1874.
Vrijdag, 51 Julij.
No. 51.
VAN
A AN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Vijftiende Jaargang.
Haarl emmer meer.
^'kken16 f468
mi«si \m%w
Prijs van het Abonnement:
in het Jaarf 6.-
Prijs der A_dvertentien
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12/2 Cent.
BENOEMINGEN.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven
UITTREKSEL.
Uitvoerig en beredeneerd Verslag van den toe-
stand der Gemeente Haarlemmermeer,
m'5° w-gge30 29>623
\\VW{G;
II AARLEMRlEEtMEER.
Prijs van een enkel Nommee 15 Cent.
ABLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE
te adresseren aan VAN BONGA C°., te Amsterdam.
Utterlylc Wnensdag.)
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
Zijne Majesteit de Koning heeft o. m., op nieuw benoemd
tot Dijkgraaf van het Hoogheemraadschap van Rijnland (Zuid-
en Noord-Hoiland)den heer S. de Clercq Wz. en in het
Bestuur van den Anna-Paulowna-polder (Noord-Holland)tot
Dijkgraaf den heer J. C. de Leeuw, en tot Heemraad den
heer A. Kaan Jz.
Pi" Telegraaf.
Bij de her-stemming voor een Lid van den Gemeenteraad
van Haarlemmermeer, op Donderdag 30 Julij 1.1., is als
zoodanig gekozen de Heer P. Vekkuijl, met 140 stemmen.
Op den Heer H. C. Reinders Folmer waren 126 stemmen
uitgebragt.
Volgens opgave van den praetor van den Ring Noordmjlc
zullen in ,,de gemeente Kage de godsdienst-oefeningen gehou-
den worden als volgtdoor Ds. Fortuinte Kage, op 2 Au
gustus; door Ds. Ruitenschildte Abbenes, op 9 Augus
tus; door Ds. Buchli Fest, te Kage, op 16 Aug.
door Ds. van der Kemp, te Abbenes, op 23 Augustus;
door Ds. van Herwerden, te Kage, op 30 Augustus;
door Ds. Osti, te Abbenes, op 6 September. De gods-
dienstoefeningen zullen in beide kerken des morgens ten half
10 ure aanvangen.
Agenda voor de Vergadering van den Gemeenteraad
van Haarlemmermeer, te houden op Donderdag
6 Augustus 1874, des voormiddags ten 10 ure,
in het Raadhuis.
1. Ingekomen stukken en mededeelingen. 2. Aaobieding
van de gemeente-rekening over 1873. 3. Idem der reke^
ning van het Burgerl. Armbestuur 4. Financiele voor-
dragt. 5. Aanvrage van D. Scheuter, om ODtheffing van
zijnen hoofdelijken omslag. 6. Benoeming van hulp-onder-
wijzers aan de scholen n°. 4 en 7. 7. Adres omtrent het
makeu van een weg nabij Abbenes. Opmaking eener voor-
dragt voor het collegie van zetters. 9. Proees in zake het
raadhuis. 10. Adres van M. van Daalenover ontruiming
van materialen.
van 22 tot 28 July 1874.
GEBORENWilhelmina, dochter van J. van Splunter en A. van der
Sluijs. Jacob zoon van JLeeuwrik en N. Schipper. Jan zoon
van JBloemink en A. Smit. Christiaan zoon van G. C. Apfeld en
A. van Leenwen. Willem, zoon van M. Verhagen en A. Vrolijk.
Theodoras, zoon van C. A. Polak en J. van der linden. Jacobus, zoon
van J. J. van der leden en H. Hoogendoorn. Barendzoon van G.
Karman en L. van der Pad. Pieterzoon van J. van Egmond en J. de
Brum. Agathadochter vau H. Eickhoff en F. A. de Wit. Maria
Jacoba, dochter van C. A. Gehrels en A. Kort. Antoniezoon, en
Elisabeth, doehter, (tweel.) van D. Nelemans en T. Schouten. Pietertje,
dochter van J. van den Berg en J. Pels. Antjedochter van J. Schalk
en T. de Graaf. Martinuszoon van H. van Soest en A. Olierook.
OVERLEDEN: Neeltje, ond 14 maanden", dochter van G. Ottevanger
en W. Raams. Adrianus, oud 1 jaar, zoon van M. Schoo en S. M.
