-
- 2
"v 7""
Landbouw.
Wat het planteu van een boom te Parijs kost,
Gemengde Berigten.
De heer 't Hooft stelt voor om nog aan te koopen twee brandspuiten
en daarvoor f 2500 op de begrooting te brengenen de aan te koopen
spuiten te plaatsen in de schoolwijken 7 en 8. Spreker merkt aan dat
indien daartoe geene gelden beschikbaar zijndie welligt te vinden zullen
wezen door eene geldleening.
De heer Amersfoordt betwijfelt of Gedepnteerde Staten zullen goedvin-
den om voor eene brandspuit (die tot de dagelijksche beboeften behoort)
eene leening aan te gaan.
De heer 't Hooft is het met den heer Amersfoordt niet eens, en gelooft
niet dat de bedoelde uitgaaf eene gewone uitgaaf is maar wel eene bui-
tengewone.
Het voorstel van den heer 't Hooft wordt in stemming gebragt en met
7 tegen 5 stemmen verworpen.
Voor stemden de heeren Knanp, 't Hooft, van VuurenBultman en
van Riessen. Tegen de heeren Amersfoordtde Break Dorbeck, Kui-
per, de JongTensen en Schone.
De post wordt daarop goedgekenrd.
De volgnrs. 76 tot en met 81 worden goedgekeurd.
Volgnr. 82. Jaarweddeo van de hoofd- en hulp-onderwijzers enz. (zie
het rapport der Financiele Commissie).
De heer Bultman zegt, dat de Financiele Commissie heeft voorgesteld
om de toelage voor den kweekeling aan school N°. 7 in te trekken, omdat
men meende dat het getal leerlingen minder dan 70 bedroeg.
Na de door Burgemeester en Wethouders gegeven inlichtingen vervalt
echter dit voorstel.
De Voorzitter zegt dat, mogt de Raad de toelage van f 200 te hoog
achten die dan kan worden verminderd.
De heer Amersfoordt zegt, dat vroeger is gerapporteerd dat hulp op de
school n°. 7 noodig was omdat het onderwijs door den heer Timmer
gegeven te wenschen overliet. Omtrent dit laatste punt heeft spreker een
onderhoud gehad met den heer Beelooinspecteur van het lager onderwijs
en deze heeft geantwoord: »De heer Timmer timmert niet hoog".
De Voorzitter zegt te betwijfelen, of het maken van weinige vorderingen
door de kinderen een reden tot ontslag kan opleveren; ook volgens den
schoolopziener is de heer Timmer niet onknap.
De heer Amersfoordt stelt voor om de toelage voor den kweekeling van
de school n°. 7 te brengen op f 100.
De heer Knaap zegt overtuigd te zijn, dat de heer Timmer niet zooveel
geleerdheid over de kinderen uitoefent als hij wel doen kon.
Het voorstel van den heer Amersfoordt, om de toelage voor den kweeke
ling aan school n°. 7 te bepalen op f 100, wordt zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
De post wordt, aldus verminderd met f 100, goedgekeurd.
Volgnr. 83 wordt goedgekeurd.
Volgnr. 84, schoolbehoeften enz.
De heer Amersfoordt zegt omtrent de jaarlijksche prijsuitdeeling op de
scholen, dat hij zou wenschen dat geen prijsjes werden gegeven aan kin
deren, die niet trouw school komen, en dat, b. v. met Nieuwjaar, uit elke
school de schriften van de leerlingen der hoogste klasse ter Secretarie werden
bezorgd, ten einde de leden de vorderingen der leerlingen zouden kunnen
nagaan
De Voorzitter zegt, dat deze wensch aan de schoolkommissie zal worden
overgebragt.
De heer de Jong zegt, dat kinderen uit den minderen stand het meeste
te huis blijven, soms door de schuld der ouders, ofschoon die kinderen
soms zeer leerzaam zijn, ten gevolge daarvan krijgen de kinderen van
meergegoeden de prijsjes.
