1875.
Vrijdag, 10 ^December.
I\K 50.
VAN
A AN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Zestiende Jaargaug.
Prijs van het A_bonnement
in het Jaarj
Prijs der Advertentien
van 1 6 regels 75 Cent, elke regel meer 12'/2 Cent.
Haarlemmermeer-Polder.
Haarl emmer meer.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven:
Holl. Maatschappi) v. Landbouw.
Landbouw.
Berigt omtrent de longziekte onder ket rundvee.
lets over Mest-proeven.
-Mr
HAARLEM MERMEER.
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
AL1E TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE,
te adresseren aan VAN BONGA C0., te Amsterdam.
t'iterlyk Woensdag.)
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
Agenda voor de Vergadering van Hoofd-Ingelanden
van den Haarlemmermeerpolderte houden Woens-
dag 15 December 1875 's morgens ten 10l/2 ure,
in het Lokaal van Staats, te Haarlem.
1°. Mededeelingen.
2°. Behandeling van het rapport der Finantieele Commis-
sie tot onderzoek der begrooting voor het Dienstjaar 1876.
Predikbeurten op Zondag 12 December 1875.
Te Abbenes, des voormiddags ten 9'/2 ure.
Kaagnamiddags geene godsdienstoefening.
Op Woensdag 15 December.
Te Abbenes, des avonds ten 6 ure.
De heer H. C. Bervoets predikant te Abbenes, heeft be-
roepen ontvangen naar de gemeenten Uitwijk en Veenendaal.
van 1 tot 7 December 1875.
GEBOREN Theodora Alida, dochter van C. van Lieshoat en E. Schou-
ten. Margarethadochter van W. P. Mens en N. Kempenaar Jan-
netje, dochter van J. Enthoven en G. Keij. Dirk Daniel, zooa van
J. Drooger en C. H. van Tuijl. Neeltje dochter van J. Zoeteman en
G. de Vet. Petrus Johannes, zoon van J. Hoogland en J. M. Prins
Hendrikus Johannes zoon van R. Witte en D. Zijm. Cornells zoon
van L. de Koekkoek en J. v d Stelt. Klasinadochter van P D
M. Scholten en P. Balvert. Andreas, zoon van A. Stolk en G. Zuid-
land. Adrianns Jozefus, zoon van J. L. Bouwmeester en M. C. Stoom-
bergen. Neeltje, dochter van G. Verhagen en C. van den Berg
Willemijntjedochter van G. Schaap en M. Muijlwijk.
LEVENLOOS GEBOREN 1 Kind van F. Verhoeven en A. Snijders
1 Kind van A. de Wilde en G. Tanis. 1 Kind van H. Elst en C. J
van der Heijden.
OVERLEDENHendrik van Toioud 45 jarengehnwd met Hendri-
ka Maneschijn. Hendrika van Aalst ond 35 jaren gehuwd met G
P. Betjes. Joost van Asperen oud 62 jaren, gehuwd met H. van der
Schaaf. Adriana Snijders oud 41 jaren, gehuwd met F. Verhoeven.
Florisoud 6 maanden zoon van C, de Jong en J. de Gans. Corne
lia oud 9 maanden dochter van B. Edel en A. Slagter. Adrianus
oud 12 jaren zoon van M. van Heijniugen en M. Bax. Barbera ond
1 maand dochter van Barbera Doolage (ongehnwd).
ONDERTROUWD Jacobus Immerzeel met Elsje Sluijter.
GEHUWD Govert de Koter met Jannigje Troost.
Zaturdag 4 December werd uit een koppel veebestaande
uit 20 stuks, toebehoorende aan Jhr. W. A. L. Mock, alhier
P P 8, een koe onleigend en afgemaakt, als lijdende aan
besmettelijke longziekte.
Een groot ijs-ongeluk dat de dood van twee menschen teu
gevolge had kunnen hebben. Zaturdag middag waren 2 man-
nenJ. H. Therborg en B. van Schaik bezig met baanvegen
op het ijs te Hoofddorp. Niettegenstaande het zigtbaar was,
dat men niet onder de brug door kondeden zy het toch
met het gevolg dat zij tot den hals toe er doorgingen. Met
behulp van planken ladders en touwen is het mogen gelukken
hen te redden. Onmiddelijk daarop is het ijs bij de bru^gen
afgezet.