Huisman. Johannes, oud 3 weken, zoon van L. de Koekkoek en J.
van der Stelt. Jaantje Pieternella, oud 9 maanden, dochter van J. Lank-
naar en G. Aerbeek. David, oud 6 weken, zoon van P. Kok en M.
de Groot. Jannetje, oud 6 jaren dochter van P. Reedijk en T. van
der Sloot. Margaretha oud 9 maanden dochter van G. Verhagen en
C. van den Berg. Maria Adrianaoud 9 maanden dochter van W
Westendorp en M. A. van Opstal. Martinus, oud 1 dag, zoon van
H. van Soest en A. Olierook. Adrianus Arnoldus Bolluijtoud 45 ja
ren gehmvd met A. Kulk. Johanna van Dijkond 33 jaren, gehuwd
met N. Driehuis. -- Geertje van Twuiver, oud 43 jaren gehnwd met
B. Leenheer.
ONDERTEOUWD: geene.
GEHUWDR. Bootsman met T. Broertjes. J. Groet met J. Doets.
J. van Egmond met G. Boterman.
Op 28 Julij jl. kwam een geval van longziekte voor onder
het rundvee van J. Suijdgeest, aan den Sloterweg, bij den
Kruiswegalhier. Eeue koe is onteigend en afgemaakt.
UIT HET
OVER HET JAAR 1873.
Opgemaakt door Burgemeester en Wethouders van
Haarlemmermeer, den 28 April 1874.
Bevolking. - De werkelijke bevolking op 31 December 1872 bedroeg
6156 mannen en 5753 vrouwen te zamen 11909 personen. Vermeer-
dering gedurende het jaar, zoo door geboorte als vestiging in de gemeente,
met 764 m en 748 vr. zamen 1512. Vermindering gedurende het
jaar door sterfte en vertrek uit de gemeentemet 603 m. en 565 vr te
zamen 1168. De bevolking op 31 December 1873 bedroeg derhalve
6317 m. en 5936 vr. zamen 12253 jlrsonen.
Geboren werden in de gemeente 293 m. en 301 vr., zamen 594 kinde-
ren. Levenloos ahngegeven werden 23 m. en 23 vr.zamen 46.
Overleden zijn 196 m. en 166 vr. zamen 362 personen.
Het getal gesloten huwelijken bedroeg 108 dus 23 meer dan in 1872.
Verkiezingen. Het getal kiezers bedroeg a. voor leden van de 2de
Earner der Staten-Generaal 214; h. voor leden der Provinciale Staten 212;
c. voor leden van den Gemeenteraad 492. Bij de verkiezingen in Julij
zijn tot leden van den Gemeenteraad herkozen de heeren J. Klapwijk, N.
T. Dorbeck, A. van RiessenA. Kuiper en J. van Vuuren Hz.
GemeentebestuurHee personeel van den Raad bestaat uit dezelfde
heeren als in het vorig jaareven als dat van Bnrgem. en Wethouders.
In het personeel der gemeente-ambtenaren en bedienden hebben de vol-
gende veranderingen plaats gehad do wethouder J. van Vuuren is als zoo
danig herkozen de kweekeling C. J*. Kieviet, op verzoek eervol ontslagen,
is vervangen door W. van 'tSant; de kweekeling A. Langhout, vertrokken,'
idem door J. J. van Rijn, en de kweekelinge Trijntje Koning, mede ver
trokken, idem door.H. Spruitenburg als nieuwe kweekelingen zijn aan-
gesteld H, Hinfelaar.1. Vreeken en P. Borst. De betrekking van
waagmeester (W. Pruit) is opgeheven. Als leden der Schoolcommissie
zijn berbenoemd de heeren A. van Riessen en A. Breure. De brand-
meestersW. Bijl (eervol ontslagen)K.- Tanis (overleden)A. van Eks
J. Vaalburg, L. W. van Driel en P. van den Burg (op verzoek ontsla
gen), P. van ReeuwijkW. Wervers en D. van Wieringen (benoemd tot
opper-brandmeester)en J. Weeda (vertrokken), zijn vervangen door: J.
Baars, H. van Kenlen W. Metz, L. van Wijk A. SuidgeestC. Bos,"
C. A. GehrelsD. Bik P. van der Burg en Wervers. De opper-
brandmeesters K. Vaalburg en Kl. Roodenburg (op verzoek ontslagen)
en H. J. Brinkman (vertrokken), zijn in hunne plaats benoemd: W. G.
Wervers P. van Reeuwijk en P. van der Burg. De heer A. W. Muijs-
ken (vertrokiceu) is in het Bestuur der Teekenscholen opgevolgd door Mr.
J. P. Amersfoordt. De gemeente-vroedvrouwen J. E. Koekkoek, S.
Lessing en M. Liethof Roering hebben eervol ontslag gevraagd en bekomen.
