1877.
Vrijdag, 25 Februarij.
HK 8.
VAN
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Aehtiende Jaargang.
Prijs van het Abonnement
in het Jaarf 6.—
Prijs der Advertentien
van 16 regels 75 Cent, elke regel meer 12Va Cent.
EEN SCHOONE VRUCHT
uit Haarlemmermeer.
Haarlemmermeer-Polder.
Haarlemmermeer.
Bij den Burgerlijken Stand zijn aangegeven
van 14 Februarij tot 20 Februarij 1877.
Landbouw.
HAARLEMMERMEER
Prijs van een enkel Nommeb 15 Cent.
AXLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE,
te adresseren aan VAN BONGA C°.te Amsterdam.
tliteriyk Woensdug.)
Groote Letters worden naar hare plaatsrnimte berekend.
Haarlemmermeer is rijk aan merkwaardige feiten. Haar devies
„gout uit schuirn" zegt niets te veel. En toch, Vondeldie
in deze zinrijke en profetische woorden vdor meer dan twee
eeuwen bewees, welke stoute verwachtingen hij koesterde van
de uitkomstendie Leeghwaters plan zou opleveren, Vondel
heeft gewis niet voorziendat uit Haarlemmermeer niet alleen
„gout"in den gewonen zin van rijkdommaar zelfs juweel,
een hunsijuweelte voorschijn komen zou.
Aan mw. Amersfoordtgeb. Dijkheeft Haarlemmermeer de
eer te danken, in de geschiedenis der Nederlandsche toon-
kunst van onzen tijd genoemd te worden als de plaatswaar
een der belangrijkste uitingen van het muziekaal genieeen
oratorium, een zeldzaam verschijnsel in onzen Offenbachschen
tijd, gekomponeerd werd. Wij bedoelen haar indrukwekkend
en veelomvattend toondicht: Gods Alomtegenwoordigheid.
Reeds werd het te Amsterdam en's Hertogenbosch met het
beste gevolg ten gehoore gebragt, en wij vernemen thans met
levendige belangstelling, dat het binnen kort te Utrecht door
de Zangvereeniging Kunstmin, onder leiding van den jeugdigen
muziekdirekteur Ruygrok weder zal worden uitgevoerd.
Als uit het „sc/iuim" reeds zooveel „gout" te voorschijn
gebragt was, met andere woorden: als Haarlemmermeer reeds
in ontwikkeling van krachteu en middelen op elk gebied, het
standpunt bereikt had waarop die gemeente zeker eenmaal
komen zal; dat men daar reeds een gebouw had,geschikt
om eene groote menigte te omvatten; dat men er Zangvereenigin-
gen vond, talrijk en geoefend genoeg ora de uitvoering van een
groot werk te ondernemenenz.; gewis ook in Haarlemmermeer
zouden de gewijde toonen gehoord worden waarin mw. Amers-
foordt-Dijk haar verheven en innig godsdienstig gevoel op zoo
treffende, melodieuse wijze heeft uitgedrukt als in haar oratorium:
Gods Alomtegenwoordigheid.
Zoover nu nog niet zijnde, doen wij welligt velen onzer
lezers een genoegen, met eene korte schets van haar veel
omvattend werk te geven om zich een denkbeeld te maken
van deze schoone vrucht des geestesin Haarlemmermeer
gekweekt.
De Duitsche overzetting van het Te Deum laudamusof
liever de Davolging van het Ambrosiaansche loflied en eenige
hymnen in dezelfden geest, maken het eerste deel uit van het
oratorium dat Gods Alomtegenwoordigheid bezingt. Zoo nu een
onzer lezers den oorspronkelijken tekst bij Cramer of Gleim
zou willen Daslaan, hij zou vruchteloos zoeken naar eene ge-
regelde opvolging der verzen; arbeideude zoo als vele toon-
kunstenaars hebben gedaan (Handel, Bach enz.) heeft de
kunstenares hier en daar genomen wat haar aanstond; hier
wat bijgevoegd, daar wat afgelatenginds wat verwisseld,
alles op eklektische wijze tot een geheel omarbeidende.
