- 94 -
Landbouw.
Ziekte bij het Rundvee.
Kaasfabrieken.
Droogmaking- van liet IJ.
Oemengde Berigten.
Agenda voor de Vergadering van den Gemeenteraad
van Haarleramermeerte houden op Donderdag,
17 Junij 1875, des voormiddags ten 10 ure.inhet
II a a d h u i s.
1. Ingekomen stnkken en mededeelingen. 2. Eegeling
der Jaarwedde van de Hulp-onderwijzeres aan school n° 6.
3. Benoeming van een Hulp-onderwijzeres aan school n° 6
voordragtMej. A. Lefebrfe, te Sandpoorten Mej. M. R.
de Vries, te Leeuwarden. 4. Benoeming van een Hulp-
onderwijzer aaii school n° 4. voordragt: J. A. Veenendaal
te Bergen op Zoom; G. van Veen, te Nederl. Mettrayh. J.
Qnintus. 5. Adres van den Hoofd-onderwijzer Zwart om
tractementsverhooging. 6. Adres van den Hulp-onderwijzer
Visscher, om idem. 7, Adres van J. Huihers om ontslag
als Hulp-onderwijzer. 8. Adres van A. Colijn e. a. over
het schoolgaan van kinderen te Hillegom. 9.Bezwaarschrif-
ten tegen den Hoofdelijken Omslag. 10. Adres van J. Jot
vroedvrouw, om tractementsverhooging. 11. Benoeming
van stembureaux, ter verkiezing van Raadsleden, 12. Voor-
stel tot het aangaan eener geldleening.
Beverwijk9 Junij. Door de langdurige droogte hebben
vooral de aardbezienframbozen en appelboomen zeer veel ge-
leden. Indien er niet spoedig regen komtis het schoone voor-
uitzigt van den tuinier geheel vernietigd.
Varsseveld8 Junij. Het prachtige landgoed „Slinderen
on^eveer 125 hectaren groot, zal eerstdaags in perceelen wor
den verkocht. Men hoopt dat het in Nederlandsche handen
zal blijven.
Meteren, 9 junij, De publieke verpachtingen der kersen-
boomgaarden getuigen van groote verwachting van de vrucht.
Er worden enorme prijzen besteed.
Heemskerk, 7 Junij. De eerste groote grasverpacbting aan
het Assuraer-tolhek heeft ter oorzake van den over het alge-
meen meer gunstigen stand van het gevvas meer geld opge-
bragt dan verleden jaar. Men berekent de koehooi op ge-
middeld 30.
(Jtrecllt, 9 Junij. Over den stand der longziekte onder
het rundvee in deze provincie, vernemen wijdat in de af-
geloopen week zich op nieuw geen gevallen dier ziekte heb
ben voorgedaan.
Heden zijn de eerste nieuwe aardappelen uit het West-
land alhier aangekomen, de aardappel is vrij groot van stuk,
de kwaliteit is uitmuntend.
Nieuwveeil, 7 Junij. Als eene bijzonderheid kan van hier
o-emeld worden dat bij den landbouwer L. van der Wilk een
pink van 15 maanden oud, een wel kleinmaar goed vol-
dragen kalf ter wereld gebragt heeft; op half-jartgen leeftijd
was dit kalf dus reeds zwanger en wel bij een tweejarigen
slier Het dier is voor zijn'leeftijd goed raelkgevend, doch
zal een jaar toekrijgenwijl het natuurlijk niet in de bedoe-
ling lag om het reeds zoo vroeg te laten kalven.
Diezelfde landbouwer schoot dit voorjaar een geheel witte
musch, die hijom de zeldzaamheidheeft laten opzetten.
Canelle, (Langstraat), 8 Junij. Even als in de vonge ja-
ren zijn ook nu weder verscheidene jonge paarden op de
raarkten te Heenvliet en te Puttershoek aangekochtdie meer-
endeels gedurende veertien dagen gemend wordenom dan
naar de weide gedaan en in het najaar verkocht te worden.
Voor tweejarige paarden werd van 300 tot 450 besteed.
Niettegenstaande het er met de hooi- en weilanden in de
ze streek zeer ongunstig blijft uitzienkomen de hetboeren
nog dagelijks drukweg uit de hand hooigras pachten. Neemt
men de'n prijs in aanmerking, dien zij per hektare ul'lovenj
en ziet men aan wat de opbrengst kan zyn dan behoeft
men niet te raden of het duur dan wel goedkoop hoot zal
zijn, dat ingezameld moet worden en met welks inzameltng
nog zooveel risiko gepaard gaat.
