1876
Vrijdag, 12 Mei.
1\K 19.
VA N
AAN LANDBOUW6EMEENTE- EN POLDER-BELAN0EN GEWIJD.
Zeventiende Jaargang.
mmm-
Prijs van het Abonnement
in het Jaar6.
Prijs der Advertentien
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12'/a Cent.
Haarlemmermeer-Polder.
Haar 1 em m er meer.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven
Polderwezen,
Iiandltionw.
Meststoffen.
HAARLEMMERIHEER
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE
te adresseren aan VAN BONGA C°.te Amsterdam.
tliterl{f H IFt>enadag.
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
De uitslag van de op 2 Mei 1876 door Dijkgraaf en Heem-
raden van den Haarlemmermeerpolder gehouden aanbesteding
is als volgt
1°. Voor het onderhoud der boorden van de Ringvaart om
den Haarlemmermeerpolder gedurende het jaar 1876 is inge-
schreven door J. van den Heuvel Az.te Haarlemmermeer
voor de som van 12,204.en door Gebr. Bos, mede te
Haarlemmermeer, voor de som van 13,500.welk werk
aan eerstgenoemden inschrijver is gegund.
2°. Voor het onderhoud der ponten en roeibooten van den
Haarlemmermeerpolder over de jar en 1876 en 1877 is inge-
schreveu door W. van der Toornte Houtrijk en Polanen
voor de som van 1415welk werk aan hem is gegund.
3°. Voor het maken van twee bruggen met gemetselde land-
hoofden en ijzeren liggers over den Spaarnwoudertogt is inge-
schreven als volgt:
Door P. van Essen, te Halfweg, voor 11,387.door
Gebr. Bos, te Haarlemmermeer, voor/ 10,400.door W.
van den Berg, te Haarlem, voor 10,290.door P. van
Vliet, te Woubrugge voor 8,845.door G. van der
Starre, te Sloten voor 11,100.door L. Kieviette
Haarlemmermeer voor 8,974.welk werk aan den laag-
sten inschrijver, P. van Vliet, is opgedragen.
In den avond van den 5 dezer ongeveer half zes uur,
zijn in brand geraakt twee schelften stroostaande op de
opiospiaais van den Haarlemmermeerpolder, aan den Vijf-
huizerweg, in die gemeente. Er zijn ongeveer 40,000 ponden
stroo verbrand. Door de ijverige werking der brandspuit en
de stilte van wind zijn grooter onheilen voorkomenaangezien
zich in de onmiddellijke nabijheid huizen en nog eene groote
strooschelft bevonden.
Ook is den 5 Mei eene watersehuit, herkomstig uit Am
sterdam in de ringvaart van Haarlemmermeer aangevaren
door een der stoombooten (de blaauwe). Een der manschappen
van de watersehuit, bevreesd voor het naderend ongeluk
raeende van de schuit op den wal te kunnen springendoch
daar de afstand te groot was, kon hij den wal niet bereiken
hij viel derhalve in het water en is jammerlijk verdronken.
De ongelukkige was ongeveer 23 jaren oud en genaamd Jan
(geslachtsnaam nog onbekendbijgenaamd de Spekker),
wonende te Amsterdam of aan den Overtoom.
van 3 tot 9 Mei 1876.
GEBORENThomas, zoon van J. Otto en J. van Intveld. Johannes
Hermanus, zoon van C. Stoop en J. Bleeker. Judith, dochter van W.
van der Pol en J. van der Mooren. Gerrit, zoon van C. Markus en
M. C. Vermeulen. Willem, zoon van K. Maarse enE. Been. Eijsje,
dochter van P. Benjamin en T. Doets. Cornells, zoon van T. Knlk en
K.-van der Wolf. Willebrordus Wilhelmus, zoon van W. Spiering en
W. M. Bange. Maartje Commerina, dochter van D. Dnnweg en J.
Mesman.
LF.VENLOOS GEBOREN1 kind van H. Bronterman en C. van Bavel.
OVERLEDENAnna Meester, oud 31 jaren, gehuwd met J. Jausen.
Jacobus Gerardus, oud 2 maanden, zoon van E. Breed en K. Ahenes.
Pieter Cornells, oud 9 maanden, zoon van J. RnwersenL. vanProoijen.
