- 162 -
lardappelziekte.
Holl. Maatschappij v. Lan<l l>omv.
Gemengde Herfgten.
Jugezoubcn.
DE WATERSTAIVDEN I\ HEX VOORMALIG IJ.
de beste „jammen" of „jannen," een gezochte soort, voor
2 per hektoliter worden verkocht. Voor den middeustand en
de daglooners is dit zeer gelukkig, daar een goede aardappel
een aangenaam voedsel is. Het is echter wel te bejammeren
dat er wegens de hooge prijzen van vet, spek en vleesch
hiervan voor dezeD zoo weinig is te bekomen.
Mussel23 Sept. Ons gehucht mag zich tot hiertoe in
vele opzigten boven zoo vele andere plaatsen gelukkig achten,
daar men bier tot dusverre verscboond bleef van zoovele ziek-
ten onder menschen en vee, die ginds en elders, helaas
heerscbten. Een enkel geval van kinkhoest heeft zich alleen
voorgedaan; van de zoo gevreesde tongblaar en het klaauwzeer
onder de beesten hoort men gelukkig slecbts in de verte.
En hoort men van vele kanten gewagen van een voorspoe-
digen oogst, ook van hier kan zulks zonder eenige overdrij-
ving gezegd worden. De rogge, het hoofdprodukt, heeft bui-
tengewoon opgeleverd; haver leverde een ruim beschot; de
aardappelen beloven een beste opbrengst en van de ziekte
verneemt men naauwelijks een spoor.
Te Roelofarendsveen heeft dit jaar de teelt van doperwten,
peulen en boonen ruim eene ton opgebragt en er is voor
f 500,000 aan augurken naar Engeland verzonden.
In de Groninger Conrant leest men het volgende:
Van 't vooijaar las ik ergens 'k weet niet waar dat
men als voorbehoedmiddel tegen de aardappelziekte met vrucht
gebruik kon maken vau runafval uit de leerlooijerijen. Om-
dat men graag ieder middel aaugrijpt, ten einde eene ge
vreesde kwaal af te weren, vervoegde ik mij bij een onzer
schoenmakers tevens leerlooijer met verzoek mij wat
run af te statu. De man voldeed graag aan mijn verzoek en
daar hij juist met zijne kuipen bezig was, werd mij reeds den
volgenden dag een zak vol gebragt. In die run pootte ik
toen aardappelen, in dehoop, dat dit middel nu een probatum
zou zijn. Maar, helaas! de uitkomst beantwoordde niet aan
de verwachtingik kreeg wel een heel ferm gewas want
run is eene meststof doch de ziekte bleef er ook niet
achterwege, evenmin als in die aardappelen, welke van de
run niet geprofiteerd hadden. v. d. M.
's (iravenhage, 26 Sept. De 26ealgemeenevergaderingder
Hollandsche maatschappij van landbouw werd heden middag ten 12
ure alhier geopend met eene uitgebreide en belangrijke rede van den
voorzitter prof, v. d. Boon Mescb. Spr. stelde voorop dat de ge-
sehiedenis van het menschelijk geslacht naauw verbonden is met die
van den landbouw en daarmede van de vroegste tijden vereenigd
is. Hij ging na hoe bij de volken der oudheid de landbouw, dieoog
en hart veredelt, werd aangekweekt en hoe ook bij de latere volke-
ren en vooral in Nederland, de bevordering er van steeds werd
beschouwd als het beste middel tot veredeling van het volksbestaan
en tot verbetering van het fabriekwezen en den handel. Teregt
mogt dus de gebeurtenis, dat deze Maatschappij haar 25-jarig bestaan
viert, een feest worden gebeeten, waarbij met dankbare vreugde
mogt worden herdacht wat zij tot stand bragt, terwijl men vooral
niet mogt vergeten hulde te brengen aan den Schepper en Onder-
houder van alles. Als opvolger van den heer Messchert van Vollen-
hoven, rustte op hem de moeijelijke taak bij deze gelegenheid het
woord te voeren. In kort bestek, maar nietteroin regtdoende aan alien,
die er zooveel hadden toe bijgedragen, vooral niet vergetende den heer
D. It. Gevers Dejnoot, die met nimmer rustenden ijver en arbeid
alle bezwaren had weten te overwinnen, bragt de spreker de op-
rigting van deze maatschappij in herinnering en gaf hij een over-
zigt van de met zoo gelukkig gevolg bekroonde pogingen om haar
in den kortst mogelijken tijd te vestigen en in voortdurenden
bloeijenden toestand te houden.
