1873.
Vrijdag, 29 Augustus.
VAN
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDEIt-BELANGEN GEWIJD.
Veertiende Jaargang.
58.
Haarlemmermeer.
\\\A£Z/,
Prijs van Ret Abonnement:
in het Jaar
Prijs der A.cLvertentien
van 16 regels 75 Centelke regel meer 12 x/2 Cent.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Bii den Burgerlijken Stand zijn aangegeven
van 20 tot 26 Augustus 1873.
UITTREKSEL
Uitvoerig en beredeneerd Verslag van den toe-
stand der Gemeente Haarlemmermeer,
I! A US 1E1M E R SI E E R
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGA^E BETREPFENDE,
te adresseren aan VAN HONG A C°.te Amsterdam.
Utterlyk Woensdag
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
Z. M. heeft: 1°. op hun verzoek, een eervol ontslag ver-
1 e e n d aan mr. T. Visscher, als dijkgraaf van het polderdistrikt
Arnhemsche en Velpsclie Broek (Gelderland); aan mr. J. P. A.
van Wickevoort Crommelin, als dijkgr. van Amstelland, (Noord-
Holland), met ingang van 1 November 1873; aan A. Verpoorte Jz.,
als lid van het bestuur der waterkeering van de kalamitense pold.
MargaretbaKleine Huissens en Eendracht, (Zeeland) aan W
Calan, als beheerscher van den polder Kramers, (id.), aanmr. H.
Roijaards van Scherpenzeel, als hoogheemr. van den Lekdijk Be-
nedendams en van den IJsseldam, (Utrecht), en aan P. de Jager,
als lid van het hoofdbestuur van het waterschap Pivelingo, voor
het 2e onderdeel Loppersum, (Groningen); - 2°. op zijn verzoek,
ingetrokken de benoeming bij besluit van 1 Junij jl.t
n°. 5, van J. J. Breet, als heemr. van den pold. Westzaan, (Noord-
flolland); -3°. benoemd tot gezw. in het bestuur van het water
schap de Sabina Henricapolder (N.-Brabant), A. van den Hil tot
heemraden in het bestuur van het waterschap den Hoogen Maasdijk
van Stad en Lande van Heusden, vereenigd met den Oudheusdenschen,
Doeverenschen en Drongelenschen Zeedijk (id.), A. Blankers Jz. en
J. van Helvoort Cz.; tot lid van het waterschapsbestunr van den
Hei- of Meerdijk en polder van Drunen (id.), G. Loon totsekret.-
penningmeester van het bestuur van den polder de Oude Heiningen
(id.), D. L. van Dis in het bestuur van het waterschap het Nieuw-
laud van Altena (id.), tot dijkgraaf A. B. van de Koppel en tot
heemraad D. E. II. Boxman; tot plaatsverv. heemraad in het polder-
distr. Bommelerwaard boven den Meidijk (Gelderland), H. J. van
derKolk Gz.; tot sekr. van het polderdistr. de Brummensche Ban-
dijk (id.), B. Beker tot polderscbout en voorzitter van het best'
van den polder Spijk, gemeenten Heukelum en Vuren en Dalem
(Gelderland en Zuid-Holland), A. van Beest Gz.; tot hoogheemr.
van Patten (Z.-Holland), D. Oosthoek tot hoogheemr. van Voorne
(id.), G. Spoon; tot dijkgrap.f van den Zwijcdrechtschen Waard
(id.), mr. G. A. de Raadttot voorzitter van het bestuur van
den polder Nieuw Schuddebenrs (id.), T. Saarloostot heemr. van
den polder genaamd de Uiterwaarden, gemeenten Vianen en Hage-
stein (id.) H. Bassa Cz.tot dijkgr. van den polder bet Nieuw-
land van Heinenoord, genaamd de Bosschen (id.) G. Viok tot
heemr. van den polder den Ouden en Nieuwen Uitslag van Putten,
gemeente Hekelinge (id.) M. Braat tot hoogheemr. van Rijnland
(Zuid- en Noord-Hoiland) H. F. Bnltman tot dijkgr, van den
polder Waal en Burg op Texel (Noord-Holland) J. Witle Pz in
het bestuur der waterk. van den kalamiteuser polder Nieuwe Neuzen
(Zeeland), tot voorz. J. Lensen en tot leden M. de Regt en F.