Hoe beter boter, hoe minder in prijs", dit kan men
bier wel als regel houden daar toch sedert verscheidene ja-
ren -edurende de maanden Mei en Junij de minste prys werd
besteed, en om dien tijd de boter het best van kwahte.t is.
Geen wonder, dat ieder burger zich bey vertom zooveel mo-
gelijk wat op te leggenen er menig potje ook naar de Ho -
landsche steden voor vrienden en bekenden verzonden wordt.
ZWOlle, 8 Junij. De voortdurende felle droogte werkt
zeer ongunstig op de te veld staande gewassen De granen
staan algemeen zeer dun en slecht en beloven een klein beschot.
De boomvruchten hebben gunstig weer en als geen worm of
rups invaltkan de oogst overvloedig wezen. De vroege vruch-
ten staan uitmuntend en beginnen reeds hier en daar te rypen.
Men schrijft van Texel, d d. 9 dezer, aan de Amterdamsche
Courant-.
Voor fransche rekening wordt thans voor wol geboden: ne-
wassehen 1,70 en ongewasschen 1,20 per kilo; een en-
kele partij wordt daarvoor verkocht.
Uit Veeudam wordt van 3 Junij gemelddat de zeer vin-
niire nachtvorst in den nacht van jl. Zondag op Maandag be
langrijke schade aan het aardappelgewasop de zwarte gron-
den het meestheeft toegebragt. Het loof was grootendeels
zwart "evroren en het heeft de aandacht getrokken dat de
Amerikaansche rozen erger gehavend zijn dan de hier bekende
soorten.
Als eene bijzonderheid kan worden medegedeeld, dat bij
de familie Koedam, op den breeden dam te Beusichem een
paard dat 23 jaren oud is, dezer dagen een veulen heett
geworpen, dat alsnu het achttiende is in gelijk aantal jaren.
In de Grminger Courant lezen wij het volgende
Uit eigen ondervinding is het schrijver dezes berhaaldelijk
o-ebleken, dat de aardvloo een zeer lastig insekt is enjvan-
neer de jonge plantjes door haar aangetast worden zy zoo
goed als verloren zyn te beschouwen. De ondervinding heeft
mij echter ook een middel aan de hand gegeven om dit in
sekt te weren. Toen toch in 't afgeloopen voorjaar een bedje
door mij gezaaide railijs bijna geheel door deze dierijes werd
opgegetenwerd door mij opnieuw een bed gezaaid. De eene
helft van dit bed werd met eendekroos hestrooid en bleef on-
aangeroerd door de aardvloo, terwijl de andere helft weder
grootendeels vernield werd. 't Schijnt dus, dat dit insekt door
eendekroos te weren is."
Het programma is verschenen van het 29e Nederl. Land-
huishoudkundig Congreste houden te Heerenveen op 28 Ju-
lij 1 875. Verschillende belangrijke onderwerpen zullen ter
sprake komen, zoo betreffende landbouw en veeteclt, als om-
trent landbouw-onderwijshet tuinbouw-onderwijs enz. Belas-
lingvragen komen evenzeer in behandeling als spoorweg-aan-
gelegenheden. Wat de laatste betreft komt onder de gestelde
vraagpunten er eene voorhoe van de spoorwegen door het
aanleggen van zijsporen grooter voordeel voor den landbouw
zal zijn te trekken. De groote vraag van den dag, de droog-
making der Zuiderzee wordt ook aan de orde gesteld op de
volgende wijze
De indijking van de Zuiderzee, volgens de ontwerpen van
de heeren Beijerinek en Stieltjes, zal voorzeker nieuwe bron-
nen van welvaart openen voor de landbouwnijverheid en vele
andere takken van volksbestaan in Nederland ten goede
komen.