En wanneer men nu nagaat wat de Maatschappij gedurende die
reeks van jaren heeft tot stand gebragt op elk gebied van landbouw
en veeteelt, hoe door haar het initiatief is genomen tot zoovele ver-
beteringen, hoe vooral ook door het houden van tentoonstellingen
zij een ruim veld heeft opengesteld voor alien, wier belangen met
die verbeteringen zoo onafscheidelijk gepaard zijn - dan-bestond er
allezins reden om zich te verheugen en met dankbaarheid terug
te zien, maaf tevens ook om met blijden moed de toekomst in
te staren. Dat er nog bij velen gebrek aan kennis bestaat in zaken
van landbouw, - dat er bij velen nog verkeerde begrippen zijn te
overwinnen, is niet te miskennen, maar het was tevens eene aan-
sporing, om, gelijk nu reeds geschied is, voort te gaan en bij de
regering aan te dringen op regeling van bet landbouw-onderwijs.
Hulde brengende aan den tegenwoordigen sekretaris-penningmeester,
den heer Waldeck, dien het bestuur wegens zijne bekwaamheden
en zijnen ijver niet genoeg kan prijzen - hulde brengende ook aan
de heeren van der Oudermeulen, van Lennep en Crommelin, die
zooveel tot het welslagen der tegenwoordige tentoonstelling hebben
bijgedragen, wees spr. er ten slotte op, dat voor den toenemenden
bloei der Maatschappij vooral dient bij te dragen de eensgezind-
heid van alien, aller zamenwerking tot een doelvooruitgang.
Dat alien pal blijven staan voor de belangen der Maatschappij, dat
het hoofdbestuur werkzaam blijve onpartijdig en eensgezind, dat
waren sprekers wenschen, en mogt eens dan de Maatschappij haar
gouden feest vieren, dan hoopte spr. dat de Maatschappij zich in
dezelfde belangstelling mogt verheugen die Z. M. de koning en
het vorstelijk huis, gansch Nederland en vooral de hofstad, haar
bij haar zilveren feest hadden betoond.
Deze rede werd met daverende toejuichingen begroet.
Y6or dat de werkzaamheden een aanvang namen, waaraan door
54 afdeelingen, uitbrengende 219 stemmen, werd deelgenomen, had
de voorzitter eene gewigtige mededeeling te doen, die hem aan-
leiding gaf den sekretaris te verzoeken de zaal te verlaten.
De voorzitter herinnerde nu dat het eigenaardige feest, den 1 April
in Nederland gevierd, verschillende gevoelens had opgewekt, en dat
een der gevolgen daarvan was geweest, dat het hoofdbestuur een
brief had ontvangen van de heeren J. W. van der Goes c. s. te
Naaldwijk in Westland, waarin eene bepaalde beschuldiging tegen
den sekretaris, den heer P. E. L. Waldeck, werd ingebragt en
aangedrongen werd op zijn ontslag, terwijl ook nog door de afdee-
ling Oudewater en omstreken het bepaalde voorstel was gedaan om
den heer Waldeck wegens zijne anti-nationaal gedrag te dier gele
genheid te ontslaan.
De voorzitter had die brieven rondgezonden aan de leden van
het bestuur, die alien eenstemmig van oordeel waren dat het noodig
was de beschuldiging onpartijdig te onderzoeken en van dat onder-
zoek ter vergadering verslag te doen. Uit het naauwgezet en onpar
tijdig onderzoek is aan het hoofdbestuur gebleken, dat de heer Wal
deck geheel verkeerd beschuldigd is, terwijl alien eenstemmig waren,
dat er geen enkele oorzaak bestond hem te ontslaan. Na dit re-
sultaat verkregen te hebben, ten gevolge van een ernstig en meest
onpartijdig onderzoek, achtte het hoofdbestuur het zijn pligt het
voorstel Oudewater niet op de punten van beschrijving te stellen.