Plaatselijke Ver ordering en. Door den Raad zijn dit jaar gcmaakt
eeue wijziging in de verordening op het Brandwezen en eene dito in de
instructie voor de Gemeente-geneesheeren
De voornaamste in den Gemeenteraad behaudelde onderwerpen zijn ge-
weest vaststelling van bestekken van aanbestedingen kohieren van den
hoofdelijken omslag en hondenbelastingde begrooting voor 1874 de ge
meente-rekening van 1872 idem van het Burgerlijk armbestuurverorde-
ningen en instruction. Snbsidie is vrrleend aan het Burgerlijk armbestuur
voor 1874 voortzetting van het proces met den aannemer J. W. de Heij,
omtrent den bouw van het Raadhuis benoeming van hulp-ouderwijzers
idem van gemeente-vroedvrouwen verhooging der jaarwedden van den ge-
meente-ontvanger en vap de ainbtenaren ter Secretarie en andere onder
werpen van meer ondergejschikt belang.
Geldmiddelen. Naar de laatste door Gedep. Staten afgesloten rekening
over 1871, bedroegen de ontvangsten 66,280.561 en de uitgaven
62.727.24J sluitende die rekening alzoo met een saldo van /3553.32.
Volgens de door Gedep, Staten goedgekeurde begrooting voor 1874, is het
geraamd bedrag der ontvangsten en uitgaven 48,099/74.
Gemeente-eigendommen. De eigendommen, die niet voor de publieke
dienst zijn bestemd bestaan in eenige perceeltjes dorpsgrond. Ze worden
publiek verhunrd en hebben in 1873 962.24 opgebragt.
In 1879 zijn voltooid twee onderwijzers-woningen een bij school n° 9
en een bij school n°. 10 welke woningen in 1872 zijn aanbesteed de
kosten daarvan hebben f 6070 bedragen. Het onderhoud der grindwe-
gen heeft f 329 gekost. De brug over de Hoofdvaart te Abbenes, die
voor gemeenschappelijke rekening van de gemeente en den polder is' ge-
bouwd, wordt ook voor gezamenlijke rekening onderhouden en verkeert in
goeden staat. Voor het onderhoud van de brug over de Ringvaart bij den
Cruquius is door de gemeente weder 100 aan den polder bijgedragen
De begraafplaatsen verkeeren alien in goeden staat. In het afgeloopen
jaar werden daarop in het geheel begraven 361 lijken.
Medische Politie. -De reinheid der openbare wegen laat niets te wen-
schen over. De waterververschinghet reinigen van sekreten en iu het
kort al wat tot wering en beteugeling van besmettelijke ziekten kon strek-
kenis met de meeste zopg verrigt.
Heerschende Ziekten. Omtrent de in 1873 gebeerscbt hebbende ziek
ten worden hierbij overgelegd de afschriften van de door de geneesheeren
ingediende
A erslagen omtrent den Gezondheidstoestand pn de
Gemeente, over het afgeloopen jaar.
AVijk 1. //De algemeene gezondheidstoestand was gedurende 1873 vrij
gunstig. Pypheuse koortsen kwamen enkele gevallen van voorwaarvan
een met doodelijken afloop andere uitslag-ziekten niet. Twee gevallen van
Angina Deptheriticamet guustigen afloop. Kraamvrouwen herstelden al
ien en tusschenpoozende koortsen waren dit jaar niet zoo menigvuldig als
andere jaren. //(get.) M. van der Horst,
//Haarlemmermeer, 1 Jan. 1874. Med. Cbir. Obst. Dr."
Wijk Abbenes //In het begin des jaars werden eenige gevallen van
Gatairnis en m de zomermaanden enkele Diarrbaes waargenomen, waarvan
een aan Cholerine grensde. Het laatste gedeelte van het jaar deed meer
tusschenpoozende koortsen (Febris intermittens) opmerken, edoch in zooda-
mge verhoudmg tot het zielentaldat men zeggen kan dat het geheele
jaar zich kenmerkte door een doorgaans gezonden toestand der bevolking
Epidemisch heerschende ziekten van welken aard ook werden niet waar
genomen. Het zij mij op nieuw vergund het E. A. Bestuur der Ge
meente te mogen wijzen op de mesthoopen in de onmiddellijke uabijheid
van vele woningen en de slechte bedekking van enkele privaten in het
belang van den algemeenen gezondheidstoestand is ten deze eenige voorzie-
ning hoogst wenschelijk. „(get.) A. M. Geebling.
