- 18 -
De Wereld-Tentoonstelling' te Weenen.
REGTSZAK EN.
Gemengde ilerig'teii.
Amsterdamsche Kanaal-Maatschappij
■Hi
Niet alzoo is het thans in de kassen gesteld er bloeijen wel
eenige planten, doch er is eerder schaarschte dan keur van
bloemen. Hoe April en Mei vooral toen echt winterachlig
waren en at de lieftalligheid van eene zoo vroege lente ver-
galden, heugt nog menigen tuinman en kweeker. Ook thans
zijn de weilanden groende knoppen van vroegbloeijende
heesters en ooftbooraen beginnen te zwellende Helleborus
bloeit en het sneeuwklokje daagt op, de spreeuwen zingen
in de boomen en de lijster doet zich hooren in het bosch
maar reeds een aantal weken heeft de wind uit den zuidelijken
hoek gewaaid. Keert de wind in de beide volgende maanden
dan kan het nog ernstig genoeg winter worden. Stelt de winter
zijne komst uit, niet onwaarschijnlijk aanschouwt men dan in
Aprilof Mei dorre weiden, bevroren hloesems en verschrom-
peld groen.
Groningeil, 26 Jan. Weder is de longziekte in deze pro
vince onder het. rundvee uitgebroken. Bij den landbouwer
Derk Jans Beukema te Midwolde, onder de gemeente de Leek,
waren drie runderen ziek, die op voorstel van de hh. Billroth
en Tietsema jl. Zaterdag zijn afgemaakt. Bij de opening bleek
het, dat twee zoo erg door de longziekte waren aangetast, dat
het vleesch moest worden begraven. Ook hier zijn kalveren
uit Friesland aangekocht die vermoed worden de ziekle te
hebben aangehragt. De 31 nog aanwezige runderen van dezen
stal zijn onmiddelijk door den heer Tietsema op de gewone
wijze ingeent.
Zij die Frieseh vee in het vorig najaar, vooral van hande-
laren aangekocht en bij het huune hebben geetaldzullen, al
is het voor sommigen misschien reeds te laat, toch nog in
hun eigen belang kunnen handelen, door dat het vee van het
hunne te verwijderen en afzonderlijk te plaatsen, ver genoeg
dat de uitgeademde lucht het ander vee niet kan bereiken.
In Friesland en Groningen zijn in den laatsten tijd op
onderscheidene plaatsen ziekten en sterfgevalien onder de paarden
voorgekoinendie den schijn hadden van besrnettelijk te zijn
en door besmetting zich voort te planten, maar bij onderzoek
van deskundigen gebleken zijn het gevolg te wezen van be-
schirnmeld voeder. 't Is den landbouwers dus aan te bevelen
nauwkeurig onderzoek te doen naar het aanwezig zijn van woe-
kerplantjes in of op het voeder.
Beverwijk 28 Jan. Na langdurige en ernstige discussie
heeft de afdeeling Velsen van de Eollandsche Maatschappij
van Landbouw met eene meerderheid van drie stemraen be-
sloten hare ondersteuning te geven aan het voorstel van de
hh. Gratama c. s.tot intrekking of afschaffing tier jagt-
wet eDZ.
Zelhem28 Jan. De geringe nachtvorsten in den laatsten
tijd hebben het winterkoren goed gedaanals eeD tegenwigt
van de buitengewone zachte weergesteldheid over dag; het
belooft dan ook zeer veel.
Dftlfseilj 28 Jan. De bijenhonders verklaren dat in jaren
het weer niet zoo gunstig op hunne stallen heeft gewerkt,
zoodat men het voorjaar ejh vroege en voordeelige teelt te
voorzien is.
Empe27 Jan. Een onzer voornaamste boeren heeft in de
afgeloopen week vijf varkens ge9lagt, die te zamen schoon aan
den haak niet minder dan 2400 halve kilogramen wogen.
Leeuwardeil26 Jan. In 1873 zijn aan de veemarkt te
dezer stede aangehragt! te zamen 109,723 stuks vee, waar-
onder p. m. 27,500 ossen, stieren en koeijen, ruim 8000
kalveren, 3500 schapen, 18000 lammeren, 13000 varkens en
biggen en slechts 800 paarden. Bij de meerendeels hooge
prijzen vertegenwoordigt deze aanvoer een bedrag van eenige
millioenen.