Anna Wilhelmina, oud 2 jaren, dochter van P. Mantel en A. ter Hof-
stede. Jan, oud 3 jaren, zoon van A. Krijgsman en A. Rijlaarsdam.
ohannes Hulsman, oud 23 jaren, ongehuwd. Johannes, oud 7 maanden,
zoon van H. van Donselaar en A. F. Beumer.
ONDERTROUWD: J. E. Clausing met M. E. de Bie. M. van Tol
met G. Bos.
GEHUWD: W. Spel met J. van Dam. J. L. Buijn met M. Aas-
man. J. Schoondermerk met J. Witte.
Den 5 Mei ziju de 6 van longziekte verdachte runderen
van T. Koningen onteigend en afgemaakt.
In tegenwoordigheid van directeuren en commissarissen der
Maatschappij tot droogmaking van een gedeelte der Legmeer-
plassenen van eenige daartoe uitgenoodigde deskundigen,
heeft de officieele proefmaling plants gehad van het onlangs
voor de droogmaking opgerigte stoomgeraaalhetwelk nabij den
Amsleldijk onder de gemeente Nieuwer-Amstel is geplaatst.
Dit stooingemaal be9taat uit twee direct werkende centri-
fugaalpompmachines en vier stoomketels.
Volgens contract met de leveranciers der machinerien, de
heeren W. C. K. de Wit, Ingenieurs te Amsterdam moesten
de pompen per minuut gezamenlijk honderd vijftig kubieke
meters water 4.50 meter opvoererr.
Bij de proefmaling nu is gebleken, dat niet alleen de ma-
c ines uitmuntend werkten, maar de hoeveelheid uitgeworpen
water bedroeg honderd negentig kubieke meters per minuut.
Capelle (Langstraat)10 Mei. Was men bij de jongste
overstrooming algemeen bevreesd, dat de weilanden dit jaar
schraal van gras zouden voorzien zijn, omdat men het water
niet van dien vruchtbaarmakenden aard achtte, als wel met
het gewone vloedwater het geval is; thans echter ziet de wei-
boer weder, als zoo menigmaal, dat hij er niets van weet, en
de uitkomst van't geen hem kwaad toeschijnt, dikwijls het tegen-
deel doet blijken. Allerwege zjjn de overstroomde landen,
den tijd des jaars in aanmerking genomen, zeer goed met
gras bezet, zoodat het vee er ruimschoots voedsel vinden kan.
Velen zien zich dan ook met hun hooi teleurgesteldvoor
eenige weken konden zij nog 56 a 58 per 1000 kilogram
makenen thans zien zij geen kooplieden opdagen. En toeh
zijn er nog landbouwers, die 30 a 40 duizend kilogram hooi
te koop hebben.
Zwolle, 10 Mei. Berekenden wij vorige week den uitvoer
van vee uit het Noorden op p. rr.. 3% ton gouds, deze week
overtreft de vorige, daar p. m. 3000 stuks zijn uitgevoerd,
Alzoo binnen 14 dagen voor eene waarde van ruim 800,000.
Texel, 10 Mei. De noordewinden en naehtvorsten zijn
zeer schadelijk voor het grasgewas; onze velden, alhoewel
mooi groenhebben nog weinig beschot, zoodat het koevee
nog grootendeels gestald staat. Het voortdurend klimmen van
den prijs der voedingsmiddelen maakt den toestaud voor ve
len bar. Voor den verkoop van vee zijn de prijzen ongunstig.
De eerste lammerenmarkt werd gisteren gehouden. De
aanvoer van schoone partijen was /ink. Het grootste gedeelte
werd tegen vluggen prijs afgezet van 1 1.26 tot/12.50.
Men denkt voortaan iedere week de markt te herhalen daar
men de ondervinding heeft opgedaan dat zij in het belang is
van kooper en verkooper.
Door Jacobus Krijger, hovenier te Naaldwijk, zijn reeds
nieuwe aardappelen van den kouden grond aan Z. M. den
koning aangeboden.
Volgens geruchten is de longziekte mitgebroken op eene
boerderij onder de gemeente Loosduinen.
In deze streken, zoo meldt men uit Haaften hebben de ker-
senboomen prachtig gebloeid. De vruchten zijn reeds gezet.