De heer van Kiessen zegt, dat de prijsuitdeeling geschiedt, niet uitsluitend
door de schoolkommissie, maar in overleg met de onderwijzers, en dat
bevordering van trouw school komen het doel er van is.
De heer Bultman vraagt wie de schoolbehoefteD aankoopt.
De Voorzitter zegt dat zulks geschiedt door het Gemeentebestuur.
De heer Amersfoordt vraagt of ze niet meer worden aanbesteed.
De Voorzitter antwoordt ontkennend,want zulks is gebleken duurder te zijn.
De heer van Kiessen merkt ook nog aan dat vroeger, toen de onder
wijzers de schoolbehoeften kochten, nog al wat werd aangeschaft, hetwelk
niet tot de schoolbehoeften behoorde.
De heer Bultman wenscht dat de schoolbehoeften op de meest goedkoope
wijze zullen aangeschaft worden.
De post wordt daarop goedgekeurd.
Volgnr. 85 en 86 worden goedgekeurd.
Volgnr. 87, Kosten van een vergelijkend examen.
Naardien het noodzakelijk zal zijn een zoodanig examen te houden en de
uitgetrokken som van f 50.daartoe onvoldocnde is, wordt op voorstel
van den heer van Riessen besloten deze post met f 50.te verhoogen.
Volgnr. 88, Toelage aan hoofdonderwijzers voor het geven van teeken-
onderwijs naar de methode van de "Witte van Citters 150.
(Zie rapport der Financiele Commissie.)
De heer Amersfoordt merkt aan dat dit onderwijs geen eigenlijk teeken-
onderwijs is, maar vormleer; als zoodanig meent spreker kan men de onder
wijzers wel opleggen om het te onderwijzeu. Spreker wil deze post met
100.verhoogen, zoo als de Financiele Commissie heeft voorgesteld.
De heer Schone zegt, dat als bedoeld onderwijs een onderdeel is van de
vormleer, de onderwijzers verpligt1 zij n het te onderwijzen, maar dan behoeft
er ook geen geld voor gegeven te worden.
De heer Dorbeck is voor eene verhooging van 50, omdat de heer den
Hertog nu toch weggaat.
De heer Bultman is het niet eens met den heer Dorbeck, want dan zou
men het den heer Zwart moeten gevenomdat die en de heer den Hertog
het hebben gevraagd. Spreker wil wel mede werken tot verhooging van
de postmaar daartoe geene bepaalde scholen aanwijzen; men blijft dau vrij,
om wanneer aanvragen inkoinen, zulks al of niet toe te staan.
De heer 't Hooft is tegen de geheele postis bedoeld onderwijs werkelijk
nuttig, dan kunnen de ouders er wel schoolgeld voor betalenspreker wil
de geheele post schrappen.
De heer van Riessen wil de post behouden omdat de kinderen veel nut
van dat onderwijs hebben.
Het voorstel van de financieele commissie om de post met /100 te ver
hoogen wordt aangenomen met zeven tegen vijf stemmen.
Voor stemden de heeren: Amersfoordt, Dorbeck, Kuiper, de Jong, Bult
man, van Riessen en Schone. Tegen de heerenKnaap, *t Hooft, de
Breuk, van Vuuren en Tensen.
De post wordt alzoo vastgesteld op/250.
Volgnr. 89 wordt goedgekeurd.
Volgnr. 90. Jaarwedde van doctoren, heelmeesters, vroedvrouwen enz.
f 3500. (Zie het rapport der Finantieele Commissie).
De heer Amersfoordt zegt dat er in de vergadering van de Finantieele
Commissie door hem over gesproken isdat de geneeskundige Armenver-
zorging, naar zijn inzien, niet goed is geregeld, en vreest dat er klagten en
moeijelijkheden door zullen ontstaan. Spreker heeft echter geen vrijheid
gevonden om iets anders voor te stellen, omdat het een raadsbesluit is dat
thans moet uitgevoerd worden.
De heer Bolkesteinzegt spreker, rigt een fonds op, deze zal dus voor
het tractement niets behoeven te doen. Spreker behoudt zich voor, om
bij eventneele klagten nader zijne meening over deze zaak te zeggen.