De minister van binnenlandsche zaken heeft den 16 dezer tot de
kommissarissen des konings in de provincien eene circulaire gerigt,
bevattendebesehouwingen over den stand der longziekte onder het
rundvee aanwijzing van de' vermoedelijke oorzaak der besmetting m
de provincien Noord- en Zuid-Holland, alsmede raadgevingen over
hetgeen met gunstigen uitslag tot bestrijding der ziekte zou kun
nen" leiden. Aan bedoelde circulaire is het volgende ontleend
«De stand van de longziekte onder het rundvee is in Holland
en Utrecht, vroeger brandpunten dier ziekte, zeer gunstigin de
overige provincien komt zij niet of zelden uieer voor, belialye in
Friesland, waar zij in de laatste weken eene belangrijke uitbrei-
dino- heeft verkregen. Deze staat van zaken was voorzien. De ont-
deklinn- dat Holland en Utrecht telkens besmet werden door fransch
vee, waaraan op het oogenblik van het vervoer of op de markt nog
geene teekenen der ziekte te bespeuren waren, heeft geleid tot de
vaststelling van het koninkl. besluit van 3 Okt. 1873 (Stbl. n°.
_1_..'t r, -w. - Wnovn flrb
vaaion-.iiniii
135), waarbij o. a. uitvoer van rundvee uit aangewezen besmette
kringen verboden is. Het gevolg van dit verbod doet zich thans
reeds gevoelen in sterke vermindering van het aantal ziektegevallen
in Holland en Utrecht, die hoofdzakelijk in de kringen voorkomen,
waarop bovenvermeld besluit is toegepast en in belangrijke toename
der ziektegevallen in de stallen van Friesland, ook daar voorna-
melijk in de besmet verklaarde kringen, maar tooh ook herhaalde-
lijk daar buiten.
f/Tot ongerustheid behoeft deze toestand geene aanleiding te ge
ven. Met" volharding zullen de maatregelen, die elders met zoo
gunstigen uitslag aangewend zijn, ook in Friesland bij voortdurmg
worden toegepast. Een tweede distrikts—veearts is in die provmcie
tijdelijk aangesteld; al het in de besmette kringen door de op-
zigters opgeschreven vee wordt wekelijks onderzocht, zoodat bet
ontstaan der ziekte spoedig ontdekt wordt en de ontepremng spoedig
geschiedt. Toch blijlt Friesland een gevaarlijk braiidpunt van be
smetting voor de overige provincien, indien de veehouders mesch
vee aankoopen. Konden zij gedurende een half jaar - welligt kor-
ter of langer, naar gelang van den loop dien de ziekte daar ver-
der nemen zal zich onthouden van het aankoopen van iriescli
vee, dan zouden zij niet alleen voor zich zelven het gevaar van
belangrijke verliezen door de longziekte afwenden, maar ook
medewerken tot de veiligheid van den rijken nederlandschen vee-
stapel. Al geschiedt de aankoop buiten de kringen, waaruit de uit
voer verboden is, geeft dit toch geene zekerheid dat het aangekochte
vee niet reeds de kiemen der ziekte bij zich draagt. Herhaaldelijk
toch komen buiten die kringen gevallen voor onder vee, datwaar-
schijnlijk in de weide besmet is geworden. Volstrekte onthouding
van aankoop van frieseh vee, zoo dit eenigzins mogelijk is, behoort
dus aan alle veehouders buiten Friesland met den meesten aandiang
te worden aaugeraden."
De vergadering van de arnhemsche afdeeling van Tuinbouw en
Plantkunde, op Zaturdag lj. gehouden, waarin de heer W. Boom-
kamp, van Noordwijk, als spreker optrad, is, zoo als uit de Iter-
haalde bijvalsbetuigingen bleek, tot algemeen genoegen afeeloopen.
De heer'Boomkamp betoonde zich niet alleen een geoefend spreker,
maar van de zaak, waarvoor hij optrad, volkomen meester te zijn.
De algemeene strekking van zijn betoog whsde noodzakeliikheid
eene grondige kennis van den bouw en de levenswijze der planten
voor ae uitoefening van den tuinbouw.