Het bestuur had waarheid gezocht en waarheid betracht en de
slotsom was geweest, dat het eene bepaalde onregtvaardigheid zou
zijn den heer Waldeck te ontslaan.
Toen niemand het woord vroeg, maar integendeel een algemeen
applaus het bestuur het bewijs schonk van het vertrouwen der ver
gadering in zijn onderzoek, werd de heer Waldeck weder ter verga
dering binnengeleid, en sprak de voorzitter hem met opregte aan-
doening aan, gaf te kennen dat hij diep getroffen was over de eens-
gezindheid, die in de vergadering te zijnen opzigte bestond (de af-
gevaardigde uit Oudewater had het voorstel van zijne afdeeling reeds
ingetrokken) en wenschte hem zegen en voorspoed op zijne verdere
levensbaan.
Onder de behandelde zaken was het voorstel van de afdeeling
's Gravenhage en omstreken zeker net voornaamste. Het betrof de
maatregelen door de Maatschappij te nemen ter bevordering van
de inenting van het rundvee ter voorbehoeding tegen de longziekte.
Belangrijk waren de diskussien, daarover gevoerd, en vele middelen
werden aangeraden. Vrij algemeen bleek uit de diskussie de een-
stemmigheid over het nut van die inenting, mits ten beboorlijken
tijde en naar de eisehen der wetenschap. Aan de eenezijde verlangde
men, dat de Maatschappij zou te gemoet komen, door voor elk
wegens longziekte onteigend rund de helft der schade te vergoeden
(de wederhelft wordt door het Bijk uitbetaald); aan den anderen
kant verlangde men vermeerdering van Rijks veeartsen en gratis
verstrekking van hulp door de Hooge Regering. Het hoofdbestuur
had gepreadviseerd door toekennen van premien de zaak te bevor-
deren. De slotsom van deze deliberatie was,, dat m de eerste plaats
het beginsel van het voorstel 's Gravenhage, dat'de Maatschappij
de inenting zal bevorderen, met 200 tegen 24 stemmen werd aan-
genomen; na breedvoerige beraadslaging werd het middel, bij dat
voorstel aangegeven, met 115 tegen 95 stemmen aangenomen, nl.
de Hooge Regering te verzoeken een wet uit te vaardigen, waar
bij de gratis inenting van het vee ter voorbehoeding tegen de
longziekte verpligtend wordt gesteld, onder zoodanige voorwaarden
als de Regering raadzaam zal oordeelen. Voorts werd besloten,
naar aanleiding vau een voorstel van de afdeeling Medemblik, eene
kommissie te benoemen, welke advies zal uitbrengen omtrent de rooge-
lijkheid om het kooiregt uit den weg te ruiraen en de nadeelen, die de
jagtwet voor den landbouw oplevert, nate gaan. Op voorstel van het
hoofdbestuur werd besloten, geen gevolg te geven aan het verzoek
van de Geldersche zuster-maatschappij om gemeenschappelijk met
haar en met de zeeuwsche en de Eriesche Maatschappij om de vier
jaar, telkens in elk jaar in eene der provincien, eene tentoonstelling
te houden, - vooral op grond dat hoe verder verwijderd eene ten
toonstelling is hoe minder belangstelling er bij de afgelegen provin
cien daarin wordt getoond. (Ook de Zeeuwsche Maatschappij had reeds
besloten aan dat verzoek geen gevolg te geven). Nog werd besloten
een gouden medaille en 150 uit te loven voor een afdoend middel,
waardoor het nadeel, dat door de ritnaald of koperworm aan het
koren wordt toegebragt, doeltreffend wordt tegengegaan. Tot leden
van verdiensten werden benoemd de heeren H. J. van Hullen,
hortulanus te Gent, en Haussberg, te Koningsbergen, die door Z. M.
den koning van Pruisen ter bijwoning van de tentoonstelling was
afgevaardigd. Tot lid van het hoofdbestuur werd gekozen, in
plaats van jhr. mr. van Foreest van der Palm, de heer Breebaart.