Afdeeling Haarlem en Omstreken."
Punten ter behandeling voor de Algemeene Vergade
ring, te houden op Vrijdag, 10 December 1875, 'sa^onds
ten 7 uur, in het Koffijhuis „de Korenbeurs"te Haarlem.
1. Verslag van de afgevaardigden ter algemeene vergadering
te Zaandam. 2. Begrooting der inkomsten en uitgaven
voor 1876. 3. Behandeling der punten van beschrijving
voor de buitengewone algemeene vergadering te 's Graven-
hage. 4. Benoeming vau afgevaardigden naar die verga
dering. 5. Verkiezing van twee leden van het bestuur der
afdeeling, ter vervanging der heeren Corn. Prins Jzn., voor-
zitter, en N. Vas Visserlid. 6. Verkooping van onafge-
haalde prijzen der gehouden verloting door het Comite ter
bevordering van de belangen der Haarlemsche paardenmarkten.
Heeren Leden worden verzocht zooveel mogelijk mededee
lingen of berigtenden land- en tuinbouw betreffendemede
te brengen.
Vorden, 6 Dec. De vroeg-lngevallen winter heeft menigen
landbouwer hier verrast. Verscheidene zijn er, die nog voeder
voor het vee op het land hebben, dat nu natuurlijk voor het
grootste gedeelte verloren is.
De handel in varkens, vooral door Pruisische kooplieden,
is vrij levendig; de prijs per halve kilogram varieert van 28
tot 30 cents. Over het algemeen gelooft men dat de prijzen
nog zullen dalen zoodat de verkoopers ze vlug van de hand
doen.
j^'3 een bewijsdat zich in deze gemeente nog al schade-
lijk wild ophoudtdiene, dat in de laatste dagen hier o. a.
5 vossen zijn geschoten.
Omtrent den tegenwoordigen stand van den Duitschen vee-
handelwordt het volgende berigtHet jaar 1875, dat met
een regt levendigen handel in fokvee aanvingsluit met een
groote lusteloosheiddie zich reeds bij den herfstomzet deed
gevoelen. Gebrek aan voedergewassen doel de veehouders niet
aan uitbreidingmaar veeleer aan inkrimping van hun stal-
vee denken. Alleen het Angler vee vond in die strekenwaar
het goed bekend is, goeden aftrek, wat ook van het Neder-
landsch en Oostfriesch vee kan gezegd worden. De prijzen
van alle rassen zijn echter, naar gelang van qualiteit, min-
slens 2550 mark naar beneden geloopen. Evenals steeds
blijkt ook nu wederdat de best gefokte edele dieren in ge-
ringere mate of in 't geheel niet aan die dating onderworpen
waren.
Doesburgh6 Dec. Op de St.-Nikolaas-veemarkt zijn de
prijzen als volgt toegekendP. aan den heer S. Frankeo,
van Emmerich2°. aan J. van Gelderte Arnhem en 3°!
aan de Gebrs. Isacsohnvan Dinslaken. Yeel binnen- en bui-
teniandsche kooplieden waren aanwezig.
Dalfseil, 7 Dec. De vroeg in,£evallen vorst is oorzaak dat
het knollengroen als verloren is te besehouwen. De schade
voor den landbouwer wordt echter weder opgewogendoor-
dien men de toevlugt meer tot lijnkoeken moet nemenwaar-
door de kwaliteit der boter veel beter wordt.
Gedurende de week van 16 tot 23 November zijn te Dept-
ford 10,780 schapen434 ossen en 105 kalveren geslact,
wegens vermoeden van aangetast te kunnen zijn. Het gevolg
van deze slagtingen is, dan de Taurus, die in twee reizen
6040 schapen van Botterdam aanbragt, regstreeks naar Dept-
ford stevendeliever dan de vertraging en de onkosten te
verduren die de bestaande verordeningen veroorzaken. De
onzekerheid in hoeverre het van het buitenland aangevoerde
vee naar de beestenmarkt gedreven, of te Deptford geslagt
zal worden, veroorzaakt eene rijzing in de vleeschprijzen.
