzien.
De ondergeteekende heeft sedert vele jaren en nu onlangs
weder bij eene inspectie der Katwijksche sluizen er over na-
gedacht, of er niet, naast deze sluizen, een stoomgemaal te
plaatsen zoude zijn, hetwelk hare werking nimmer belemmerde,
haren bouw geheel ongemoeid lieten toch in star.t zoude
zijn om deze bestaande sluizen te gebruikenom ten alien
tijde (uilge£onderd bij stormvloeden of springgetijden) het
water van Rijnland, ook tegen den vloed in, naar zee te
loozenin zoodanige hoeveelhedendat daardoor het water
bezwaar van Rijnland, zoo al niet geheel werde verholpen,
althans de waterstand zoodanig werde verlaagd dat de hoogste
boezemstanden daardoor, althans het grootste bezwaar zouden
verliezen.
Hijondergeteekendehad steeds daartoe het oog op de-
zelfde centrifugaalpompen met hevels, waarvan in de nadere
adviezen der ingenieurs wordt melding gemaakt.
Hij vermeent dat deze werktuigen, in genoegzame ltoeveel-
heid en sterkte, geplaatst naast den keermuur der binnensluis
(ongeveer op de plaats waar thans de loods staat tot berging
van werktuigen en scbotbalken) in staat zouden zijn om te
kunnen verplaatsen eene hoeveelheid van minstens 1500 M3
water, ter hoogte van 1.5 M in de minuut, hetgeen in het
etmaal maakt 2,160,000 M 3, dus ongeveer de helft der hoe
veelheid in de nadere adviezen verlangd.
Deze werktuigen zouden kunnen worden geplaatst binnen
edn jaar tijdruimte, zonder helangrijke vergravingenen zou
den op het hoogste berekendgeeue drie ton gouds behoeven
te kosten.
Zij zouden maken dat de thans bestaande sluis ten alien
tijde dienst zoude kunnen doen, ook wanneer de door de
ingenieurs voorgestelde nieuwe Rijnmond zoude gemaakt
worden; immers de centrifugaal-hevelwerktuigeneens aan de
oude sluis geplaatst, en voldoende werkende, zouden in min-
dering komen van die aan de nieuwe sluis te plaatsen, en
dus zouden de kosten, hier besteednimmer weggeworpen,
maar steeds nuttig zijn.
Daar de ondergeteekende in dergelijke helangrijke zaken
ongaarne op eigen opvatting alleen vertronwt, heeft hij den
raad ingenomen der firma W. C. K. de Wit, civiel-ingeni-
eurs te Amsterdamin dit vak zeer gunstig bekenden die
onlangs voor de stad Amsterdam de provisioneele uitmalings-
werken aan het Yten genoegen der stedelijke Regering, binnen
zeven weken hebben daargesteld.
Die heeren hebben hem, ondergeteekende, verklaard, bereid
te zijn om te Katwijk werktuigen te bezorgen, die, naast de
bestaande sluizen geplaatst, het bestaande waterbezwaar zoo
niet geheel zullen opheffen, dan toch merkelijk verligten; zij
tneenen zulks binnen e£n jaar tijds te kunnen volbrengen en
zijn bereid, zoo zulks verlangd wordt, daartoe aan Rijnlands
bestuur plan, teekeningen en globale raming over te leggen,
tot welk een en ander die heeren meenen eene maand te
zullen noodig hebben.
De ondergeteekende meent dat de opgaven der heeren de
Wit vertrouwen verdieDenen zoo daaraan uitvoering werde
verleendzoude Rijnland, welligt uog voor den winter van
1873, kunnen voorzien zijn van een kraohtig watergemaal
dat, zoo al niet geheel afdoende tot algeheele opheffing van
waterbezwaar, althans den toestand dragelijk zoude maken voor
den tijddie er noodig zal zijn tot beraadslaging over een
uitvoering der werkendoor de ingenieurs in de nadere ad
viezen voorgeslagen.
Om al deze redenen verzoekt de ondergeteekende dat het
Uwe Vergadering moge behagen
1°. Gevolg te geven aan het voorstel van Dijkgraaf en
Hoogheemradenom aan een deskundige op te dragen een
uitgewerkt plan en begrooting te ontwerpen ter uitvoering der
door de heeren ingenieurs in hunne nadere adviezen aange-
geven denkbeelden, met zoodanige wijzigingen als welligt tot
het daarstellen van eenen bevaarbaren Rijnmond zouden kunnen
leiden.
2°. Aan Dijkgraaf en Hoogheemraden op te dragen het in
overleg treden met de firma W. C. K. de Wit, te Amster
dam, tot het daarstellen van zoodanige uitmalingswerken aan
de bestaande sluis te Katwijk, als, reeds in 1873 zouden
kunnen strekken tot leniging of welligt tot wegneming van
het dreigend waterbezwaar.
't Welk doende enz.,
Haarlemmermeer, Badhoeve, 26 Augustus 1872.
(get.) Mr. J. P. Amebsfoordt.
Met eene Bijlage.
Overzigt van Kosten, gemaakt door den Haar-
lemmermeerpolder, ten gevolge van de hooge
Waterstanden in Rijnlands boezem.
Jaartal
Verhooging
Jaagweg
en Bermen.