Het koor, zoowel als de beide hooge en lage mannen- en
vrouwenstemmenzingen beurtelings den lof van den God,
die in alles en in alien werkt; en overal van zijne magt doet
blijken. Het zingt in den geest als eenmaal vader Camp-
huyzen zong
„Wat is de Meester wijs en goed
„Die alles heeft gebouwd,
„Die daaglijks al Zijn schepsels voedt,
,,Verzorgt en onderhoudt."
Maakt het oratorium al geene melding van Christus of van
de heiligen het neemt de legende der engelen aan en maakt
er gebruik van, om, in eene zeldzaam gebruikte verbinding
van eene basstem met vier vrouwenstemmenden lof van het
Opperwezen te laten verkondigennergens eenige twijfel,
eenige lastering; de rust der hemelen wordt niet gestoord door
kwade geesten de vrouwelyke sopraanstem eindigt het eerste
deelmet in een profetisch lied te wijzen op de grootsche
krachten der natuur, door de Godheid geregeldals over-
tuigende bewijzen van haar bestaanhet koor, gedwee deze
lessen volgende roemt den regenboog als het teeken door den
Heer in de wolken geplaatstvan het verbond tusschen de
Godheid en de menschen.
Maar deze heilige overeenstemming van Schepper en scbep-
selenin het eerste deel zoo rustig beslotenduurt niet in
het tweede deel voort.
Dit wordt geopend door een krijgsmarsch, en weldrahooren
wij een overmoedig oorlogshelddie met lofzang en Godheid
spottende, zijn degen laat blinken, de volken dwingt om in
te gaan, en de weigerachtigen verdelgt door de scherpte des
zwaards. Het mannenkoor wil op ruwe wijze met dezen held
medegaan, doch wordt al spoedig door eene andere mannen-
stem er op gewezen dat 's menschen sterkte eindig isen ook
het meest woeste geweld weldra bezwijkt en verdwijat in de
schaduwen des doods. Nu treedt een wijsgeer op, die het
bestaan van den peraoonlijken God betwijfelten alleen in de
werking der natuurkracht het wezende magt meent te vin-
denwaarvan alle wet uitgaat. Hij wijst op de liefdeals de
grond-oorzaak van het voortbestaan van alle wezens; en ook
nu hoort het koor gewillig naar deze aanlokkende leer; de
sopraan en tenor stemmen in een duo een liefdelied aan, dat
hun zaligheid zal schenken. Dit duo is een der uitstekendste
deelen van het werk.
Doch al spoedig komt nu het koor uit de geestvervoering
terug, en herinnert de vergankelijkheid van al het onder-
maansche; het wijst er op, hoe spoedig de dood ook de sterkste
banden der liefde weet te verscheuren, ja, te vernietigenhet
herinnert het dagelijksch opgaan der zon, als bewijs van eene
kracht.boven menschelijken invloed, door hooger magt geregeld.
Deze waarheid treft de vrouwdie reeds vroeger den toon
aangaf voor de Godsvereering; zij beschrijft en roemt nu het
verschijnsel van den opgang der zon als een der sterkste dage-
Jijksche bewijzen van Gods alomtegenwoordigheid.
Het koor betuigt hierop zijnen bijval in een rustig, onder-
worpen Credo; koraalgezang zonder begeleiding; de vier solo-
stemmen vereenigen zich tot een gemeenschappelijken lofzang
die eindigt in het Halleluja van alle zangers zamen.
Wie dit oratorium met aandacht gaat hooren en zich aan de
magt der toonen wil overgevenzal na het hooren edeler en
beter gestemd naar huis gaandan bij gekomen is.
Wij eindigen met een woord van hulde aan de begaafde
Nederlandsche vrouw, die in de stille dreven der Haarlemmer
meer getracht heeft werkzaam te zijn tot bevordering van den
kunstzin, en van het bewustzijn der .Alomtegenwoordigheid
Gods."
Agenda voor de Vergadering van Hoofd-Ingelanden
van den Haarlemmermeer-Polderte houden op
Woensdag 28 Februarij 1877 des morgens ten
10 ure, in het locaal van Staats, te Haarlem.
1. Mededeelingen. 2. Benoeming eener Commissie tot
onderzoek der geloofsbrieven van de nieuw benoemde Hoofd-
Ingelanden. 8. Missive van Rijnland omtrent wijziging der
Begrooting voor 1877. 4. Vaststelling der voorwaarden van
eene leening voor buitengewone werken en Eerste Suppletoire
Begrooting voor 1877. 6. Voorstel van het Dagelijksch
Bestuur, om magtiging tot tijdelijke opname van gelden.