Welke bezwaren bedreigen de niet iugedijkt wordende kus-
ten van Noord-HollandEriesland en Overijssel bij de uitvoe-
ring van dat hoogst belangrijk werk
Wat zal vermoedelijk de uitkomst van de indijking zijn
a. voor de zeedijksbesturen in Eriesland? b. voor den water-
afvoer uit deze provincie? c. voor de belastingpligtigen in dit
gewest
Zijn er ook voorstellen of middelen bekend, om de voor-
deelen van de droogmaking der 176,000 bunders Zuiderzee
te genieten en de gevaren of bezwaren daaraan verbonden,
te vermijden of te verminderen in het belang van landbouw
en volkswelvaart
Eene zeldzame ziekte bij het rundvee is de beenweeking of
osteomolaciedie echter ook hier te lande geenszins onbekend
is. Onder Porst in Limburg werden in 1867 een vijftigtal
koeijen door deze kwaal aangetast, geslagt, en in 1872 kwa-
men er weder onderscheidene gevallen vooruitsluitend bij
kleine landontginnersdie huu vee niet dan karig kunnen
voeden en in den zomer op gemeente-gronden doen weiden
waar meer sekgras en heide dan gras te vinden is. Door ge-
brek aan kalk in de beenderen verzwakken deze zoodanig dat
zij niet meer in staat zijn om het dier overeind te houden.
Yroeo-er zocht men de oorzaak van de kwaal in bepaalde plan-
ten ,°zooals in het brekebeen „Equisetum fluviatile", de wilde
o-erst of water-atfodillen„Narthecinm ossifragum", en andere
welke op schrale veenachtige gronden groeijenmaar thans
heeft men waargenomen dat het afweiden van sekgrassen
biezen en dergelijke moerasplanten die zich door gebrek aan
stikstofhoudende bestanddeelen en aan phosphorzuur onderschei-
den van grassoorten en peulvruchtplanten aanleidiug geeft tot
het bestaan der kwaal. Het geneesmiddel wordt daardoor van
zelf aan de hand gedaan.
In een Deensch dagblad voor den landbouw, van 25 Febr.
worden de gunstige uitkomsten medegedeeld van veeteelt en
zuivelbereiding in Denemarken. De boteruitvoer is daar m de
laatste 2 5 jaren buitengewoon toegenomen. De qualiteit is
niet minder verbeterd. Gebruikte men de Deensche boter
vroeo-er voor smeerselnu wordt zij daarentegen onder de bes-
te soorten gerekend en staat zij in Engeland 6 a 8 shilling
hooger genoteerd, dan de Duitsche. Dit is van veel beteeke-
nis °als men in aanmerking neemt, dat Engeland byna het
eenige land is, waar de boter in groote hoeveelheden wordt
in-evoerd en dat de Engelsche markt als zoodanig werke-
liik de wereldmarkt van dat artikel is. Dat de boter-produc-
tie in Denemarken zulke voordeelige resultaten heeft opgsle-
verd is grootendeels toe te schrijven aan de vereemgde zamen-
werkino' van de lieden der praktijkwetenschap en handel.
Vooral heeft de handelsstand daartoe veel bijgedragen door_de
prijzen naar de qualiteit te regelen waardoor de landl.eden
aangespoord worden, goede boter, voor de markt geschikt,
te bereiden, doch ook door eene nette en doelmatige verpak-
kina maar bovenal door nieuwe en voordeelige debouches voor
het°'producl op te sporen en daardoor betere pryzen te be-
din^en. Door een grooteren uitvoer naar Engeland ontstond
concurrence met Nederland, Duitschland en Frankryk die
reeds vasten voet hadden verkregen; en ook Amerika begon
gelijktijdig mede te dingen. Die concurrentie had teugevolge dat
Nederland achteruitgezet en Duitschland, Belg.e en de Ver-
eeni"de Staten tot stand gebracht werden, terwyl ook Frank-
rijk in de laatste jaren niet veel voormtgang aantoontzoo-
als uit de statistiek kan worden aangewezen.
lie mededeelingen van bovengemeld blad te uitvoer.g om ze
hier over te nemenzijn niet onbelangryken zeer aanbe-
veiingswaardig is voorzeker de kennisneming van de daarin
voorkomende berekeningen en staten van vergelljkmg met den
uitvoer door andere landente meer daar onze boter-berei-
dino- en handel in de laatste jaren gevaar schynt te loopen
hun° goedeu naam meer en meer te verliezen. Nog onlangs toch
deelden de nieuwsbladen mede, dat de lage boterpryzen ver-
oorzaakt worden door, de betere qualiteit der Schotsche boter,
waaraan in den laatsten tijd te Londen de voorkeur boven
de onze gegeven wordt. Die kennisneming kan m.sschien by-
dra-en om ^onze landlieden op te wekkende boterbereidmg
meer en meer te volmaken en onze handelaren aan te sporen
om zor* te dragen dat die van oudsher gewichtige handelstak
van ons vaderland met andere natien kan blyven wedyveren
en zoo mogelijk den voorrang van vroeger kan herwinnen.