//Abbenes, 21 Jan. 1874. Plaatselijk Geneesheer."
Nieuw-Vennep. „De algemeene gezondheidstoestand over 1873 was zeer
gunstig te noemen. In bet begin van het jaar Catharrale aandoeningen
als Bronchitis (luchtbuis-ontsteking) Pnenmonie en Pieuritis (long-ont-
steking) en nog enkele gevallen van Variolae of pokken zijnde het einde
der epidemie vail 1872alsook nog enkele gevallen van Tnssis Quinta
(Kinknoest). In het najaar kwamen voor Febris intermittens (tusschenpo-
zende koortsen) en sporadische gevallen van mazelen (Morbillen)die over
het aigemeen een goedaardig beloop hadden.
//Nienw-Vennep (get.) A. C. van Dobsten.
1374. Plaatsel. Genees-, Heel- en Verloskuudige."
llijk 3. //De ziekten, welke in de eerste maanden van het jaar zich
voordeden waren meest borstziekten (Febris CatharralisFebris Rhurna-
a ,ebr intermittens) en nog een enkel geval van pokkendat zich
voordeed. Gednrende de zomermaanden waren het meest ingewandsziekten,
alsDiarrhaeaCholera Nostras en een enkel geval van Typhus. In de
maand Augustus kwam epidemisch Dysenterie voor. In het najaar deden
zich borstziekten, Febris intermittens, en kwamen epidemisch onder de kin-
deren mazelen voor. Over het geheel kwamen niet veel ziekten voor en
was de gezondheidstoestand voor deze gemeente niet ongunstig.
//Haarlemmermeer, //(get.) J. Bolkestein.
25 Febr. 1874. Genees-, Heel- en Verloskundige."
Geneeskundige dienst bij armenverpleegd in hunne woningen. De
geneeskundige armenverzorging geschiedt op dezelfde wijze als iu het ver
slag van het vorig jaar is vermeld.
De belooningen aan de genees-, heel- en verloskundigen bedroegen de
-™ f 2759.25 en voor kosten van geneesmiddelen zijn aangewend
f l'-2.07 zijnde de kosten aaa geneeskundige hulp in Wijk 2, in welke
wijk nog geen gemeente-geneesheer is aangesteld kunnen worden.
Koepok-inentingIlet aantal verrigte koepok-inentingen over het af
geloopen jaar bedroeg 420.
Gemeente-Politie. De dienst wordt door vier gemeente-veldwachters
die elk eene bezoldiging van f 400 's jaars genietennaar behooren waar
genomen. In 1873 zijn alleen gewone politie-diensten noodig geweest.
Brandwezen. De gemeente bezit zes brandspuiten met toebehooren. -
De branden, in 1873 voorgevallen, en die opmerking verdienen, bestonden
in: 1. een houten huisje van M. van Splunter; 2. een steenen huisje
bewoond door M. Blijker, inboedel verzekerd voor f 600; 3. drie
bergeu met graan een dito met hooi en een gebouw waarin woouhuis en
de opbrengst van 400 hectaren oliezaad van Gebr. van der Beek schade
p. m. 30,000, alles verzekerd; 4. een huis van P. Visser,' en in-
boedel van den bewoner I. J. J. van Opstallhuis verzekerdinboedel
idem voor 1800.
Verhchtmg. De straatverlichting in beide dorpen geschiedt door twee
lantaarns in elk dorp.
Nationale Militie. Het aandeel der gemeente in de ligting bedroeg
31 man welke alien werden ingelijfd bij de landmilitie. Het getal inge-
schrevenen was 88.
Schutterij. De werkelijke sterkte bedroeg: actief-144. reserve 105,
te zamen 309 man. De bij de wet gevorderde actieve sterkte bestond uit
144 man. De sterkte van den eersten ban was: actief 124, reserve 15]
te zamen 275 man. De schuttery in alhier rustende.
Kerkelijke Men. Het getal kerkelijke gemeenten bedroeg 7, dat der
gebouwen 11 Het getal dienstdoende leeraren of geestelijken bestond
uit2 predikanten en 3 evangelisten voor de Hervormden 4 geestelijken
(waaronder 1 kapellaan) voor de Roomsch-Katbolijken en 2 leeraars voor
de Gnristelijk-Afgescheidenen.
Onderwijs. Het aantal openbare scholen bestaat uit 10, met een ee-,
lijk getal hoofd-onderwijzers7 hulp-onderwijzers en 9 mannelijke kweeke-
oSniD' getal leerIingen kedroeg in het geheel 3155 jongens en
meJ,sJ®s ,zamen 5946. Kosteloos onderwezen werden 387 ion-
gens en 365 meisjeste zamen 752 leerIingen. De schoollokalen en
onderwyzerswoningen verkeeren in goeden staat. In 1873 werden twee
onderwijzerswoningen voltooid een bij school 9 en een bij school 10.