De post wordt vervolgens goedgekeurd.
Volgnr. 91 en 92 worden goedgekeurd.
Volgnr. 93, subsidie aan het burgerlijk Armbestuur. (Zie het rapport der
Finantieele Commissie).
De heer Amersfoordt zegt dat hij vernomen heeft dat Gerrit Sneldie
wegens een ziek been, door het Armbestuur bedeeld wordt, thans een be-
wijs heeft dat hij bij gegoede menschen mag rond gaan. Die G. Snel
heeft vroeger bij hem spreker gewerkt, maar is telkens weer weggezonden
moeten worden, en nu vindt spreker het niet wenschelijk dat de Burgemees
ter aan dergelijke menschen zoodanige bewijzen afgceft, want dat is dan
weer eene nieuwe helasting er bij.
De Voorzitter antwoordt dat de man sints langen tijd ziekelijk was, en
het bewijs hem werd afgegeven, om hem zoo in staat te stellen er eenige
negotie bij te gaan doen.
De heer Kuiper zegt dat hij tegen het cijfer v an deze post niets heeft
als het Armbestuur zeker is dat het bedrag voldoende is, maar indien nu
de weduwen van honger sterven, dat kan niet.
De Voorzitter antwoordt dat dan de kerkelijke Armbesturen hunne Armen
moeten gaan ondersteunen, zoo als behoort.
Ook de heer Tensen spreekt in dien zin.
De heer 't Hooft vraagt als een weduwe met kinderen doordekerk wordt
verstooten.wie haar dan moet ondersteunen, zij moet toch worden geholpen
De post wordt goedgekeurd.
Volgnr. 94, 95 en 96 worden goedgekeurd.
Volgnr. 97. Aflossing van geldleeningen /3500. (Zie het rapport
der Finantieele Commissie).
De heer Bultman zegt dat Burgemeester en Wethouders, naar aanleiding
der voorstellen van de Financieele Commissie, zeker bevonden zullen heb
ben dat het treffen eener schikking met de geldschieters, of anders het aan-
gaan van eene geheel nieuwe geldleening, moeijelijkheden zou opleveren,
zoodat, meent spreker, er geen bezwaar in is, om met het voorstel van
Burgemeester en Wethouders mede te gaan. Spreker ligt de zaak nog na
der toe, en geeft de redenen op die de Financieele Commissie tot haar
voorstel hebben geleid.
De heer Schone meent dat het niet betalen van aflossing eene verkeerde
indruk zal geven, spreker acht het beter om den hoofdelijken omslag met
30 pet. te verhoogen.
De heer 't Hooft mede in dien geest sprekende merkt nog aan dat het
niet gaat om gewone uitgaven door buitengewone middelen te dekken.
De heer van Riessen verklaart zich voor het voorstel der Finantieele
Commissie.
De heer Amersfoordt zegt dat hij meent tot lid van den Raad gekozen
te zijn, ook om te zorgen dat de belastingen niet tot in het onmogelijke
worden opgevoerd. In de Finantieele Commissie is deze zaak besproken,
maar het was niet doenlijk om andere uitgaven te verminderen, alleen de
post aflossing van geldleeningen schoot over, eene verhooging van den
Hoofdelijken omslag zou nog al drukkend zijnen spreker acht het billijk
dat die na ons komen ook iets betalen ofschoon ongaarne heeft men ge-
meend de door de Finantieele Commissie voorgestelde maatregelen te moe
ten aanbevelen, en naar aanleiding daarvan vereenigt spreker zich met het
voorstel van Burgemeester en Wethouders.
Het voorstel van Burgemeester en Wethouders om tot dekkiug der te
doene aflossing eene geldleening aan te gaan groot /3500.wordt in
stemming gebragt, en aangenomen met tien tegen twee stemmen.
Voor stemden de ledenKnaap, Amersfoordt, de Breuk, van Vuuren,
Dorbeck, Kuiper, de Jong, Tenseu, Bultman en van Riessen. Tegen de
heeren 't Hooft en Schone.