Bij de mededeelingen gaf de voorzitter kennis, dat de Maatschappij
aan den talentvollen schrijver van de Landbouw-Courant, den heer
Lodewijk Mulder, de gouden medaille, en aan den drukker-uit-
gever, den heer H. A. M. Roelants, te Schiedam, de zilveren me
daille had toegekend. De heer Lodewijk Mulder, ter vergadering aan-
wezig, betuigde zijnen dank voor dat hartelijk bewijs van welwillend-
heid, dat hem ten spoorslag zou strekken met verdubbelde krachten
zich aan de landbouwaangelegenheden te wijden.
Als plaats van de 27e algemeene vergadering en tentoonstelling
in 1873 word aangewezen Amsterdam.
Met een hartelijk woord werd de vergadering door den voor
zitter gesloten.
Daarna vereenigden zioh de leden aan een gemeenschappelijken,
men mag zeggen vriendschappelijken maaltijd in de groote eetzaal
van het groot stedelijk badhuis te Scheveningen. Vriendschappelijk,
om den gullen toon die er heerschte, om de hartelijkheid en op-
gewektheid van het zilveren feest dat gevierd werd. Wel veelzijdig
waren de beschouwingen die aan den disch door de aangezetenen
werden geleverd, toen zij dezen of genen heildronk instelden,
maar alien ontmoetten elkander in die eene hoofdgedachtede bloei
en de welvaart zoo zeer verspreid door de Hollandsche maatschappij
van landbouw.
In opgewekte stemming verliet men ten slotte de tafel. Liever
mogen wij zeggen de onafzienbare rij van tafels, schitterend verlicht
door de lusters en kandelabres, in de prachtige groote zaal. Naar
men meent, waren er 250 gasten aanwezig en men kan zich het
schouwspel voorstellen van die zes-dubbele rij tafels in de voile
lengte der zaal, hebbende hoefijzersgewijs nog eene zij—rij, die alien
omvatte, en waar de voorzitter zat, omringd van de bovengemelde
autoriteiten.
Van vuurwerk kon geen sprake zijn wegen- het minder gunstige
weder doch de opgeruimdheid en guile en hartelijke toon onder de
gasten, zoo verschillend van rang en stand, waren er niet minder
om en laat in den avond ging men van elkander onder den aange-
naamsten indruk.
Aan de harddraverijden 28 September van wege het gemeente-
bestuur gegeven, hebben 19 paarden deelgenomen; de prijs, een
zilveren koffij- en theeservies, is behaald door het paard van den
heer J. Rooda, van Sneek, bestuurd door Hijlkema; de le.premie,
150, door het paard van den heer Krol, te Noordwolde, en de 2e
premie, 75, door dat van den heer Broers, te Benningbroek.
De bevolking van het koningrijk der Nederlanden bedroeg uit. December
3,651,330 inwoners (1,806,125 mannen en 1,845,205 vrouwen). In 1871
werden in het koninkrijk geboren 127,653 kinderen (65,080 jongens en
62,573 meisjes); stierven 106,799 personen (54,279 van het mannelijk en
52,520 van het vrouwelijk geslacht); werden 28 991 huwelijken gesloten en
hadden 149 echtscheidingen plaats.
Te Berkel en Rodenrijs heeft een hond zijn meester van een groot
gevaar gered. Er brak brand uit in de schuur, waarin de hond lag, die
nn zoo veel leven begon te maken, dat de slapende bewoners van 't huis
wakker werden en 't vuur konden blusschen.
Te De venter heeft het erg gedonderd. Bij eenen landbouwer te Heerde
zijn alle varkens in 't hok door den bliksem gedood.
De arrondissements-regtbank (correctionele kamer) te Amsterdam,
heeft uitspraak gedaan in de zaak van den conducteur E. B. F. Dikkens,
beschuldigd, zooals men. zich herinneren zal, van diefstal van een pakket
met diamanten en geldswaardentot een bedrag van ongeveer f 60,000uit
een verzegelden brievenzak der rijksposterijin den avond van 2 Mei 11.
op den Rhijnspoorweg tusschen Amsterdam en Rotterdam, en tegen wien
in de zitting dier regtbank van 10 dezer, was geeischt een gevangenisstraf
van twee jaren, in eenzame opsluiting te ondergaan. De regtbank ver-
oordeelde hem tot die strafmitsgaders in de kosten van het regtsgeding.