6. Verzoek van Gebr. Bos, om verlenging van huur van grond,
ingenomen voor den spoorweg bij den Cruquius. 7. Voor
stel van het Dagelijksch Bestuur, om magtiging tot onder-
handsche aankoop van steenkolen. 8. Vernietigiug van
eenige oude schuldbekentenissen en vervallen coupons. 9.
Vaststelling van het Kohier van omslag over 1877. 10.
Benoeming van een Heemraad, ten gevolge van de periodieke
aftreding van den heer Mr. J. P. Amersfoordt.
De predikbeurt in de Hervormde Kerk te Hoofddorp zal
op Zondag 25 Februarij 1877 des morgens ten balf-10 ure,
worden waargenomen door Ds. van der Laanvan Castricum.
Op Zondag 25 Februarij 1877 des namiddags ten 2 ure,
zal in de Hervormde Kerk te Abbenes de predikbeurt vervuld
worden door Ds. N. Osti, predikant te Warmond.
Door tusschenkomst van d3. G. J. van Lindonk, predikant
te Heemstede, is, door iemand die onbekend wenscht te blij-
ven, aan de diaconie der Hervormde Gemeente te Haarlem
mermeer geschonken eene som van f 520. Onder hartelijke
dankbetuiging aan den milden gevervoor deze aanzienlijke
gift, wordt hiervan met erkentelijkheid door diakenen melding
gemaakt.
GEBORENKlaas, zoon van G. den Breejen en W. Pelt. Bastiaantje,
dochter van D. C. Groeneweg en D. Vlam. Elisabeth Pieternella,
dochter van G. van Andel en J. Terlomv. Elisabeth Cornelia, dochter
van B. Biesheuvel en H. van Bodegom. Sietje, dochter van G. Cafe'
en L. de Wilde. Leendert, zoon van D. van den Oever en N. de
Jong. Cornelis, zoon van A. Moejes en G. Dekker. Adrianus Zacha-
rias, zoon van A. van den Oever en L. van der Pol. Geertruida Helena
dochter van C. Ruis en L. van Os. Elisabeth, dochter van W. Neder-
veld en A. Hnlsbos. Klaas, zoon van K. Beers en G. de Boer.
Joseph, zoon van J. Stout en J. Troost. Jacobus, zoon van C. Weze-
lenburg en C. Kwakkenbos. Willemina, dochter van K. Officier en J.
Polak. Johannes, zoon van K. Stroet en M. Bommer. Jacob, zoon
van P. Troost en M. Haan. Neeltje, dochter van P. de Smit en S.
Lamperse. Cornelis Vincentius, zoon van C. Boers en A. Tol.
Jannetje, dochter van H. Buis en A. van Someren. Wiliem, zoon van
A. Maarsse en C. de Vos. Geertje, dochter van G. Dooijeweerd en
M. Berghoef.
LEVENLOOS GEBOREN: 1 kind van H. van Soesten A. Olijerhoek.
1 kind van H. van Keulen en A. M. Koolhaas.
OVERLEDEN: Anna Maria, oud 2 maanden, dochter van H. J. J.
van Kerseveld en M. van Geest. Cornelis Kemp, oud 67 jarenweduw-
naar van Cornelia Boon. Zacharias, oud 18 maanden, zoon van Z.
Mesman en M. van der Goes. Bastiaantje, oud 2 dagen, dochter van
D. C. Groeneweg en D, Vlam, Johanna Roest, oud 53 jaren, weduwe
van Jacobus van Dijk. Johannes Hendrikus, oud 3 maanden, zoon van
R. van der Kwast en N. Bakker. Arie Jacobus, oud 1 maand, zoon
van T. J. van der Pol en J. Nieuwkoop. Aaltje, oud 12 dagendochter
van C. Elsinga en J. Bogaard. Anna Henrietta, oud 2 jaren, dochter
van M. Verbeek en A. H. Kist.
ONDERTROUWDS. Verbrugge met D. van der Hoofd (weduwe).
GEHUWD: Geene.
Benoemd tot bulp-onderwijzer aan de school N°. 3, alhier,
de heer C. J. Kieviet, te Delft.