Dielemau Pz.; tot lid van het bestunr der waterk. van het kala-
miteuse waterschap Ond en JoDg Breskens (id.) J. B. Becu in het
bestuur van den polder Paulina (id.) tot dijkgr. mr. F. J. Brevet
en tot plaatsverv. van den dijkgr. D. N. Benteyn in het bestuur
van den polder Kleine Stelle (id.) tot dijkgr. A. Taelman en tot
plaatsverv. van den dijkgr. B. J. Thomaes tot plaatsverv. van den
dijkgr. van den polder Katse (id.) J. W. Markusse; tot gezworen
van den polder Nieuw St. Joosland (id.) J. de Vogel in het
bestuur van den polder A1 te Klein Noord-Beveland (id.) tot dijkgr.
M. Maat en tot plaatsverv. van den diikgr. A. Maruussein het
bestuur van den polder Henrietta, St. Pnilipsland, (id.) tot dijkgr.
J. Stols Jz. en tot plaatsverv. van den dijkgr. J. Stolz Johz. tot
plaatsvervsDger van den dijkgraaf van het Yerdronken poldertje ten
zuid-oosten van Philippine (id.) P. Wauters in het bestunr van
den polder Kramers, (id.), tot dijkgraaf H. Geelboed en tot plaatsver-
vanger van den dijkgr. J. A. Stols Johz in het bestuur van elk der
polders Anna-Jacoba en Willem (St. Pnilipsland), (id.), tot dijkgr.
A. Braam en tot plaatsverv. van den dijkgr. J. Rotb in het bestuur
van den polder Wilhelmina (Waloheren), (id.), tot dijkgr. W. de
Troye en tot plaatsvervanger van den dijkgr. L. van 't Westende;
tot gezworen van deu poller Zonnemaire, (id.), J. Slietendregt; in het
bestuur van den polder Stroodorpe (Zmdbeveland), (id.), tot dijkgr.
D. Blok en tot plaatsverv. van den dijkgr. A. de Kok in het
bestuur van den polder Eerste Bath, (id.), tot dijkgr. J. van Koe-
veringen en tot plaatsverv. van den dijkgr. J. Zandde in het be
stuur van den polder Tweede Bath, (id.), tot dijkgr. J. Zandee en
tot plaatsverv. van den dijkgr. J. van Koeveringenin het bestuur
van den polder Hollare, (id.), tot dijkgr. jhr. S. 0. de Casembroot en
tot plaatsverv. van den dijkgr. A. de Graaff Gz. in het bestuur van
den polder van Haaften, (id.), tot dij tgr. jhr. S. O. de Casembroot
en tot plaatsverv. van den dijkgr. A. Heyboertot gezworen van
den polder Zuidkraaijert, (id.), N. Priestertot gezworen van den
polder Oude van St. Philipsland, (id.), W. C. van Nieuwenhuyzen
Az.; tot gezwoien van den polder Moggersbil, (id.), M. Elenbaas
tot gezworen van den polder Dreiscbor, (id.), A. Berman; tot heemr.
van de waterschappen het Gemeeneland van Wijk bij Duurstede
c. a., (provitcie Utrecht), F. van Wijk; tot volmagt van het wa
terschap de Bildtpollen, (id.), J. H. Westratot mede-volmagt
van het waterschapsbestuur Noordpoldar, (Groningen), P. K. Wes-
terhuis; tot lid van het hoofdbestuur van het waterschap Fivelingo,
voor het 2« onderleel Loppersum, (id.), I). Nanninga Cz.
en omliggemle plaatsen een vreeselijk onweder. Op zeven
plaatsen ontstond brand doch niet een in deze gemeente.