Van eene onbekende dame uit Dordrecht is voor de Louisa-stichting
opvoedingsgesticht voor nagelaten kinderen van miuvermogende vrijmetselaren,
de aanzienlijke gift van 1000 ontvangen.
In den namiddag van den 27 Sept. gingen te Raamsdonk de schip-
pers Jan Bossersdiens knecht en eenige personen met een vaartuig vee
halen uit den polder Eierwaard onder Werkendam. Op de terugvaart sloeg
een hevige windvlaag het vaartuig om, waardoor drie personen en vijfrun-
deren verdronken. De lijken der ongelukkigen zijn nog niet gevonden.
Uit Schotland wordt berigt dat Zaturdag sneeuw op het gebergte van
Glen Filt lag. De Ben Nevis is aan de eene zijde half met sneeuw be-
dekt en op den top ligt de sneeuw van 6 tot 12 duim diep. Op de heuvelen
in Yorkshire lag insgelijk sneeuw en het water der schapentroggen was bevroren.
Het bijna tweejarig zoontje van den winkelier J. de Jong, teTilburg,
is spelende in een groote kuip met water gevallen en daaruit levenloos opgehaald.
Blijkens inlichtingen uit goede bron, wordt verzekerd, dat de toe-
stand van de zuster van den koning der Belgen de ongelukkige weduwe
van keizer Maximiliaan van Mexiko, niet hopeloos is, maar dat zij nooit
zoo welvarend is geweest als thans en waarschijnlijk nog lang zal leven
doch het is thans zeker dat zij voor altoos haar verstand verloren heeft.
Overigens is haar waanzin zeer zachtaardig geworden en levert hare ziels-
ziekte voor niemand eer^ig gevaar op. Den koning wil zij niet zien, de
koningin ook niet, ofschoon deze vroeger altijd met en bij haar was; van
de 30 personendie hare hofhoudiug uitmakenlaat zij niet meer dan twee
of drie bij zich toezij brengt haren tyd door met het schrijven van tele-
grammen aan Napoleon III op de Tuilerien en met het rangschikken om
zich heen van poppen, welke zij kleedt en ontkleedt en voor de groote da
mes van Mexiko houdt.
den nacht tusschen 26 en 27 Sept. is te Delft weder een stoute
diefstal gepleegd. De dieven zijn ingeklommen door een raam der boven-
woning, bewoond door rnevr. de wed. Storm, geb. v. d. Chijs, en heb
ben aldaar van eene voorkamer in geld ontvreemd eene som van vijfhonderd
gulden. Verscheidene voorwerpen van waarde in goud en zilver, enz., die
mede in hun bereik waren, hebben zij laten liggen.
In den morgen van den 27 jl. onstond te Tilburg brand bij den we-
ver N. vau Helvoirt. Het huis, de' stalling, de schuur en de inboedel
werden een prooi der vlammen, terwijl mede een vet varken, 3 geiten en
een schaap bij den brand omkwamen. De schade wordt op 2600 geschat
terwijl het geheel verzekerd was voor f 2100.
Een jeugdig Japanner, Sasoumie Satoo, zoon van des mikado's eer-
sten geneesheer, kwam in November 1869 te Berlijnzonder Duitsch of
Latijn te kennen. De eerste taal leerde hij in 5de tweede in 6maanden,
en hij heeft in de vorige maand zijn derde examen als student in de ge-
neeskunde met den grootsten lof afgelegd.