Tot Leden van het Bestuur van het in 1876 te Amster
dam te houden XXXe Nederl. Landhuishoudkundig Congres zijn
benoemd de hh.mr. B. W. A. E. baron Sloet tot Old-
huis, te Zwolleen jhr. mr. C. J. A. den Tex, te Amster
dam, eere-voorzittersjhr. mr. H. Hoeufft van Velsen te Am
sterdam, voorzitter; jhr. dr. J. P. Six en mr. W. van der
Vliet, secretarissen; C. A. A. Dudok de Wit, penningmeester;
prof. J. W. Gunning, mr. D. A. Koetien, mr. A. de Vries
N. Wafelbakker, dr. G. F. Westerman en J. A. Willink Wz. j
alien te Amsterdam. Aan deze heeren is magtiging verleend
leden aan de commissie toe te voegen.
In het tijdvak van vier weken van 31 Oktober tot 27 No
vember 1875 zijn blijkens ingekomen ambtsberigten door
longziekte aangetast: in Zuid-Holland 33, in Noord-Holland
1, in Utrecht 6 en in Frieslaud 12, te zamen 52 runderen.
In het vorige tijdperk van vier weken waren 108 runde
ren door die ziekte aangetast.
Zuidwolde, 8 December. Op eem'ge stallen is hier eene
ziekte onder de paarden uitgebroken door de practizijns de
keeldroes genoemd. Reeds een paard is er aan bezweken. Ook
in de aangrenzende gemeente Noorddijk moet deze zelfde ziekte
uitgebroken zijn.
De tongblaar onder het rundvee in de provincie Drenthe
breidt zich uit, niettegenstaande het vee is gestald bet klaauw-
zeer komt slechts zeer zelden voor, en alles loopt gemakkelijk
af, zoodat de dieren er weinig bij verliezen.
In den Almanak voor Landbouwers en Veehouders leest men
t Is van algemeene bekendheiddat de leer der bemesting
eene belangrijke plaats bekleedt op het gebied van landbouw^
en geen wonderwant van eene voldoende en doelmatige be
mesting hangt voor een groot deel het we'lslageu van de gan-
sche zaak af. De duurte van den stalmest, de steeds grootere
eiscbendie men aan den grond doet, en niet altijd gunstige
resultaten van den stalmest werken er toe mede, dat gaande
weg meer gebruik van hulpmeststoffen wordt gemaakt en ook
gemaakt zal moeten worden. Maar de hulpmeststoffen op
de juiste en meest voordeelige wyze te gebruikenis waarlijk
a.
b.
c
d.
e.
geen gemakkelijke zaak. Verblijdend is 't daarom, dat som-
mige maatschappijen eh kleinere vereenigingen zich met het
nemen van proeven van hulpmeststoffen bezig houden en daar-
van de uitkomsten mededeelen. 't Komt mij echter wel eens
voordat men die zaak soms wat al te ligt opneemt. 't Gaat
toch met aan, van eene meststof, na gebruik van e'en jaar
en dan nog onder allerlei omstandighedente zeggenzii
verdient aanbeveling of zij verdient het niet, al naar mate
de proef uitvalt. Neentot het nemen van proeven behoort
vee en daaruit gevolgtrekkingen te makenis niet ieders
werkdaartoe zijn ook jaren noodig. Laat ons een en ander
eens wat nader besehouwen.
By bet nemen van proeven van meststoffen heeft men o. a
te Jetten
op den aard van den grond
op zijne seheikundige zamenstelling;
op den aard van 't gewas j
op de wijze van gebruik;
op 't uitputtend vermogen van den mest;
op het weder.
Ik zet vooropdat mest-proeven zich uit den aard der zaak
bepalen tot /^meststoffen en dat de belangrijkste planten-
voedsels bevattenwaarvan weder het eene of andere deel
overheerschend is.
a. De aard van den grond.