Wanneer geen koude nachten nadeelig werkenzal dit jaar
een goed kersenjaar zijn.
Winterkoren is veel verdronken. De akkers, die van het
water geen last haddenstaan welig. In onzen polder is het
zaaijen van zomergranen en het pooten van aardappelen zoo
goed als afgeloopen. In naburige polders daareniegen, die
niet, gelijk wij, een stoommachine bezitten, en waar de wa-
termolens niet voortdurend konden malen, moet nog veel ge-
arbeid worden. Of er van de aardappelen, die nu nog da-
gelijks gepoot wordenveel teregt zal komen, wordt door er-
varen landbouwers betwijfeld.
Vervolg en Slotzie Nummer 17.
Daarna behandelde de heer Corteu de Compostmestzooals
die door ieder landbouwer zelf moet worden bereid. Ze is de
beste bemesting voor weidegrondenveel beter dan de stal-
mestdie niet alles bevat wat de weide behoeft en die, over
de weide uitgestrooidveel aan de lucht geeft, wat in den
grond had teregt moeten komen. Veelal ziet men groote
hoopen aarde met veel moeite en kosten in de weide bij
elkaar geredenmet een weinig stalmest er door heen op de
weide brengen. Dit is ook al geene goede weide-bemesting.
Jamen kan slechten grond wel verbeterendoor er goede
op te brengen; men kan b. v. aan een koude veenachtige
wei reeds goed doen, met er een laag zand over heen te
strooijenmaar onder bemesting verstaat men toch nog iets
anders. Om compost te maken, heeft men wel in de eerste
plaats grond noodig, doch die grond dient slechts als drager
van de eigenlijke meststoffen, als middel om die als 't ware
in te pakken. Dien grond, uit sloten of van buiten in de
weiden of van den akker gehaaldbrenge men op een hoop,
niet te ver van zijn woning. In dien grond behoort in de
eerste plaats kalk te worden gebragt. Kalk toch is, als voor
den groei van klaver onmisbaar, in iedere weide-bemesting
noodig. Die kalk moet juist op het oogenblik dat ze goed
is opgelost, door den hoop grond worden gemengd daarmee
zuime men niet, anders verbardt ze tot kleine stukjes, die
niet weer opgelost worden of men zou ze eerst weer moeten
gloeienzooals in de kalkovens geschiedt,. Als derde hoofd-
bestanddeel van den compost, moet beschouwd worden de
urine uit de stallen. Iedere goede stal moet afloopend ge-
maakt zijn, zoodat de overtollige urine kan wegvloeien in
een reservoir. Dat behoeft niet te veel geld te kosten- men
kan zich reeds bebelpen met een eenvoudig petroleumvat. De
stalmest moet natuurlijk steeds worden vochtig gehouden met
de verzamelde urine, maar altijd zal er overblijven, die dient
voor den composthoop. Nu legge men op de plaats waar de
composthoop zal vergaderd wordenin de onmiddellijke nabij
heid van den bedoelden grondhoop, een laag van den met
kalk vermengden grond, daarop brenge men nu al'.es wat op
de boerderij als afval wordt weggeworpen. De houlasch uit
deu haard, het waschwater dat gebruikt is, de inhoud van
de privaten, afval van het eten, het wiedsel uit de akkers,
ook zelfs de schadelijkste onkruiden; als de compost maar
goed bereid wordt, doen ze later geen kwaad, want ze moeten
in den composthoop geheel gedood worden. Ook kan er op
den hoop gebragt worden vee, dat gestorven ismits het
natuurlijk riiet aan eene besmettelijke ziekte heeft geleden.
Kortom, alle afval die maar denkbaar is. Telkens wordt over
die raassa weer een laag van den grondhoop gestrooid en ieder
keer wordt de composthoop met de urine goed bevochtigd.
Zoodra de urine over den hoop gebragt is, zal men een ver-
meerdering van warmte daarin waarnemen. De urine brengt
de massa aan het broeienalles wat op den hoop gebragt is
wordt zoodoende opgelost, chemisch ontbonden. Wanneer
eindelijk bij zoodanige bevochtiging geen temperatuursverhoo-
ging meer wordt waargenomendan kan men het er zeker
voor houden, dat alles wat er nog in leefde, gedood is,
dat alles is ontbonden. Dan beeft men zoodoende voor weinig
geld, want het grootste deel is afval, en met geringe moeite
een meststof verkregendie men gerust een complete mest
kan noemen.