GEBORENTeuna Maria, dochter van T. K. Eland en M. Kars.
Maria dochter van P. Schrama en M. van den Berg. Sara dochter
van G. de Bie en A. van Zoest. Dieuwertje, dochter van C. Bakker
en I). Kooimau. Jacobus, zoon van A. Griekspoor en J. G. de Groot.
Jan, zoon van J. Lanser en G. Spaargareu. Hendrik Anthonie, zoon
van A. F. Blom en A. M. S. Nol. Pleun, zoon van M. Braat en A.
van den Akker. Hendrik, zoon van D. de Rijk en J. W. van Hei
ningen. Cornelis, zoon van G. Markus en B. van der Pad. Cornelis,
zoon van A. Borst en N. van Laar. Jan Hendrik, zoon van J. H.
Wallbrink en E. Guiteneau. Margaretha, dochter van C. Lodder en
M. H. de Booi. Johannes, zoon van W. Jansen en J. van Warmerdam.
Authonia, dochter van K. Vaalburg en M. C. Korteweg.
OVERLEDEN: Jacob, oud 5 maanden, zoon van J. Doets en A. de Boer.
Lambertus Adrianus, oud 9 jaren, zoon van J. lewis en A. Metz.
Klasina, oud 10 wekendochter van 1. Smit en P. van Vuuren.
Izaak, oud 7 maanden, zoon van 1. van der Vlugt en C. H. van Andel.
Cornelis, ond 13 maanden, zoon van A. Schekkerman en J. Veerman.
Lena, oud 4 maanden, dochter van J. Tesselaar en M. Quax. Leentje,
oud 4 maanden, dochter van W. Ploeger en IJ. Langereis. Klaas, oud
3 maanden, zoon van J. Olie en M. Sehoute. Maria, oud 10maanden,
dochter van J. II. Damman en G. Stolwijk. Cornelis Buijs, oud 33
jaren, gehuwd met M. Ligthart. Helena Mos, oud 36 jaren, ongehuwd.
ONDERTROUWD: J. Goede met W. van de Roemer (wed.)
GEHUWD: F. van der Peijl met M. Damen. T. Kooij metG. van
Leijen.A. de Haan met A. v. d. Plas.W. Steenbeek met T. Robijn.
G. Kardol met J. van Prooijen.
Agenda voor de Vergadering van den Gemeenteraad
van Haarlemmermeer, te houden op Dingsdag den
2 September 1873 des voormiddags ten 11 ure,
in het Raadhuis.
1. Beeediging van nieuwe leden. 2. Ingekomen stukken
en mededeelingen. 3. Benoeming van een wethouder.
4. Benoeming der financieele commissie. 5. Uitloting van
een aandeel in de geldleening van 1870. 6. Gemeente-re-
kening 1872. 7. Rekening van het hurgerlijk armbestuur
over 187 2. 8. Aanvraag om een tweede hulp-onderwijzer
voor school n°. 3. 9. Wijziging schoolreglement.
Van 25 op 26 Augustus j. 1. woedde boven deze gemeente
DIT HET
OVER HET JAAR 1872
opgemaakt door Burgemeester en Wethouders van
Haarlemmermeer, den 22 April 1873.
Bevolking. De werkelijke bevolking op 31 December 1871 bedroeg
6107 mannen en 5679 vrouwen te zamen 11786 personeu. Vermeer-
dering gedurende bet jaar, zoo door geboorte als vestiging in de gemeente
met 785 m. en 742 vr., zamen 1527. Vermindering gedurende het jaar
door stcrfte en vertrek uit de gemeente, met 738 m. en 673 vr. zamen
1411. De bevolking op 31 December 1872 bedroeg derhalve 6154 m.
en 5748 vr., zamen 11902 personen.