Volgnr. 98 tot en met 109 worden goedgekeurd.
Volgnr. 110 wordt aangehouden.
De behandeling der Uitgaven hiermede afgeloopen zijnde, wordt overge-
gaan tot die van de Ontvangsten.
(Deze en het slot der zitting deelen wij in ons
volgend nommer mede.)
Capelle (Langstraat)31 Dec. De weilanden voor het
aanstaaude saizoen worden nu reeds hier en daar verpacht,
en wel tot/100 a 120 per hektare.
Holder, 31 Dec. Als een bewijs van zachte wefirsgesteld-
heid in het midden van den winter kan dienen, dat jl. Zaturdag
alhier een Mei-bloempje werd geplukt in het groen naast de
steenglooijing aan de kust der Noordzee.
Iloorn 30 Dec. Gedurende dit jaar zijn alhier aangevoerd
7463 stapels kaas, 902,720 stuks of 1,878,859 kgr.
Zwolle, 31 Dec. Alle om deze stad gelegen lage lande-
rijen, zelfs de singeis, hebben bij mensch^ngeheugen niet zoo
hoog onder water gestaan als than9. De afdrijvende wind
doet het water nu aanmerkelijk zakken. De schade die het
aan de roggelanden heeft veroorzaakt zal wel niet gering zijn.
Doetinchcill31 Dec. Bij het hier bestnande veefonds
voor Stad en-Ambt-Doetinchem zijn thans verwaarborgd 383
koeijen en 100 geiten. voor eene waarde van 39,024. De
kontributie bedraagt slechts 1 /2 pet., het batig saldo over
1872 is geweest 969,50. Aan vergoeding voor gestorven
vee in 1872 is betaald 814.66.
Er is meer aangelegen, dan men gewoonlijk gelooft, dat
men de knolrapen, die bestemd zijn tot wintervoorraad, voor
de beesten, inoogst eer de koude hen beschadigd heeft. Als
'eene wat sterke vorst hen geraakt heeft, hebben hunne bla-
deren en wortels een begin van bederf ondergaanzonder dat
daar uitwendig iets aan te zien is, doch dat genoeg is om
de beesten, die ze eten, een sterken afgang te doen krijgen,
met kwaden afloop. Eenige jaren geleden heeft men in Schot-
land vele schapen en hoornbeesten verlorendoor hun rapen
te laten eten die bevrozen waren.
Vele landbouwers denken, dat, met de rapen zoo lang
mogelijk, al9 bet niet te fel vriest, in den grond te laten,
zij zwaarder wordenin dit tijdstip van het jaar dikken zij
zeer weinig. Het is dus eene groote onvoorzigtigheidze lan-
ger te laten staan dan tot half November. Indien de nog op
het land staande rapen bevriezenen niet uit den grond ge-
trokken worden noch van het land weggevoerdworden zij rot
en alzoo verslechten en verzuren zij den grond gelijk de beste
landbouwers dikwijls ondervonden hebben. Dus moet men
zetot de kleinsten toe uittrekken en wegruimen
Aan de Leidsche Courant wordt van den Rijnkant het vol-
gende gemeld: „Na drie maanden van voorbeeldeloozen re-
gen, die juist met den herfst begon en eindigde bij het be-
i*in van den winter, heeft deze laatste zich bijna evenzoo
voorbeeldeloos ingesteldwat de weersgesteldheid, betreft. Se-
dert 8 dagen toch teekende te thermometer des middags ge-
middeld 50 gr.terwijl de zachte zuidoosten- tot zuidelijken
wind, met eene ligt bewolkte lucht, aan April-dagen deed
denken. Alles heeft ook een aanzien of de winter reeds voor-
bij is. De weilanden zijn zoo groen als in April kan verlangd
worden, de spreeuwen kwelen in het hout, de rozen dragen
nog verscheidene bloemknoppen en de botten van vroegbloei-
jende heesters beginnen merkbaar te zwellen. Doch niemand
op het land wenscht naar zulke schijnbaar -guustige winterda-
gen, hoe aangenaam zij ook zijn. Integendeel, een gematigd
strenge winter wordt verlangd, niet alleen omdat hij eigen-
aardiger is, maar tevens omdat bij na zooveel natligheid nut
zou aanbrengen. Als na een zoo zachten winter de groei-
aanbrengende lente verlangd wordt, laat zij zich dikwijls we-
ken achter elkander te vergeefs wachten, Dan kwijnen het
hoRtgewas en het weiland, de bloemgaard en de kweekerij
onder een snerpenden oostenwind en een wintersche dorheid
heerscht over de geheele natuur. Het spreekwoordeen
groene Kersmis, een witte Paschen" wordt alsdan maar al te
dikwjjls bewaarheid. De overlast van water in de polders is
geledende meeste zijn aan deze zijde op zomerstand gebragt.