Dat de aard van den grond zeer versehillend is, is alge
meen bekend. Ook wete men, dat sommige hulpmeststoffen
meer voor een' grond geschikt zijn, die hoog en laag is,
andere weer voor een' grond, die meer zamenhang bevat. Zoo
werkt gips t best op ligte, zandige gronden of Ieemige
zandgronden niet op zware leem- of kleigrondennoch op
natte en koude gronden. Chili-salpeter is geschikt voor ligte
Ieemige gronden, niet voor zware of zeer ligte gronden^ in
de laatste niet, omdat hij zeer gemakkelijk in water oplost
en dan spoedig door den grond zakt.
b. De seheikundige zamenstelling van den grond. 't Komt
er vooral op aan of een grond, voor een weligen planten-
groei, al dan geen voldoenden voorraad van plant,euvoedsel
bezit, en aangezien plantenvoedselvooral het minerale, sleehts
een zeer geriug deel van den grond uitmaakt, is 't wel eens
zeer moeielijk dat te wetenen moet gewoonlijk de voorvrucht
daartoe de raeeste kennis verschaffen. Nu kan 't zijn, dat
een grond van een bestanddeelb. v. van kalk overvloed of
ook daaraan gebrek beeft. In 't eerste geval zal eene bemes
ting met die stof weinig of niets opleveren, in 't andere ge
val welligt verrassende uitkomsten geven. 't Zou echter ook
kunnen zijn, dat twee stukkeu grond, b. v. kalk als planten
voedsel in overvloed hebben, maar dat een dier stukken vele
zure humus of in 't algemeen veel planten-zureu bezit. In
dat geval zou kalk daar weer veel nut doen door de planten-
zuren, zoo schadelijk voor een goed gewas, vast te leggen
en dus onschadelijk te maken.
c. De aard van 't gewas.
Men spreekt wel eens van potaschplantenkalkplanten
kegelplanten enz., al naar mate 't een of ander bestanddeel
by de plant bet hoofdbestanddeel uitmaakt. De eene plant
verdraagt eene versche bemesting, de andere niet; de eene
neemt het plantenvoedsel gemakkelijk op, een ander weer
moeijelijkerde eene verdraagt weer eene drijvende meststof
beter dan eene andere. 't Zijn alien zaken, die veel invloed
uitoefenen op de resultaten der bemesting, Om iets te noe-
men, zoo werkt gips gunstig op klaver en dergelijke biad-
vruchten en doet op halmvruchten geen werking.
d. De wijze van gebruik.
t Niet acht geven daarop heeft menige anders doelmatige
bemesting doen mislukken. Menigeen heeft tot zyne schade
ondervonden, dat guano, anders zoo drijvendin tijden van
droogte over 't grasland gestrooidgeene uitwerking deed
wyl de ammonia nutteloos vervlugtigde. Beenderenmeel,
zonder eemge toebereiding met zwavelzuur of op andere wijze
oplosbaar gemaakt, zal geene zigtbare uitwerking doen.
t Uitputtend vermogen van den mest.
't Is waarlijk niet moeijelijk om onder overigens gunstige
omstandigheden met sommige meststoffenvooral die veel drijf-
kiacht bezittenvoor een enkelen keer verrassende uitkomsten
te bekomen. Hoe verlokkelijk dit ook zijde gebruiker be-
denke, dat zijn land om eene gemeenzame uitdrukking te
gebruiken ook land moet blijven. Gelijk men een paard
door te sterk gebruik kan afmatten, zoo kan men ook een
grond door te sterk aangrijpen voor geruimen tijd bederven.
In t algemeen hebben de hulpmeststoffen de schaduwzijde
dat, bij veel gebruik, 't humusgehalte van den grond verlo
ren gaat, en, waar gebrek aan humus komt houdt de grond
op een goeden grond te zijnwijl een goed humusgehalte
eene voorwaarde is voor de noodzakelijke natuurkundige eigen-
schappen van den grond. Bovendien loopt men bij 't gebruik