Een dergelijke composthoop mag op geen se>snplaats wor
den gemist; het is mest, die waard is. pken meter
verkocht te worden. Ze kon gerust op ii&/*„iTker worden
ondergebouwd, maar bovenal is ze goed voor het weiland,
omdat ze alle bestanddeelen bevat, die noodig zijn voor de
ontwikkeling van klaver en van die grassoorten, die in iedere
goede weide moeten worden gevonden.
Ten slotte gaf de heer Corten nog eenige opmerkingen ten besle
over de veredeling van ons vee en of wij al of niet met Engelsch
vee moeten kruisen. Daarover zijn de gevoelens zoo verdeeld
dat men waarlijk moeite heeft op dit punt een eigen opinie
zich te vormen. Spreker meende intusschen, dat men bij ons
veel te veel vergeet te vragenwat willen we, waar willen
we heen? Drieeriei doel toch kan men zich bij de veehou-
derjj stellen. Of men kan zich toeleggen op het aanfokken
van vee voor de slagtbankop vleeschmakerij dus, of op
het verkrijgen van melkvee, of men kan beide vereenigen. Op
de meeste boerderijen heeft dit laatste plaats. Men verlangt
er voornamelijk goed melkvee; maar alle koeijen vinden toch
eenmaal baar einde op de slagtbank. Daarbij fokt men ook
wel direct jong vee om te slagten. Welk vee heeft men nu
voor ieder van deze doeleinden noodig? Voor slagtvee beesteu
met een zwaar ontwikkelde voor- en achterhand, het middel-
gedeelte van het beest verlangt men dan minder ontwikkeld.
Voor het melkvee is het juist anders omdaarbij heeft men
meer te letten op een sterk ontwikkeld middengedeeltevoor-
hand en achterhand, de plaats waar zich het vleescb voorna
melijk aanzet, kunnen daar minder ontwikkeld zijn. Voor
een gemengd systeera verlangt men beide eigenschappen rer-
eenigd. Welnu, laten we dan zorgendat we voor elk dezer
doeleinden vee naar den eisch er van aanfokken. Maar, zal
men zeggen, 't is geen stnk stopverf, dat men naar verkieziug
uitrekt en induwt. Stopverf is het vee wel niet, maar over-
leg doet toch veel. In Engeland heeft men naar een vaste
methode gehandeld, en men heeft er b. v. het zware Durham-
mer vee door gekregenwaarvoor thans zulke hooge prijzen
worden besteed. Hoe heeft men daar gedaan Aldus: Een
koe heeft, zooals men weet, vier magen de pens, de net-
maag, de boekmaag en de lebbe. De eerste maag dient om
het voedsel slechts onvolkomen en grof gekaauwd op te nemen
de vierde maag is de eigenlijke vhrteeringsmaag. De eerste
maag is de grootste. Bij volwassen dieren neemt die onge
veer van de buikholte in. Ze geeft dus aan het midden
gedeelte van het dier de grootste afmeting. Hoe vroeger en
hoe meer droog voedsel men nu aan het dier geeft, hoe
sterker zich die pens ontwikkelt. Nu heeft men in Engeland
juist het tegenovergestelde gedaan; men heeft het jonge kalf
voornamelijk opgevoed met sterk voedende, maar vochtige
stoffen; eerst de moedermelk, later de melk ook van andere
koejjen, dan afgeroomde melk, maar daarbij b. v. gekneusd
en gekookt lijnzaad in water opgelost meel enz. Men heeft
het dier vroeg beweging gegevenzoodat men het niet raestte
maar sterk voedde. Zoo kwam het overgroot gedeelte van
het voedsel direct in de vierde, de verteeringsmaag terecht,
de pens kreeg dus weinig te doen; behield een veel kleiner
afmeting en daarmee ging gepaard een zeer sterke ontwikke
ling van voor- en achterhandeen terugblijven van den groei
van het middengedeelte van het dier.
Dat heeft men geslacht op geslacht gedaandoor de erfe-