Na als inleiding uit de geschiedenis te hebben aangetoond, dat
de tuinbouw en de beoefening der plantkunde, van de oudste tijden
af, hand aan hand gegaan hadden, wees spreker aan, hoe de ge-
he'ele plant, de reusachtige eik, zoowel als het nederig mosplantje
dat op zijne schors groeit, uit eene eel ontstaan, en uit cellen die
allerlei wijzigingen ondergnani opg'ebouwd is hoe de sapbeweging
daarin plants grijpthoe de bladeren als zoovele siheikundige werk-
plaatsen te beschouwen zijn, waarin, onder zamenwerking der uit
den grond en uit de lucht opgenomen bestanddeelen, het voedend
sap gevormd wordt en zich van daar naar de deelen der plant ver-
spreidt.
Yerder wees spreker er op, hoe de plant aanvankelijk haar lig-
chaam konstitueert, om daarna voor de voortplanting van haar
geslacht te zorgen dat bij dien opbouw vaste, voor iedere planten-
soort vastgestelde regels gevolgd worden, op welke de tuinbouwer
bij de behandeling der planten, vooral bij het snoeijen dervrucht-
boomen, bepaald te letten heeft, waarop de geheele Zoogenaamde
beredeneerde snoeiwijze berusthetgeen door zeer sprekende.voor-
beelden opgehelderd word.
Yoorts toonde spr. aan, welken invloed de kennis en de goede
bewaring der zaden op den groei en den vorm der gewassen uitoe-
fentkortom, de spr. deelde op zeer populairc, voor iedereen ge-
makkelijk verstaanbare wijze mede, dat er voor de gelukkige uit
oefening van den tuinbouw oneindig meer noodig is, dan op den
ouden weg voort te gaan, maar men zich eerder de lange winter-
maanden ten nutte moet maken om vermeerdering van kennis
aan te kweeken, hetzij door lektuur, lietzij door zamenspreking in
vereenigingen, zoo als' de bijeenkomst van dezen avond een voor-
beeld er van aanbood.
Wij twijfelen er dan ook niet aan, of de hoogstbelangrijke, som-
tijds door geestige invallen gekruide redevoering zal menigen em-
piricus de oogen geopend hebben, en niet zonder invloed blijven op
de meer beredeneerde uitoefening van tuinbouw en piantkunde.
■(Arnh. Ct.)
door G.
Overgenomen uit het Utrechtsch Prov. en Stedelijk Dagblad.)
DE LANDBOUW.
Als een voornnme tak der nijverheid in het algemeen kwam
op deze tentoonstelling de lftndbonw voor, met al de ver-
beteringen, die daarin in de laatste jaren in verschillende
landen gemaakt zijn. Bij de vorige wereld-tentoonstelling heeft
men hier t'e lande begrepen dat de landbouw en zijne onder-
deelen naar eisch vertegenwoordigd moesten wordenen door
de ijverige bemoeijingen van den toenmaligen secretaris der
Eollandsche Maatschappij van Landbouw lid der comraissie
van de tentoonstelling, werd destijds eene Hollandsche boter-
en kaasrnakerij in Frankrijk ten toongesteld. Velen zullen
zich herinnerenhoe Nederland daardoor met een belangrijk
gedeelte zijner nijverheid, figuur maakte.
Genoemd lid der commissie heeft zich uit het openbaar
leven teruggetrokkeneen verliesdat door de Eollandsche
Maatschappij van Landbouw en alien, die in den vooruitgang
van den landbouw belang stellensteeds zeer gevoeld wordt
we meenen daaraan te mOeten toeschrijven dat men te Weenen
zoo weinig van onzen landbouw te zien kreeg, veel minder
dan op alle vorige wereld-tentoonstellingen.
De Oostenrijksche commissie voor de wereld-tentoonstelling
had op het belang der landbouw-nijverheid gewezen, door in
haren titel den landbouw voorop te zetten. We willen daarom,
in verband met die tentoonstellingeenige regelen er aan wijden.
Wanneer de productieve kracht van een land zijn grootsten
rijkdom nitmaakt en de landbouw de grootste producent is
springt het van zelf in het oog, hoe deze boven alle andere
takken van nijverheid bevorderd moet worden. Dit geschiede
door ontginning van nog onbebouwde landen en door het in-
voeren van verbeteringen in de bebouwing zelve.