Geboren werden in de gemeente 318 m. en 318 vr., zamen 636. Le-
venloos aangegeven werden 23 m. en 21 vr., zamen 44.
Gestorven zijn 220 m. en 212 vr., zamen 432.
Het getal gesloten huwelijken bedroeg 85, dus 20 minder dan in 1871.
De registers der bevolking worden geregeld bijgehouden. Het gebeurt
echter nog dikwijls dat de getuigschriften van woonplaats-verandering door
de Gemeentebesturen niet aan de belanghebbenden worden afgegevenmaar
per post aan het Gemeentebestuur der nieuwe woonplaats worden gezonden,
zonder eenige vermelding van de plaats waar de ingekomene te vinden is.
Het gevolg daarvan is dat de belanghebbende zich niet aanmeldt en de in-
schrijving in bet bevolkingregister daardoor wordt vertraagd.
Verkiezingen. Het getal kiezers bedroegvoor leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal 233voor leden der Provinciale Staten 230 en
voor leden van den Gemeenteraad 490. Bij de verkiezingen op 17 en
31 Julij zijn tot leden van den Gemeenteraad gekozen de heeren Mr. J. P.
Amersfoordt en C. de Jong.
GemeentebestuurHet personeel van den Raad bestaat uit de heeren
N. T. Dorbeck, A. Kuiper, J. van Vuuren, J. Klapwijk, A. van Riessen,
J. G. Schone, G. B. 't Hooft, J. Tensen, P. de Breuk, Mr. J. P. Amers
foordtA. J. G. Timmermans P. Knaap B. Buis H. F. Bultman en
C. de Jong; dat van Burgemeester en Wethouders uit de heeren: J.
W. Lantzendorfler, burgemeester; J. Tensen en J. van Vuuren, wethouders.
In het personeel der gemeente-ambtenaren hebben de volgende verande-
ringen plaats gehad: de wethouder J. van Vuuren is als zoodanig op nieuw
benoemd. De raadsleden Mr. J. P. Amersfoordt en C. de Jong zijn
gekozen ten gevolge van de vermeerdering der bevolking. De gemeente-
ontvanger Jhr. H. A. van Foreest is wegens vertrek eervol ontslagen en
vervangen door M. Verhage. De hoofd-onderwijzer C. H. den Hertog,
mede wegens vertrek eervol ontslagen, is vervangen door W. van der Spek.
De hulp-onderwijzers W. A. P. F. L. Bakker en M. Verhage hebben eer
vol ontslag gevraagd en verkregen laatstgemelde is vervangen door B. 1.
van Albada. De hulp-oDderwijzer W. van der Spek is benoemd tot hoofd-
onderwijzer; terwijl de kweekeling H. Poelman eervol is ontslagen en J.
Huibers in zijne plaats werd benoemd. De heeren N. T. Dorbeck en
J. W. lantzendorfler zijn bij de gewone aftreding als leden der Plaatselij-
ke Schooleommissie herbenoemd. De leden van het Burgerlijk Armbe
stuur: P. Bier, G. H. van der Burgh, J. Maaskant, J. Y. Ran, 1. Su-
ringar, 1. van der Zon, 1. van Wijk, G. van Leeuwen, W. Roodenburg,
J. Lanser, A. Colijn P. Kistemaker en T. Klaare, hebben eervol ontslag
bekomen. De brandmeesters H. J. Brinkman, A. van Eks en Kl. Roo
denburg hebben mede eervol ontslag gevraagd en verkregen. Geertruida
Korenhoff, gemeente-vroedvrouw, heeft, wegens vertrek eervol ontslag be
komen en zijn als zoodanig aangesteld Maria SchentcrJ. E. Koekkoek
en Sara leasing. Gemeente genees-, heel- en verloskundigen zijn de
heeren M. v. d. Horst, J. Bolkestein, A. C. van Dorsten en A. M. Geerling.