Het sterftecijfer te Londen was in de vorige week 262 onder de ge-
middelde berekening der jongste tien jaren. De gewelddadige oorzaken van
sterfte waren minder dan gewoonlijk. Er verdronken zeven personen, een
werd vergiftigd en acht kinderen, benevens twee volwassen personen stik-
ten. Er viel een zelfmoord voor, vier personen werden zoodanig overreden
dat zij stierven en 50 werden door paarden en rijtuigen gewond.
lu het Weekblad van Haarlemmermeer 1872, N°. 32, wordt
medegedeeld(omtrent de werken der Kanaalmaatschappij)
Id den avond van 4 Junij 1872 kwam de digting van
het IJ tot stand door middel van een rijsdam in de rigting
van den binnenlierm vau den afslnitdijk. Deze rijsdam werd
sedert tot boven de hoogste zomervloeden opgetrokken."
Door deze digting moest in het voormalig IJ de werking
van eb en vloed ophoudendesniettegenstaande zijn de water-
standen bij eb en vloed nog opgegeven in dit Weekblad tot
den 28 Augustus toe, ofschoon zij uit den aard der zaak
geen of althans bijna geen verschil opleverden. Deze opgave,
die in den eersten opslag vreemd schijnt, kan verklaard wor
den uit de zucht om te controleren of de afsluitdijk der
Kanaalmaatschappij werkelijk digt was, en dus de werking
van eb en vloed belette. De waarnemer schijnt zulks met
September voor zeker te hebben gehouden en geeft sedert de
waterhoogten in het voormalig IJ te Halfweg en te Spaarn-
dam alleeD op, zooals die op den middag worden waargenomen.
Als men nu deze waterstanden nagaat van 4 Junij af tot II
September toe, ziet men dat zij,in de eerste dagentoen de
dijk waarschijnlijk nog niet regt digt was, blijven op A. P.
tot 0.06 A. P.; den 7 Junij beginnen zij te vallen tot
0.15 en 0.24 A. P., den 9 Junij tot 0.30 en 0.40
A. P.: deze toestand blijft bestaan tot 14 Junij, toen het
IJwater weder klimt tot 0.20 A. P.; den 15 Junij tot
0.13 en 0.17 A. P.; tusschen 15 Junij en 15 Julij ver-
schilt de waterstand tusschen 0.20 en 0.30 A. P.; op
dezen dag is die te Spaarndam 0.45 A. P.; den 31 Julij
aldaar 0.54 A. P.6 Augustus 0.49, 11 Augustus 0.51,
17 Augustus 0.49. Dit zijn echter bij uitstek lage water
standen, gewoonlijk staat het IJwater tusschen 0.28 en 0.35
A. P.; sedert 29 Augustus, toen men ophield eb en vloed
waar te nemen, zijn de verschillen tusschen 0.28 en 0.40
A. P..
De oppervlakkige lezer, die tot hiertoe gekomen is, zal
alligt denken of zeggen, wat gaan mij deze cijfers aan?
De lezer, die nadenkt, en Rijnlands bundergeld moet be-
talen, zal alligt begrijpendat deze waterstanden alien (of al
thans bijna alien) te hoog zijn, en zij hem daardoor geld
kosten.
Immers de Kanaalmaatschappij beeft op zich genomen, bij
contract, om het water in het voormalig IJ steeds te houden
op den waterstand van 0.50 A. P. Bij dezen waterstand
nu kan de boezem van Rijnland loozeri met natuurlijken sluis-
gang, die geen geld kost; is het IJwater hooger, dan moet
Rijnland malenhetgeen op dure steenkolen te staan komt.
Dit geval, dat Rijnland heeft moeten malen te Halfweg,
omdat de Kanaalmaatschappij het water te hoog hieldheeft
zich reeds herhaaldelijk voorgedaanen wel als volgt
Halfweg maalt^^"innen Waterstand in het IJ
11 Junij 1872. 1 0 u. 25 m. 51 A. P. 0.40 a 0.43 A.P.
12 24 25 58 A. P. 0.34 0.38 A.P.
13 24 25 57 A.P. 0.28 0.29 A.P.
14 8 10 59 A.P. 0.20 ,,0.20 A.P.
31 Aug.
1872.
8 u.
30 m.
45 A.P.
0.36
A.
P.
1 Sept.
fi
24
30
44 A.P.
0.34
A.
P.
2
M
24
30
48—A.P.
0.34
A.
P.
3
6
50
53 A.P.
0.33
A.
P.
11
13
40
49 A.P.
0.44
A.
P.