De statistiek wijst aan, dat, wat het eerste betreftde onl-
ginningen jaarlijks toenemendoch dat dit met de opbrengst
van het land niet aanmerkelijk het geval is. Te dien op-
zigte blijft de landbouw ita Nederland meer of roin stationair
en gaat niet zoo vooruit als in andere landenmet name En-
gelandBelgie en Frankrijk.
We willen van Engeland niets mededeelen 't is algemeen
bekend hoe de landbouw daar vooruitgaatmaar uit Frank
rijk vermelden, dat uit opgaven van het Fransche gouverne-'
ment van dit jaar blijkt, dat door beteve bewerking van het
land en meerdere bemesting, de opbrengst in de laatste 30
jaren vermeerderd is, van elke hectare koolzaad met o.8 hec
toliter, van garst met 5.6, van tarwe met 3.3, van rogge met
3 hectol.en van ineekrap met 1543 kilogrammen.
We hebben in ons vaderland enkele model-boerderijen door
bijzondere personen uit lief hebberij opgerigtwaaronder er
zijn, die op goede uitkomsten kunnen wijzen. 't Vindtechter
te weinig navolgiug; de productie van den bodem vermeer-
dert weinig, 't kon belangrijk meer zijn. Het is hoog noodig
dat men meer algemeen bekend worde met de middelenom
tot groote ontwikkeling van den landbouw te geraken waar-
van wel boven aan staat het ondervvijs in den landbouw.
We hebben nu landbouw-scholen te Warffum, te Wagenin-
gen en welligt te Zierikzee, doch gevoelen nog behoefte aan
een landbouw-kursuswaar landbouw-leeraren theoretische ken
nis kunnen opdoenliefat in het midden van ons land, bijv.
de stad onzer inwoning. We moeten wenschen met den ge-
achten hoofdredaeteur der Landbouw-courantdat in zoodanig
ondervvijs spoedig voorzien wordeals het hoogst noodzakelijke
om leeraren te verkrijgendie bekend zijn met den Neder
landschen landbouw en zijne eigenaardige behoeften tot meer
dere ontwikkeling.
In het vorige jaar is men begonnen zoodanig ondervvijs op
staatskosten aan de universiteit te Weenen te geven; men
heeft dit voornamelijk te danken aan de vverkzaamheid der
landbouw-maatschappij aldaar, die reeds sedert 66 jaar be-
staat, vooral het onderwijs bevorderlijk is, 1000 leden telt,
60 afdeelingen buiten de stad heeft, eene rijke bibliotheek
bezitverhandelingen uitgeeftreizende leeraars uitzendt, enz.
In Frankrijk heeft men, voor de ontwikkeling van den land
bouw drie landbouw-scholen met lljeoretisch en praktisch
onderrigt; het laatste bepaalt zich tot het onderzoek in het
laboratoriumhet landmetenlandbouwwerkde verzorging
van vee en het "boekhouden; men heeft er bovendien 42 mo-
delhoeven, waar voornamelijk de praktijk beoefend wordt en
zes proefstations voor scheikundig onderzoek waarvan er vier
in dit jaar zijn opgerigt. De tentoonstelling van onderwijs-
middelen van verschillende landbouw-akademieu en scholen
te Weenen, toont aan, hoe volkomen dat onderwijs plaats
vindt; de daarbij geleverde landbouvv-statistiek is zeer leerrijk
het is eene nieuwe studie geworden, waarbij men met een
blik kan overzien, hoe de productieve kracht van een land
vermeerdert, onder welke lokale omstandigheden die zich ont-
wikkelt, en hoe de tijdsomstaudigheden daarop haar invloed
uitoefenen. Wordt vervolgd.)