Het buitenwater blijft echter nog vrij hoog, met weinig val.
Uit de jongste handelsstatistiek (1871) blijkt, dat de uit-
voer van boter uit Nederland ruim 20 en van kaas 28 millioen
kilogrammen bedroeg, in geldswaarde respectivelijk 16 en om-
streeks 10 millioen gulden vertegenwoordigende.
De invoer van boter en kaas is, wat de landen van be-
stemming betreft, merkwaardig gelijk gebleven, want in 1866
werden 93 pet. van de uitgevoerde hoeveelheid boter en 66 pet.
van die der kaas naar Engeland gevoerdtegen 93 en 63 pet.
in 1870. In beide jaren trokken Frankrijk en Belgie de overige
kaas. Uit vergelijkende cijfers blijkt echter, dat in 1870, de
uitvoer van boter 1 /2 millioen kilogr. of 5 pet.en die van
kaas 2 J/, millioen kilogr. of ruim 7 pet. minder was dan in
1870 welke vermindering zich vooral op de engelsche markt
gevoelen deed.
Over de waarschijnlijke oorzaken van die vermindering en
de middelen om daartegen in het vervolg te wakengeeft
het onderstaande berigt in de Ned. Industrieel eenige inlich-
ting en wenken
Sedert eeuwen is kaas een der belangrijkste hollandsche
produkten en door zijne voortreffelijkheid als voedingsmiddel
een zeer gewigtig haudelsartikel op alle marktenmet de
zwitsersehefransche en engelsche wedijverende.
In weinig jaren echter heeft Amerika door de voortvarend-
heid en energie zijner bewoners den palm erlangd in dit
beduidend artikel, en nu beheerscht het weldra de markt van
Engeland door zijne enorme massaas overheerlijke kaasdie
het daarheen afscheept.
Ofschoon vereenigingen of maatschappijen voor de ver-
vaardiging van kaas sedert eeuwenonder den een of anderen
vormin Frankrijk en Zwitserland bestaan hebbenis het
Amerika, dat thans door zijne kolossale fabriekinatige inrig-
tingen voor machinale kaasbereiding het op eene allerbelang-
rijkste hoogte gebragt heeft. Immers volgens 9tatistieke opgaven
worden in de talrijke fabrieken der Vereenigde Staten gemaakt
3,000,000,000 eng. ponden kaas, die a dollars 0.15
0.37 72 per pond, een kapitaal van holl. 107,500,000 ver-
tegenwoordigen. In navolging van Amerika heeft Engeland
nu ook den ouden sleur gedeeltelijk laten varenen kaas-fa-
brieken opgerigt o. a. te Derby en te Tingford. In Zweden
zijn twee scholen opgerigt, waarin het fabriekinatige kaa9ma-
ken wordt onderwezen.
Wanneer wij nagaan hoeveel kaas er in ons land gemaakt
wordt, op de sleur af en tegen alle gezond verstand in, zoo-'
dat die niet zelden te week of te hard, of te kruimelig ofte
hoi, of te vast op onze tafels komt, en wij verder berekenen
hoeveel rpillioenen de kaashandel jaarlijks aan den boerenstand
oplevert, dan meenen wij regt te hebben onze regeering op-
merkzaam te maken op het voorbeeld van Zwedendat in
zoovele opzigten aan Midden- en Zuid-Europa een lesje kan
geven."
