1877.
Vrijdag 27 Julij
No. 30
VA N
AAN LANDBOUW, GEMEENTE- EN POLDER-BELANGEN GEWIJD.
Achtiende Jaargang.
De Keizer van Brazil^ io Haarlemmermeer,
wmm\^
Prijs van het Abonnement:
in het Jaarf 6.
Prijs der Advertentien
van 16 regels 175 Cent, elke regel meer 12'/a Cent.
21 Julij 1877.
IIAAKLEMIERMEEK.
Prijs van een enkel Nommer 15 Cent.
ALLE TOEZENDINGEN, REDAKTIE EN UITGAVE BETREFFENDE
te adresseren aan VAN BOM.; C°., te Amsterdam.
Wliterlifk W esnsdag.
Groote Letters worden naar hare plaatsruimte berekend.
Ten 12 u. 18 m. kwam de Keizer te Halfweg, in gezel-
schap van den Vicomte de Bom Retiro, die in Brazilie de
belaDgen van den landbouw behartigt, en den heer Wurfbain,
consul te Amsterdam. Zij reden naar den Lijndenwaar zij
werden opgewacht door den Dijkgraaf en den Hoofdopzigter.
Zijne Majesteit bezag de werking en vroeg vooral naar de
uitkomst der wetsrkundige waarnemingen bij deed zich inlich-
ten over den ittvloed, die de droogmaking bad gehadook
op het klimaat van het omringende land. Er was op gerekend
dat de Keizer slechts kort zoude blijven. Het onderhoud
duurde meer dan een uur.
Inmiddels was de Keizerin van Amsterdam door het Von-
delspark naar Badhoeve gereden, vergezelschapt door de Gravin
de Barral, die vroeger belast is geweest met de opvoeding
harer kinderen, en den geneesheer Souza Fontes.
Hare Majesteit, door mevr. Amersfoordt ontvangen hield
zich eenigen tijd onledig met het bezien van de portretjes der
boerinnetjes die in hare landelijke kleederdragten als eerejuffers,
op het Landhuishoudkundig Congres in Haarlemmermeer wa-
ren verschenen. Die landelijke kleederdragten zijn veelal be-
vallig; ten onregte worden zij tegenwoordig verruild voor
leelijke Fransche vodden. Op verzoek van Hare Majesteit
zette mevr. Amersfoordt zich aan het klavier en droeg voor
een Beligioso uit bare le sonat.e, en een stukmede van eigen
compositie, genoemd Capriccio (beide onuitgegeven). Beide
stukken werden geprezeri, en verzocbt," vooral het iaatste
den Keizer voor te dragen, die veel hield van muziek in
Italiaanschen stijl.
Daar de Keizer uitbleef, werd besloten inmiddels naar de
Manege te gaanwaar de onderwijzer Zwart, met de eerste
klasse zijner kinderende hooge gasten zat op te wachten.
Toen werd door de kinderen gezongen het lied op den
vijf-en-twintigsten verjaardag van Haarlemmermeer, onlangs door
mevr. Amersfoordt geschreven.
Onmiddellijk daarna kwam de Keizervoor wien het lied
werd herhaald; waarna de kinderen werden onthaald op krente-
brood en frambrozennat, niet dan nadat de Keizer velen
allervriendelijkst de band had gegeven.
Nu werd bezien de relief kaart der Zuiderzeedie Hare
Majesteit de Keizerin zich herinnerde bereids te Philadelphia
op de tentoonstelling te hebben gezien (waar de kaart veel had
geleden). Zij was voor deze gelegenheid zoo veel mogelijk,
weder in orde gemaakt. De Keizer bezag nu de leermiddelen
op de Badhoevebij het onderwijs in gebruik; hij vroeg wat
dit nu eigenlijk voor een inrigting was, daar het veel op eene
landbouwschool geleek. Mr. Amersfoordt antwoordde, dat hij
de gewoonte had om zijn werkvolk en zijne paarden nog jong
zijnde, zooveel mogelijk onderrigt te gevendat hij opgemerkt
had in het boek Agricultural Instruction for those who may
immigrate to Brazilbij Dr. Nicolaas Joaquim Moreira. Im
perial Instituto ArtisticoRio-Janeiro 1875 (aanwezig in de
bibliotheek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs) d. i.:
„Landbouwkuudige mededeelingen voor landverhuizers naar
Brazilie" enz.dat Zijne Majesteit zelve, op zeer vele plaatsen
in zijn keizerrijk landbouw-onderrigt deed gevenen dat het
hem, Mr. Amersfoordt, zelfs verwonderd had, hoe of men op
zoovele plaatsen tegelijk geschikte landbouw-onderwijzers had
kunnen krijgenvooral omdat men in dit vak in Nederland
in 1877 nog lang niet ruim voorzien is. Zijne Majesteit gaf
lagchende te kennendat dan ook die landbouwscholen nog
zeer in de beginselen warendat hij zelve en de Burggraaf
de Bom Retiro hadden gezorgddat in het oorspronkelijke
vverk (waaruit dat van Moreira een uittreksel is) niets dan
ware en onopgesmukte feiten werden Vermeld; dat men in het
gebrek aan onderwijzers gedeeltelijk door vreemde hulp had
moeten voorzien, doch dat deze reis in Europa dan ookvoor-
uamelijk ten doel hadde belangen van het onderwijs in
vreemde Staten na te gaan.