De kriminele kamer van't Prov. Geregtshof in Noord-Holland heeft
Jan Wydenes, landman uit Opperdoes, schuldig verklaard aan het be-
driegelijk veranderen van een op zijn aanslagbillet voor de grondbe-
lasting voorkomende, door den waarnemenden ontvanger te Midwoud
onderteekenden en daarop gestelden betalingstermijn en wel van het
cijfer 13 in 30, en het woord udertien" in »dertieg", alsmede aan
het desbewust gebruikmaken van dat alzoo vervalschte authentiek
en publiek geschrift. De schuldigverklaarde had dit billet, toege-
vouweu met een bankbillet van f 25 daarin, zijn knecht naar het
kantoor doen brengen, ter voldoening aan den weder zitting heb-
benden ontvanger van den slottermijn, die blijkens de aanteekening
op het register bedroeg f 17.35 en volgens de vervalschte kwitan-
tie per resto zou hebben bedragen /"0.35. Uit verschillende ten
proeesse gebleken omstandigheden, alsmede uit een door twee desy
kundigen over die vervalsching uitgebragt rapport besloot het hof
tot zijne schuldigverklaring en veroordeelde hemkonform het
rekwisitoir van het openbaar miuisterie, ter zake van de twee hem
ten laste gelegde feiten, onder aanneming van verzaehtende om
standigheden, tot een cellulaire gevangenisstraf van ddnjaaren tot
betaling van twee geldboeten, ieaer groot fot).
Een telegram uit Engelsch-Indie meldt dat er thans vijftien distrikten
met eene bevolking van 25 millioenmenschen hongersnood ondervinden eu
elf distrikten met 14 milioen gedeeltelijk daaraau zijn blootgesteld.
Het ongevvoon zachte weder geeft aanleiding tot verrassende verschijn-
9elenZoo meldt men dat den 28 dezer in de nieuwe plantage te Rotterdam
een veelklenrige vlinder werd opgemerkten uit 's Hertogenbosch schrijft
men dat bij een bewoner der Kerkstraat aldaar een duif in de open lncht
twee eijeren gelegd en uitgebroed heeft.
Een bejaarde dame deelt bet volgende mede//Hoewel wij tot nog
toe haast geen winter gehad hebbenmoet men toch niet te zeer ver-
trouwen dat" hij zoo voorbij zal gaan. limners het oude spreekwoord //op
een groene Kerstmis volgt dikwijls een witte Paschen" wordt ook weder
door het volgende bowaarheid: 18 Dec. 1848 brandde men op sommige
plaatsen geen vunr in den baard en op 19 April 1849 lag de sneeuw te
Weert (Limburg) 11 dnim dik. Ook op 1 Mei 1853 heeft het den geheelen
dag gesneeuwd."
})e ooijevbar. die gewoonlijk in de lente ons met zijn bezoek vereert,
is reeds voor een paar dagen in bet graafschap Zutphen gearriveerd.
Als eene bijzonderheid wordt uit Zoelmond nit de dierenwereld ge-
meld dat voor eenige dagen aldaar een houd (trekhond) vijftien jongen
ter wereld heeft gebragt, waarvan twaalf levend. Kraamvronw en drie der km-
deren zijn welvarend. Aan de overige negen is het lot van zoovele jonge
honden ten deel gevallen; zij zijn nl. verdronken.
In het hoofdkiesdistrict Gouda is Dingsdag, bij herstemming, tot lid
der Tweede Kamer gekozen dr. A. Kuiper, predikant bij de Nederd. Iler-
vormde gemeente te Amsterdam, Van de 2770 geldige stemmen bad hij
1504 op zich vereenigd tegen 1252 die op den heer Verniers van der
Loeff waren uitgebragt
Men schrijft uit Schagen als eene bijzonderheid, dat aldaar, in ecu
tiidsverloop van 33 dagen, onder eene bevolking van genoegzaam 3000 zielen,
niemand overleden is. De berigtgever behoort tot de langst gevestigden
in de gemeente en konstateert dat dit in meer dan 40 jaren bet geval met
is geweest.
Een inwoner van Deventer oppert het donkbeeld om den koning den
12 Mei een spoorweg aan te bieden, van Arnbem of Deventer naar het
Loo. De spoorweg zou op kosten van het volk worden aangelegd, de
opbrengst zou voor den koning wezen.
Blijkens mededeeling in de Haagsche Nicuwbode zijn brieven inge-
komen van 139 kinderen beneden de 14 jaar, die op 12 Mei jang zijn.
Zij znllen waarschijnlijk een plaat ontvangen.