Plaatselijke Verordeningen. Door den Raad zijn gedurende het jaar
vastgesteldeen belasting-verordening tot heffing van hoofdelijken omslag
een verordening op den rooster van aftreding der leden van den Gemeente
raad een reglement voor het Burgerlijk Armbestuur; eene wijziging der
verordening regelende den werkkring der Financiele Commissie uit den
Gemeenteraadeen instructie voor den Gemeente-ontvanger (wijziging)
een instructie voor de gemeentelijke Genees-Heel- en Verloskundigen
een instructie voor den bode van het Burgerlijk Armbestuur, en een in
structie voor den Gemeente-opzigter (wijziging).
De voornaamste in den Gemeenteraad behandelde onderwerpen zijn ge-
weestvastslelling van bestekken van aanbestedingenkohieren van den
hoofdelijken omslag en hondenbelasting de begrooting voor 1873
de rekening over 1871 van de Gemeente en het Burgerlijk Armbestuur;
nieuwe regeling in de geneesknndige armenverzorgingsubsidie verleend
aan het Burgerlijk Armbestuur voor 1873voortzetting van het proces
met den aannemer J. W. de Heijomtrent den bouw van't Raadhuis
benoeming van hulp-onderwijzers, gemeentelijke genees-, heel- en verlos
kundigen en vroedvrouwen, en van een gemeente-ontvanger ophooging
der burger! begraafplaatsenaanbieding van een nieuw hrandreglement.
Geldmiddelen. Naar de laatste door Gedeput. Staten afgesloten reke
ning over 1871 bedroegen de outvangsten f 54,833.75 en de uitgaven
f 49,264.48, sluitende die rekening alzoo met een saldo van f 5,569.27.
Volgens de door Gedeput. Staten goedgekeurde begrooting voor 1873 is
het geraamd bedrag der ontvangsten en uitgaven f 50,978.13.
Gemeente-eigendommen. De ejgendommen die niet voor de publieke
dienst zijn bestemd bestaan in eenige perceeltjes dorpsgrond ze worden
publiek verhuurd. De gemeente-eigendommenvoor de publieke dienst
bestemd, bestaan in 1 raadhuis 10 scholen en 10 onderwijzerswoningen,
6 brandspuithuizen4 schutbokken 15 aanplakborden en 2 barenhuisjes.
De toestand is in het algemeen goed.
In 1872 zijn aanbesteed de vergrooting van school n°. 4 het bouwen
der onderwijzerswoningen bij de scholen n°. 9 en 10en het schilderen
van het raadhuis (buitenwerk)overigens zijn geene andere werken verrigt
dan het gewone jaarlijksch onderhoud der gebouwen. De kosten van een
en ander hebben bedragen f 13,164. In 1872 zijn weder twee wegen
in de dorpen hard gemaaktter gezamenlijke lengte van 290 meters de
kosten daarvan hebben bedragen f 334. De begriude wegen verkeeren in
goeden staat. In 1872 is door het Polderbestuur de pont aan den
Cruquius vervangen door eene ijzeren draaibrug, waardoor in eene groote
behoefte is voorzien. Voor het onderhoud van die brng betaalt de ge
meente gedurende 10 jaren eene jaarlijksehe bijdrage Van 100.
De gemeente bezit in eigendom twee begraafplaatseneene te Hoofddorp
en eene te Nieuw-Venneplaatstgemelde is in 1872 voor een groot gedeelte
aangeboogd. Beide begraafplaatsen verkeeren in goeden toestand zoo ook
de nienwe ijzeren hekken, in 1872 op de daartoe mede in 1872 aangelegde
dammen der begraafplaatsen geplaatst. De kosten van het gedeeltelijk op-
hoogen der begraafplaats te Nieuw-Vennep en het zetten der bovenvermel-
de hekken op de daarvoor aangelegde dammen hebben f 3659 bedragen.