Zijne Majesteit zeide tot Mr. A. Gij zijt hier op den goe-
den weghet eenige middel om de menschen vooruit te doen
gaan, is hun nuttige dingen te leer en f
Mr. A. heeft hierop gezwegen in zjjn hart heeft hij ge-
dacht: „ik ben onlangs verwijderd uit den Raad van Haar
lemmermeer, omdat ik daar verbeterd onderwijs voorstond
ik heb moeten bedanken als Voorzitter van den landbouw in
Slotenomdat men mij daar kwalijk nam, dat ik landbouw-
onderwijs tracbtte te bevorderenen beweerde dat de kinderen
der boeren veel meer moesten leeren."
Wat Mr. A. voor den Keizer verzwegen heeft, zegt hij
hier in het Weekblad van Haarlemmermeer in het openhaar.
Het lager onderwijs in Haarlemmermeer en in Slotenen
elders ten platten lande, is nog verre van voldoende. Niet
alleen de arbeidersmaar vooral de boeren de leden van den
Raad, de Wethoudersde leidersde woordvoerdersde bel-
hamels, zijn veel te onontwikkelu om vooruit te komen. De
boeren begrijpen zelfs niet, dat hunne zonen onderwijs be-
hoeven; bij het toelating-examen voor de landbouwschool te
W ageningenonlangs te Wagenin:>cn gehouden kwam van de
23 leerlingen die zich aanboden veen enkele uit Noord-Hol-
land fZie Landbouw Courantbiz. 144). Zij kibbelen over on-
zalige Godsdiensttwistenwaaivau zij niets verstaan; zij
verzuimen de waarachtige beschaving van den Geest der Ge-
meentenaren, zij veezuimen „m.T eenigste middel om de
MENSCHEN VOORUIT TE DOEN GAAN, DAT IS OM HUN NUTTIGE
dingen TE leeren." De eigenaa>' der Badhoeve heeft geen
geld genoeg, om zelf eene be» .arsebool of eene bijzondere
school op te rigtenhij betreui. dat hij dezer dagen beta-
len moet
Personeelf 424,57
Hoofdelijken omslag. v 423,75
Grondlasten n 187,53
Kerkelijken omslag22,
Te zamen. 1,057,85.
Van deze gelden dient een groot gedeelte voor 't lager
onderwijs, en kerkelijk onderwij;. Hadde hij hierover be-
schikking, hij zoude trachten iets goeds in te rigten. Zoo als
het thans besteed wordtmet controle van onbevoegden of
bijua gebeel zonder controle, beschouwt bij dit geld als weg-
geworpen, en ondervindt hij dage'ijks dat de kinderen zijner
onderhoicrigenzocwel die hi r ,'onen, als .dm van elders
komen, op veel te lagen trap van ontwikkeling staanom
met eenigen kans van welslagen hun voortgezet onderwijs te
kunnen geven of laten geven. Nederland heeft zoowel in het
burgerlijk onderwijs, als in het Godsdienstig onderwijs der
jeugdgroote hervormingen noodig.
De drijvers op Godsdienstig terrein die, zoowel in de kerk
als in de school, de meest verouderde bijgeloovige domheden
trachten te behoudenzij hebben het op hun gewetenzoo
Nederland, op allerlei terrein, zich laat vooruitstreven; teregt
schreven de heeren Waller en Sluis in hun rapport onlangs
over de Hamburger botertentoonstelling gegeven, dat de ach-
teruitgang van den Hollandschen boter en kaashandel te wijten
is aan de onwetendheid der Hollandsche landbouwers. Mr.