In de Panama-Star komt een brief voor uit Lima, gedag-
teekend 13 Maart, houdende mededeeling. dat de Minister
van Binnenlandsche zaken in Peru officieel ber.gt heeft ont-
van°en van de ontdekking van nieuwe guanobeddingen op
eemVe uren afstand van Iquique. Er is bewezendat deze
beddingen 20 millioen tonnen bevatten en gelegen zyn op eene
plaatsdie van de kust zeer gemakkelijk bereikbaar is. Dr.
Raymondi, die reeds meer dan twinlig jaren in de republiek
woont, heeft, na een naauwkeurige ontleding van de aan zijn
onderzoek onderworpen monsters, verklaarddat de hoedanig-
heid van deze guano uitstekend is, hoewel hij niet dezelfde
hoeveelheid ammoniak bevat als de guano der Chincha-eilanden.
Het gouvernement heeft, zonder tijd te verliezen, een zijner
uitstekendste ingenieurs, den heer Felipe Arancibia, derwaarts
gezondeudie een verslag zal geven over den aard van de
guano en de uitgestrektheid der beddingen.
Over kaasfabrieken vindt men zeer opmerkingswaardige me
dedeelingen in Engelsche en Fransche landbouw-tijdschriften
overgenomenvan Anne Timereff, leerares aan de zuivelberei-
dingsschool bij Moskou. Deze schoone inrichting is in 1871,
met een jaarlijksche Rijkstoelage van 4000 gulden, onder het
beheer van Nicolas Verestchagintot stand gekomen en telt
een vijftigtal leerlingen uit alle oorden van Ruslanddie na
een tweejarig verblijf, volleerd in de kunst van boter-en kaas-
maken, de goede zuivelbereiding in bijzondere boerderijen of
bij zuivelfabrieken zullen invoeren. De inrichting verwerkt de
melk van 20 tot 25 boerderijen in den omtrek. Aanvankelijk
|eo-t men zich toe op het bereiden van boter en zeer verschil
lende kaassoortenten einde door de ondervinding geleerd,
eene keus te kunnen doen voor de verschillende streken van
het groote rijk. Voor het maken van Zwitsersche Cruyere-kaas
heeft men hier een Zwitser, voor Hollandsche kaas een Hol-
landsche boerenfamilievoor magere kaas een jongen Duitscher
die in Zwitserland ter school heeft gegaanvoor Limburgsche
vette kaas een Deensch gezin uit drie personen bestaandeen
voor Fransche kaas de zooeven genoemde Anne Timereff, die
zes maanden in Fransche melkerijen heeft doorgebragt.
Het maken van Amerikaansche fabriekkaas wilde niet regt
vlotten, en daarom werd Anna Timereff dit voorjaar naar het
iiraafschap Derby gezonden om daar, gedurende eenige maan
denhet Amerikaansche stelsel te bestuderen, omdat men
meende dat de Engelschen dit beter opvatten dan hunne leer-
meesters zelve. Twee jaren geledeu wareniu de omstreken
van Longfordtwee dergelijke fabrieken in werking, thans
vond de Russische vrouw er vijf in vollen gang. Zij overtuigd.e
zich dat het voortaan onmogelijk zal zijn voor bijzondere kaas-
makerijen om de mededinging met de fabrieken volte houden;
die veel beter kaas maken, steeds eenvormige handelswaaruit
minder hoeveelheid melk meer kaas, en dit alles met verba-
zend groote bespariug van kosten. Het groote voordeel heeft
men tevens, dat er volkomen juist gemaakt kan worden wat
de handel begeert en dat veranderingzoo noodig met het
meeste gemak "en terstond kan worden ingevoerd. Het gemeen-
schappelijk ondernemen van de zaak door de veehouders on-
derling, wordt hier thans beschouwd als het eenige stelsel
dat op den duur zal blijven stand houden.
Lessen in menigte alzoo, om ook voor ons Nederlanders ter
harte te nemen.