Verbete
ring
Ringdijk.
Verbete
ring
Polderkaden.
Ringvaarts-
boord
Schinkel-
polder.
Onderhoud
Ringvaarts-
hoorden.
1865^
1866
1867
1868
1869
1870
1871
w v
4,663.89*
n 18,815.40
a 6,849.45
8,599.44
9,229.72
11,582.42
3,260.—
193.50
943.45
523.80
104.90
2,001.70*
2,448.90
2,046.75
1,524.02*
297.15
752.30
7,004.42
5,596.60
7,889.53*
u 9,216.28*
9,414.26
10,507.40*
12,546.85
59,740.30*
/4,920.75
6,602.25*
/2,573.47*
/62,175.41*
Te zamen 135,912.19s.
Het onderhoud aan bet Schinkelboord is sints 1868 opge-
noraen in het gewoon onderhoud.
Het verbeteren van den Ringdijk, bestaande in het gelijk
maken van de taludsis meermalen opgenomen bij het ver-
hoogen van den Jaagweg en Bermen.
Deze Bijlage bchoort bij het Rekwest van
Mr. Ameksfookdt aan de Vereenigde Ver
gadering van Rijnland, van 26 Aug. 1872.
Naar men verneemt heeft Ds. G. Boer, te Onderkerk aan
den Usselvoor het beroep naar de Hervormde gemeente Haar
lemmermeer bedankt.
Voor de maand September zijn de predikbeurten in de Her
vormde kerk aldus geregeld
1 Sept., 's namidd. 2 ure, Ds. van der Palm; 8 Sept.,
's namidd. 2 ure, Ds. De Mazure; 15 Sept., 's namidd. 2*
ure, Ds. v. d. Palm; 22 Sept., 's namidd. 2 ure, Da. Swa-
lue; 29 Sept., 's voorm. half 10 ure, Ds. van der Flier.
GEBOREN: Elisabeth, dochter van A. Goorden en A. J. Bus Eli
sabeth, docbter van J. Keijzer en S. Slagman. Barend zoon van K
Wegman en H. Nieuwkoop. Adriana, dochter van P. Oosterom en A
wI8'rrT,Johann»a/ d0Cht,e,r van P- Bijma ,n A- KemP- Louiszoon van
W. Tabak en M. van Beusekom. Petronella, dochter van .J. van der
Linden en M. Mulders. Tjerk, zoon van H. A. Hanedoes en E. C. Pape.
OVERLEDENAnna Kooiinanoud 62 jarengehuwd met B. Buis
Johannaoud 5 maaudendochter van H. Edelaar en A. van Graas Klaas
oud 3 maauden, zoon van F. Kooiman en H. Dirkmaat Rosina oud
9 weken, dochter van H. Raaphorst en P. Zaal. Hendrikus oud 7
weken, zoon van M. Bakx en E. Verboom. Neeltne, oud 6 iaar' doch
ter van B. van 'tHof eu H. Vaalburg. Hendrika, oud 3 iaar dochter
van a Oldenburg en W. Meulekes. - Willem, oud 4 mSenzoon
van W. Schreuder en J. Los. - Dirlqe, oud 9 maanden, dochter van C.
Marbus en J. Rietkerk.
ONDERTROUWD W. van Dam met T. B. Huijts. P. de Giermet
L. Boer. J. Koning met A. Roodenburg.
GEHUWD: J. Faas met M. Mooij. J. Molenaar (wednr.) met T
PlakmSn (wed.)
Jl. Zondag avond had er te Sloten, nabij de rolbrug over
de Ringvaart van Haarlemmermeer, een droevig ongeluk kun
nen plaats hebben. l)e landbouwer W, Noomen alhier ivoonach-
tig, op dien avond met zijn zoontje van Amsterdam komende
rijdenis met paard en tilbury in de daar aanwezige diepe
sloot geraaktdoeh gelnkkig met het kind na veel inspanning
daaruit geredhet paard heeft men ook behouden op den wal
gekregen, maar de tilbury was zoo erg beschadigd, dat hij
die heeft moeten achterlaten.
Meer dan eens heeft men reeds klagten aangeheven over de
weinige voorzorgenwelke op die plaais genomen zijn ter
voorkoming van dergelijke ongelukken, 't zij door goede verlich-
ting, of door aldaar eene stevige leuning te plaatsen, omdat
die sloot eenigzins voor een aldaar staande heg uitspringten
bijgevolg in den weg ligt.
Naar men zegtis het reeds meermalen gebeurd dat daar
rijtuigen te water zijn geraakt.
Jl. Maandag middag en avoud hebben er over de Haarlemmer
meer onophoudelijk zware onwefirshuijenvergezeld van stort-
regens, gewoed. Ongelukken heeft men niet te betreuren; alleen
is de bliksem ingeslagen bij den landbouwer W Claij, in een
ben; met granendoch zonder bfand te veroorzakenmaar een
zieh op dat oogenblik daaVin bevindend werkman is daardoor
doof geworden. 's Avonds zag men in de zuidelijke rigting
van Aalsmeer een fellen brand woeden; in den beginne ver°
moedde men dezen in den polder gelegen was, hetwelk echter
later is gebleken achter den Aalsmeerderpoel te zjjn geweest.