Amersfoordt, ik zeg het nogmaals, heeft zulks voor den Kei
zer verzwegen maar zegt het hier nog maar eens weder,
ofschoon hij wel weet, dat dit, vele en zeer invloedrijke
personen, zoowel in Haarlemmermeer als in Sloten, zal mis-
hagen.
De Keizer bezocht nuzoowel als de Keizerin, de arbei-
derswoningen hun werd de keuze gelatenbeiden waren
hoogsttevreden over de zindelijkheid der bewoners. De Keizer
werd er op gewezen, dat het wel eenigzins hard is, zoo in
Haarlemmermeer woningen met eene deur, den raarn en een
schoorsteentoch nog betrekkelijk hoog personeel moeten be-
talen hoewel die elders in Nederland vrij van belasting zijn.
Hij verhaalde dat in zijn land alleen de vensters aan de
straat belast zijn: hetgeen tengevolge heeft, dat men in Bra
zilie aan de straat niet anders ziet dan blinde muren en de
vensters alien op de binnenplastsen uitkomen; hetgeen het
uitzigt en voorkomen der steden weinig verfraait.
Zijne Majesteit bezag met aandacht het voederstelsel der
Badhoeve, snijden van hooi- en raangelwortelen in spoorweg-
wagens: hij kroop onder alle stellingen en zeide ,,dit is goed
„zoo doende is het voedselvoor het genomen wordt, be
reids half verteerd."
In den timmerwinkel liet de Keizer het steekwerktuigde
cirkuleerzaag en de bandzaag voor zich werken: in de sme-
derij zag hij het scherpen der zagen voor de maaiwerktuigen.
Hij wees den Burggraaf de Bom Retiro het Nederlandsche
molbordhem werd gewezen dat John Fowler Co. ook op
een molbord stoom hebben toegepast, welk Engelsch molbord
niet zoo vele goede eigenschappeu heeft als het Nederlandsche.
Van het Engelsche molbord waren lichtbeelden aanwezig.
Nu zag de Keizer twaalf, twee, drie- en werjarige paarden
voorbijgaan: hij vroeg waarom men niet liever Percherons ge-
bruikte, meer voor landbouw geschikt: hem werd gewezen op
twee afstammelingen van de hengsten Pirate en Page (uit Gla-
diateur) van Baron Verscbuer, uitmuntende rijtuigpaarden
waarvoor reeds herhaaldelijk hooge prijzen werden geboden,
welke werden geweigerd omdat zij op Badhoeve voor de voort-
teeling moeten blijven.
Daarna werd kunstmatig hooi gedroogd; eene bewerking
welke gelukkig in 1877 onnoodig is geweest, maar vooral in
1875 groote diensten heeft bewezen. Het is in 1876 geble-
ken dat de hooidrooger vooral ook geschikt is voor maisdie
anders in Nederland zoo moeijelijk goed rijp wordt.
Vau hier naar het melkhuis. Daar werden aan Z. M. de
statistieke lijsten gewezen, sedert. drie jaren, naar het Deen-
sche stelsel gehouden, en die zooveel hebben bijgebragt om
boter- en kaasbereiding zooveel zekerder en altijd te doen ge-
lukken. De melkkelder werd (bij groote uitzondering) op den
dag voor de hooge gasten geopenden gewezen, hoe alles
hier kunstmatig, door gebruik van ijs, op vaste temperatuur
wordt gehouden, alles geregeld door veelvuldige thermometers,
van wier stand twee malen daags boek wordt gehouden.
Van hier naar de kaaskamerwaar de melkkoeler van Lau
rence werkte, een werktuig dat voor de hooge bezoekers en
den Burggraaf de Bom Retiro nieuw was, en, als naar ge
woonte, goed voldeed.
De Keizer verzocht de kaas te mogen proeven waartoe men
zich begaf naar de salons van mevr. Amersfoordt, die daar
de eer had aan de Keizerin, afkomstig uit het geslacht der
Bourbons, een ruiker aan te bieden, waarin de bloemist van
den Berg allersierlijkst drie witte lelien had aangebragt, de
bekende bloemeu uit het wapen der Bourbons; de Keizer
kreeg een ruiker, waarin het wapen van Brazijie was verte-
genwoordigdhet gouden kruis en den wereldbol bestond uit
geele calceolaria's; de blaauwe band was fraai gevonden in
de blaauwe leeuwenbekkende witte sterren en het groen uit
allerlei lover en bloemente veel om hier op te noemen.