Sedert eenige dagen verkondigen rookwolken in de rigting
van de spoorwegbrug over het IJbij Zaandam dat de daar
aanwezige stoomgemalen werkzaam zijn. Men begint ook aan
de zijde van Sloterdijk den waterreus te bevechten gelijk men
hem bij Halfweg-Haarlem reeds geheel overwonnen heeft. Een
groote machine van 40 pdk. brengt 1 groote en 2 kleine vij-
zels en op eenigen afstand een kleinere machine 1 groote en
1 kleine vijzel in beweging, terwijl bovendien nog twee ko-
lossale schepraderen dienst moeten doen. In het begin dezei
week was het water reeds 12 centim. gezakten overal aan
de kanten vertoont zich reeds de flora der moerassen. Niet
minder dan 250 kub. M water wordt per minuut in het ka-
naal uitgestort. Niet lang meer, en een uitgestrektheid gronds
van nagenoeg 2000 hectaren zal weder aan de golven ontwoe-
kerd zijn. Menig treffend IJgezigt, het penseel van een Schelf-
hout waardig, zal dan tot de geschiedenis behooren.
Maar ,,poezie schuilt overal." Als straks de moerasplant
voor het koclzaad zal hebben plaats gemaakt; als nog later
de eene hofstede na de andere verrijzen zal; als waar nu de
de doodsklok over het IJ wordt geluid, een zee van golven-
de halmen ruischt; als naar Vondels woord „de Lantleeuw welt
op 't ruimEn zuight zijn long gezond aan d' uiers van de
koeijen"; als de landbouw een belangrijke uitbreiding verkrygt
als de welvaart dezer gemeente en de volksrijkdom in net a -
o-emeen door die droogmaking gaandeweg toeneraenals een
nieuwe bevolking uit alle oorden zamengevloeid telkens meer
„goud uit sehuim" weet op te delven dan zullen hier
tooneelen gezien worden wel van anderen aard, maar zeker
meer schoon dan ons ooit te aanschouwen zijn gegeven door
een effen waterspiegel of de witgepluimde baren der zee.
Door mejufvrouw S. T. Knoop, onlangs te Rotterdam overledenzijn
bij testamentaire beschikking o. a. gemaakt de uavolgende legaten; aan
het eereform. burger weeshuis te Rotterdam, 5000, aan de ^akonie-
armen van de nederd. herv. gemeente aidaar 1000, iaan de gr(wte diao-
nie-scbolen aidaar 1000, aan de Idem
aan de werkinrigting voor bulpbehoevende hlinden aidaar 100CIvoo
doofstommen aidaar 500, aan het Nederl. Zendehngg.|00.
aan de Maatschappij tot oprigting van bewaarscholen te Rotterdam /^0U
aan de Vereeniging tot het verleenen van hulp aan mmvermogende oog
Riders voor Znid-Holland te Rotterdam 1000, aan het Nederlandsch
Gasthnis voor ooglijders te Utrecht 500; alles vry van successieregten.
Door wijlen den ond-majoor J. P. Buteux, dezer dagen te s Gra
venhage overleden, is o.a. aan de algemeene armen van s Hage een som
van f 5000 vermaakt.
De landbouwer C. van Dijk, woonachtig in het gehucht Groot-Over-
veld onder 's Prinsenhagekwam met zijne dochter op eene kar gezete
waarschijnlijk van de Bredasche benrs gereden en viel naby Steenakke
digt bij deu zoogenaamden Doornbosch plotseling dood van de kar.
- Men meldt uit Maasslnis: In het diakonie onde mannen en vrouwen-
huis alhier is sedert Junij 1873 geen der verpleegden
waardig vooral, omdat zich op dat tydstip m die inste^ng hevonden J
personenvan welke de 12 oudsten gemiddeld mm 80 jaren teUen
de overigen gemiddeld bijna den leeftijd van 70 jaren e en
den 28 Januarij 1871 stierf iu dat gesticht na ^ne mwomng van l
jaren, eene vrouwelijke verpleegde in den ouderdom van 101 jaren en
maanden.
Op de Prinsengracht bij de Lauriergracht te Amsterdamis Maandag
avond een hevige brand uitgetroken, die, door den fellen zui
aangewakkerd, spoedig een dreigend aanzien kreeg. met
met veel manschap en materieel aan, zoodat men tegen 11.