Met deze feiten voor oogen moet men vreezendat voor
Nederland de tijden verloopeu zullen wanneer men de bakens
niet verzet, en in navolging van Amerika, Engeland en Zwe
den, niet de handen legt aan eene oprigting en inrigting van
kaas-fabrieken, die zich de gemaakte experimentendoor het
aanscbaffen der gereedschappenwelke de proef hebben door-
staan, ten nutte maken. Daarbij is vooral niet te vergeten,
dat wetenschap en praktijk erkennen dat de hollandsche koe-
melk bij uitnemendheid geschikt is tot het vervaardigen van
kaas. Wel zijn hier op kleine schaal proeven genomen op de
oude amerikaansche wijze, en nu eindelijkvolgens de ver-
beterde methode, op de fabriek van den heer Wernink te
Waddingsveendie op de haagsche tentoonstelling voor land-
bouw voor de ingezonden kaas met de gouden medaille be-
kroond zijn geworden, maar die kleine inrigtingen slepen te
veel kosten na zich voor de onbeduidende produktie, en zou
den bij vermenigvuldiging van orazet niet veel meer kosten
dan thans te dragen hebbenwaren zij op een allezins fa
briekinatige leest geschoeidom genoegzaan te kunnen ver
vaardigen ten einde de algemeene bedrijfs- en handelskosten
te kunnen torschen.
Men leest in het Tijdschrift De Volksvlijt:
wordt opgegeven in een Fransch tijdschrift. De eigenaardige
wijze van berekenen wordt geheel aan den Franschman over-
gelaten.
15 teerling meter grond weggeruimd tegen 2 gl. 30,gl.
15 vruchtbaren grond aangevoerd 30,
Steunpaal van 5 tot 6 meter0,7 5
Zamen 60,75 gl.
15 ten honderd bij aanbesteding minder, blijft. 51,63sgl.
Droogleggen, met levering van droogpijpen, 5,57s
Bevochtigen van den boom1,75
IJzeren rooster over den voet van den boom. 23,39J
Vervoer naar de plaats van den te plaatsen boom 1,
Planten
IJzeren omkleeding ter vervanging van dorens 4,35
Leveren van den boom2,50
Daghuur bij het planten0,84s
92,55 gl.
Het onderhoud van elken boom kost jaarlijks
0.75 gl. Elke twaalf jaar, gemiddeld, moet hij
vernieuwd worden dus in twaalf jaar 9,
Zamen 101,55 gl.
Te Parijs zijn 102,055 boomen alzoo alle twaalf jaar
10,312.067,gulden. S.
Zaturdag jl. zijn bij het doorvaren door de spoorbrug te Dordrecht
twee schepen aan elkander geraakt. De boegspriet van het eene stiet in het
zeil van het anderewaardoor de vrouw des schippers en twee kinderen
van boord werden gestagen. Met behulp van een derden in de nabijheid zijnden
schipper gelukte het de vrouw met beide kinderen te redden.
De arr.-regtbank te's Gravenhage, in raadkamer besliste, dat er vol
doende bezwaren aanwezig zijn om ten aanzien van de Jong bevel tot ge-
vangenhouding te vexleenenals verdacht van den dubbelen moord te hebben
gepleegd of daaraan medepligtig te zijn geweest. Hierbij kan nog worden
gevoegd, dat de Jong Vrijdag avond getracht heeft zich in het huis van
arrest door ophanging vau het leven te beroovenmaar in zijne poging
niet is geslaagd. Nog loopt het gerucht dat de raadkamer der regtbank
wegens dezelfde gruwelijke zaakbevel gegeven heeft tot inhechtenisneming
van twee andere personenniet in s Gravenhage woonachtig.
J- isSs'faSi'SiK.iiS