De vier overige begraafplaatsenaan verschillende kerkgenootschappen
behoorende, alsmede de partikuliere begraafplaats van Dr. J. P. Heije
verkeeren alien in goeden toestand.
In het afgeloopen jaar werden op de verschillende begraafplaatsen alhier
begraven in het geheel 428 lijken.
Medische Politie. De reinheid der opeubare wegen laat niets te wen-
schen over. De waterverversching des zomers het reinigen der sekre-
ten en het weren en beteugelen van besmettelijke ziekten geschiedt met
dezelfde zorg als in vorige jaarverslagen vermeld. De sloten in de dor-
pen welke zeer nadeelig zijn voor den gezondheidstoestandzijn ineestal
gedempten de huizen waarin besmettelijke ziekten beerschten werden
gereinigd en ontsmeten de goederen waarmede de lijders in aanraking
waren geweestin de meeste gevallen onteigend en verbrand
Beerschende ziekten. Omtrent de in 1872 geheerscht hebbende ziek
ten worden hierbij overgelegd afschriften van de door de geneesheeren
alhier overgelegde verslagen omtrent den gezondheidstoestand in de ge
meente over het afgeloopen jaar.
Wijk 1. //Verslag over den algemeenen gezondheidstoestand van een
gedeelte van het Haarlemmeftneer zijnde Wijk n°. 1
door M. van der Horst Med. Chir. Obst. Dr. over
het jaar 1872.
//De algemeene toestand mogt in dit jaar vrij gunstig genoemd worden.
z/Pokken heerscbten vooral in de maanden January en February het
meeste en nog wel van geen kwaadaardig karakterdaar er van een getal
van zeventien lijders zes overleden en elf herstelden. De overledenen wa
ren in het geheel niet of zeer onnaauwkeurig gevaccineerd.
//Intermitterende koortsen heerschten in de maanden AugustusSeptem
ber en October in meerderen graad dan in vorige jaren.
//Er deden zich slechts drie gevallen van typhus voor.
//Roodvonk geene morbillaesporadisch, doch goedaardig.
//Angyna diptherica een geval, met gunstigen afloop.
//Van de kraamvrouwen door mij bijgestaan verliep het kraambed bij
alien gunstig zonder eenige bijzonderheid op te leveren.
//Haarlemmermeer, 11 January 1873. (get.) M. van der Horst."
Wijk 3. //Rapport over den gezondheidstoestand gedurende het jaar
1872, door J. Bolkestein, Plaatselijk Genees-, Heel-
en Verloskundige te Haarlemmermeer.
//In de eerste maanden van het jaar waren de meest voorkomende ziek
ten febris catharralisfebris rhemnatiea et pneumonicabronchitides
sporadiscbe gevallen van typhus onder de kinderen morbillaedie epide-
misch heerschten van January tot April.
//Tussis convulsiva deed zich het gebeele jaar voor.
//In Junij en Julij kwamen enkele gevallen van pokken voor.
//In Augustus en September deden zich onder de kinderen veel diarrheen
en convulsien vooren nam het getal febris intermittensfebris biliosa
et gastrica weder toe.
eln de laatste maanden nam het getal zieken weder af, zoodat over het
geheel de gezondheidstoestand niet ongunstig kan genoemd worden.
//Haarlemmermeer, 24 January 1873. (get.) J. Bolkestein."
Wijk 4. //Verslag over den algemeenen gezondheidstoestand van
Nieuw-Vennep en omstreken over 1872 aangeboden
aan bet Edel Acbtb. Bestuur der gemeente Haarlem
mermeer door A. C. van Dorsten.
z/De algemeene gezondheidstoestand was minder gunstig dan die van
1871 aangezien bijna bet geheele jaar door sporadische gevallen van pok-
ken (variolae) voorkwamen in bet geheel 48 gevallen waarvan 16 over-