De kosten van het onderwijs bedroegen in 1873 als volgt: jaarwedden
der hoofd-onderwijzers 8731.40J-; idem der hulp-onderwijzers /"2847 91-
toelagen aan kweekelingen 749.50kosten van het in-stand-houden del'
schoolgebouwen /1114.75; idem aansehaffen van schoolmeubelen /'259 66-
idem onderhoud van idem/90.10; idem tot het aansehaffen en onW
houden van schoolboeken en schoolbehoeften 1135.57; kosten van licht
en brandstoffen in de schoollokalen 405.20; idem voor het oprigten der
onderwyzerswoningen f 1210, restant; kosten der Pkatselijke Schoolcom-
missie 73.-.5; toelage aan onderwijzers tijdens het heersehen der mazelen
14; idem voor hulp op school n° 9/40; kosten van plantsoen f!0 5-
idem vergelykend examen 108.35; te zamen 16.736.34J.
Bijzondere scholen bestaan alhier 2 elk met 1 hoofd-ondcrwijzer en 1
mtonehjken kweekeling Het getal leerIingen op die scholen bedroeg in
1873 in het geheel 443 jongens en 387 meisjes, zamen 830 leerIingen.
In de twee groote Teekenscholen te zamen is door 25en in de drie
kleine J eekenscholen te zamen door 146 leerIingen onderwijs genoten De
kosten van het onderwijs hebben /170 bedragen. - In de instructie van
Sj TJ W 13s de bepalillg °pgen°™n, dat hij voor zijne jaar-
ad f 600 ook onderwijs moet geven op de groote Teekenscholen.
Armwezen. De toestand was in 1873 zeer bevredigend en zelfs iets
gunstiger dan vroegerdoordien de winter van 1873/74 niet streng is ge-
weest, zoodat voortdurend kon worden gewerkt.
Door het Burgerlijk Armbestuur alhier werden in het jaar 1873 onder-
steund aonafgebroken 8 huisgezinnen en 18 afzonderlijk levende per
sonen b. tydelyk 11 huisgezinnen en 18 afzonderlijk levende personen.
De ontvangsten bedroegen 3866.22J en de uitgaven 3601/61. Ge
durende het jaar werd op het voorgeschotene terug ontvangen /311.35J.
Landbouw. Het graangewas was middelmatig; veel graan is gescho-
ten door de vele regens. Boonen en erwten zeer goed gewas. Aardappe-
len slecht gewasdoor de aanhoudende regens in Augustus en September.
De opbrengst van zuivel was vrij goed. Met de najaars-beteeling vaif het
land werd wemig tegenspoed ondervonden. Wei- en hooilanden waren gun
stig uitgeuomen klaverhooidat meest door de muizen is vemield.
De waardc der landerijen bedroeg: in huur 70 tot 110 de hectare,
minder soortland tot lager pnjzen, vlasland 240 tot 300 de hectare-
m koop 800 tot 1500 de hectare.
De Afdeeling Haarlemmermeer der Hollandsche Maatschappij van Land
bouw oefent een gmistigen invloed op den landbouw uit; zij telt 229 le-
aen. \an scliadelijk gedierte is weinig nadeel ondervonden.
Noemenswaardige verbeteringen zijn, voor zoover bekend isin 1873
met ragevoerd.
Opgave der m 1873 beteelde hectaren, met vermelding van de hoofd-
gewassende opbrengst per hectare en de gezamenlijke opbrengst
a WerdeD°Pbr- Per hectara- Rezam. Opbrengst.
Io86.50 hectaren Tarwe30 hectol. 47,595 hectol
Spelt30 fin
io/.Winter-Garst.36 4 939
2574^0 Zomer-Garst32 23D24
1* ?av,er35 90,107.50
04.^Boekweit32 l 70s
298'50 Boonen36 34/14
Erwten32 9 379
220.50 Aardappelen50 11/25
om Snikerbieten360 kilogr. 52,200 kilogr.
2UI.— Wmter-Koolzaad.. 30 hectol. 6,030 hectol.
oi.Zomer-Oliezaad21 l 071
blU.— Klaver-Hooi3000 kilogr. 1,830,000 kilogr.
Tevens werden beteeld: 9 hectaren Karweizaad; 3 hectaren Kanariezaad;