Uitslag der aanbesteding van het in orde brengen en be-
griuden van een gedeelte weg te Nieuw-Vennep.
Daarvoor werd ingeschreven door
Gebroeders Bos, te Haarlemmermeer, voor 648.
M. van Daalen, id. 630.
J. van den Henvel, id. 640.
L. Kieviet, id. 785.
N. W. Wamsteeker, id. 699.
Gegund aan M. van Daalen, voor de door hem ingeschre
ven som.
Den 16 Februarij zijn bij den landbouwer M. Braat, Yweg
O 11, weder achttien runderen als verdacht van longziekte,
onteigend en afgemaakt.
Capelle (Langstraatj, 21 Febr. Met den handel in hooi
gaat het, tegen de verwachting der verschillende verkoopers,
voor het tegenwoordige buitengewoon slap. Van verkoopen is
bijna geen sprake, ofschoon bij velen daartoe wel genegenheid
zou bestaan, indien er slechts vraag naar was. Beter gaat
het echter met den veehandel, die in de laatste dagen zeer
geanimeerd was, en nog beter met de boter, die hier een
ongekende hoogte heeft bereikt en heden op de markt/1.50
a 1.75 per KG. mogt gelden.
Zwolle19 Febr. De vruchtbaarheid van den niet door
het water overstroomden grond is zoo groot, dat de crocussen
van den kouden grond alom in vollen bloei staan, dat de
vroege heestergewassen reeds nieuwe bladeren hebben en alles
reeds aantoont, dat de natuur hare voorjaarskracbt uitoefent.
Het gras is frisch groen en als wij niet met eene watermassa
te worstelen hadden liep bepaald reeds hier en daar vee in
de weide.
VImen 21 Febr. Naar het zich laat aanzien zal het lente-
weder dit jaar wel eene maand vroeger dan auders iuvallen
althans de kievitten zijn reeds in onze streek weer terugge-
komenen dit is in den regel een zeer goed teeken.
Hoog'eveeil21 Febr. Niet zeldeu wordt op vergaderingen
van belangstellenden in den landbouw de staf gebroken over
het bedrijf van den bouwboer; men doet het dan voorkomen
alsof vaD het groenland alleen alle heil is te wachten. Voor
eenige jaren was men hier en op vele plaatsen in onze provincie
van dat gevoelen, maar langzamerhand is men er van terug-
gekomen zoodat bouw bij velen hoofdzaak is geworden. De
meeste boeren echter verdeelen hun land en leggen zich even-
eens op de veeteelt toe. Men verzekert ons, dat deze handel-
wijze over het algemeen het best bevalt, maar dat men toch,
zoo de vraag werd gesteldlandbouw of veeteelt? aan de eerste
de voorkeur zou geven. Vooral de boerenuit de provincie
Groningen naar deze streken overgekomen, hebben er veel toe
bijgedragen dat het bouwbedrijf hier zeer is uitgebreid. Als
een bewijs van de duurte der gronden alhier dienedat voor
ruim 2 y2 hectare land te vergeefs /4000 werd geboden.
Texel21 Febr. Men verwacht spoedig eene openbare be-
sprekingin hoever het oprigten eener suikerfabriek in den
polder Eijerland alhier kans van slagen zou kunnen hebben.
Men weet 1°. dat de arbeidskrachten hier vele en goedkoop
zijn; 2°. dat het land geschikt is tot het telen der suikerpeen
want eenige proefnemingen hebben dat bewezen3°. dat de
pulp (afval) alhier een zeer begeerd veevoeder is en gemakkelijk
te slijten. De bestaande suikerfabrieken te Halfweg, Ouden-
bosch bij Vianen buiten Naarden enz. schijnen zeer gunstige
resultaten op te leveren en verschaffen veel arbeid.
Renkum20 Febr. Met den kaspischen wilg, waarover
reeds zooveel gesproken en geschreven is, zijn het vorige jaar
in de onder deze gemeente liggende Buunderkamp proeven
genomen. Ondanks den droogen zomer van 1876 hebben de
stekkendie tot een getal van eenige honderden op een ue-
wonen zandgrond waren uitgezet, flinke loten geschoten. Thans
zal men de proefneming op grooter schaal voortzetten. Naar