Men meldt uit Geertruidenberg//De oudste der marketentsters van
Waterloo, Elisabeth Vos, wed. van Gerrit Schaddele, is hier m den ouder-
dom van 83 iaren overleden. Twee oud-strijders: de beer Coets van Raggen,
de man die in het Bois de Boulogne haar eerste kind zag gcboren worden,
en H. van Diest, vergezelden de overledene naar de laatste rustplaats, alw aar
door den heer Coets van Baggen een krachtige aanspraak werd gehouden,
waarin bij het flinke gedrag, gedurende den stnjd door de overledene aan
den dag gelegd, alsook haren verderen levensloop, herdacht.
Parijs is overleden de vermaarde Spaansche oogheelkuudige Antonio
Berdani die sedert twee jaren zelf blind was.
Een nieuw voorbeeld van hondentrouwDezer dagen vond men op
een der brmrgen ie Parijs een man hangen, waarschijnlijk door zelfmoord
Men wilde het lijk wegvoeren op een draagbaar onder een kleed. Daar
komt een bond aanloopen en volgt onder schrikkelijk
had hij zijnen meester gezocht en rook dien nu onder het kleed. Het beest
had nog een eind touw aan den hals. Bij onderzoek bleek dat de man zich
verhangen had met een eind van het touw, waaraan hij zijnen hond leidde.
Een der eerste kommissionnairs in effekten te Brussel is in een^zeer
ongelnkkigen toestand gebragt: hij kreeg van de curatoren in het aiU«8e-
inent Langrand-Dnmonceau een dagvaarding tot ternggave van andeihalf
millioenwelke hij op onwettige wijze van den befaamdengeldman ontvangen
h id Die dagvaarding was te minder welkom daar de kommissionnair juist
een schitterend feest zou geven, waarop tweeduizend personen genoodigdzijn.
Het bal werd echter niet afgezegd, want, zoo noodig kan de geldschieter
wel een paar: millioentjes missen zonder dat hij er door gerumeerd is.
Er wordt soms in de bladan aanmerking op gemaakt dat Nederlanders
dienst hebben genomen in de gelederen, die voor don Carlos strijdem Deze
haudeling inoge uit een nationaal oogpunt afgekeurd worden soms kan zij
voor partikulieren toch haar nut hebben. Zekere handelaar uit Rotterdam
die vele relatien met Spanjc heeft en voor zijn zaken jaarlijks naar jiet
land reist die dan ook het Spaansch perfekt spreekt werd afgeraden
die reis te doen, doch hij meende, als Nederlander,geenidn^
van de carlisten en ging. In Spanje gekomen, ried men hem geen pl^ts
te nemen op de diligence, maar gebruik te maken van postpaarden. Zoo
deed hij, en eerst ging alles goed. Doch eindehjk ziet men de roode nuitsen
der carlisten en de postiljon, gevraagd zijnde Of men zon terugkeeren,
antwoordde dat dit de dood zou zijn. Menrijdt dus den carlisten tegemoet
en dadelijk begonnen de heeren den wagen te plunderen en de personen
die er in zaten gevankelijk weg te voeren naar het hoofdkwartier; men
hield ze voor spionnen en daartegen hielp geen praten. In het hoofdkwar
tier gearriveerd. zouden dc gewaande spionnen ondervraagd worden Nn
trad een carlist voor, die in goed Hollandsch tot onzen reiziger spra
Ge zegt Rotterdammer te zijn?" - ,J. - Welnu, zeg me dan eens
wie is burgemeester van Rotterdam? Welk water loopt er voorbij de stad?.
Welke is de voornaamste straat?" enz. Toen al die vragen naar eisch waren
beantwoord, s^rak onze carlist: //Nn is het goed. Ge zult al nwe bagage
terug hebben on mijn gast zijn." Deze handelaar en zijn reisgenooten had
den het thans zeer goed en werden van post tot poH onder eskorte \er
gebragt, totdat zij op onbetwist grondgebied waren.
Aangaandc de werken der Amsterdamsche Kanaal-Maatschappij
wordt "ons het volgende medegedeeld
Het werk werd iu November voortgezet met 1140 tot 14-0 ar-
beiders 21 tot 29 paarden, 1 of 2 lokomotieveumet 16 wagens,
5 stellen tijdelijke pompwerktuigen, 10 tot 12 stoombag^ervaartuigen,
72 tot 84 grondschouwen, 5 of 6 sleepstoombooten en een kabelboo