Tegen zijne gewoonte wenschte de Keizer aan de tafel te
zittendie door Bussink alleen als buffet was ingerigt, daar
Z. M. in den regel, om tijd te winnenop dergelijke togten,
alleen staande iets gebruikt.
De kaas smaakte blijkbaar zeer goed; zij was in 1876 op
de Madhpcve gc-r.aalrf door A.ric M >at er z:jne vrouw, en
stellig goed gelukt, daar de Keizer er herhaaldelijk op terug
kwamen ze goed aansprak. Nu verhaalde de Gravin de
Barral, dat de hooge gasten in Engeland een schotel zeer
aangenaam hadden gevondenbestaande uit geroosterde kaas.
Toen gaf de gastvronw last, het talent van den kok van Bus-
sink op de proef te stellen die betuigde dezen schotel niet
te kennen, maar te willen beproeven of het hem gelukken wilde.
Spoedig daarna werd het gezelschap verrastdoor het nieuwe
voortbrengsel. De Gravin verklaarde, dat de kunstenaar niet
alleen volkomen geslaagd was, maar zelfs den Engelschen
schotel veel had verbeterd door de kaas te laten voordienen
op geroosterd brood waarmede zij zich onder de bewerking
had vereenigd. Aan den nieuwen schotel werd door de hooge
en andere gasten behoorlijk eer gedaan en de Nederlandsche
lekkerbekkendie wenschen te proeven wat zij lekker hebben
gevonden, zullen voortaan bij den grooten Bussink dienen te
bestellen ffromage a Vempereur du Br Ml."
Nu wenschte de Keizer de stalien te gaan bezien en de
veldenwaarin inmiddels de hooioogst in vollen gang was,
qn het rundvee en de schapen voor Z. M. gereed werden ge
houden, iets waarin hij veel belang stelde, daar zijn keizer
rijk (zoo als bekend is) uit Buenos-Ayres, Bahia en elders
veel huiden uitvoert, en men aldaar bezig is om ooken vooral
met Hollandsch veehet ras te verbeteren.
Zulks zoude plaats hebben, maar de Gravin de Barral keek
op haar horologie en herinnerde den Keizer, dat Z. M. be-
loofd had ten 4 ure te Amsterdam in Artis te komen, en dat
het bereids over 4 ure was.
Nu zeide de Keizer, dat hij toch niet heengingvoor mevr.
Amersfoordt hem Capriccio had voorgespeeldwaarvan de
Keizerin hem bereids zooveel goeds had gezegd.
Alzoo geschiedde de Keizer luisterde met aandacht naar
de geestige sprongen van het elegante muziekstuk; de Keizer
sloeg de maat, en neuriede de afwisselende melodien. De
rijtuigen kwamen voor, die de Keizer zeer goed konde zien
door de geopende deur; niemand durfde weder aan het uur
herinneren. De Keizer zeide tot mevr. A.: Dit is mij niet
genoegik moet van die fraaije kleine handen nog meer hoo-
ren!" „Wat dan?" was de vraag. „Wat gij wilt", was
het antwoord. Mevr. Amersfoordt begon te fantaiseren, iets,
zoo als zij naderhand verklaarde, wat zij dacht, dat aange
naam kon zijnvoor het karakter van een man zoo als zij
heden had leeren kennen. Algemeene stilte ontstond in het
vertrek; het 6ene fraaije motief verving het andere; de fijnste
versieringen werden aan die motieven aangebragt. De Keizer
sloeg het eene been over het andere, en raakte blijkbaar, als
eens Koning Saul, onder den invloed der muziek; hij knikte
steeds met het hoofden moedigde met de oogen de kun-
stenares aan. Sedert vijf-en-twintig jaren dat Mr. Amersfoordt
zijne echtgenoote bezit, hoorde hij nimmer in haar spel meer
uitdrukking, meer welsprekendheid. Bij het zien van den
forschenlevendigen Keizer, met den Jupiterkop, en het zien
der vrouwwier fijne kunst aldus dezen held betooverde, en
zijne bewegelijkheid in bedwang hield, kon hij niet nalaten
te denken aan den edelen leeuw die door Danecker belast
werd met Ariadne te dragen.
Bij het eindelijke slotaccoordnam de Keizer de handen
